Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt: I C 205/22 upr

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 września 2022r.

Sąd Rejonowy w Kętrzynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:

Sędzia Małgorzata Kłek

Protokolant:

Starszy sekretarz sadowy Magdalena Tołścik

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 września 2022 r. w K.

sprawy z powództwa (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą we W.

przeciwko C. W.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego C. W. na rzecz powoda (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą we W. kwotę 12 531,80 zł (dwanaście tysięcy pięćset trzydzieści jeden zł i osiemdziesiąt groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 08.06.2021 r. do dnia zapłaty,

II.  w pozostałej części powództwo oddala,

III.  koszty procesu pomiędzy stronami wzajemnie znosi.

Sygn. akt I C 205/22

UZASADNIENIE

Powód (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą we W. reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika w dniu 15 lutego 2022 r. wniósł pozew przeciwko C. W. wnosząc o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 24 585,37 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia złożenia pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym do dnia zapłaty. Powód wniósł ponadto o zasądzenie od pozwanego zwrotu kosztów procesu , w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych , 17 zł opłaty skarbowej od pełnomocnictwa , 1230 zł opłaty od pozwu w postępowaniu upominawczym wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu żądania powód podniósł, iż pozwany na podstawie umowy pożyczki o numerze (...) zawartej w dniu 06.03.2019 r. otrzymał określoną kwotę pieniężną zobowiązując się do jej zwrotu na warunkach określonych w umowie. Zadłużenie wynika z umowy pożyczki zawartej z (...) sp. z o.o. nr (...) w dniu 06.03.2019 r. W następstwie niedotrzymania przez dłużnika warunków określonych w umowie (...) sp. z o.o. wezwał pozwanego do zapłaty kwoty pieniężnej. Jednocześnie w treści wezwania (...) sp. z o.o. poinformował dłużnika, iż w przypadku niedopełnienia warunków określonych w treści wezwania wierzytelność wynikająca z umowy o numerze (...) zostanie przelana na rzecz (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą we W.. Pozwany pomimo upływu wyznaczonego terminu nie dokonał zapłaty wobec czego w dniu 23.12.2020 r. (...) sp. z o.o. zawarła z (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą we W. umowę przelewu wierzytelności , cedując na jego rzecz całość praw i obowiązków wynikających z umowy zawartej przez pozwanego z wierzycielem pierwotnym. Zadłużenie strony pozwanej stanowiące wartość przedmiotu sporu wynosi obecnie 24 585,37 zł , w tym należność główna w wysokości 12 531,80 zł należności uboczne naliczone przez wierzyciela pierwotnego w wysokości 7 971,50 zł i skapitalizowane odsetki w wysokości 4082,07 zł , na które składają się przejęte w drodze cesji wierzytelności odsetki wierzyciela pierwotnego naliczane zgodnie z postanowieniami umowy odpowiednio do niezapłaconej kwoty należności głównej wynikającej ze wskazanej umowy oraz odsetki za opóźnienie naliczane przez stronę powodową od należności głównej za okres po dniu cesji do dnia poprzedzającego dzień złożenia pozwu. Powód wezwał stronę pozwaną do zapłaty, jednakże do dnia wniesienia pozwu zadłużenie nie zostało uregulowane. Roszczenie dochodzone pozwem stało się wymagalne dnia 07.08.2019 r.

Pozwany C. W. reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości podwójnej stawki minimalnej przewidzianej przepisami Rozporządzenia Ministra sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty. Pozwany podniósł zarzut braku legitymacji procesowej zarówno czynnej jaki biernej oraz zarzut braku udowodnienia roszczenia. Pozwany oświadczył, iż kwestionuje swoją odpowiedzialność co do zasady jak i co do wysokości. Pozwany zakwestionował skuteczność umowy przelewu wierzytelności zdziałanej przez (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. oraz Funduszem (...). Powód nie udowodnił, iż podmioty zawierające cesję były należycie reprezentowane, a w konsekwencji, że doszło do skutecznego przeniesienia jakiejkolwiek wierzytelności. Pozwany podniósł nadto, iż nie jest pewne , czy akt cesji dotyczy hipotetycznej wierzytelności względem pozwanego, załącznik nr 4 , na który powołuje się powód, nie pozwala na faktyczną korelacje i powiazanie tego dokumentu z zanalizowaną czynnością . W sprawie brak jest dowodu , że doszło do skutecznego przeniesienia roszczenia na powoda, gdyż nie wykazano, że zapłacono cenę za nabycie hipotetycznego roszczenia względem pozwanego. Pozwany zakwestionował, aby (...) sp. z o.o. była legitymowana do dokonania cesji wierzytelności , nie udowodniono bowiem , by kwota pożyczki została wypłacona. Nie istniała więc wierzytelność , która mogła być zbyta na powoda. Odnośnie braku legitymacji procesowej biernej podniósł, iż minimalną formą umowy o kredyt konsumencki jest forma pisemna, natomiast pod umową pożyczki nr (...) z dnia 6 marca 2019 r. nie znajdują się jakiekolwiek podpisy – dotyczy to zarówno pozwanego jak i (...) sp. z o.o. z siedzibą w W.. Dokument ten nie odpowiada wymogom określonym w art. 78 kc. Stąd należy traktować go jako dokument prywatny pochodzący wyłącznie od powoda, który nie uzyskał akceptu pozwanego. Nie wiadome jest też, kto działał w imieniu (...) sp. z o.o. Pozwany podniósł, iż dowodem istnienia zobowiązania oraz jego treści nie jest w szczególności wyciąg z ksiąg rachunkowych funduszu , na który powołuje się powód. Odnośnie zarzutu nieudowodnienia roszczenia pozwany podniósł, iż powód nie wykazał iż pozwany i (...) Sp. z o.o. faktycznie zawiązali węzeł prawny wynikający z umowy pożyczki nr (...) zawartej w dniu 6 marca 2019 r. Pozwany ponadto podniósł, iż klauzule umowne zawarte w dokumencie umowy pożyczki a odnoszące się do pozaodsetkowych kosztów kredytu należy kwalifikować jako niedozwolone , a tym samym ich ocena powinna być przeprowadzona przy uwzględnieniu dyspozycji art. 58 kc lub art. 385 1kc.

W piśmie procesowym z dnia 04.05.2022 r. powód podtrzymał w całości żądanie wyrażone w pozwie , przedstawiając dodatkowe dowody na potwierdzenie żądań dochodzonych pozwem oraz zajmując stanowisko co do odpowiedzi na pozew.

W piśmie procesowym z dnia 28.06.2022 r. pozwany podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie oraz wniósł o pominięcie jako spóźnionych dowodów dołączonych przez powoda do pisma z dnia 4 maja 2022 r.

Sąd ustalił co następuje :

W dniu 06.03.2019 r. pozwany C. W. zawarł z (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. za pomocą Internetu umowę elastycznej pożyczki ratalnej nr (...), na podstawie której została pozwanemu udzielona pożyczka w kwocie 13 000 zł . Zgodnie z umową prowizja od udzielonej pożyczki wynosiła 12 350 zł, całkowity koszt pożyczki 13 979,44 zł , a całkowita kwota do spłaty przez pożyczkobiorcę 26 979,44 zł. Data spłaty ostatniej raty pożyczki została określona na 06.07.2021r. Zgodnie z umową pozwany zobowiązany był do spłaty pożyczki w miesięcznych ratach w wysokości 963,55 zł. Kwota pożyczki 13 000 zł została przelana na rachunek bankowy pozwanego w dniu 06.03.2019 r.

( dowód : umowa elastycznej pożyczki ratalnej k. 15-17, potwierdzenie przelewu pożyczki k. 56, potwierdzenie rejestracji k. 57 )

Pozwany nie dokonał spłaty pożyczki.

( dowód : bezsporne)

Pozostała do spłaty przez pozwanego należność z tytułu kwoty udzielonej pożyczki (należność głowna) wynosi 12 531,80 zł.

( dowód : umowa elastycznej pożyczki ratalnej k. 15-17, wyciąg z ksiąg rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego k. 8 , potwierdzenie przelewu pożyczki k. 56)

(...) Sp. z o.o. została przejęta przez (...) Sp. z o.o. poprzez połączenie zgodnie z art. 492§1 pkt 1 kodeksu spółek handlowych poprzez przeniesienie całego majątku (...) Sp. z o.o. na (...) Sp. z o.o.

( dowód : informacja z KRS k. 73 v – 76)

Na mocy umowy przelewu wierzytelności zawartej w dniu 23 grudnia 2020 r. pomiędzy (...) Sp z o.o. z siedzibą w W. a (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą we W. powód nabył wierzytelność przysługującą pożyczkodawcy ( (...) sp. z o.o. z siedzibą w W.) względem pożyczkobiorcy C. W. wynikającą z umowy pożyczki zawartej w dniu 06.03.2019 r. nr (...).

( dowód : umowa przelewu wierzytelności k. 9-13, pełnomocnictwa k. 59-60, 60v-61, 72v - 73, informacja z KRS k.62—68, k. 68v- 72, 73 v – 76, oświadczenie o zapłacie ceny k. 78-79, przelew krajowy k. 80, załącznik nr 4 – wykaz wierzytelności k. 81, wyciąg z rejestru funduszy inwestycyjnych k. 6-7)

Sąd zważył, co następuje :

Roszczenie powoda zasługiwało na uwzględnienie w części .

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie przedłożonych przez powoda dowodów , w tym w szczególności wydruku umowy pożyczki , umowy przelewu wierzytelności , wydruku potwierdzenia przelewu kwoty pożyczki , wydruku potwierdzenia przelewu rejestracyjnego, które Sąd uznał za wiarygodne . Wskazać należy, iż wydruki komputerowe i kserokopie dokumentów mogą być uznane za dowód innego rodzaju niż dowód z dokumentu na mocy art. 308 kpc . Dowody te w zasadzie nie były kwestionowane przez stronę pozwaną , choć pozwany kwestionował skuteczność wynikających z nich czynności w tym w szczególności zawarcia umowy pożyczki czy też podnosząc wątpliwości co do legitymacji czynnej po stronie powoda jak też biernej po stronie pozwanego. Zarzuty te nie zasługiwały na uwzględnienie .

W pierwszej kolejności odnosząc się do wniosku pozwanego o zastosowanie prekluzji dowodowej wobec powoda po złożeniu przez pozwanego odpowiedzi na pozew Sąd uznał ten wniosek za nieuzasadniony. Powołanie kolejnych dowodów przez powoda w składanych pismach procesowych stanowiło konieczną odpowiedź na zarzuty pozwanego, wnioski dowodowe zostały złożone przez powoda do terminu rozprawy i nie spowodowały przedłużenia postępowania .

Sąd nie podzielił zarzutu pozwanego w zakresie braku legitymacji czynnej po stronie powoda.

Zgodnie z treścią art. 509§ 1 kc wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Stosownie do § 2 art. 509 kc wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Przelew wierzytelności jest umową , na mocy której dotychczasowy wierzyciel - cedent przenosi wierzytelność do majątku osoby trzeciej - cesjonariusza. Wierzytelność, aby mogła stać się przedmiotem rozporządzenia , musi być w dostateczny sposób oznaczona, powinien być określony stosunek prawny, którego elementem jest zbywana wierzytelność poprzez wskazanie w szczególności stron tego stosunku, świadczenia oraz przedmiotu świadczenia.

Powód na potwierdzenie nabycia dochodzonej pozwem wierzytelności wobec pozwanego od wierzyciela pierwotnego przedłożył potwierdzoną za zgodność z oryginałem umowę przelewu wierzytelności zawartej w dniu 23 grudnia 2020 r. pomiędzy (...) Sp z o.o. z siedzibą w W. a (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą we W. ( k. 9-13) wraz z pełnomocnictwami do jej zawarcia. (k.59-76). Zgodnie z umową zbywca – wierzyciel pierwotny przeniósł na nabywcę – powoda wierzytelności pieniężne określone w załączniku nr 4 do umowy . Jak wynika z przedłożonego przez powoda fragmentu załącznika nr 4 – wykazu wierzytelności do umowy przelewu wierzytelności z dnia 23 grudnia 2020 r. ( k. 81) potwierdzonego za zgodność z oryginałem wierzytelność wynikająca z umowy pożyczki nr (...) zawartej przez C. W. z wierzycielem pierwotnym została przeniesiona przez wierzyciela pierwotnego na powoda jako nabywcę wierzytelności. Powód przedłożył ponadto oświadczenie zbywcy wierzytelności o zapłacie całości ceny wynikającej z cesji wierzytelności ( k. 78-79) W konsekwencji powód jako nabywca tej wierzytelności jest uprawniony do dochodzenia od pozwanego należności wynikającej z umowy pożyczki zawartej przez pozwanego z wierzycielem pierwotnym.

Kolejny zarzut pozwanego – braku legitymacji biernej po stronie pozwanego również nie zasługiwał na uwzględnienie. Zarzut ten łączy się z zarzutem braku udowodnienia roszczenia i wynikał z kwestionowania przez pozwanego faktu zawarcia z wierzycielem pierwotnym umowy pożyczki wskazanej w pozwie.

W niniejszej sprawie zastosowanie do zawartej przez pozwanego umowy pożyczki ratalnej (kredytu konsumenckiego) mają przepisy ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, która dopuszcza zawieranie umowy o kredyt konsumencki (w tym umowy pożyczki) za pomocą środków porozumiewania się na odległość. Umowa o kredyt konsumencki zawierana na odległość to taka umowa, która spełnia warunki przewidziane w art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta . Jest to zatem umowa, którą kredytodawca zawiera z konsumentem w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie.

Przepis art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim określa wymogi formalne umowy o kredyt konsumencki. Umowa taka powinna być zawarta w formie pisemnej, chyba że odrębne przepisy przewidują inną szczególną formę. Wymóg wprowadzony w tym przepisie może być odczytywany przede wszystkim przez pryzmat art. 78 kc jako wskazanie na zwykłą formę pisemną. Oznacza to, że – przynajmniej prima facie – wymóg wprowadzony w art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim może być odczytywany jako zastrzeżenie zwykłej formy pisemnej, rozumianej zgodnie z art. 78 kc. W literaturze silnie reprezentowane jest jednak stanowisko o konieczności interpretowania art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim w sposób szerszy, niż wynikałoby to z tradycyjnego utożsamienia "formy pisemnej" z art. 78 kc. Rozstrzygającym argumentem w tym zakresie pozostaje treść art. 10 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z 23.4.2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylającej dyrektywę Rady 87/102/EWG (Dz.Urz. UE L Nr 133 z 22.5.2008 r., s. 66 ze zm.), zastrzegająca dla umowy kredytu, alternatywnie, zwykłą formę pisemną lub posłużenie się innym trwałym nośnikiem. Biorąc pod uwagę całkowity charakter harmonizacji oraz brak pozostawienia ustawodawcy krajowemu opcji implementacyjnej, wykładnia art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim powinna być dokonywana zgodnie ze źródłową dla niej regulacją prawa unijnego, a w konsekwencji konieczne jest odczytanie zastrzeżonego w niej wymogu pisemności w sposób rozszerzający (por. Komentarz do ustawy o kredycie konsumenckim red. Osajda 2018, wyd. 2)

Wymaganie, jakie wynika z art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim, trzeba interpretować przede wszystkim jako nakaz – skierowany do kredytodawcy – sporządzenia dokumentu obejmującego treść oświadczeń woli złożonych przez kredytodawcę oraz konsumenta i utrwalenia tego dokumentu w odpowiedniej formie. Wykładnia językowa art. 29 ust. 1 w/w ustawy sugeruje, że minimalną formą umowy o kredyt konsumencki jest forma pisemna, chyba że przepisy odrębne przewidują inną formę szczególną. Istotne argumenty przemawiają jednak za stanowiskiem, aby – oprócz formy pisemnej – dopuścić formę „trwałego nośnika" (zdefiniowanego w art. 5 pkt 17w/w ustawy). W szczególności przekonuje o tym wykładnia prounijna. Art. 10 ust. 1 dyrektywy (...) jednoznacznie stanowi, że umowy sporządza się w formie papierowej lub na innym trwałym nośniku. Ponadto stanowisko to wspiera wykładnia celowościowa. Aby zapewnić odpowiednią ochronę interesom konsumenta nie jest konieczna wyłącznie forma pisemna. Do ochrony takiej wystarczy zastosowanie trwałego nośnika. Wykładnia ta uwzględnia aktualne uwarunkowania społeczno-gospodarcze, które wynikają z postępu technicznego oraz potrzeb gospodarki elektronicznej, w szczególności odnośnie do umów zawieranych na odległość (por. Tomasz Czech Komentarz do art.29 ustawy o kredycie konsumenckim ).

Biorąc pod uwagę powyższe argumenty należy uznać, że umowę o kredyt konsumencki można zawrzeć zarówno w formie pisemnej (z własnoręcznymi podpisami), jak i na innym trwałym nośniku. W myśl powyższej interpretacji – nie jest konieczne opatrzenie dokumentu umowy przez strony własnoręcznym podpisem albo podpisem elektronicznym. Forma, jakiej wymaga art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim (z uwzględnieniem wykładni prounijnej oraz celowościowej), jest zachowana również wtedy, gdy treść oświadczeń woli spisano na dokumencie papierowym, ale nie zamieszczono pod nim własnoręcznych podpisów albo umieszczono faksymile lub innego rodzaju podpis powielony mechanicznie. Stosownie do prounijnego oraz celowościowego kierunku interpretacji komentowanego przepisu dopuszczalne są różnorodne sposoby dochowania wymaganej formy przy zawieraniu umowy o kredyt konsumencki. Sposobem takim może być m.in. złożenie oświadczeń woli przez strony za pomocą środków porozumiewania się na odległość (np. telefonu, poczty elektronicznej), a następnie spisanie postanowień umowy na papierowym dokumencie (np. w postaci wydruku komputerowego), bez własnoręcznych podpisów.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, podzielając powyższą argumentację, w ocenie Sądu , powód wykazał iż w niniejszej sprawie spełnił wymóg zawarcia umowy o kredyt konsumencki w formie pisemnej. Brak własnoręcznych podpisów stron pod przedłożoną przez powoda umową pożyczki ratalnej (kredytu konsumenckiego) z dnia 06.03.2019 r. nie uchybia wymogom określonym w art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim w zakresie zachowania formy pisemnej.

Istotnym jest w niniejszej sprawie czy spisanie postanowień wskazanej przez powoda umowy poprzedzone zostało złożeniem przez strony oświadczeń woli zgodnych ze sporządzonym wydrukiem umowy pożyczki za pomocą środków porozumiewania się na odległość w tym w szczególności czy pozwany wyraził wolę zawarcia przedmiotowej umowy.

W ocenie Sądu ustalenie faktu zawarcia przez pozwanego z powodem umowy pożyczki kwoty 13 000 zł w dniu 06.03.2019 r. możliwe jest w oparciu o przedstawione przez powoda dowody w drodze domniemania faktycznego. Zgodnie z treścią art. 231 kpc Sąd może uznać za ustalone fakty mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, jeżeli wniosek taki można wyprowadzić z innych ustalonych faktów.

W niniejszej sprawie ustalony fakt w postaci dokonania przez pozwanego przelewu rejestracyjnego w dniu 06.03.2019 r. w kwocie 0,01 zł ( k. 57) oraz fakt dokonania przez pożyczkodawcę przelewu kwoty pożyczki w dniu 06.03.2019 r. na konto pozwanego ( k. 56) pozwala w sposób nie budzący wątpliwości ustalić fakt zawarcia przez pozwanego z wierzycielem pierwotnym umowy pożyczki (kredytu konsumenckiego) z dnia 06.03.2019 r. Pozwany nie kwestionował , aby otrzymał od wierzyciela pierwotnego kwotę 13 000 zł , ani też , aby konto na które dokonano przelewu tej kwoty należało do niego.

W konsekwencji za niezasadne należy uznać zarzuty pozwanego , iż do zawarcia umowy pożyczki ( kredytu konsumenckiego) z dnia 06.03.2019 r. nie doszło. Wskazać należy , iż pozwany nie kwestionuje wykonania przez wierzyciela pierwotnego tej umowy. W konsekwencji niezasadny jest też zarzut braku legitymacji biernej po stronie pozwanego.

Mając powyższe okoliczności na względzie zarzuty pozwanego kwestionujące zawarcie umowy pożyczki (kredytu konsumenckiego) wskazanej w pozwie uznać należy za chybione. Powód wykazał przedstawionymi wyżej dowodami , iż wierzyciel pierwotny udzielił w związku z zawarciem umowy kredytu konsumenckiego z dnia 06.03.2019 r. pozwanemu pożyczki w kwocie 13 000 zł , wobec czego pozwany był zobowiązany do zwrotu ( co najmniej) kwoty pożyczki .

Natomiast na uwzględnienie zasługuje podniesiony przez pozwanego zarzut odnoszący się do wskazanych w umowie pozaodsetkowych kosztów kredytu wskazujący na niedozwolone klauzule umowne w tym zakresie.

Istotne w niniejszej sprawie jest istnienie – w ocenie Sądu - w umowie pożyczki zawartej przez wierzyciela pierwotnego z pozwanym klauzul abuzywnych , jak też obowiązek Sądu meriti do zbadania z urzędu , czy postanowienia stosowane w umowach zawieranych z konsumentami nie stanowią nieuczciwych warunków umownych tak, by nie mogły one wywołać wiążącego skutku wobec konsumenta. Pozwany podniósł też odpowiedni zarzut w tym zakresie.

Wskazać należy , iż sąd krajowy jest zobowiązany do zbadania z urzędu , czy dane warunki umowy wchodzące w zakres stosowania dyrektywy 93/13 z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich mają nieuczciwy charakter , a także do tego, aby dokonawszy takiego badania, zniwelować brak równowagi między konsumentem a przedsiębiorcą , o ile sąd ów posiada niezbędne ku temu informacje dotyczące stanu prawnego i faktycznego ( podobnie wyroki : z dnia 21 kwietnia 2016 r. , R. i R., C-377/14, EU:C:2016:283, pkt 52 i przytoczone tam orzecznictwo, z dnia 21 grudnia 2016 r. 2016 r. ., G.N. i in. , C-154/15, C- 307/15 i C – 308/15, EU : C:2016:980, pkt 58)

Ma to istotne znaczenie w kontekście wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 13 września 2018 r. w sprawie C 176- 17 (…) S.A. w B przeciwko M.W.

W niniejszej sprawie umowa pożyczki łącząca wierzyciela pierwotnego i pozwanego , została zawarta w dniu 06.03.2019 r. na okres do dnia 06.07.2021 r. Całkowita kwota pożyczki wynosiła 13 000 zł, całkowita kwota do zapłaty przez pozwanego jako pożyczkobiorcę wynosiła 26 979,44 zł. Na podstawie umowy pozwany był zobowiązany do poniesienia prowizji w kwocie 12 350 zł , stanowiącej opłatę dodatkową. Wskazuje to, iż suma poza odsetkowych kosztów kredytu mieściła się w limicie określonym w art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim.

W ocenie Sądu w umowie pożyczki wskazanej w pozwie zostały zawarte przez wierzyciela pierwotnego klauzule abuzywne.

Zgodnie z treścią art. 385 1 § 1 kc postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.

Stosownie do treści art. 385 1 § 2 kc jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie. § 3 cytowanego przepisu stanowi natomiast, iż nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta.

W niniejszej sprawie bezspornym jest , iż pozwany miał przymiot konsumenta. Odnosząc się do pojęcia „główne świadczenia stron” wskazać należy , iż pojęcie to należy rozumieć wąsko i odnieść do essentialia negotii umowy , a więc takich jej elementów konstrukcyjnych , bez których uzgodnienia nie doszłoby do zawarcia umowy pożyczki . Chodzi więc o klauzule regulujące świadczenia typowe dla danego stosunku prawnego , stanowiące te jego elementy , które konstytuują istotę danego porozumienia. Mając na względzie treść art. 720§1 kc stwierdzić należy , iż prowizja od pożyczki nie jest świadczeniem głównym stron umowy pożyczki.

W ocenie Sądu nie ulega wątpliwości, że zapisy umowy nakładające na pozwanego obowiązek zapłaty opłaty dodatkowej - prowizji w kwocie 12 350 zł nie zostały z pozwanym uzgodnione indywidulanie . Zgodnie z treścią art. 385 1 § 3 kc nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W piśmiennictwie wskazuje się , że postanowieniami indywidulanie uzgodnionymi będą tylko takie, które były w sposób rzeczywisty negocjowane lub włączone do umowy wskutek propozycji zgłoszonej przez konsumenta. Dla oceny umowy stron w kontekście nieważności postanowień umowy istotne jest również porównanie wartości świadczenia , które ze względu na wysokość ustalonej prowizji pożyczkodawca zamierzał uzyskać ze świadczeniem , jakie pozwany otrzymał w wyniku jej zawarcia .

Na gruncie niniejszej sprawy stwierdzić należy , iż zapisy umowne przewidujące obowiązek zapłaty dodatkowej opłaty przez pozwanego – prowizji w wysokości 95 % udzielonej kwoty pożyczki nie były indywidualnie uzgodnione z pozwanym. Przedmiotowa opłata została określona we wzorcu umowy , przedłożonym stronie pozwanej do podpisu. Żaden punkt umowy łączącej strony nie wyjaśnia, w jaki sposób została obliczona prowizja. Wskazać przy tym należy , iż stosownie do treści art. 385 1 § 4 kc ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidulanie, spoczywa na tym , kto się na to powołuje. Zatem to na stronie powodowej spoczywał ciężar wykazania , że postanowienia nakładające na pozwanego obowiązek zapłaty prowizji zostały uzgodnione indywidualnie . Powód w niniejszej sprawie okoliczności tej nie udowodnił.

Kolejnym warunkiem uznania za abuzywne danego postanowienia umownego w rozumieniu art. 385 1 § 1 kc jest kształtowanie przez sporne postanowienie umowne praw i obowiązków konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, przy czym na skutek tej sprzeczności musi dojść do rażącego naruszenia jego interesów. W doktrynie i orzecznictwie przyjmuje się, iż istotą dobrego obyczaju jest szeroko rozumiany szacunek do drugiego człowieka, sprzeczne z obyczajami będą więc takie działania , które zmierzają do niedoinformowania, dezinformacji, wykorzystania naiwności lub niewiedzy klienta. Natomiast termin „interesy konsumenta” należy rozumieć szeroko , nie tylko jako interes ekonomiczny , ale również przy uwzględnieniu aspektu zdrowia konsumenta i jego bliskich oraz dyskomfortu konsumenta, spowodowanego takimi czynnikami jak strata czasu, dezorganizacja życia, niewygoda, nierzetelne traktowanie, przykrości , naruszenie prywatności , doznanie zawodu , itd.

W ocenie Sądu nałożenie na pozwanego opłaty – prowizji w kwocie 12 350 zł, która wynosi 95 % kwoty udzielonej pożyczki jest rażącym naruszeniem dobrych obyczajów, rzetelności kupieckiej i uczciwości , przy czym godzi w interes finansowy pozwanego jako konsumenta.

W tym zakresie należy podkreślić , iż skutkiem uznania klauzuli za abuzywną nie może być jej częściowa bezskuteczność ani „ miarkowanie” abuzywności . Brak mocy wiążącej dotyczy całości klauzuli niedozwolonej , nie jest więc dopuszczalne uznanie , że jest ona skuteczna w zakresie w jakim nie naruszałaby kryterium określonego w art. 385 1 § 1 kc . W szczególności wniosek o częściowej bezskuteczności postanowień uznanych za abuzywne nie wypływa z art. 385 1 § 2 kc. Przepis ten przewiduje jedynie, że jeżeli postanowienia umowy zgodnie z §1 nie wiążą konsumenta , strony są związane umową w pozostałym zakresie . Prawidłowa wykładnia powołanego przepisu prowadzi do wyeliminowania całej klauzuli , a nie ograniczeniu zakresu jej obowiązywania ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 13 lipca 2-18 r. VACa 542/17 , wyrok Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 1 marca 2019 r., IX Ca 259/19 ) .

W konsekwencji stwierdzić należy, iż umowa pożyczki wskazana w pozwie wiążąca wierzyciela pierwotnego i pozwanego jest ważna, natomiast te postanowienia umowy w zakresie bardzo wysokiej prowizji- w kwocie 12 350 zł jako nieważne nie są dla strony pozwanej wiążące , a strony związane są umową w pozostałym zakresie.

Pozwany nie był zatem zobowiązany do spłaty na rzecz wierzyciela pierwotnego kwoty 12 350 zł prowizji. W konsekwencji pozwany był zobowiązany do zwrotu kwoty udzielonej pożyczki w wysokości 13 000 zł oraz wskazanych w umowie odsetek. Jak wynika z treści pozwu na kwotę dochodzoną pozwem składa się w szczególności należność główna w kwocie 12 531,80 zł (co wynika także z wyciągu z ksiąg rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego k. 8) Pozwany nie przedłożył żadnych dowodów wpłat na poczet zaciągniętej u wierzyciela pierwotnego pożyczki , stąd brak jest podstaw do przyjęcie, iż dokonał wpłat zmniejszających należność główną poniżej kwoty 12 531,80 zł. Jak już wyżej wskazano powodowi nie należy się zwrot kwoty 7 971,90 zł wskazanej w pozwie jako odpowiadającej pozostałej do zapłaty przez pozwanego prowizji , które w ocenie Sądu – jako wynikające z niedozwolonych postanowień umownych i w konsekwencji niewiążące pozwanego - powodowi się nie należą. Jednocześnie z uwagi na brak odpowiednich danych nie jest możliwe ustalenie przez Sąd wysokości odsetek należnych powodowi od kwoty udzielonej pozwanemu pożyczki ( 13 000 zł). W tej sytuacji należało uznać , iż pozwany jest zobowiązany do zapłaty na rzecz powoda kwoty 12 531 ,80 zł jako kwoty niespłaconej należności głównej ( kwoty udzielonej pożyczki w całkowitej wysokości 13 000 zł ) wynikającej z umowy zawartej z wierzycielem pierwotnym. W konsekwencji Sąd uwzględnił powództwo w części zasądzając od pozwanego na rzecz powoda kwotę 12 531,80 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym tj. od dnia 08.06.2021 r. do dnia zapłaty, zaś w pozostałej części powództwo jako nieuzasadnione Sąd oddalił .

O kosztach procesu Sąd orzekł stosownie do treści art. 100 kpc znosząc je wzajemnie mając na względzie , iż żądania stron zostały uwzględnione niemal w równej części.