Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 lutego 2019 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w składzie:

Przewodniczący: SSO Witold Rękosiewicz

Protokolant: protokolant sądowy Magdalena Żabińska

po rozpoznaniu w dniu 19 lutego 2019 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko Prezesowi Urzędu Transportu Kolejowego

o nałożenie kary pieniężnej

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego z dnia 2 października 2016 r., nr (...)

1.  oddala odwołanie,

2.  zasądza od (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego kwotę 1 440 zł (jeden tysiąc czterysta czterdzieści) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Witold Rękosiewicz.

Sygn. akt XVII AmK 4/17

UZASADNIENIE

Prezes Urzędu Transportu Kolejowego (Prezes UTK, pozwany) decyzją z dnia 2 października 2016 r., znak: (...), na podstawie art. 104 § 1 ustawy z 14 czerwca 1960 r. k.p.a. oraz art. 13 ust. 1 pkt 8, art. 14 ust. 4, art. 66 ust. 2 w zw. z art. 66 ust. 1 pkt 3 lit.a i art. 18 ust. 1 pkt 3 ustawy z 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 1297, z późn. zm., dalej: u.t.k.), po przeprowadzeniu wszczętego z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie nałożenia kary pieniężnej za eksploatację bocznicy kolejowej „ Zakład (...), Sekcja Zasilania Elektroenergetycznego (...)", która odgałęzia się w stacji P. od toru 37 rozjazdem nr 131 w km 146,180 linii 001 W. (...) - K., bez dokumentu uprawniającego, tj. świadectwa bezpieczeństwa użytkownika bocznicy kolejowej, nałożył na (...) S.A. z siedzibą w W. ( (...), Spółka, powód) karę pieniężną w wysokości 1 201,83 zł za prowadzenie w okresie od 2 listopada 2007 r. do 18 listopada 2013 r. działalności bez wymaganego dokumentu uprawniającego, tj. świadectwa bezpieczeństwa użytkownika bocznicy kolejowej „ Zakład (...), Sekcja Zasilania Elektroenergetycznego P.", która odgałęzia się w stacji P. od toru 37 rozjazdem nr 131 w km 146,180 linii 001 W. (...) - K..

Od powyższej decyzji Prezesa (...) S.A. z siedzibą w W. złożyła odwołanie zaskarżając ją w całości.

Zaskarżonej decyzji powód zarzucił naruszenie:

1)  art. 104 § 1 k.p.a. oraz art. 13 ust. 1 pkt 8, art. 14 ust. 4, art. 66 ust. 2 w zw. z art. 66 ust. 1 pkt 3 lit. a u.t.k. poprzez ich błędne zastosowanie i nałożenie na Skarżącą kary pieniężnej w wysokości 1 201,83 zł za prowadzenie w okresie od 2 listopada 2007 r. do 18 listopada 2013 r. działalności bez wymaganego dokumentu uprawniającego, tj. świadectwa bezpieczeństwa użytkownika bocznicy kolejowej „ Zakład (...), Sekcja Zasilania Elektroenergetycznego(...)", która odgałęzia się w stacji P. od toru 37 rozjazdem nr 131 w km 146,180 linii 001 W. (...) –K.,

2)  art. 18 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 18 ust. 1 pkt 3 u.t.k. poprzez ich błędną wykładnię i przyjęcie, że przewoźnik kolejowy posiadający ważny certyfikat bezpieczeństwa, jednocześnie użytkujący bocznicę kolejową, zobowiązany jest do uzyskania świadectwa bezpieczeństwa w celu użytkowania tej bocznicy,

3)  z ostrożności procesowej - art. 66 ust. 2a u.t.k. poprzez jego niezastosowanie i nie odstąpienie od wymierzenia kary pieniężnej mimo, że Skarżąca usunęła skutki naruszenia jeszcze przed przeprowadzeniem kontroli przez Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego oraz wszczęciem postępowania administracyjnego.

Na podstawie przedstawionych zarzutów (...) wniosła o:

1)  zmianę zaskarżonej decyzji w całości i umorzenie postępowania przed Prezesem Urzędu Transportu Kolejowego ze względu na jego bezprzedmiotowość przy jednoczesnym zasądzeniu od Strony kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych,

ewentualnie o:

2)  uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i przekazanie sprawy do ponownego

rozpoznania Prezesowi Urzędu Transportu Kolejowego,

a w każdym przypadku o:

3)  wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji do czasu rozstrzygnięcia sprawy na

podstawie art. 479 ⁷⁴k.p.c.

Z ostrożności procesowej, w przypadku uznania przez Sąd, że Skarżąca zobowiązana była uzyskać świadectwo bezpieczeństwa w celu eksploatacji bocznicy kolejowej, na podstawie art. 479 ⁷⁵ § 2 k.p.c. wniósł o uwzględnienie odwołania i zmianę zaskarżonej decyzji poprzez odstąpienie od wymierzenia kary pieniężnej, albowiem Skarżąca usunęła skutki naruszenia jeszcze przed przeprowadzeniem kontroli przez Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego oraz przed wszczęciem postępowania administracyjnego.

Powód wskazał, że jest przewoźnikiem kolejowym i w okresie wymienionym w zaskarżonej decyzji posiadał certyfikat bezpieczeństwa dla przewoźnika kolejowego wydany przez Prezesa UTK. Zgodnie z art. 18 ust. 1 pkt 3 u.t.k. świadectwo bezpieczeństwa jest dokumentem uprawniającym użytkowników do eksploatacji bocznic kolejowych. Zdaniem powoda nałożenie na (...), jako podmiotu posiadającego ważny certyfikat bezpieczeństwa kary pieniężnej było niezasadne, ponieważ z definicji certyfikatu bezpieczeństwa i świadectwa bezpieczeństwa wynika, że cele obu dokumentów są zbieżne. Polegają na zagwarantowaniu prawidłowego i bezpiecznego prowadzenia transportu kolejowego. Powód zaznaczył, że otrzymanie certyfikatu bezpieczeństwa wiąże się z koniecznością spełnienia większych wymagań, niż przy uzyskaniu świadectwa bezpieczeństwa, a przewoźnik kolejowy musi spełniać te same wymagania co użytkownik bocznicy kolejowej. Użytkownik bocznicy kolejowej występując o świadectwo bezpieczeństwa musi spełniać wymagania określone w u.t.k. oraz rozporządzeniu Ministra Transportu w sprawie warunków oraz trybu wydawania, przedłużania, zmiany i cofania autoryzacji bezpieczeństwa, certyfikatów bezpieczeństwa i świadectw bezpieczeństwa, które zawierają się w obowiązkach przewoźnika kolejowego występującego o certyfikat bezpieczeństwa i są przy tym mniej rygorystyczne. Zdaniem powoda z tego względu (...) jako przewoźnik kolejowy, posiadający certyfikat bezpieczeństwa, który potwierdza zdolności spełniania wymagań bezpieczeństwa, nie jest obowiązana do posiadania świadectw bezpieczeństwa uprawniających do eksploatacji bocznic kolejowych. Swoje stanowisko powód opierał na argumentacji a maiori ad minus. Wskazał, że Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej w odpowiedzi na indywidualne zapytanie (...) w piśmie kierowanym do Departamentu (...) stwierdził, iż obowiązek uzyskania świadectwa bezpieczeństwa dotyczy tylko tych przedsiębiorców, którzy nie łączą funkcji użytkownika bocznic kolejowych z wykonywaniem przewozów kolejowych lub działalnością zarządzania infrastrukturą kolejową w oparciu o certyfikat bezpieczeństwa lub autoryzacje bezpieczeństwa. Powód argumentował, że w ocenie Ministra w odniesieniu do przedsiębiorcy uprawnionego do wykonywania przewozów kolejowych na podstawie certyfikatu bezpieczeństwa, jednocześnie eksploatującego bocznicę kolejową nie jest wymagane uzyskanie dodatkowo świadectwa bezpieczeństwa. Wskazał, że na mocy art. 4 pkt 18 u.t.k. obowiązek uzyskania świadectwa bezpieczeństwa został ograniczony do podmiotów, które nie wykonują działalności w zakresie transportu kolejowego w oparciu o system zarzadzania bezpieczeństwem. Zdaniem powoda wystąpienie przez (...) jako przewoźnika kolejowego o świadectwo bezpieczeństwa wyłącznie w celu korzystania z bocznicy kolejowej jest niecelowe. Powód wykazał prezesowi UTK, że spełnia wymagania niezbędne do korzystania z infrastruktury kolejowej jak i z bocznicy kolejowej.

Powód wskazał, że naprawił ewentualne uchybienie jeszcze przed przeprowadzeniem kontroli i wszczęciem postępowania administracyjnego. Powołując się na wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie powód stwierdził, że charakter uchybień uzasadnia odstąpienie od naliczenia kary pieniężnej. Podkreślił, że ewentualne naruszenie przepisów, tj. eksploatacja bocznicy kolejowej bez świadectwa bezpieczeństwa użytkownika jest deliktem bezskutkowym. Brak negatywnych następstw nieuzyskania przez (...) świadectwa bezpieczeństwa bocznicy. Charakter naruszenia był minimalny. Powód był jedynym eksploatorem bocznicy. W okresie, za który Prezes UTK naliczył karę pieniężną powód posiadał certyfikat bezpieczeństwa wykonywanych przewozów kolejowych. Zapobiegawczo w dniu 19 listopada 2013 r. uzyskał świadectwo bezpieczeństwa. Czynnie uczestniczył w prowadzonym przez Prezesa UTK postępowaniu, składając wyjaśnienia w pismach kierowanych do Prezesa UTK. Powód wskazał, iż w zaskarżonej decyzji również Prezes UTK dostrzegał, że w odczuciu podmiotów rynku kolejowego przepisy ustawy mogą być uznane za nieprecyzyjne i budzące wątpliwości interpretacyjne.

Prezes Urzędu Transportu Kolejowego w odpowiedzi na odwołanie wniósł o oddalenie odwołania w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych z uwzględnieniem nakładu pracy radcy prawnego, charakteru i stopnia zawiłości sprawy.

Pozwany wniósł o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów z dokumentów — poszczególnych pism składających się na akta administracyjne sprawy oraz załączonych do odpowiedzi na odwołanie, a przekazanych do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów — na okoliczności wskazane poniżej w uzasadnieniu niniejszego pisma, tj.:

- zawiadomienie o wszczęciu postępowania z 12 stycznia 2015 r. — w aktach sprawy — na okoliczność wszczęcia postępowania w sprawie.

- zaskarżona decyzja — w aktach sprawy — na okoliczność wydania decyzji oraz nałożenia kary pieniężnej na Powoda.

- potwierdzenie odbioru - w aktach sprawy — na okoliczność doręczenia zaskarżonej decyzji Powodowi.

- nowy certyfikat bezpieczeństwa cześć A z 9 kwietnia 2009 r. nr PL (...);

- przedłużony certyfikat bezpieczeństwa część A z 9 kwietnia 2014 r. nr PL (...);

- zmieniony certyfikat bezpieczeństwa część A z 21 stycznia 2016 r. nr (...);

- nowy certyfikat bezpieczeństwa część B z 9 lutego 2010 r. nr PL (...);

- zmieniony certyfikat bezpieczeństwa część B z 28 maja 2014 r. nr PL (...);

- przedłużony certyfikat bezpieczeństwa część B z 25 sierpnia 2014 r. nr PL (...)

- w aktach sprawy oraz załączone do niniejszej odpowiedni na odwołanie — na okoliczność uzyskania przez Powoda certyfikatów bezpieczeństwa cz A i B, ich zakresów oraz objęcia w 2016 r. certyfikatem bezpieczeństwa eksploatowanych przez Powoda bocznic kolejowych.

- świadectwo bezpieczeństwa z 19 listopada 2013 r. nr (...) — w aktach sprawy -na okoliczność uzyskania przez Powoda świadectwa bezpieczeństwa dla bocznicy kolejowej „ Zakład (...), Sekcja Zasilania Elektroenergetycznego P.", która odgałęzia się w stacji P. od toru nr 37 rozjazdem 131 w km 146,180 linii kolejowej nr 001 W. (...) — K..

- pismo (...) z 30 grudnia 2014 r. nr (...) wraz z procedurą (...) „Utrzymanie i eksploatacja bocznic kolejowych";

- pismo (...) z 17 kwietnia 2015 r. nr (...) wraz Z załącznikami, w tym System Zarządzania Bezpieczeństwem w (...) SA.

- załączone do niniejszej odpowiedzi na odwołanie — na okoliczność wprowadzenia przez Powoda do systemu zarządzania bezpieczeństwem eksploatowanych bocznic kolejowych.

- zeznanie podatkowe Powoda za 2015 r. — w aktach sprawy — na okoliczność wysokości przychodu Powoda w 2015 r.

W ocenie pozwanego podniesione w odwołaniu zarzuty są nieuzasadnione i nie uzasadniają uchylenia lub zmiany zaskarżonej decyzji. Pozwany wskazał, że wniosek powoda o uchylenie zaskarżonej decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania jest niezasadny. W sprawie istniała podstawa prawna do wydania zaskarżonej decyzji, a tylko w przypadku ustalenia przez Sąd braku podstawy prawnej istnieje możliwość eliminacji decyzji z obrotu prawnego. Powołując się na stanowisko przyjęte w orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazał na specyficzny charakter postępowania prowadzonego przez Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (SOKiK), który w przeciwieństwie do sądu administracyjnego jest władny do rozpoznania sprawy na nowo. Podkreślił, że zgodnie z art. 66 ust. 2 u.t.k. za naruszenie każdego z przepisów ust. 1 Prezes UTK wydaje decyzję o nałożeniu kary pieniężnej w wysokości 2% przychodu z poprzedniego roku kalendarzowego.

Zarzut naruszenia art. 18 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 18 ust. 1 pkt 3 u.t.k. uznał pozwany za niezasadny. Podniósł, że do 9 kwietnia 2009 r. (...) nie posiadała żadnego certyfikatu bezpieczeństwa. Dopiero w tym dniu powód uzyskał pierwszy certyfikat bezpieczeństwa - część A dla przewoźnika kolejowego. Następnie w dniu 9 lutego 2010 r. powodowi wydano certyfikat bezpieczeństwa – część B. Świadectwo bezpieczeństwa dla wymienionej w decyzji bocznicy kolejowej powód uzyskał w dniu 19 listopada 2013 r. W związku z tym twierdzenie o niezasadności obowiązku uzyskania przez powoda jako użytkownika bocznicy kolejowej świadectwa bezpieczeństwa uznał pozwany za niesłuszne. Podobnie ocenił pozwany twierdzenie odwołania, że od 2 listopada 2007 r. do 18 listopada 2013 r. (...) faktycznie ujęła w swoim systemie zarządzania bezpieczeństwem (SMS) wszystkie użytkowane przez siebie bocznice kolejowe. Podniósł, że powód nie przedstawił żadnych dowodów w tym zakresie. Nie przedstawił systemu zarządzania bezpieczeństwem. Wskazał, iż z załącznika nr 1 do pisma powoda z dnia 30 grudnia 2014 r., skierowanego do Prezesa UTK wynika, że Procedura (...) „Utrzymanie i eksploatacja bocznic kolejowych” została opracowana przez powoda 18 grudnia 2014 r. i zatwierdzona 23 grudnia 2014 r. Oznacza to, że dopiero w grudniu 2014 r. (...) wprowadziła do Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem nową procedurę (...)„Utrzymanie i eksploatacja bocznic kolejowych” oraz dokonała zmian w innych procedurach SMS. Zmiany zostały ujęte w zmienionym certyfikacie bezpieczeństwa część A z 21 stycznia 2016 r. Na tej podstawie pozwany za nieprawdziwe uznał twierdzenie powoda, że wydane w 2013 r. świadectwo bezpieczeństwa było kolejnym potwierdzeniem istnienia właściwych zasad postepowania przy eksploatacji bocznicy przedmiotowej kolejowej. Prezes UTK wskazał, że dopiero na mocy § 9 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Rozwoju z 25 września 2015 r. w sprawie warunków oraz trybu wydawania, przedłużania, zmiany i cofania autoryzacji bezpieczeństwa, certyfikatów bezpieczeństwa i świadectw bezpieczeństwa certyfikatem bezpieczeństwa można objąć również bocznice kolejowe eksploatowane przez przewoźnika kolejowego. Pozwany podkreślił, że stan prawny obowiązujący w okresie, za jaki została nałożona na powoda kara pieniężna nie dopuszczał takiej możliwości.

Również za bezpodstawne uznał pozwany twierdzenia powoda dotyczące wymogów, jakie musi spełnić użytkownik bocznicy kolejowej w celu uzyskania świadectwa bezpieczeństwa w porównaniu z wymogami stawianym przewoźnikom kolejowym w celu uzyskania certyfikatu bezpieczeństwa. Stwierdził, że uzyskanie świadectwa bezpieczeństwa wymaga od użytkownika potwierdzenia swych kwalifikacji w nie mniejszym stopniu jak od przewoźnika w procesie certyfikacji. Zaznaczył, że użytkownik nie powinien rozpoczynać eksploatacji bocznicy przed uzyskaniem świadectwa bezpieczeństwa, co oznacza, że uprawnienie do eksploatacji jest ściśle związane z faktem uzyskania przez podmiot określonych kwalifikacji potwierdzonych wydaną przez Prezesa UTK decyzją. Pozwany wskazał ponadto, że wbrew twierdzeniu powoda przepisy powołanej w odwołaniu dyrektywy 2004/49/WE nie mogą być podstawą do zwolnienia użytkownika bocznicy kolejowej z obowiązku uzyskania świadectwa bezpieczeństwa.

Na podstawie przedstawionych argumentów pozwany podtrzymał stanowisko, że mimo posiadania od 2009 r. certyfikatu bezpieczeństwa (...) była zobowiązana do uzyskania w latach 2007-2013 świadectwa bezpieczeństwa przedmiotowej bocznicy kolejowej.

Odpowiadając na zarzut naruszenia art. 66 ust. 2a w zw. z art. 13 ust. 6 u.t.k. pozwany wskazał, że art. 66 ust. 2 u.t.k. zobowiązuje Prezesa UTK do nałożenia kary pieniężnej za naruszenie przez przedsiębiorcę każdego z wymienionych w ust. 1 przepisów. Nie uzależnia też nałożenia kary pieniężnej od wcześniejszego wydania przez Prezesa UTK decyzji na podstawie art. 13 ust. 6 u.t.k. Zgodnie z art. 66 ust. 1 pkt 3 lit. a u.t.k. w brzmieniu obowiązującym w dniu wydania decyzji karze podlega przewoźnik kolejowy, który prowadzi działalność bez świadectwa bezpieczeństwa. Prezes UTK jest na mocy art. 66 ust.1 pkt 3 lit a u.t.k. zobligowany do wydania określonego rozstrzygnięcia w przypadku ustalenia istnienia przesłanek ustawowych. Bez znaczenia jest również istnienie lub brak umyślności w działaniu przedsiębiorcy. Pozwany podkreślił, że zgodnie z art. 66 ust. 2a u.t.k. w brzmieniu obowiązującym w dacie wydania zaskarżonej decyzji Prezes UTK może odstąpić od nałożenia kary w sytuacji, gdy zostaną spełnione określone przesłanki. Zdaniem pozwanego w okolicznościach nin. sprawy skutki naruszenia przez powoda przepisów ustawy są nieodwracalne. Decyzja dotyczyła naruszenia, które zaistniało w przeszłości i zostało usunięte przez powoda przed wydaniem zaskarżonej decyzji. W tej sytuacji wydanie decyzji na podstawie art. 13 ust. 6 u.t.k. byłoby bezprzedmiotowe. Brak było podstaw do określenia zakresu naruszenia i terminu usunięcia nieprawidłowości. Pozwany dodał, że art. 66 ust.2a u.t.k. w brzmieniu aktualnym w dacie wydania decyzji dawał Prezesowi UTK jedynie możliwość odstąpienia od wymierzenia kary a nie ustalał określone zachowanie organu. Podkreślił jednak, że okoliczność skutecznego uzyskania przez powoda świadectwa bezpieczeństwa miała wpływ na treść decyzji i została uwzględniona przy ustalaniu wysokości nałożonej kary, która została ustalona w wysokości odpowiadającej (...) % przychodu powoda i stanowi jedynie(...) % wysokości kary maksymalnej.

Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

(...) S.A. z siedzibą w W. jest licencjonowanym przewoźnikiem kolejowym, posiada certyfikat bezpieczeństwa - część A, wydany w dniu 9 kwietnia 2009 r., przedłużony do dnia 8 kwietnia 2019 r., zaktualizowany 21 stycznia 2016 r., nr identyfikacyjny UE: (...) i certyfikat bezpieczeństwa - część B, wydany w dniu 9 lutego 2010 r., zaktualizowany 28 maja 2014 r., przedłużony do dnia 8 lutego 2020 r., nr identyfikacyjny UE: (...). /k. 39k. 194, k. 217-219, k. 407-408, k. 409-410 akt adm./

W związku z prowadzoną działalnością gospodarczą (...) jest użytkownikiem bocznicy kolejowej „ Zakład (...), Sekcja Zasilania Elektroenergetycznego P.", która odgałęzia się w stacji P. od toru 37 rozjazdem nr 131 w km 146,180 linii 001 W. (...) -K. /k. 518 akt adm./

W dniu 19 listopada 2013 r. uzyskała świadectwo bezpieczeństwa o sygn. (...). /k. 27-29, k. 31-49, k. 87, k. 535-538 akt adm./

Spółka jest właścicielem przedmiotowej bocznicy kolejowej na podstawie Umowy wniesienia do Spółki nieruchomości i praw użytkowania wieczystego jako aportu, sporządzonej w formie Aktu Notarialnego, Repertorium A (...) z dnia 12 lipca 2011 r. /k. 579-583, k. 551 akt adm./

W okresie od 28 września 2001 r. do 12 lipca 2011 r. przedmiotowa bocznica eksploatowana była na podstawie umowy nr (...) dzierżawy nieruchomości związanych z zapleczem technicznym zawartej z (...) S.A. na czas nieokreślony. W dniu 2 listopada 2007 r. weszła w życie ustawa z dnia 19 września 2007 r. o zmianie ustawy o transporcie kolejowym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. nr 191, poz. 1374). W okresie od dnia 2 listopada 2007 r. do dnia 18 listopada 2013 r., poprzedzającego dzień wydania świadectwa bezpieczeństwa z 19 listopada 2013 r., sygnatura:(...). Spółka eksploatowała przedmiotową bocznicę kolejową bez świadectwa bezpieczeństwa użytkownika bocznicy kolejowej. /k. 27-29 akt adm./

Zgodnie ze złożonym odpisem zeznania o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) przez podatnika podatku dochodowego od osób prawnych za rok podatkowy 2015, roczny przychód przedsiębiorstwa Strony osiągnięty w roku kalendarzowym 2015 wyniósł (...) zł. W związku z tym maksymalna kara pieniężna, która mogłaby zostać nałożona na Stronę wynosiłaby (...) zł. Z zeznania o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) przez podatnika podatku dochodowego od osób prawnych za rok podatkowy 2015 wynika, że Spółka w 2015 r. osiągnęła dochód w kwocie (...) zł. /k. 659-665, k. 667-671, k. 673-683, k. 685-687, k. 689-713 akt adm./

Okres, za który Prezes UTK uprawniony był do nałożenia na (...) kary pieniężnej z tytułu stwierdzonego naruszenia biegnie od dnia wejścia w życie ustawy z 19 września 2007 r. o zmianie ustawy o transporcie kolejowym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 191, poz. 1374), czyli od 2 listopada 2007 r. do 18 listopada 2013 r.

Prezes URE nakładał wcześniej na (...) S.A. z siedzibą w W. kary pieniężne. /k. 427-447, k. 449-469 akt adm./

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o dowody z dokumentów zgromadzonych w postępowaniu administracyjnym oraz sądowym, które nie były przez żadną ze stron niniejszego postępowania kwestionowane.

Na podstawie dokonanych ustaleń Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 18 ust. 1 pkt. 3 u.t.k. w brzmieniu obowiązującym do 30 grudnia 2016 r. dokumentem uprawniającym użytkowników bocznic kolejowych do eksploatacji tych bocznic jest świadectwo bezpieczeństwa. Na mocy art. 18 ust. 1 pkt 3 u.t.k. (...), jako użytkownik bocznicy kolejowej, była zobowiązana do posiadania świadectwa bezpieczeństwa użytkownika bocznicy kolejowej. W ocenie Sądu bez znaczenia jest podnoszony przez powoda w oparciu o art. 4 pkt 18 u.t.k. argument, że nie jest podmiotem zwolnionym z obowiązku uzyskania certyfikatu bezpieczeństwa, więc nie wydaje się mu świadectwa bezpieczeństwa. Wskazać należy, iż w art. 4 pkt 18 mowa jest o podmiotach prowadzących ruch kolejowy i wykonujących przewozy kolejowe. Mając na uwadze, że w art. 4 pkt 10 ustawodawca zdefiniował bocznicę kolejową jako infrastrukturę kolejową przeznaczoną do załadunku i wyładunku wagonów oraz ich przemieszczania i włączania się do ruchu po sieci kolejowej uznać należy, iż pojęcie ruchu kolejowego w rozumieniu art. 4 pkt 18 u.t.k. jest odmienne od czynności realizowanych w związku z eksploatacją bocznicy kolejowej i wobec tego na powodzie, jako użytkowniku bocznicy kolejowej w rozumieniu art. 4 pkt 10 u.t.k. zgodnie z art. 18 ust. 1 pkt 3 u.t.k. ciążył obowiązek uzyskania w okresie objętym zaskarżoną decyzją świadectwa bezpieczeństwa uprawniającego go do eksploatacji przedmiotowej bocznicy kolejowej.

Procedura uzyskania świadectwa bezpieczeństwa została uregulowana w art. 19 ust. 3 u.t.k. oraz w rozporządzeniu Ministra Transportu z dnia 12 marca 2007 r. w sprawie warunków oraz trybu wydawania, przedłużania, zmiany i cofania autoryzacji bezpieczeństwa, certyfikatów bezpieczeństwa i świadectwa bezpieczeństwa (Dz. U. z 2007 r. nr 57, poz. 389).

W świetle powołanego przepisu art. 18 u.t.k. strona powodowa nie mogła więc eksploatować bocznicy kolejowej bez posiadania dokumentu uprawniającego w postaci świadectwa bezpieczeństwa. Okoliczność, iż w okresie 2 listopada 2007 r. do 18 listopada 2013 r. Spółka eksploatowała wymienioną w zaskarżonej decyzji bocznicę kolejową bez wymaganego dokumentu nie była w odwołaniu kwestionowana.

W ocenie Sądu przedstawione w odwołaniu stanowisko, że ze względu na posiadanie przez (...) ważnego certyfikatu bezpieczeństwa Spółka nie była zobowiązana do posiadania świadectwa bezpieczeństwa, a ponadto z definicji certyfikatu bezpieczeństwa i świadectwa bezpieczeństwa wynika, że cele obu dokumentów są zbieżne, nie zasługuje na uwzględnienie. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, dopiero w dniu 9 kwietnia 2009 r. (...) uzyskała pierwszy certyfikat bezpieczeństwa - część A dla przewoźnika kolejowego. W dniu 9 lutego 2010 r. powód uzyskał certyfikat bezpieczeństwa - część B. Świadectwo bezpieczeństwa dla wymienionej w decyzji bocznicy kolejowej powód uzyskał w dniu 19 listopada 2013 r. Odnośnie twierdzenia powoda, że od 2 listopada 2007 r. do 18 listopada 2013 r. (...) faktycznie ujęła w swoim systemie zarządzania bezpieczeństwem (SMS) wszystkie użytkowane przez siebie bocznice kolejowe wskazać należy, iż z załącznika nr 1 do pisma powoda z dnia 30 grudnia 2014 r., (k. 96 akt sąd.) skierowanego do Prezesa UTK wynika, że Procedura(...) „Utrzymanie i eksploatacja bocznic kolejowych” została opracowana przez powoda 18 grudnia 2014 r. i zatwierdzona 23 grudnia 2014 r. Oznacza to, że dopiero w grudniu 2014 r. (...) wprowadziła do Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem nową procedurę (...) „Utrzymanie i eksploatacja bocznic kolejowych” oraz dokonała zmian w innych procedurach SMS. Zmiany zostały ujęte w zmienionym certyfikacie bezpieczeństwa część A z 21 stycznia 2016 r. Twierdzenie powoda, że wydane w 2013 r. świadectwo bezpieczeństwa było kolejnym potwierdzeniem istnienia właściwych zasad postepowania przy eksploatacji bocznicy przedmiotowej kolejowej należało więc uznać za nieuzasadnione. Ponadto, jak trafnie w odpowiedzi na odwołanie zauważył Prezes UTK, dopiero na mocy § 9 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Rozwoju z 25 września 2015 r. w sprawie warunków oraz trybu wydawania, przedłużania, zmiany i cofania autoryzacji bezpieczeństwa, certyfikatów bezpieczeństwa i świadectw bezpieczeństwa certyfikatem bezpieczeństwa można objąć również bocznice kolejowe eksploatowane przez przewoźnika kolejowego. Stan prawny obowiązujący w okresie, za jaki została nałożona na powoda kara pieniężna nie dopuszczał takiej możliwości.

Ponadto zdaniem Sądu zgodzić się należy z Prezesem UTK, że przepis art. 4 pkt 18 u.t.k. należy odczytywać w kontekście art. 18 ust. 1 pkt 3 u.t.k. Zgodnie z tym przepisem, dokumentem uprawniającym zarządców do zarządzania infrastrukturą kolejową, o której mowa w art. 18 ust. 2 u.t.k., przewoźników kolejowych do wykonywania przewozów, o których mowa w art. 18 ust. 3 u.t.k. i użytkowników bocznic kolejowych do eksploatacji tych bocznic jest świadectwo bezpieczeństwa. W związku z tym twierdzenie powoda o niezasadności obowiązku uzyskania przez (...), jako użytkownika bocznicy kolejowej świadectwa bezpieczeństwa należało uznać za niesłuszne.

Zgodnie z art. 66 ust. 2 u.t.k. z tytułu naruszenia, o którym mowa w art. 66 ust. 1 pkt 3 lit. a u.t.k. Prezes UTK obowiązany jest do nałożenia na przedsiębiorcę kary pieniężnej w wysokości do 2% rocznego przychodu przedsiębiorcy, osiągniętego w poprzednim roku kalendarzowym. Wobec ustalenia, że (...) w okresie wskazanym w zaskarżonej decyzji użytkowała przedmiotową bocznicę kolejową bez uzyskania świadectwa bezpieczeństwa na Prezesie UTK ciążył obowiązek nałożenia na Spółkę kary pieniężnej zgodnie z art. 66 ust. 1 pkt 3 lit. a u.t.k.

Mając powyższe na uwadze uznać należało, iż podniesione przez powoda w odwołaniu zarzuty naruszenia przepisów wymienionych w pkt 1 i 2 odwołania nie zasługują na uwzględnienie.

Odnośnie zarzutu naruszenia art. 66 ust. 2a u.t.k. wskazać należało, że zgodnie z powołanym przepisem Prezes UTK może odstąpić od nałożenia kary, o której mowa w art. 66 ust. 2 u.t.k., jeżeli skutki naruszenia przez przedsiębiorcę przepisu ust. 1 zostały przez niego usunięte w terminie określonym w decyzji wydanej na podstawie art. 13 ust. 6 u.t.k. Jak trafnie zauważył Prezes UTK, skutki działania (...), polegające na naruszeniu przez Spółkę przepisów ustawy o transporcie kolejowym mają charakter nieodwracalny. Ponadto zaskarżona decyzja została wydana po zakończeniu przez Spółkę działania naruszającego przepisy prawa, więc w dacie jej wydania nie było możliwości określenia w decyzji terminu usunięcia naruszenia. Skoro wydanie w tych okolicznościach decyzji na podstawie art. 13 ust. 6 u.t.k. było bezprzedmiotowe, również zarzut naruszenia art. 66 ust. 2a u.t.k. należało uznać za niezasadny.

Podkreślenia wymaga, że okoliczność zaprzestania przez powoda naruszania przepisów ustawy przed wydaniem zaskarżonej decyzji została uwzględniona przez Prezesa UTK, jako jeden z elementów mających wpływ na wysokość ustalonej w decyzji kary pieniężnej. W ocenie Sądu nałożona decyzją kara pieniężna nie została określona na poziomie wygórowanym, stwarzającym zagrażającym zagrożenie dla płynności finansowej powoda. Nie można pominąć również, że powód użytkował bocznicę kolejową bez świadectwa bezpieczeństwa przez długi okres czasu, wynoszący 6 lat.

W myśl art. 66 ust. 2 b u.t.k. przy ustalaniu wysokości kary pieniężnej Prezes UTK uwzględnia zakres naruszenia przepisu, dotychczasową działalność podmiotu oraz jego możliwości finansowe. W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji Prezes UTK szczegółowo umówił powyższe kryteria wymiaru kary w odniesieniu do powoda.

Zdaniem Sądu nałożona kara jest adekwatna do zakresu naruszenia przepisów prawa. Istotna z tego punktu widzenia jest okoliczność, iż celem wydawania tego rodzaju zaświadczeń jest utrzymanie jak najwyższego poziomu bezpieczeństwa ruchu kolejowego (tu na bocznicy). Brak dokumentu uprawniającego może świadczyć bowiem nie tylko o tym, że powód zaniedbał spełnienia formalnych wymogów niezbędnych do eksploatacji bocznicy ale także o tym, że nie spełnia on wymogów bezpiecznego prowadzenia ruchu kolejowego a tym samym prowadzenie przez niego działalności związanej z eksploatacją bocznicy może stanowić poważne zagrożenie dla życia i zdrowia ludzi lub uszkodzenia mienia.

W świetle poczynionych ustaleń Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do uwzględnienia odwołania w zakresie żądania zmiany zaskarżonej decyzji i umorzenia postępowania ze względu na jego bezprzedmiotowość, uchylenia zaskarżonej decyzji lub odstąpienia od wymierzenia nałożonej decyzją kary pieniężnej, która została ustalona w wysokości nieodczuwalnej dla ukaranego podmiotu.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności Sąd Okręgowy, wobec braku podstaw do uwzględnienia, oddalił odwołanie powoda jako bezzasadne - art. 479 ⁷⁵ § 1 k.p.c.

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na zasadzie art. 98 k.p.c. stosownie do wyniku sporu, ustalając wysokość należnych pozwanemu kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 1 440 zł, na podstawie § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2016 r. do 27 października 2016 r.

SSO Witold Rękosiewicz.