Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II AKa 293/22

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 grudnia 2022 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący Sędzia: Piotr Schab

Sędziowie: Przemysław W. Radzik

(del.) Dariusz Drajewicz (spr.)

Protokolant: st. sekr. sąd. Marta Kamińska

przy udziale Prokuratora: Marka Deczkowskiego

i oskarżyciela posiłkowego: Parafii (...) w W.

po rozpoznaniu w dniu 19 grudnia 2022 r.

sprawy D. L.,

syna M. i J.,

urodzonego w dniu (...) w W.

oskarżonego o przestępstwo z art. 284 § 1 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez obrońców oskarżonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 13 kwietnia 2022 r., sygn. akt XVIII K 10/20

I.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

II.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe za postępowanie apelacyjne, w tym opłatę w kwocie 180 (sto osiemdziesiąt) złotych.

UZASADNIENIE

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 293/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 13 kwietnia 2022 r., sygn. akt XVIII K 10/20

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Obrazy przepisów postępowania, tj. art. 7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. mającą wpływ na treść wydanego orzeczenia poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego skutkującej uznaniem, iż oskarżonemu można przypisać działanie w zamiarze bezpośrednim przywłaszczenia pieniędzy, w sytuacji gdy:

z zeznań świadka W. O. (nowego proboszcza parafii), wynika, iż: (i) świadek od przedstawiciela oskarżonego dowiedział się o fakcie, iż przelewy za mieszkanie zostały wykonane z konta parafii; (ii) propozycja zawarcia ugody padła od przedstawiciela oskarżonego; (iii) oskarżony za pośrednictwem osób trzecich podejmował próby spłaty należności;

z zeznań świadka Z. Z. wynika, iż propozycja zawarcia ugody padła ze strony oskarżonego;

z zeznań S. K. wynika, iż były odejmowane próby spłaty należności;

z dokumentu w postaci pisma oskarżonego z dnia 23.04.2010 r. (k. 35) wynika, że proponował on ratalną spłatę należności;

a w konsekwencji obrazy tych przepisów błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku mający wpływ na treść orzeczenia, a polegający na bezpodstawnym uznaniu, iż oskarżony nie miał zamiaru zwrócić (...) w W. sumy pieniężnej wynikającej z ugody zawartej w dniu 10.11.2008 r.

oraz

obrazy przepisów postępowania, tj. art. 7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. mającą wpływ na treść wydanego orzeczenia poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego skutkującej uznaniem, że oskarżonemu można przypisać, iż w dacie 11.02.2009 r. miał zamiar przywłaszczenia kwoty 204.000 zł, w sytuacji gdy prawidłowa ocena zgromadzonego materiału dowodowego prowadzi do przekonania, iż oskarżony mógł swoim zamiarem obejmować co najwyżej zamiar przywłaszczenia kwoty 191.846 zł, co bezpośrednio wynika:

z faktu zawarcia umowy przelewu (cesji) wierzytelności pomiędzy (...) w W., a Z. Z., w wyniku której spółka reprezentowana przez oskarżonego winna była zwrócić parafii kwotę 191.846 zł;

z dokumentu w postaci „Listu adwokackiego: z dnia 26.03.2009 r. (k. 68) informującego o tym, iż doszło do zawarcia umowy cesji pomiędzy (...) w W., a Z. Z.;

z zeznań świadka Z. Z. który wskazał, że spółka reprezentowana przez oskarżonego nigdy nie domagała się zapłaty kwoty ok. 12.000 zł;

a w konsekwencji obrazy tych przepisów zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku mający wpływ na treść orzeczenia, a polegający na bezpodstawnym przyjęciu, iż oskarżony miał świadomość konieczności zwrotu kwoty 204.000 zł

oraz

obrazy przepisów prawa materialnego, a to art. 294 § 1 k.k., poprzez jego niesłuszne zastosowanie i przyjęcie kwalifikacji prawnej czynu polegającej na przypisaniu oskarżonemu popełnienia przestępstwa przywłaszczenia mienia znacznej wartości

i

obrazy przepisów prawa materialnego, a to art. 101 § 1 pkt 4) k.k. w zw. z art. 102 k.k., w zw. z art. 4 § 1 k.k. w brzmieniu obowiązującym przed wejściem w życiu ustawy o zmianie ustawy kodeks karny z dnia 15 stycznia 2016 r. poprzez ich niezastosowanie, a w konsekwencji nieumorzenie postępowania na podstawie art. 17 § 1 pkt. 6) k.p.k.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Nie można stwierdzić uchybienia art. 7 w zw. z art. 410 k.p.k., do którego odwołują się apelujący. Zarzut naruszenia art. 7 k.p.k. wymaga wykazania wad w ocenie konkretnych dowodów dokonanych przez sąd orzekający, prowadzących do wniosku, że ocena ta przekroczyła granice swobodnej oceny, przy czym konieczne jest wykazanie konkretnych błędów w sposobie dochodzenia do określonych ocen, przemawiających w zasadniczy sposób przeciwko dokonanemu rozstrzygnięciu (wyr. SN z 21.3.2018 r., SNO 7/18, LEX nr 2531297). Takich błędów apelujący nie wykazali. Powołane przez apelujących wnioski, które wyprowadzają z treści depozycji lub dokumentów w żaden sposób nie mogą zakwestionować twierdzenia sądu a quo, że oskarżony działał z zamiarem bezpośrednim. Innymi słowy, takiego działania w żaden sposób nie wykluczają. Treścią przywłaszczenia, które ma charakter przestępstwa kierunkowego, jest włączenie rzeczy lub prawa majątkowego do swojego majątku (por. np. wyr. SN z 15.11.2002 r., IV KKN 380/99, Legalis, wyr. SN z 23.11.2006 r., II KK 186/06, OSNwSK 2006, Nr 1, poz. 2247; wyr. SN z 6.1.1978 r., V KR 197/77, OSNPG 1978, Nr 6, poz. 64; wyr. SN z 9.12.2003 r., III KK 165/03, KZS 2004, Nr 4, poz. 31). W tym przedmiocie sąd a quo zajął jednoznaczne stanowisko, wykazując – przez prawidłową analizę dowodów – że oskarżony dopuścił się przestępstwa przywłaszczenia pieniędzy. Co więcej, sąd a quo wykazał i uzasadnił podstawę przyjęcia daty czynu, a tym samym zamiar przywłaszczenia kwoty 204 000 zł. Aby zarzut naruszenia art. 7 k.p.k. okazał się trafny, wymaga on wykazania wad w ocenie konkretnych dowodów, prowadzących do wniosku, iż ocena ta przekracza granice oceny swobodnej i jest dowolna (por. np. wyr. SN z 19.01.2006 r., WA 38/05, OSNwSK 2006, nr 1, poz. 178). Apelujący nie wskazał takich wad w ocenie dowodów, jaką w uzasadnieniu przedstawił sąd pierwszej instancji. Tak sformułowany zarzut, który przedstawił apelujący obrazy art. 7 k.p.k. jest chybiony.

Obrońcy oskarżonego nie wykazali także, że został naruszony art. 410 k.p.k., w szczególności nie wskazali żadnych dowodów, które zostały przez sąd pierwszej instancji ujawnione, lecz pominięte przy wyrokowaniu, bądź zostały uwzględnione, bez ich ujawnienia na rozprawie. Wobec powyższego, także zarzut w tym zakresie jest gołosłowny i dowolny oraz nie poddaje się kontroli, a w konsekwencji nie zasługuje na uwzględnienie.

Nie jest trafny zarzut błędu w ustaleniach faktycznych. Błąd ten miał stanowić skutek naruszenia przepisów postępowania. Skoro skarżący nie wykazali, aby sąd pierwszej instancji dopuścił się obrazy przepisów postępowania, gdyż podniesione przez nich zarzuty naruszenia tych przepisów okazały się być chybione, to nie można przyjąć, że stan faktyczny ustalono błędnie. Zarzut jest chybiony.

Również chybione są zarzuty obrazu prawa materialnego.

Przede wszystkim podnieść należy, odnosząc się do kwestionowanej przez apelujących kwalifikacji prawnej, że nie ma obrazy prawa materialnego, gdy wadliwość orzeczenia w tym zakresie jest wynikiem błędnych ustaleń przyjętych za jego podstawę. Jeżeli apelujący kwestionują zastosowaną w wyroku kwalifikację prawną, ponieważ w działaniu oskarżonego dopatrują się innego od przypisanego mu przestępstwa, to podstawą takiej apelacji może być tylko zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, a nie obrazy prawa materialnego (np. por. wyr. z 23.7.1974 r., V KR 212/74, OSNKW 1974, Nr 12, poz. 233). W tym zakresie tak sformułowanego zarzutu apelujący, jako podmiot kwalifikowany, nie przedstawili poza kwestionowaniem, że oskarżony miał świadomość konieczności zwrotu kwoty 204.000 złotych, co także było chybione z powodów wyżej już przedstawionych.

W odniesieniu do ostatniego zarzutu, zauważyć trzeba, że zarzut obrazy prawa materialnego może powstać tylko na bazie niekwestionowanych ustaleń. Innymi słowy, musi mieć zakotwiczenie w niespornych ustaleniach faktycznych. Zwalczanie ustaleń nie stwarza punktu zaczepienia dla zarzutu obrazy prawa materialnego, dla którego bazą (punktem wyjścia) są ustalenia (np. por. post. SN z 4.1.2007 r., V KK 177/06, Legalis). W istocie w tym zarzucie apelujący usiłuje wzruszyć ustalenia faktyczne, które stały się podstawą zastosowania określonej normy prawnej, co do zakresu ustawy o charakterze temporalnym. W tym zakresie tak skutecznego zarzutu apelujący, także nie potrafili sfomułować. Jedynie na marginesie podnieść wypada, że zastosowana ustawa na podstawie art. 4 § 1 k.k., normującego kwestię kolizji ustaw, pozwoliła sadowi a quo sięgnąć po dobrodziejstwo warunkowego zawieszenia wykonania kary, a zatem bezsprzecznie nastąpiła na korzyść oskarżonego.

Wniosek

o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu czynu ewentualnie w przypadku uznania, że zachodzą przesłanki do umorzenia postępowania z uwagi na przedawnienie karalności o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i umorzenie postępowania na podstawie art. 17 § 1 pkt 6) k.p.k.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z uwagi na niezasadność zarzutu apelacyjnego nie są zasadne wnioski apelacji.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II

Sąd nie znalazł podstaw przemawiających za zwolnieniem oskarżonego od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych za postępowanie apelacyjne. Ustawodawca statuuje zasadę ponoszenia kosztów sądowych przez oskarżonego (art. 627 k.p.k.). Jej przełamanie wymaga wystąpienia przesłanek, o którym mowa w art. 624 § 1 k.p.k. Stosownie do brzmienia tego przepisu, sąd "może zwolnić" od zapłaty kosztów sądowych, a więc zwolnienie nie następuje obligatoryjnie, lecz tylko fakultatywnie w oparciu o swobodną ocenę orzekającego sądu. Przepis art. 624 § 1 k.p.k. wymaga zatem wykazania przez stronę ubiegającą się o zwolnienie od kosztów sądowych tych przesłanek, które w treści wskazanego przepisu, jako konieczne ustawodawca przewidział (por. wyr. SA w Katowicach z dnia 13.07.2018 r., II AKa 234/18, LEX nr 2612790; post. SN z 30.05.2017 r., WZ 5/17, LEX nr 2297434). W warunkach niniejszej sprawy takich przesłanek nie wykazano. Co więcej, oskarżonego powinny obciążać finansowe konsekwencje jego działalności przestępczej.

Koszty sądowe, które zostały zasądzone od oskarżonego, obejmują, poza wydatkami poniesionymi przez Skarb Państwa, także opłatę (art. 616 § 2 k.p.k.). Stosownie do art. 2 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 8 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych, mając na uwadze wysokość orzeczonej kary pozbawienia wolności w wymierzono oskarżonemu opłatę w kwocie 180 (sto osiemdziesiąt) złotych.

7.  PODPIS

Piotr Schab

Przemysław W. Radzik Dariusz Drajewicz (spr.)

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

I.

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

Uchylenie

zmiana