Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

co do całości wyroku z 12 stycznia 2023 roku

1.  K. G. wniósł pozew przeciwko (...) S.A., wnosząc o zasądzenie na swoją rzecz 6401,41 euro wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 2 maja 2021 r. do dnia zapłaty oraz o zwrot kosztów procesu. Pozwana w sprzeciwie wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu.

2.  Postępowanie toczyło się według przepisów o postępowaniu w sprawach gospodarczych.

I.  Stan faktyczny

3.  K. G. jest przedsiębiorcą zajmującym się w ramach działalności gospodarczej przewozem krajowym i międzynarodowym.

bezsporne, dowody: (...), licencja przewoźnika (k. 16), przesłuchanie K. G. (k. 131).

4.  K. G. zawarł z (...) S.A. Polisę nr (...) ubezpieczenia OC przewoźnika drogowego w ruchu międzynarodowym na okres od 3.02.2021 r. do 2.02.2022 r. W umowie ubezpieczenia zastrzeżono franczyzę redukcyjną ogólną 200 euro, miejsce ubezpieczenia m.in. (...) oraz sumę gwarancyjną 250 000 euro. Integralną część umowy stanowiły Ogólne Warunki Ubezpieczenia Odpowiedzialności Cywilnej P. (...) w (...) Międzynarodowym z dnia 24.09.2018 ( (...)) oraz postanowienia dodatkowe klauzule brokerskie (...), a w tym 18. klauzula (...) o treści „ubezpieczeniem obejmuje się odpowiedzialność cywilną przewoźnika z tytułu niewłaściwego wykorzystania dokumentów przewozowych, zgodnie z art. 11 ust. 3 Konwencji CMR […] (utraty, niewykorzystania lub nienależytego wykorzystania dokumentów przewozowych)” oraz klauzula 31 (...) zastrzegająca odpowiedzialność ubezpieczyciela również przy szkodach wywołanych z winy pracowników ubezpieczonego. Zgodnie z § 4.2 OWU przedmiotem ubezpieczenia nie są kary pieniężne nałożone na przewoźnika, w tym kary umowne, przewoźne oraz obowiązek zapłaty cła.

bezsporne, dowody: ubezpieczenie (k. 17-27, 95-107). akta szkody (k. 88), przesłuchanie K. G. (k. 131).

5.  6.11.2020 r. K. G. zawarł z (...) W. T. AG umowę przewozu, zgodnie z którą zobowiązał się do przewozu towarów o zadeklarowanej wartości rynkowej 9166,17 euro ze Szwajcarii do Francji. Na granicy szwajcarsko-niemieckiej Via CH 8280 K. border miało nastąpić clenie eksportowe i clenie importowe.

bezsporne, dowody: dokumenty przewozowe, faktury (k. 28-60), korespondencja z ubezpieczycielem (k. 61-65), akta szkody (k. 88), przesłuchanie K. G. (k. 131).

6.  Pracownik powoda S. K. wykonywał powyższy przewóz, przekraczając granicę w umówionym miejscu 6.11.2020 r. Mimo zobowiązania S. K. nie dopełnił procedury celnej, gdyż przy przekraczaniu granicy nie przedstawił unijnym (niemieckim) funkcjonariuszom celnym zgłoszenia tranzytowego T1. W związku z tym na właściciela towaru została nałożona kara pieniężna 6406,41 euro, którą właściciel towaru obciążył (...) W. T. AG, a ta obciążyła przewoźnika K. G., potrącając wartość kary z jego wynagrodzenia z tytułu wykonanego przewozu.

bezsporne, dowody: dokumenty przewozowe, faktury (k. 28-60), korespondencja z ubezpieczycielem (k. 61-65), akta szkody (k. 88), przesłuchanie K. G. (k. 131).

II.  Ocena dowodów

7.  Sąd oparł swoje ustalenia na dowodach wyżej wskazanych.

8.  Dokumenty przedłożone w sprawie nie były kwestionowane przez strony ani co do swojej autentyczności, ani co do treści, mimo że strony wywodziły z nich odmienne skutki prawne. Fakty przedstawione w ramach przesłuchania powoda na rozprawie były wiarygodne i spójne z dotychczasowym materiałem dowodowym.

9.  Sąd pominął dowód z zeznań świadka S. K., gdyż fakty, na które miał zeznawać nie były sporne, a w drugiej kolejności dotyczyły faktów udowodnionych przez powoda (art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c.), gdyż pozwana nie kwestionowała przebiegu odprawy celnej, a jedynie jej konsekwencje w świetle umowy ubezpieczenia.

III.  Stan prawny

10.  Powód wywodził swoje roszczenie z faktu, że pozwana jako ubezpieczyciel odpowiedzialności cywilnej zobowiązała się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczony (art. 822 § 1 k.c.). Ubezpieczyciel wypłaca osobie uprawnionej należne odszkodowanie ustalone według zasad odpowiedzialności cywilnej ubezpieczającego wynikającej z przepisów Konwencji o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR) z 19.05.1956 r. [dalej: CMR] (§ 24.1. OWU).

11.  Zgodnie z art. 11 ust. 3 CMR przewoźnik odpowiada jak spedytor [ang. an agent, fr. un commissionnaire] za zagubienie lub niewłaściwe użycie dokumentów wymienionych w liście przewozowym i dołączonych do niego lub wręczonych przewoźnikowi; jednakże odszkodowanie, które go obciąża nie może przewyższyć odszkodowania, jakie należałoby się w razie zaginięcia towaru – tj. odszkodowania w granicach określonych w art. 23 i 24 CMR wynoszącego w danym przypadku 9166,17 euro.

12.  Pozwana zarzuciła, że nawet jeżeli kara pieniężna została przerzucona na przewoźnika, to nie zmienia to jej charakteru kary pieniężnej nałożonej na przewoźnika, której nie obejmuje odpowiedzialność ubezpieczyciela zgodnie z § 4.2 OWU, a jednocześnie nieprawidłowe przeprowadzenie procedury celnej nie jest niewłaściwym użyciem dokumentów.

13.  To, czy strony umowy ubezpieczenia chciały objąć zakresem ubezpieczenia zdarzenie, które miało miejsce przez sformułowanie „ubezpieczeniem obejmuje się odpowiedzialność cywilną przewoźnika z tytułu niewłaściwego wykorzystania dokumentów przewozowych, zgodnie z art. 11 ust. 3 Konwencji CMR […] (utraty, niewykorzystania lub nienależytego wykorzystania dokumentów przewozowych)” należy oceniać zgodnie z celem umowy i okolicznościami, w jakich złożone zostały oświadczenia woli co do zawarcia umowy ubezpieczenia (art. 65 § 1 i 2 k.c.) oraz zgodnie z dyrektywą z art. 15 ust. 5 ustawy z 11.09.2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, która nakazuje niejednoznaczne postanowienia umowy ubezpieczenia i wzorców umowy interpretować na korzyść ubezpieczającego, ubezpieczonego lub uprawnionego z umowy ubezpieczenia.

14.  Przytoczone przepisy postanowień umownych w sposób jednoznaczny obejmują zaistniałą sytuację, w której pracownik powoda przez zaniedbanie niewłaściwe wykorzystał dokumenty w postaci zgłoszenia tranzytowego T1, tj. nie przedstawił tego dokumentu w odpowiednim miejscu i czasie funkcjonariuszowi celnemu, powodując szkodę, której normalnym następstwem było obciążenie właściciela towaru karą pieniężną (art. 361 § 1 k.c.). Tak powstała szkoda wynikła z nienależytego wykonania umowy między właścicielem towaru a spedytorem, u którego z kolei obciążenie wartością kary pieniężnej stanowiło szkodę wynikłą z nienależytego wykonania umowy przez powoda jako przewoźnika (art. 471 k.c.). Powód zatem odpowiadał nie z tytułu nałożonej kary pieniężnej, lecz z powodu nienależytego wykonania umowy, z którego wynikła szkoda w wysokości nałożonej kary pieniężnej, co mieściło się w odpowiedzialności ubezpieczyciela. Sformułowanie w § 4.2 „kary pieniężne nałożone na przewoźnika” jednoznacznie dotyczy kar pieniężnych, które zostały bezpośrednio nałożone na przewoźnika, a nie kar pieniężnych nałożonych na inne podmioty, wobec których przewoźnik odpowiada kontraktowo. Hipotetyczne odmienne przyjęcie, że sformułowanie to jest niejednoznaczne powodowałoby również uwzględnienie roszczenia zgodnie z art. 15 ust. 5 ustawy z 11.09.2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej. Wobec tego roszczenie powoda co do zasady było słuszne.

15.  Pozwana jednak słusznie podniosła ograniczenie odpowiedzialności umownej przez zastrzeżenie franszyzy redukcyjnej 200 euro w umowie ubezpieczenia (dodatkowo w OWU § 26.1). Zgodnie z § 3.4 OWU za franszyzę redukcyjną strony umowy uważają kwotę, o jaką ubezpieczyciel pomniejsza należne świadczenie ubezpieczeniowe. Tym samym odszkodowanie wypłacane na podstawie umowy ubezpieczenia podlegało ograniczeniu względem rzeczywistej straty ubezpieczonego, przez co z poniesionej szkody w wysokości 6406,41 euro uwzględnieniu podlegało roszczenie powoda w wysokości 6206,41 euro.

Odsetki

16.  Ubezpieczyciel był zobowiązany spełnić świadczenie co do zasady w terminie 30 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o wypadku, tj. do 1 maja 2021 r. (art. 817 § 1 k.c. i tak samo § 29 OWU). Termin ten ulegał jednak przesunięciu ze względu na dni uznane ustawowo za wolne od pracy (art. 115 k.c.) i ubezpieczyciel był w opóźnieniu dopiero od 5.05.2021 r. Od tego dnia powodowi należały się odsetki ustawowe za opóźnienie (art. 481 § 1 k.c.).

Koszty procesu

17.  Powód poniósł koszty procesu w wysokości 5129 zł, na które złożyła się opłata od pozwu 1512 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17 zł i 3600 zł wynagrodzenia pełnomocnika według stawek określonych w rozporządzeniu w sprawie opłat za czynności radców prawnych. Pozwana poniosła koszty procesu w wysokości 3617 zł, na które złożyło się 3600 zł wynagrodzenia pełnomocnika według stawek określonych w rozporządzeniu w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz 17 zł opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

18.  Sąd zasądził roszczenie powoda częściowo – w około 97%. W związku z tym należało stosunkowo rozdzielić obowiązek zwrotu kosztów procesu między stronami (art. 100 k.p.c.). Po odpowiednim zestawieniu wskazanych wyżej kosztów Sąd zasądził na rzecz powoda kwotę 4866,22 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty (art. 98 § 1 ¹ k.p.c.).

(...) Maciej Skuczyński

Zarządzenia:

1.  odnotować, w tym w kontrolce terminowego sporządzania uzasadnień orzeczeń;

2.  pełnomocnikowi wnioskującego (portal):

⚫

doręczyć odpis wyroku z uzasadnieniem;

3.  przedłożyć za miesiąc lub z pismem.

23.01.2023 r.

(...) Maciej Skuczyński