Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 529/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 21 października 2022r., w sprawie o sygn. akt XVIII K 152/22.

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

Zmiana poprzez uniewinnienie.

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

Zarzut obrazy prawa procesowego i dokonania błędnych ustaleń faktycznych – niezasadny.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Z treści apelacji wynika, że jej autorka zarzut błędu w ustaleniach faktycznych oparła o błąd „braku”. Obrońca oskarżonego wyraziła mianowicie opinię, że nie było możliwe dokonanie prawidłowych ustaleń faktycznych w sytuacji kiedy firma przewozowa (...) nie udzieliła informacji dotyczących wszystkich kursów realizowanych przez A. D. w okresie od 18 do 25 maja 2022r., zgłoszeń wszelkich niebezpiecznych zdarzeń dotyczących tego kierowcy, zarówno dokonanych przez niego jak i przez klientów korzystających z jego usług oraz informacji o przedmiotach pozostawionych przez klientów.

Choć ostatecznie wniosek dowodowy został cofnięty przez innego obrońcę, to zdaniem Sądu odwoławczego istnieje konieczność odniesienia się do problematyki podniesionej we wniosku.

Według autorki środka odwoławczego dowód ten miałby zmierzać do weryfikacji wiarygodności A. D.. Sąd II instancji choć wyprzedzająco przed przygotowaniem do rozprawy, ponowił postanowienie o żądaniu wydania rzeczy od firmy (...), to pomimo braku realizacji przez firmę żądania uznał, że jest możliwe wydanie prawidłowego rozstrzygnięcia bez tej informacji.

Dowód ten usiłował przeprowadzić prokurator już w toku postępowania przygotowawczego. Pomijając fakt, że podobnie nieskutecznie, jak Sąd Okręgowy i Apelacyjny, ponieważ U. nadsyłał emaile o wymijającej treści i bynajmniej nie zmierzające do udzielenia odpowiedzi na pytanie, to w postanowieniu prokurator nie zawarł tezy dowodowej. A ponieważ błędnie zakreślił czas zdarzenia, upoważniony sędzia Sądu Okręgowego zażądał informacji dotyczącej przedziału czasu bliskiego zdarzeniu. W rzeczywistości dowód ten nie był przydatny do stwierdzenia danej okoliczności.

Sąd dysponował analizą logowań urządzenia (...) samochodu T. (...) o nr rej. (...) (k. 107) z dnia 19 maja 2022r. Możliwe zatem było odtworzenie trasy przejazdu samochodu, godzin postoju, a te były zbieżne z zeznaniami pokrzywdzonego. Gdyby nawet zostało stwierdzone, że wcześniej nie było żadnych skarg na A. D. i był uważany za wzorowego pracownika, to te dane nie miałyby żadnego przełożenia na ocenę dowodów. Tego typu ustalenia mogłyby świadczyć jedynie o tym, że nie był on przestępcą z nawyknienia. Jednocześnie nie prowadziłyby do negatywnej weryfikacji jego osoby jako sprawcy, który widząc pasażera, będącego pod wpływem alkoholu z dużą jak na jego możliwości zarobkowe kwotą, postanowił wykorzystać okazję. Oskarżony w Polsce przebywał stosunkowo krótko i jak podali świadkowie, zdarzało się, iż pożyczał pieniądze.

Oskarżony w szeregu pism powracał do swych wyjaśnień, twierdząc że został bezpodstawnie pomówiony. Taka postawa nakazywała Sądowi zarówno I, jak i II instancji niezwykle staranne rozważenie wszystkich istniejących dowodów. Należy jednak podzielić ocenę dokonaną przez Sąd Okręgowy, że P. P. nie miał żadnego powodu, aby oskarżyć A. D. o czyn, którego nie popełnił. Jest on osobą dobrze sytuowaną, mieszka z partnerką i zakładając, że w kasynie przegrałby pieniądze, teoretycznie mógłby chcieć ukryć przed nią ten fakt. Niespornym jednak jest, że w kasynie wygrał pieniądze, a bynajmniej nie przegrał. Pokrzywdzony nie przywiązuje nadmiernej wagi do pieniędzy, o czym świadczy okoliczność, że zamieniając żetony na pieniądze, nie przeliczył ich i podawał szacunkową ilość, niższą niż była w rzeczywistości.

Nie można też zgodzić się ze skarżącą, że zeznania pokrzywdzonego nie stanowią wartościowego materiału dowodowego, ponieważ był nietrzeźwy i nie potrafił opisać w jaki sposób utracił pieniądze. P. P. za każdym razem konsekwentnie podawał przebieg zdarzenia w zakresie najbardziej istotnych jego etapów, takich jak użycie noża i zabór pieniędzy. Nie potrafił jedynie jednoznacznie wskazać, czy pieniądze wydał sam po przystawieniu mu noża do szyi, czy zrobił to oskarżony. Wobec braku pewności pokrzywdzonego, za bezzasadne uznać należy rozważania obrońcy czy drobniejszej budowy ciała oskarżony mógł wyjąć z kieszeni lepiej zbudowanemu pokrzywdzonemu pieniądze. Co zaś do stanu trzeźwości, to istotne znaczenie ma pozyskane nagranie z telefonu P. P. na numer 112. Rozmowa ta trwa 9 minut i oddaje stan psychofizyczny pokrzywdzonego. P. P. zgłaszając zdarzenie jest zdenerwowany, ale wypowiada się zbornie. Eksponuje, że nigdy wcześniej nie użyto wobec niego noża i nie okradziono go. Na pytanie czy jest ranny i potrzebuje pomocy, odpowiada że nie. Kobieta przyjmująca zgłoszenie proponowała, żeby zaczekał na miejscu, lub dokonał zgłoszenia następnego dnia na komisariacie. Nie można jednak czynić pokrzywdzonemu zarzutu, że nie pozostał na drodze w oczekiwaniu na Policję, ponieważ sprawca odjechał, ale też istniało ryzyko, że wróci. Przedmiotowe nagranie weryfikuje także wiarygodność A. D.. Gdyby było tak jak twierdzi oskarżony w wyjaśnieniach, że klient przywieziony do domu odmówił zapłaty za usługę, uderzył go i uciekł, to P. P. od razu wszedłby do domu, a nie chodził przez 9 minut telefonując, co też słychać na nagraniu.

Sąd Okręgowy w prawidłowy sposób przeanalizował logowania (...) T. (...) i wbrew twierdzeniu obrońcy nie było konieczne przeprowadzanie eksperymentu, by ustalić czy w tym modelu samochodu blokada drzwi uruchamia się automatycznie po włączeniu silnika, czy też można ją włączyć ręcznie, skoro taksówka zatrzymywała się trzykrotnie w lokalizacjach wskazanych przez pokrzywdzonego. Sama zaś blokada służy podwyższeniu bezpieczeństwa, aby do samochodu nie dostały się osoby z zewnątrz, niemniej jednak w trakcie jazdy utrudnione jest także otwarcie drzwi od wewnątrz, bądź wręcz niemożliwe przy znacznej prędkości i oporowi powietrza. Poza tym z jak naprawdę niebezpieczną sytuacją zetknął się pokrzywdzony mógł się zorientować dopiero wtedy, gdy zobaczył nóż w ręku A. D.. Wcześniej miał prawo sądzić, że zaszły jakieś problemy z komunikacją werbalną, bowiem oskarżony porozumiewał się w języku, którego on nie znał.

Oskarżony wyjaśnił i ten element przeniknął do apelacji, że wielokrotnie był kontrolowany przez Policję i nie miał możliwości przewożenia w samochodzie noża. Ta kwestia też nie uszła uwadze Sądu I instancji, który krytycznie podszedł do wyjaśnień w tej części. Pasażerowie bywają różni i w celach obronnych kierowcy taksówek wożą różne mniej, lub bardziej niebezpieczne przedmioty. Każda osoba, która choć raz została poddana kontroli drogowej wie, że funkcjonariusze Policji, gdy nie mają podejrzenia o popełnieniu przestępstwa, sprawdzają dokumenty, natomiast nie przeszukują bagażnika i różnych skrytek, nie zaglądają pod dywaniki.

Podobnie jako linię obrony, negatywnie zweryfikowaną w toku postępowania uznać należy wyjaśnienia oskarżonego, że zgłosił zdarzenie na numer 112. Kiedy po uzyskaniu pisma z dnia 10.06.22 r. z Centrum Powiadamiania Ratunkowego w R., okazało się, że w dniu 19.05.2022r. było tylko jedno powiadomienie o godz. 3:59:26 od pokrzywdzonego, to A. D. zmienił wyjaśnienia twierdząc, że tłumacz źle przetłumaczył jego depozycje.

Ustalenie tożsamości oskarżonego zajęło policjantom kilka dni. Co prawda jak zauważył obrońca, w/w nie ukrywał się w tym czasie, pracował, to jednak miał czas na obmyślenie linii obrony, a mianowicie zgłoszenie U., że wiózł klienta, który nie zapłacił za przejazd i opowiedzenie P. D., A. E., że pasażer dodatkowo go uderzył oraz, iż dzwonił na numer 112. Powyższe przeczy temu, że oskarżony został źle zrozumiany przez tłumacza, bo szczegóły świadczą o tym, iż opowiadał o tym, a nie innym zdarzeniu.

Przeciwnie niż oskarżony, pokrzywdzony podjął reakcję błyskawicznie i nie miał czasu na uknucie intrygi. Kurs trwał od godz.3:13 do godz. 3:57 : 55. P. P. na telefon alarmowy zadzwonił już o godz. 3:59:26.

Jego partnerka P. W. zeznała, że pokrzywdzony kiedy wrócił do domu był roztrzęsiony, miał zadrapania na ręku i podarte spodnie.

Dokumentacja fotograficzna znajdująca się w aktach sprawy również obrazuje zadrapania na ciele pokrzywdzonego i nie wszystkie obrażenia można uznać za rozstępy skórne, jak twierdzi skarżąca.

Zarzuty odwoławcze zostały uznane za niezasadne. Sąd Okręgowy oparł swe orzeczenie na całokształcie materiału dowodowego ujawnionego w toku rozprawy głównej, zgodnie z art. 410 k.p.k. i nie wykazywał on żadnych braków wymagających uzupełnienia. Z kolei zastosowania art. 5§ 2 k.p.k. nie uzasadniała sytuacja faktyczna, gdy istniały dwie wykluczające się grupy dowodów – jedna pochodząca od pokrzywdzonego, druga od oskarżonego, a istniejące wątpliwości nie należały do nie dających się usunąć i można było je usunąć stosując prawidłowo art. 7 k.p.k.

Wniosek

Wniosek o uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzuconego mu czynu i ewentualny wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku – niezasadny.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Zasada swobodnej oceny dowodów ma charakter zasady o podstawowym znaczeniu. Przekonanie o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną prawa procesowego jeżeli poprzedza je ujawnienie w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy (art. 410 k.p.k.) i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy (art. 2 § 2 k.p.k.), stanowi ono wynik rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego (art. 4 k.p.k.), jest wyczerpujące i logicznie - z uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, a nadto zgodnie art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. - właściwie uargumentowane w uzasadnieniu wyroku.

Z powodów wskazanych w rubryce nr 3 na uwzględnienie nie zasługiwał wniosek o uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzuconego mu czynu.

Nie zachodziły przesłanki z art. 437§ 2 k.p.k., a mianowicie nie zaistniały wypadki wskazane w art. 439 § 1 k.p.k., art. 454 k.p.k. i nie było konieczne przeprowadzenie przewodu sądowego w całości. Dlatego nie było możliwości uwzględnienia alternatywnego wniosku obrońcy o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrokiem z dnia 14 lutego 2022 r., w sprawie II AKa 529/22 Sąd Apelacyjny utrzymał w mocy zaskarżony wyrok wobec oskarżonego A. D..

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Nietrafne okazały się zarzuty zarówno dotyczące obrazy prawa procesowego, jak i ustaleń faktycznych.

Sąd Okręgowy wydał orzeczenie w oparciu o całokształt ujawnionych w toku rozprawy okoliczności i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy, wyczerpująco i logicznie uzasadnił, uwzględniając wskazania wiedzy i doświadczenia życiowego. W związku z powyższym nietrafny był zarzut naruszenia prawa procesowego w postaci norm prawnych, wskazanych w apelacji obrońcy.

Wymierzona kara uwzględnia zarówno okoliczności łagodzące, jak i obciążające. Jest ona zbliżona do dolnej granicy ustawowego zagrożenia i swą dolegliwością nie przekracza stopnia winy.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Wyrokiem z dnia 14 lutego 2022r., Sąd zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. R. B.-Kancelaria Adwokacka w W. 1200 (tysiąc dwieście) złotych, powiększone o 23 % VAT tytułem wynagrodzenia za obronę pełnioną z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

W wyroku z dnia 20 grudnia 2022 r., sygn. akt SK 78/21 Trybunał Konstytucyjny uznał § 17 ust. 1 pkt 2 oraz § 17 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z 2019r., poz. 18 ze zm.) za niezgodny z art. 64 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3, art. 32 ust. 1, art. 2 i art. 92 ust. 1 zdanie pierwsze Konstytucji RP przez to, że wskazane w nim stawki dla adwokatów ustanowionych obrońcami z urzędu są niższe od stawek w tych samych sprawach dla adwokatów ustanowionych obrońcami z wyboru. Przepisy utraciły moc obowiązującą w dniu opublikowania orzeczenia w Dzienniku Ustaw.

Wprawdzie Trybunał Konstytucyjny wypowiedział się co do niekonstytucyjności wyłącznie dwóch przepisów rozporządzenia, w zakresie wniesionej skargi konstytucyjnej, to w treści uzasadnienia wyroku zwrócił uwagę na zróżnicowanie pozycji pełnomocników profesjonalnych w zależności od tego w jakiej formie świadczą oni pomoc prawną: z wyboru, czy z urzędu.

Wskazał również, że adwokaci stanowią grupę podmiotów podobnych, posiadających – w zakresie prawa do wynagrodzenia – wspólną cechę istotną w rozumieniu art. 64 ust. 2 Konstytucji, a więc także w rozumieniu art. 32 ust. 1 Konstytucji. Zarówno w przypadku obrony z wyboru, jak i z urzędu, adwokat jest zobligowany do dochowania jak największej staranności w wykonywaniu swoich obowiązków i dbania o interesy klienta. Dalej podniósł, iż analiza statusu adwokatów i ich roli w postępowaniu, w którym występują jako podmioty powołane i zobowiązane do zastępstwa prawnego, prowadzi do uznania, że zróżnicowanie ich wynagrodzenia (tj. obniżenie pełnomocnikom z urzędu o połowę wynagrodzenia, które otrzymaliby, gdyby występowali w sprawie jako pełnomocnicy z wyboru) nie ma konstytucyjnego uzasadnienia. Odstępstwo od zasady równości, w tym równej ochrony praw majątkowych, jest więc niedopuszczalne.

Sąd Apelacyjny w obecnym składzie, podzielając argumentację Trybunału Konstytucyjnego nie dostrzega podstaw do różnicowania wynagrodzenia przyznanego obrońcy z urzędu i obrońcy z wyboru także w kategorii tych spraw, które nie wynikają z treści § 17 ust. 1 pkt 2 oraz ust. 2 pkt 3 ww. rozporządzenia, zatem tych, które nie zostały objęte wprost wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 grudnia 2022 r.

Wobec powyższego, w realiach przedmiotowej sprawy przy ustaleniu wynagrodzenia obrońcy powinien znaleźć zastosowanie § 13 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie. Adwokaci i radcy prawni są płatnikami 23 procentowego VAT. W związku z czym skarżącemu należało zasądzić wynagrodzenie, powiększone o VAT, co nie jest równoznaczne ze stwierdzeniem, że polepszeniu uległa ich sytuacja wobec obrońców z wyboru, bowiem ich wynagrodzenie może regulować nie tylko stawka wymieniona w rozporządzeniu, lecz także umowa z klientem.

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Na podst. art. 626 § 1 k.p.k. zwolniono oskarżonego od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, wydatkami obciążając Skarb Państwa.

7.  PODPIS

Anna Zdziarska Dorota Radlińska Anna Grodzicka

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 21 października 2022r., w sprawie XVIII K 152/22.

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

Uchylenie jako wniosek alternatywny

☒

zmiana