Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 stycznia 2021 roku

Sąd Okręgowy w Toruniu IX Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SO Lech Gutkowski

Protokolant: sekretarz sądowy Mateusz Holc

przy udziale przedstawiciela oskarżyciela – (...) Wojewódzkiego Inspektora Transportu Drogowego – radcy prawnego P. U.,

po rozpoznaniu w dniu 13 stycznia 2021 roku

sprawy O. G., obwinionego z art. 92 ust. 1-2 ustawy z 06.09.2001 r. o transporcie drogowym (tj. Dz. U. z 2019r., poz. 2140) w zw. z lp. 8.1 załącznika nr 1 do ustawy z 06.09.2001 r. o transporcie drogowym (tj. Dz. U. z 2019r., poz. 2140), art. 92 ust. 1-2 ustawy z 06.09.2001 r. o transporcie drogowym (tj. Dz. U. z 2019r., poz. 2140) w zw. z lp. 8.2 załącznika nr 1 do ustawy z 06.09.2001 r. o transporcie drogowym (tj. Dz. U. z 2019r., poz. 2140)

na skutek apelacji wniesionej przez oskarżyciela publicznego

od wyroku Sądu Rejonowego w T.z dnia 7 października 2020 roku sygn. akt (...)

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

a)  w pkt 1 podwyższa orzeczoną grzywnę do 2 000,- (dwóch tysięcy) zł,

b)  w pkt 2 podwyższa orzeczoną opłatę do 200,- (dwustu) zł i przyjmuje, iż jest to opłata za obie instancje;

II.  w pozostałym zakresie tenże wyrok utrzymuje w mocy;

III.  zwalnia obwinionego od obowiązku ponoszenia wydatków należnych za drugą instancję i wydatkami poniesionymi w postępowaniu odwoławczym obciąża Skarb Państwa.

IX Ka 631/20

UZASADNIENIE

O. G. obwiniony został o to, że:

w dniu 23 stycznia 2020 r. o godzinie 10:21 w miejscowości T. na trasie od ul. (...) do ul. (...) (dworzec PKP T.) wykonywał:

1.  usługę okazjonalnego przewozu osób, która została zamówiona przez aplikację elektroniczną (...), samochodem osobowym F. (...) o nr rej. (...), przeznaczonym konstrukcyjnie do przewozu 5 osób łącznie z kierowcą,

tj. wykroczenie z art. 92 ust. 1-2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym w zw. z 1p. 8.1 Załącznika Nr 1 do ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym,

2.  usługę okazjonalnego przewozu osób samochodem osobowym F. (...) o nr rej. (...), w ramach której umowa o przewóz została zawarta w formie elektronicznej poza lokalem przedsiębiorstwa będącym nieruchomością lub częścią nieruchomości pomimo tego, że przewóz był wykonywany samochodem przeznaczonym konstrukcyjnie do przewozu 5 osób łącznie z kierowcą, zamiast samochodem przeznaczonym konstrukcyjnie do przewozu powyżej 7 osób łącznie z kierowcą,

tj. wykroczenie z art. 92 ust. 1-2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym w zw. z 1p. 8.2 Załącznika Nr 1 do ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym.

Sąd Rejonowy w T.wyrokiem z 7 października 2020 r. uznał obwinionego za winnego tego, że w dniu 23 stycznia 2020 r. o godzinie 10:21 w T. na trasie od ul. (...) do ul. (...) (dworzec PKP T.) wykonywał przewóz okazjonalny w krajowym transporcie drogowym pojazdem niespełniającym wymogów konstrukcyjnych zgodnie z ustawą i naruszył reguły określone w art. 18 a ust. 4 b punkt 2 dopuszczające wykonywanie przewozu okazjonalnego samochodem osobowym tj. wykroczenia z art. 92 ust. 1 i ust. 2 w zw. z art. 18 ust. 4 a i 4 b oraz 1p. 8.1 i 1p. 8.2 Załącznika do ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym i za to na podstawie art. 92 ust. 1 tejże ustawy wymierzył mu karę grzywny w kwocie 200,- zł oraz zasądził kwotę 30,- zł tytułem opłaty i obciążył go poniesionymi wydatkami w kwocie 100,- zł.

Wyrok ten zaskarżony został apelacją (...) Wojewódzkiego Inspektora Transportu Drogowego w B. w zakresie orzeczenia o karze. Apelujący zarzucił mu obrazę prawa materialnego, a mianowicie:

1.  1p 8.1 Załącznika do ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu, iż sąd nie jest związany ustanowionym w tym przepisie wymiarem sankcji za wykroczenie i w konsekwencji orzeczenie wobec obwinionego kary grzywny poniżej jej wymiaru przewidzianego w/w przepisem ustawowym,

2.  1p 8.2 Załącznika do ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu, iż sąd nie jest związany ustanowionym w tym przepisie wymiarem sankcji za wykroczenie i w konsekwencji orzeczenie wobec obwinionego kary grzywny poniżej jej wymiaru przewidzianego w/w przepisem ustawowym.

Podnosząc te zarzuty apelacja wnosiła o zmianę wyroku i wymierzenie wobec obwinionego kary grzywny w wymiarze 2 000,- zł.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja jest zasadna.

Wbrew odmiennemu poglądowi wyrażanemu w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku przepisy art. 92 ust. 1, 2 i 5 są ze sobą ściśle powiązane i nie mogą być traktowane rozłącznie jako argument za niestosowaniem części przepisów ustawy o transporcie drogowym.

Przepis art.92 ust. 1 określa dość precyzyjnie cechy podmiotu wykroczenia („kierujący”) czas jego popełnienia i czynność czasownikową („wykonujący przewóz drogowy”) oraz skutek stanowiący złamanie prawa („z naruszeniem obowiązków lub warunków przewozu drogowego”). Obowiązki i warunki przewozu drogowego uregulowane są w ustawie, a zgodnie z ust. 2 wykaz naruszeń, o których mowa w ust. 1 i wysokości grzywien za poszczególne naruszenia wskazane zostały w załączniku do ustawy. Tak więc sąd rozpoznający sprawę musi zbadać podane znamiona wykroczenia i określić ewentualne naruszenia obowiązków lub warunków przewozu, wskazując na określony pkt załącznika do ustawy. Tak postąpił też sąd w omawianej sprawie. Kwestią sporną było jedynie to, czy sąd może nie stosować sankcji w postaci grzywien określonych kwotowo w załączniku. Powołanie się przez sąd w tej kwestii na brzmienie art.92 ust. 5 nie jest przekonującym argumentem. Przepis ten wskazuje wprawdzie tylko art.92 ust. 1 ustawy, ale jego z kolei nie można odrywać od ust. 2. Art. 92 ust. 1 stanowi swoistą normę blankietową wskazując na odpowiedzialność za naruszenie obowiązków lub warunków przewozu drogowego, ale wypełnieniem tej normy w postaci wykazu naruszeń jest art. 92 ust. 2 oraz szczegółowy załącznik do ustawy. Tak więc przepis art. 92 ust. 5 należy odczytywać jako przepis proceduralny wskazujący tok postępowania, a nie jako przepis ograniczający odpowiedzialność sprawcy, np. w postępowaniu przed sądem rozpoznającym zarzut popełnienia zarzucanego wykroczenia.

Sąd pierwszej instancji wskazywał na budowę normy z art.92 ust. 1 jako mającą zagrożenie grzywną w określonym tamże przedziale. Stąd też uważał, że może ją wymierzać stosując zasady wymiaru kary określone w części ogólnej kodeksu wykroczeń, które mają zastosowanie również do innych wykroczeń przewidzianych w tzw. ustawach szczególnych.

Zwrócić trzeba uwagę, że przepisy części ogólnej kodeksu wykroczeń mają zastosowanie do innych ustaw, ale nie mają tak bezwzględnego charakteru. Art. 48 kw mówi, że przepisy części ogólnej kodeksu wykroczeń stosuje się do wykroczeń przewidzianych w innych ustawach, jeżeli ustawy te nie zawierają przepisów odmiennych. Budowa zaś art. 92 ust. 1 ustawy jest nieco odmienna od typowych norm zawartych w części szczególnej kodeksu wykroczeń. Mówi się tam o zagrożeniu grzywną do 2 000,- zł za określone zachowanie. Z kolei w załączniku nr 1 do ustawy, stanowiącym bardziej szczegółowy taryfikator podaje się różne wysokości grzywien za poszczególne naruszenia, ale nie występują grzywny przekraczające górną granicę zakreśloną w art. 92 ust. 1. Tak więc respektując wysokość grzywien określoną w załączniku wymierzona kara zawsze będzie zgodna z ogólną wskazaną wyżej normą.

Należy wreszcie zauważyć, że omawiamy załącznik do ustawy, a więc jest to jej immanentny składnik uchwalony przez Ustawodawcę. Ma więc taką samą moc. To też różni go od różnego rodzaju taryfikatorów, którymi posługują się organy i instytucje prowadzące postępowania w sprawach o wykroczenia w trybie postępowania mandatowego. Odmowa przyjęcia mandatu i skierowanie sprawy do postępowania sądowego w trybie przewidzianym przez kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia, powoduje rozpoznanie wniosku o ukaranie na zasadach ogólnych, a więc również biorąc pod uwagę zagrożenie ustawowe dla danego wykroczenia i rozpiętość tego zagrożenia, którą ma na uwadze sąd dokonując in concreto wymiaru kary.

W ustawie o transporcie drogowym Ustawodawca, jak wydaje się, przyjął inną technikę legislacyjną, dedykując ściśle określone kary grzywny za równie precyzyjnie określone naruszenia. Jak to już powiedziano stosowne wskazania mają moc ustawy, a zatem skierowane są nie tylko do inspektorów transportu drogowego, ale również obowiązują sądy rozpoznające wnioski o ukaranie. Zadaniem sądu w takiej sytuacji będzie zbadanie zarzutu pod kątem wypełnienia wszystkich znamion zarzucanego czynu, a w przypadku gdy wykazane zostanie naruszenie obowiązku lub warunków przewozu drogowego określonego w załączniku – wymierzenie wskazanej, ściśle określonej kary.

Zauważyć też trzeba, że ustawa o transporcie drogowym jest znacznie późniejsza, aniżeli kodeks wykroczeń uchwalony w innych realiach społeczno-politycznych i gospodarczych. Nie można więc wykluczyć, że Ustawodawca ściśle określając wysokość grzywien za poszczególne naruszenia chciał osiągnąć założony efekt oddziaływania tak w zakresie prewencji ogólnej jak i szczególnej.

Reasumując stwierdzić trzeba, że apelację oskarżyciela publicznego należało uznać za słuszną i dlatego podwyższono obwinionemu wysokość orzeczonej grzywny do 2 000,- zł. Konsekwencją tego było również podwyższenie opłaty do 200,- zł, przy przyjęciu, że jest to opłata za obie instancje (art.10 ust. 1 w zw. z art.3 ust. 1 ustawy z 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych z późn. zm.).

Sąd Odwoławczy nie dopatrzył się w zaskarżonym orzeczeniu żadnych uchybień mogących stanowić bezwzględne przyczyny odwoławcze, będących podstawą do uchylenia wyroku z urzędu, stąd jako słuszny, został on utrzymany w mocy w pozostałym zakresie. Na podstawie art.624 § 1 kpk w zw. z art.121 § 1 kpw zwolniono obwinionego od obowiązku ponoszenia wydatków za drugą instancję i obciążono nimi Skarb Państwa.