Sygn. akt III W 344/21
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
Obwiniona S. P. od dn. 10 marca 2018r. prowadziła działalność gospodarczą pod nazwą W. U. B. S. P. z siedzibą w W., ul. (...) lok. 2U1.
Pismem RK.742.7.45.2020.ITR z dnia 17 stycznia 2020r. Miejski Rzecznik Konsumentów wystąpił do obwinionej w sprawie skargi konsumentów, w którym to piśmie wezwał obwinioną do przedstawienia stanowiska w sprawie w terminie 14 dni. Przedmiotem postępowania była skarga z tytułu niewykonania zobowiązania i brak zwrotu uiszczonej kwoty. Wezwanie doręczono w dniu 23 stycznia 2020r. osobie, która podjęła się doręczenia pisma obwinionej. Pomimo upływu 14-dniowego terminu na udzielenie Miejskiemu Rzecznikowi Konsumentów wyjaśnień i informacji, od obwinionej do organu tego nie została przesłana odpowiedź.
Organ ten zwrócił się do obwinionej ponownie pismem z dnia 28 lutego 2020r., w którym wezwał przedsiębiorcę do przedstawienia stanowiska w sprawie w terminie 7 dni. Pismo zostało odebrane w dniu 10 marca 2020r. przez osobę uprawnioną do odbioru korespondencji. Na pismo to również nie została udzielona odpowiedź.
Dodatkowo uprzednio pismami z dn. 25.10.2019r. i 19.12.2019r. Powiatowy Rzecznik Konsumenta zwrócił się do obwinionej o wyjaśnienia w sprawie skargi innej klientki; pisma te zostały odebrane – odpowiednio – w dn. 29.10.2019r. przez uprawnionego pracownika oraz w dn. 27.12.2019r. przez obwinioną osobiście.
Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie: zawiadomienia o wykroczeniu z zał. (k. 1-4v), wydruku (k. 5-6), pism Miejskiego Rzecznika Konsumentów wraz z potwierdzeniami odbioru (k. 2-4v), pism Powiatowego Rzecznika Konsumentów z zał. (k. 55-57, 84-87), częściowo na podstawie zeznań A. R..
Obwiniona S. P. nie złożyła wyjaśnień, będąc prawidłowo zawiadomiona o terminie rozprawy, nie stawiła się na nią i nie skorzystała z prawa do złożenia wyjaśnień.
Wskazane powyżej dokumenty Sąd uznał za wiarygodne w całości - zostały one pozyskane zgodnie z obowiązującymi przepisami, sporządzone przez osoby do tego uprawnione, stosownie do regulacji określających ich formę i treść, stanowiąc tym samym wierne odzwierciedlenie okoliczności w nich opisanych.
Zeznania A. R. Sąd natomiast uznał za wiarygodne w takim jedynie w zakresie, w jakim świadek opisała obieg korespondencji w biurze, jak i fakt nieudzielenia odpowiedzi na wystąpienie Rzecznika – w powyższym zakresie zeznaniom świadka nie zaprzecza żaden inny dowód. W pozostałym zakresie Sąd ocenił zeznania te jako sprzeczne ze wskazaniami racjonalnego rozumowania – nie sposób bowiem w ocenie Sądu przyjąć, by jakikolwiek przedsiębiorca, mający wszak na bieżąco do czynienia zarówno organami władzy publicznej, jak i kontrahentami handlowymi, choćby dostawcami towarów i usług, lekceważył wpływającą do niego korespondencję w traki sposób, by pozwolić na jej zaginięcie, dodatkowo zaś dwa razy z rzędu. W tym stanie rzeczy Sąd uznał, że świadek, składając zeznania nie przedstawiła przebiegu wypadków zgodnie z faktami, a dążyła do poprawy sytuacji procesowej obwinionej, zważywszy na fakt swego zatrudnienia w dalszym ciągu w tym samym salonie.
S. P. została obwiniona o to, że: w okresie od dnia 10.03.2020r. będąc właścicielem firmy (...) z siedzibą w W. przy ul. (...) law lok. 2U1, wbrew obowiązkowi nie przedstawiła stanowiska, nie udzieliła rzecznikowi konsumentów wyjaśnień i informacji będących przedmiotem wystąpienia Miejskiego Rzecznika Konsumentów w W., tj. o czyn z art. 114 ust. 1 w związku z art. 42 ust. 1 pkt 3 Ustawy z dnia 16 lutego 2007 roku o ochronie konkurencji i konsumentów
Sąd zważył, co następuje:
W art. 114 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów z dnia 16 lutego 2007 r. (tj. Dz. U. z 2017 r. poz. 229) sformułowane zostały podstawy odpowiedzialności za naruszenie określonego w art. 42 ust. 4 ustawy obowiązku udzielenia rzecznikowi konsumentów wyjaśnień i informacji będących przedmiotem wystąpienia rzecznika konsumentów lub obowiązku ustosunkowania się do jego uwag i opinii. Przedmiotem ochrony powołanego przepisu są interesy konsumentów. Podmiotem wykroczenia z art. 114 ust. 1 ustawy może być ten, na którym ciążył obowiązek działania, czyli adresat obowiązku z art. 42 ust. 4 ustawy, a którym to zgodnie z treścią przytoczonego przepisu jest przedsiębiorca (T. Skoczny (red.), Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz. wyd. 2, Warszawa 2014). W myśl ustawy przedsiębiorcą jest m.in. przedsiębiorca w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, a zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej z dnia 2 lipca 2004r. przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą.
W związku z tym przyjęcie warunków ponoszenia odpowiedzialności za wykroczenie z art. 114 ust. 1 ustawy wymaga od Sądu ustalenia - indywidualnie dla każdego przypadku - osoby fizycznej, na której ciążył obowiązek udzielenia rzecznikowi wyjaśnień i informacji będących przedmiotem wystąpienia lub ustosunkowania się do uwag i opinii rzecznika.
W art. 114 ust. 1 ustawy przewidziano dwa sposoby popełnienia czynu zabronionego: 1) naruszenie obowiązku udzielenia rzecznikowi konsumentów wyjaśnień i informacji będących przedmiotem wystąpienia rzecznika 2) naruszenie obowiązku ustosunkowania się do uwag i opinii rzecznika. Zachowanie objęte stroną przedmiotową wykroczenia z art. 114 ust. 1 ustawy, polegające na nieudzielaniu wyjaśnień i informacji lub na nieustosunkowaniu się do uwag i opinii rzecznika konsumentów, stanowi czyn w formie zaniechania. Dla ustalenia, czy w tego rodzaju przypadku doszło do spełnienia znamion strony przedmiotowej tego wykroczenia, niezbędne jest określenie ram czasowych, w jakich powinno było nastąpić udzielenie wyjaśnień i informacji lub ustosunkowanie się do uwag i opinii rzecznika konsumentów. Podstawą wyznaczenia czasowych ram wykonania tego obowiązku stanowi określenie terminu, w jakim powinno nastąpić udzielenie odpowiedzi. Wykroczenie z art. 114 ust. 1 ustawy może być popełnione zarówno umyślnie, jak i nieumyślnie. Dolny próg ustawowego wymiaru grzywny określa art. 114 ust. 1 ustawy i wynosi on 2000 PLN. Do określenia górnej granicy grzywny, jaka może być orzeczona z tytułu wykroczenia z art. 114 ust. 1 ustawy, zastosowanie znajduje art. 24 § 1 k.w. w zw. z art. 48 k.w., zgodnie z którym grzywnę wymierza się w wysokości do 5000 PLN, chyba że ustawa stanowi inaczej. Grzywna przewidziana za wykroczenie z art. 114 ust. 1 ustawy może być w związku z powyższymi orzeczona w wysokości od 2000 PLN do 5000 PLN.
W realiach niniejszej bezspornym pozostaje, że Miejski Rzecznik Konsumentów dwukrotnie zwracał się pisemnie o zajęcie stanowiska w związku z prowadzoną przez obwinioną działalnością. Sprawa została zainicjowana przez konsumentkę H. S. i dotyczyła zdarzenia z sierpnia 2019r., a więc z okresu prowadzenia przez obwinioną działalności gospodarczej. W piśmie z dnia 17 stycznia 2020r. Rzecznik wnosił o przeanalizowanie sprawy i przedstawienie stanowiska w przedmiocie roszczeń konsumentki, zobowiązując obwinioną do udzielenia odpowiedzi w terminie 14 dni. Następnie w dniu 28 lutego 2020r. Rzecznik skierował monit w tej samej sprawie, wyznaczając kolejny 7-dniowy termin. Obwiniona nie wniosła odpowiedzi na wezwanie Rzecznika.
Jak już była o tym mowa, Sąd za sprzeczne ze wskazaniami racjonalnego rozumowania uznał, by obwiniona, działając na rynku jako przedsiębiorca, a zatem podmiot profesjonalny, dopuściła do tego, by organizacja obiegu kierowanej do niej na adres salonu poczty pozwalała na powtarzające się zaginięcia dokumentów, to zaś w sposób powtarzalny. Dodatkowo Sąd za sprzeczne ze wskazaniami doświadczenia uznał, by w skutek panującego w salonie bałaganu organizacyjnego zagubieniu uległy dwa pisma, skierowane w różnych terminach w tej samej sprawie, każdorazowo odbierane za zwrotnym potwierdzeniem odbioru – zaistnienie powołanego przypadkowego splotu okoliczności Sąd uznał za niemożliwe w świetle wskazań racjonalnego rozumowania. Jednocześnie Sąd miał na uwadze, że z odpowiedzialności za wykroczenie nie zwalniają obwinionej ewentualne zaniechania pracowników przez nią zatrudnionych do odbioru korespondencji, nie można uznać, że brak jest przesłanek odpowiedzialności, gdy przedsiębiorca nie odebrał pisma osobiście od doręczyciela; wystarczy, że pismo zostało odebrane pod adresem wskazanym przez przedsiębiorcę w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, a odbiorcą pisma może być osoba uprawniona do odbioru pism, a nie przedsiębiorca osobiście (Stawicki Aleksander (red.), Stawicki Edward (red.), Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz, wyd. II, Opublikowano: WK 2016).
W tym stanie rzeczy Sąd stanął na stanowisku, że obwiniona dopuściła się popełnienia zarzuconego jej czynu, to zaś poprzez zaniechanie od dnia 10 marca 2020r., czyli dnia, w którym doręczono monit z żądaniem udzielenia wnioskowanej informacji. Sąd uznał za niebudzące wątpliwości, że obwiniona miała świadomość ciążącego na niej obowiązku i jego ewentualnych konsekwencji, skoro już w przeszłości były do niej kierowane wystąpienia rzecznika konsumentów. Tym samym Sąd uznał za udowodnione, że obwiniona czynu tego dopuściła się umyślnie, z zamiarem bezpośrednim.
Sąd czyn zarzucony obwinionej za społecznie szkodliwy w stopniu znacznym - przemawia za tym głównie rodzaj i charakter naruszonego przez nią dobra w postaci indywidualnego interesu konsumenta. Dodatkowo wskazuje na to waga naruszonego przez obwinioną obowiązku, co uniemożliwiło skuteczne wykonywanie przez rzecznika konsumentów zadań w zakresie ochrony interesów konsumenta. Obwiniona pozostała całkowicie bierna wobec skierowanych wobec niej w sposób powtarzalny wystąpień, wykazując się lekceważeniem obowiązków, ciążących na obwinionej jako przedsiębiorcy.
Sąd uznał za znaczny także stopień winy obwinionej – obwiniona miała możliwość zachowania się zgodnie z prawem, czego jednak nie uczyniła. Sąd nie stwierdził jakichkolwiek okoliczności wyłączających winę bądź bezprawność działania obwinionej.
Znaczny stopień winy i znaczny stopień społecznej szkodliwości czynu Sąd poczytał za okoliczności obciążające obwinioną. Analogicznie za okoliczność taką Sąd przyjął dotychczasową 9-krotną karalność obwinionej za wykroczenia (k. 42-42v).
Jako okoliczność łagodzącą Sąd poczytał niekaralność obwinionej za przestępstwa (k. 41).
Całość powołanych okoliczności obciążających skłoniła Sąd do przyjęcia, że obwinionej winna zostać wymierzona kara – Sąd nie znalazł podstaw do zastosowania nadzwyczajnego jej złagodzenia czy też odstąpienia od jej wymierzenia na jakiejkolwiek podstawie prawnej. Jednocześnie powołana okoliczność łagodząca skłoniła Sąd do przyjęcia, że wymierzona obwinionej kara nie powinna przekraczać grzywny w wysokości 2.000 PLN. Sąd uznał, że orzeczona wobec obwinionej kara uświadomi obwinionej naganność jej postępowania i nieopłacalność naruszania porządku prawnego w przyszłości, jak i pozostanie karą sprawiedliwą w odbiorze społecznym, odnosząc pożądane skutki w zakresie prewencji ogólnej. Orzeczona kara w swojej dolegliwości nie przekracza stopnia winy obwinionej, jest adekwatna do stopnia wymagalności zachowania zgodnego z prawem w odniesieniu do okoliczności tej konkretnej sprawy.
Mając na względzie powyższe, sąd orzekł jak w wyroku.