Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 grudnia 2022 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXVII Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 2 grudnia 2022r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W.

przeciwko (...) Bankowi Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie

z dnia 7 marca 2022 r., sygn. akt II C 3068/21

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. na rzecz (...) Banku Spółki Akcyjnej w W. kwotę 135 ( sto trzydzieści pięć) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego w instancji odwoławczej.

Sygn. akt XXVII Ca 1237/22

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 20 maja 2021 r. powód (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. domagał się zasądzenia na jego rzecz od pozwanego (...) Banku S.A. kwoty 1.406,92 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 5 maja 2021 r. do dnia zapłaty. Powód wniósł także o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.

Pozwany zaskarżył nakaz zapłaty sprzeciwem w całości i wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego oraz kwoty 34 zł tytułem uiszczonej przez pozwanego opłaty skarbowej od pełnomocnictw, według norm przepisanych.

Pozwany na rozprawie dodatkowo złożył zarzut przedawnienia części roszczenia odsetkowego co do kwoty 510,29 zł.

Wyrokiem z dnia 7 marca 2022 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie oddalił powództwo i zasądził od powoda (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. na rzecz pozwanego (...) Bank Spółka Akcyjna w W. 287 zł (dwieście osiemdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia wniosła strona powodowa zaskarżając wyrok w całości, zarzucając:

1. naruszenie przepisów prawa procesowego, a mianowicie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną a nie swobodną ocenę materiału dowodowego, sprzeczną z zasadami doświadczenia życiowego i prawidłowego rozumowania, skutkującego przyjęciem, iż całkowita spłata kredytu nie obejmuje kredytowych kosztów kredytu w sytuacji, w której przy prawidłowo ustalonym stanie faktycznym kwota ta obejmowała prowizję za udzielenie kredytu;

2. naruszenie przepisów prawa materialnego a mianowicie:

a. art. 5 pkt 7 i 10 ustawy o kredycie konsumenckim przez jego błędne niezastosowanie w sytuacji i przyjęcie, iż wskazana w umowie kredytu konsumenckiego nr (...) całkowita kwota kredytu nie obejmuje kredytowanych kosztów kredytu, sytuacji, w której przy prawidłowo ustalonym stanie faktycznym kwota ta obejmowała również prowizję za udzielenie kredytu;

b. art. 410 § 2 k.c. w zw. z art. 405 k.c. przez jego niezastosowanie, w sytuacji, w której w prawidłowo ustalonym stanie faktycznym doszło do bezpodstawnego wzbogacenia na rzecz strony pozwanej w postaci zapłaconych odsetek od prowizji tj. kwoty nieudostępnionej Kredytobiorcy, która to podlega zwrotowi na rzecz Powoda;

c. art. 118 k.c. poprzez jego błędne zastosowanie i przyjęcie 3 letniego terminu przedawnienia, w sytuacji, w której w prawidłowo ustalonym stanie faktycznym należało przyjąć, iż w przedmiotowej sprawie zastosowanie ma 6 letni termin przedawnienia roszczeń – ponieważ dochodzone w przedmiotowym powództwem roszczenie nie stanowi nadpłaty odsetek i nie podlega przedawnieniu w okresie 3 letnim. Materialnoprawna podstawa roszczenia opiera się na art. 410 k.c. wobec czego przyjmując, iż jest to roszczenie nienależne w całości, powinno przedawniać się jako całość w jednym okresie, nie zaś odrębnie dla każdej z rat.

Wobec powyższego powód wniósł o: zmianę zaskarżonego wyroku w pkt I poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda łącznej kwoty 1 406, 92 zł (jeden tysiąc czterysta sześć złotych 92/100) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 5 maja 2021 r. do dnia zapłaty; zmianę zaskarżonego wyroku w pkt II sentencji poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu za postępowanie przez Sądem I instancji stosownie do norm prawem przepisanych; zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania przez Sądem II instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm prawem przepisanych; z ostrożności procesowej w przypadku uznania przez Sąd II instancji braku istnienia przesłanek do zmiany zaskarżonego wyroku pozwany wniósł o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jako niezasadna podlegała oddaleniu.

W pierwszej kolejności należało zaznaczyć, że niniejsza sprawa podlegała rozpoznaniu według przepisów o postępowaniu uproszczonym. Sąd Odwoławczy nie przeprowadził postępowania dowodowego, stosownie do art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. uzasadnienie wyroku ograniczono do wyjaśnienia jego podstawy prawnej z przytoczeniem przepisów prawa.

Sąd Okręgowy po przeprowadzeniu analizy motywów jakimi kierował się Sąd pierwszej instancji wydając zaskarżony wyrok, ocenił prawidłowość przeprowadzonego postępowania dowodowego, trafność subsumcji stanu faktycznego do zastosowanych przepisów prawa jak również prawidłowość przedstawionych rozważań, zarówno w zakresie poczynionych ustaleń faktycznych, oceny zebranych w sprawie dowodów jak również w zakresie zastosowanych przepisów prawa i ich wykładni. Ustalenia stanowiące podstawę rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego są prawidłowe, a Sąd Okręgowy przyjmuje je jako podstawę także własnego rozstrzygnięcia.

Ocena materiału dowodowego została natomiast dokonana zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów wyrażonej w art. 233 § 1 k.p.c. Wyprowadzanie z materiału dowodowego wniosków poprawnych logicznie i zgodnych z zasadami doświadczenia życiowego stanowi o zachowaniu tej zasady, choćby nawet dowiedzione zostało przez skarżącego, że z tego samego materiału dałoby się wysnuć równie logiczne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego wnioski odmienne. Tylko w przypadku wykazania, że brak jest powiązania, w świetle kryteriów wyżej opisanych, przyjętych wniosków z zebranym materiałem dowodowym, możliwe jest skuteczne podważenie oceny dowodów dokonanej przez sąd; nie jest tu wystarczająca sama polemika prowadząca do wniosków odmiennych, lecz wymagane jest wskazanie, w czym wyraża się brak logiki lub uchybienie regułom doświadczenia życiowego w przyjęciu wniosków kwestionowanych ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z 27.9.2002 r., IV CKN 1316/00, Lex nr 80273; wyrok Sądu Najwyższego z 27.9.2002 r., II CKN 817/00, Lex nr 56906; wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 12.9.2017 r., I ACa 347/17, Lex nr 2503376). Zauważyć przy tym należy, że poza ogólnym sformułowaniem błędnej oceny materiału dowodowego, zarzut ten nie został w odpowiedni sposób skonkretyzowany ani w ramach treści zarzutu, ani w uzasadnieniu apelacji. Apelujący nie wskazał bowiem, jakie konkretnie zasady oceny dowodów zostały naruszone.

Należało zwrócić uwagę, że w realiach tej sprawy koszty kredytu tj. środki przeznaczone na pokrycie prowizji wraz kwotą przeznaczoną na cele konsumpcyjne był przedmiotem kredytowania. W konsekwencji, pozwany pobrał odsetki od tak uzyskanej kwoty kredytu wysokości 9,90 % w stosunku rocznym według zmiennej stopy procentowej.

Powód zarzucił, iż Sąd Rejonowy nieprawidłowo ustalił, że całkowita kwota kredytu nie obejmowała również prowizji za udzielenie kredytu. Jak wynika z art. 5 pkt 7 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (j.t. Dz. U. z 2022 r. poz. 246 z późn. zm.), całkowita kwota kredytu jest to maksymalna kwota wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt, a w przypadku umów, dla których nie przewidziano tej maksymalnej kwoty, suma wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt. Wymaga podkreślić, że pozwany określił tę kwotę jako udostępnioną kredytobiorcy w wysokości 72 240,00 zł. Kwota sfinansowanej prowizji nie została wykazana jako całkowita kwota kredytu, podobne stwierdzenie zawarł zresztą również w odpowiedzi na apelację sam pozwany (k. 157-171). Biorąc powyższe pod uwagę, zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. uznać należy za całkowicie niezasadny.

Skarżący w treści powołanych zarzutów przede wszystkim forsował tezę, że prowizja jako koszt kredytu nie może być przedmiotem kredytowania i tym samym nie może podlegać oprocentowaniu. W ocenie Sądu Okręgowego, jak słusznie wskazał Sąd Rejonowy, powyższa praktyka co do zasady nie jest wyłączona przez przepisy prawa powszechnie obowiązującego i należy uznać ją za dozwoloną jako wynikającą z zasady swobody umów (art. 353 ¹ k.c.). Dlatego też argumentacja przedstawiona w przywołanych zarzutach naruszenia prawa materialnego nie mogła doprowadzić do zmiany zaskarżonego orzeczenia.

Kredytobiorca zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe umową kredytu przyjmuje na siebie obowiązek: zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Wysokość prowizji ustalona w umowie łączącej strony nie przekraczała maksymalnej wysokości pozaodsetkowych kosztów kredytu wynikających z art. 36a ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim w brzmieniu obowiązującym w dacie zawarcia kredytu. Brak jest zatem podstaw do przyjęcia, że powyższe postanowienie miało na celu obejście przepisów o odsetkach maksymalnych. Zgodnie art. 359 § 2 ¹ i 2 ² k.c., maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych, a jeżeli wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej przekracza wysokość odsetek maksymalnych, należą się odsetki maksymalne. Regulacje te nie ograniczają jednakże prawa banku do otrzymania prowizji od udzielonego kredytu.

Chybiony okazał się w konsekwencji zarzut naruszenia art. 118 k.c. Zgodnie z powołanym przepisem, jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata. Bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się natomiast od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne (art. 120 § 1 k.c.). Zgodnie z utrwalonym już stanowiskiem judykatury roszczenie o zapłatę odsetek przedawnia się z upływem trzyletniego terminu przedawnienia przewidzianego w art. 118 k.c. dla roszczeń o świadczenia okresowe ( vide: uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2005 r., III CZP 42/04, OSNC 2005, Nr 9, poz. 49). Wobec prawidłowych rozważań Sądu meriti co do rodzaju świadczenia przedstawionego w pozwie, termin przedawnienia roszczeń o odsetki wynosi zatem 3 lata i co do zasady dla każdego roszczenia o odsetki biegnie od dnia jego powstania (odnośnie zwrotu odsetek w wysokości 510,29 zł uiszczonych w dniu 11 maja 2018 r., w związku z wytoczeniem powództwa w dniu 20 maja 2021 roku, roszczenie uznać należało za przedawnione).

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy oddalił apelację jako bezzasadną na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania w instancji odwoławczej rozstrzygnięto na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. zasądzając od powoda na rzecz pozwanego kwotę 135 zł tytułem zwrotu kosztów procesu obejmujących wyłącznie wartość wynagrodzenia pełnomocnika. Podstawę prawną ustalenia wysokości wynagrodzenia stanowił § 2 ust 2 w zw. z § 10 ust 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. poz. 1800 z późn. zm.).