Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 9 grudnia 2022 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Elżbieta Zalewska – Statuch

po rozpoznaniu w dniu 9 grudnia 2022 roku w Sieradzu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku G. N.

z udziałem M. N.

o podział majątku wspólnego

na skutek apelacji obu stron

od postanowienia Sądu Rejonowego w Wieluniu

z dnia 10 sierpnia 2022 roku, sygn. akt I Ns 1236/16

postanawia:

I.  z apelacji uczestnika postępowania zmienić zaskarżone postanowienie
w punktach 1a i 1b, 2 i 3 ten sposób, że:

a/ opisaną w punkcie 1a wierzytelność z tytułu nakładów na nieruchomość uczestnika obniżyć z 21 640 zł do 2 456 (dwa tysiące czterysta pięćdziesiąt sześć) złotych;

b/ wartość dwóch dywanów obniżyć z 800 zł do 1 (jeden) złotych;

c/ zasądzoną w punkcie 2 tytułem spłaty kwotę 11 220 zł obniżyć do (...),50 (jeden tysiąc dwieście dwadzieścia osiem 50/100) złotych;

II.  z apelacji obu stron zmienić zaskarżone postanowienie w punktach 4 i 5
w ten sposób, że kwoty wynagrodzeń z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej każdego z pełnomocników podwyższyć z 2952 zł brutto do kwoty po 8 856 (osiem tysięcy osiemset pięćdziesiąt sześć) złotych brutto;

III.  oddalić w pozostałej części obie apelacje stron;

IV.  przyznać od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Wieluniu na rzecz adwokata J. G. (...) (jeden tysiąc siedemdziesiąt sześć) złotych brutto tytułem nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej uczestnikowi z urzędu w postępowaniu apelacyjnym;

V.  przyznać od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Wieluniu na rzecz adwokat L. J. 4 428 (cztery tysiące czterysta dwadzieścia osiem) ) złotych brutto tytułem nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej wnioskodawczyni z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt I Ca 438/22

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Rejonowy w Wieluniu w sprawie z wniosku G. N. z udziałem M. N. o podział majątku wspólnego, dokonał podziału majątku wspólnego wnioskodawczyni i uczestnika obejmującego wierzytelność
z tytułu nakładów na nieruchomość uczestnika położoną w K. na ulicy (...) o wartości 21640 zł oraz dwa dywany o wartości 800 zł, w ten sposób, iż opisaną wierzytelności i opisane dywany przyznał na własność uczestnika w całości (pkt 1 a i b), zasądził od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni 11220 zł z odsetkami ustawowymi
za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się postanowienia do dnia zapłaty tytułem spłaty
(pkt 2), oddalił wniosek w pozostałej części (pkt 3), przyznał od Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Wieluniu na rzecz adwokata L. J. kwotę 2952 zł brutto tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej wnioskodawczyni z urzędu (pkt 4) oraz przyznał od Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Wieluniu na rzecz adwokata J. G. kwotę 2952 zł brutto tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej uczestnikowi z urzędu (pkt 5).

Powyższe orzeczenie zapadło w oparciu o następujące ustalenia i wnioski, których istotne elementy przedstawiają się następująco:

Wyrokiem z dnia 20 grudnia 2005 r., prawomocnym w dniu 12 września 2006 r.
Sąd Okręgowy w Sieradzu rozwiązał małżeństwo przez rozwód z winy obojga małżonków.

W czasie trwania związku małżeńskiego wnioskodawczyni i uczestnik dokonali nakładów na zabudowaną nieruchomość stanowiącą własność uczestnika położoną
w K. na ulicy (...) w postaci: wylewek i wykończenia podłóg w całym budynku mieszkalnym, wyrównania schodów wewnętrznych w budynku mieszkalnym prowadzących na piętro, wylewki na balkonie i wykonania balustrady, drzwi w budynku mieszkalnym w ilości 6 sztuk, malowania ścian wewnątrz budynku mieszkalnego, wykonania płotu od strony działki sąsiadów o nazwisku F., robocizny przy wykonaniu wywiązki metalowej na budynku przeznaczonym na stolarnię oraz wykonania w całości wraz z materiałami ściany stanowiącej wzmocnienie pod umocowanie tej wywiązki.

Wartość rynkowa nakładów wynosi 21460 zł.

Przed zawarciem związku małżeńskiego, w dniu 28 kwietnia 1999 r., wnioskodawczyni jako G. J. sporządziła i podpisała wraz z innymi osobami oświadczenie dotyczące zamiany gruntu między rodzicami uczestnika i sąsiadem H. D. oraz postawienia w 1998 roku przez uczestnika płotu betonowego pomiędzy nieruchomością uczestnika i H. D..

W trakcie trwania związku małżeńskiego uczestnik pracował, z okresowymi przerwami w zatrudnieniu.

Wnioskodawczyni nie pracowała zawodowo. Przed zawarciem związku małżeńskiego utrzymywała się z renty rodzinnej.

Po ślubie wspólnie z małżonkami N. zamieszkało czworo dzieci wnioskodawczyni, które M. N. przysposobił.

G. N. była klientem Gminnego Ośrodka Pomocy (...)
w W. od 1990 roku do 2013 roku i otrzymała: w 1990 roku zasiłek okresowy od 01.03.1990 r. do 31.07.1990 r. w wysokości (...) starych zł miesięcznie, pomoc w naturze na dzień dziecka, zasiłek celowy na zakup obuwia dla dzieci, paczki świąteczne dla dzieci, książeczkę mieszkaniową (...) na kwotę 7200000 zł, w 1991 roku zasiłek celowy na żywność 300000 zł, pomoc w naturze – proszek do prania, ręczniki, komplet pościeli, 1 tona opału, w 1992 r. zasiłek celowy na zakup obuwia dla dzieci, zasiłek okresowy w wysokości 679280 zł miesięcznie od kwietnia do czerwca, od września do listopada w kwocie 742000 zł miesięcznie, w grudniu 865200 zł miesięcznie, w 1993 roku zasiłek celowy na żywność, zasiłek celowy na obuwie dla dzieci, zasiłek okresowy w kwocie po 600000 zł miesięcznie od czerwca do lipca, opłatę kolonii dla dzieci, opłatę zaległej składki na ubezpieczenie jako domownik z gospodarstwa rolnego matki w sierpniu na kwotę 1176600 zł, zasiłek okresowy od września do grudnia, w 1994 roku zasiłek celowy na zakup żywności, pomoc w naturze pościel i koc, opłatę składki ubezpieczeniowej, zasiłek okresowy od sierpnia do września, opłatę za posiłki w przedszkolu, zasiłek celowy na zakup opału, w 1995 roku opłatę za posiłki dla dzieci w przedszkolu, zasiłek okresowy od stycznia do marca i od maja do grudnia, opłata kolonii dla dzieci, w 1996 roku zasiłek okresowy od stycznia do maja, pomoc w naturze koc
i pościel, w 1997 roku zasiłek celowy na odzież dla dzieci, koc, drewno opałowe, zasiłek celowy na malowanie mieszkania w maju 1997 roku,

W 1998 roku opał w naturze, zasiłek celowy na żywność, zasiłek okresowy 180 zł miesięcznie od lipca do sierpnia i po 200 zł miesięcznie od września do listopada 1998 r.,
w 1999 roku zasiłek celowy na żywność i leki w maju. G. N. korzystała z zasiłku stałego z tytułu opieki nad dzieckiem specjalnej troski oraz z opłaty składki na ubezpieczenie emerytalno-rentowe i zdrowotne w okresie od 01 lutego 2000 r. do 30 kwietnia 2004 r.
oraz pobierała zasiłek stały z tytułu posiadania umiarkowanego stopnia niepełnosprawności
w latach 2006-2013 r.

Wnioskodawczyni pobierała zasiłek stały w kwocie łącznie: w 2000 roku 3940 zł,
w 2001 roku 4662 zł, w 2002 roku 4956 zł, w 2003 roku 5016 zł, w 2004 roku 1672 zł. G. N. pobierała rentę rodzinną, od 4 lutego 1990 r. do 14 sierpnia 1999 r. otrzymała świadczenie w wysokości 19541,15 zł netto i zasiłki rodzinne w kwocie 9245,70 zł, od 15 sierpnia 1999 r. do 31 grudnia 2005 r. otrzymała świadczenie w wysokości 24649,98 zł netto oraz zasiłki rodzinne w kwocie 9662,10 zł i pielęgnacyjne w kwocie 6823,05 zł, za 2006 rok otrzymała świadczenie w wysokości 8626,74 zł netto. W okresie od 01 maja 1995 r. do 30 kwietnia 1999 r. G. N. otrzymała świadczenie z Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w łącznej kwocie 18 576,84 zł brutto.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych wystawił w dniu 16 czerwca 2016 r. zaświadczenie, w którym stwierdził, iż G. N. z tytułu renty rodzinnej w okresie od 04 lutego 1990 r. do 31 grudnia 2005 r. otrzymała świadczenie w wysokości łącznie 61054,99 zł brutto, zasiłki rodzinne w kwocie łącznie 19205,16 zł i zasiłki pielęgnacyjne w kwocie łącznie 7017,99 zł.

G. N. korzystała ze świadczeń rodzinnych na dzieci T. N., N. N. (2) i A. N. w wysokości łącznie: w 2004 roku 2900 zł, w 2005 roku
4506 zł i w 2006 roku 4124 zł. Wnioskodawczyni otrzymała na syna A. N. zasiłek pielęgnacyjny w wysokości 144 zł miesięcznie w okresie od 01 listopada 2004 r.
do 30 listopada 2006 r.

Matka wnioskodawczyni H. K., która zamieszkała z rodziną N. po pewnym czasie od zawarcia związku małżeńskiego pobierała świadczenie z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w kwocie netto łącznie: w 2001 roku 6064,72 zł, w 2002 roku 7858,06 zł, w 2003 roku 8385,94 zł, w 2004 roku 8288,42 zł, w 2005 roku 8235,32 zł,
w 2006 roku 8626,74 zł.

G. N. w związku z wypadkiem drogowym otrzymała zadośćuczynienie
w wysokości 15000 zł z (...) Zakładu (...) oraz kwotę 3006 zł wyegzekwowaną od sprawcy wypadku.

W dniu 2 sierpnia 1999 r., przed zawarciem związku małżeńskiego z M. N., wnioskodawczyni zlikwidowała książeczkę oszczędnościową ze stanem (...) starych złotych. Po ślubie z uczestnikiem wnioskodawczyni otrzymała od matki drewno
z 10 sztuk klonów.

Pierwszy mąż wnioskodawczyni Z. J. prowadził działalność gospodarczą od dnia 20 lutego 1984 r. do dnia 31 grudnia 1985 r. na podstawie zezwolenia dotyczącego wykonywania rzemiosła w zakresie ślusarstwa. Postanowieniem z dnia 10 września 1990 r. sygnatura akt I Ns 415/90 Sąd Rejonowy w Wieluniu stwierdził, że spadek po Z. J. zmarłym w dniu 4 lutego 1990 r. nabyła żona G. J. 4/16 części
oraz czworo dzieci D. J., T. J., A. J. i N. J. po 3/16 części.

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Wieluniu z dnia 28 maja 2007 r. sygnatura akt
I C 31/07 orzeczona została eksmisja G. N. z lokalu mieszkalnego
w K. przy ulicy (...). Sąd Okręgowy w Sieradzu wyrokiem z dnia
29 sierpnia 2007 r. oddalił apelację G. N. od wyroku sądu I instancji.

W sprawie Km 1463/09 Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Wieluniu J. S. prowadził egzekucję przeciwko G. N. z ruchomości w postaci ceowników i kątowników stalowych stanowiących elementy metalowej wywiązki oraz z szafek kuchennych.

W dniu 21 grudnia 2015 r. G. N. wystąpiła do Sądu Okręgowego
w S. przeciwko M. N. z pozwem o zwrot nakładów na cudzą rzecz domagając się zapłaty kwoty 400 000 zł.

Powódka podniosła, iż wydatkowała bądź przekazała pozwanemu na parapety
i schody z lastryka 2000 zł, płot betonowy 5000 zł, 3 bramy 3000 zł, wylewkę w budynku gospodarczym 500 zł, okno w piwnicy 200 zł, postawienie stolarni z pustaka i montaż 4 okien 5000 zł, podłogi, ścianę z cegły dostawioną do budynku mieszkalnego 1000 zł, ścianę
z pustaka 1000 zł, wodomierze 3 sztuki 800 zł, drzwi 6 par, wywiązkę metalową na stolarnię 3000 zł, wózek z blachy 1000 zł, podatek od nieruchomości 1500 zł, wylewkę na schodach 1000 zł, telefon stacjonarny 1000 zł, wyrównanie podwórka 500 zł, sprzęt gospodarstwa domowego 3000 zł, dywany 800 zł, chodnik i ogrodzenie 1000 zł, remont łazienki 5000 zł, montaż instalacji elektrycznej 5000 zł, tynkowanie budynku 8000 zł, spłatę zobowiązań finansowych pozwanego zaciągniętych na budowę domu 100000 zł, uiszczenie opłaty za nielegalny pobór wody 160,00 zł, spłatę pożyczki kawalerskiej 6000 zł, organizację wesela 10000 zł, utrzymanie M. N. 50000 zł.

Powódka dochodziła jednocześnie zwrotu przekazanych M. N. przed zawarciem związku małżeńskiego kwot: ze sprzedaży sprzętu, materiału, maszyn po pierwszym mężu 30000 zł, środków pochodzących z pierwszego małżeństwa 30000 zł,
z innych źródeł 337000 zł, ze sprzedaży 7 pieców centralnego ogrzewania 442000 zł, środków zdeponowanych na książeczce mieszkaniowej 10000 zł, otrzymanych od matki 6000 zł oraz zwrotu zasiłku pielęgnacyjnego i renty A. N. od 1999 do 2004 roku.

Wyrokiem z dnia 3 kwietnia 2017 r. Sąd Okręgowy oddalił powództwo.

Sąd Apelacyjny w Łodzi wyrokiem z dnia 8 lutego 2018 r. oddalił apelację powódki.
Sądy obydwu instancji przyjęły, iż G. N. utrzymująca siebie i czwórkę dzieci z renty rodzinnej po zmarłym mężu, zasiłków z PUP i z KRUS, zasiłków rodzinnych
z KRUS i zasiłków z pomocy społecznej nie dysponowała środkami na sfinansowanie kosztownych prac wykończeniowych w domu M. N.. Sytuacja materialna G. N. i jej dzieci po śmierci pierwszego męża Z. J. musiała być ciężka, skoro otrzymywała zasiłki celowe, okresowe, na opał i pomoc w naturze z (...). Uzyskanie tego rodzaju pomocy z opieki społecznej możliwe było przy bardzo niskich dochodach przypadających na członka rodziny, a taki poziom dochodów uniemożliwiał czynienie nawet niewielkich oszczędności. Jedynym realnym dochodem G. N. mogło być ufundowanie książeczki mieszkaniowej z wkładem 7200000 zł; materiał dowodowy wskazuje na zakupienie z tych środków wywiązki na stolarnię i ruchomości stanowiących wyposażenie mieszkania. Zakupiona przez G. N. stal została zajęta przez komornika w ramach postępowania egzekucyjnego prowadzonego na podstawie wyroku o eksmisję. Powódka nie wykazała swoich twierdzeń o sfinansowaniu z własnego majątku prac wykończeniowych w domu M. N..

Po sporządzeniu w niniejszej sprawie przez biegłego sądowego do spraw budownictwa lądowego i (...) opinii pisemnej
w przedmiocie wartości nakładów poniesionych przez byłych małżonków N.
na nieruchomość stanowiącą własność uczestnika postępowania znajdującą się
w K. przy ulicy (...) wymienionych w postanowieniu sądu z dnia
8 maja 2019 r. wnioskodawczyni w piśmie z dnia 18 listopada 2020 r. domagała się uzupełnienia opinii o wycenę nakładów w postaci 4 bram z furtkami i całego ogrodzenia posesji uczestnika ze wszystkich stron i przegrodzenia podwórka, schodów i poręczy
do budynku gospodarczego, pomieszczenia przybudowanego do budynku gospodarczego
z deskami i balikami wewnątrz, wywiązki metalowej i słupów metalowych, ściany
z czerwonej cegły na budynku i nad schodami, metalowego obramowania szyb na ganku, ściany z pustaka wymurowanej od domu do budynku gospodarczego, zadaszenia metalowego schodów, balkonu, ścianki zabezpieczającej na wysokość cegły po dach i pozostałych składników wskazanych w piśmie wnioskodawczyni i na zdjęciach.

Na rozprawie w dniu 19 maja 2021 r. uczestnik podniósł, iż schody metalowe
z poręczą do budynku gospodarczego wykonał po wyprowadzeniu się wnioskodawczyni około 7 lat temu, a wcześniej była tam postawiona drabina. W. metalowa kupiona była przed ślubem i zajęta została przez komornika jako majątek odrębny wnioskodawczyni na koszty egzekucji prowadzonej przez uczestnika przeciwko wnioskodawczyni na podstawie wyroku o eksmisję. Ściana z pustaka postawiona została przed ślubem. Wiata z pustaka została wybudowana około 5 lat temu. Pustaki uczestnik nabył przed ślubem. Zadaszenie na ganku było zrobione około 4 lata temu. Deski znajdujące się aktualnie na posesji stanowią własność uczestnika i nie pochodzą z drzewa od matki wnioskodawczyni. Pierwszy płot od drogi postawiony został w 1997 roku, drugi płot w 1998 roku; przy stawianiu płotu sąsiad D. nie zgłaszał zastrzeżeń, dopiero po postawieniu zgłaszał zastrzeżenia, w związku z czym sporządzone zostało pismo przez wnioskodawczynię i podpisane przez nią i inne osoby. Mając na uwadze zebrany w sprawie materiał dowodowy.

Sąd nie uwzględnił wniosku G. N. o uzupełnienie opinii poprzez dokonanie wyceny nakładów wskazanych w piśmie z dnia 18 listopada 2020 r., których dokonania
w czasie trwania związku małżeńskiego z M. N. wnioskodawczyni nie wykazała. W szczególności należy zwrócić uwagę na pismo sporządzone przez wnioskodawczynię, na którym podpisała się jako G. J., z którego treści wynika, że zostało sporządzone przed zawarciem związku małżeńskiego w dniu 28 kwietnia 1999 r.
i dotyczyło postawienia w 1998 roku przez uczestnika płotu betonowego pomiędzy nieruchomością uczestnika i H. D..

Do ustalenia zakresu nakładów poczynionych na nieruchomość uczestnika w trakcie trwania związku małżeńskiego wnioskodawczyni i uczestnika nie wnoszą dla sądu nic zeznania świadka K. M., która nie wie co i kiedy było robione, świadek wiedział jedynie, że wnioskodawczyni hodowała drób i dostała drzewo od matki. Podobnie świadek B. C. podaje jedynie, że dom był wykończony częściowo przed ślubem,
nie wskazuje jednak szczegółów i świadek W. S., który nie zna szczegółów dotyczących czasu wykonania poszczególnych nakładów wewnątrz budynku.

Nie zasługują na uwzględnienie zdaniem sądu zeznania świadka J. K.,
który nie bywał w budynku mieszkalnym uczestnika w czasie, gdy pozostawał w związku małżeńskim z wnioskodawczynią, a dopiero po rozwodzie. Ustalając stan faktyczny
w sprawie Sąd nie uwzględnił zeznań świadka D. M., która nie znała M. N. i G. N. kiedy byli małżeństwem. Świadek K.,
który wykonywał prace na zewnątrz budynku mieszkalnego uczestnika podnosił wprawdzie, iż pracował na posesji przed ślubem małżonków N., jednak nie wie kiedy związek małżeński został zawarty.

Sąd wskazał na przepisy art. 31 - 46 kro, art. 1035 k.c., art. 1037 § 1 k.c.,
art. 212 § 1 k.c., art. 567 § 3 k.p.c. i art. 684 k.p.c. i stwierdził, że na podstawie zebranego
w sprawie materiału dowodowego ustalono, iż wnioskodawczyni i uczestnik w trakcie trwania związku małżeńskiego dokonali nakładów na nieruchomość stanowiącą własność uczestnika położoną w K. przy ulicy (...) w postaci wylewek
i wykończenia podłóg w całym budynku mieszkalnym, wyrównania schodów wewnętrznych w budynku mieszkalnym prowadzących na piętro, wylewki na balkonie i wykonania balustrady, drzwi w budynku mieszkalnym w ilości 6 sztuk, malowania ścian wewnątrz budynku mieszkalnego, wykonania płotu od strony działki sąsiadów o nazwisku F., robocizny przy wykonaniu wywiązki metalowej na budynku przeznaczonym na stolarnię oraz wykonania w całości wraz z materiałami ściany stanowiącej wzmocnienie pod umocowanie tej wywiązki.

Wskazano ponadto, że wartość tych nakładów biegły sądowy do spraw budownictwa lądowego i (...) w sporządzonej opinii określił na kwotę 21640 zł.

Według sądu w skład majątku wspólnego wchodzą ponadto dwa dywany, których wartość przyjęto zgodnie z twierdzeniem wnioskodawczyni na kwotę 800 zł, która nie jest rażąco wysoka.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego nie wynika dla sądu, aby majątek wspólny wnioskodawczyni i uczestnika obejmował inne jeszcze składniki poza wyżej wymienionymi.

Wnioskodawczyni nie wykazała, aby w trakcie trwania związku małżeńskiego poniosła ze swojego majątku osobistego nakłady na majątek osobisty uczestnika. Małżonkowie N. wspólnie utrzymywali nieruchomość w K., w której mieszkali wraz z dziećmi, a później także z matką wnioskodawczyni.

Dochody rodziny stanowiło wynagrodzenie za pracę uczestnika w okresach, w których był zatrudniony oraz świadczenia pobierane z ZUS i (...) przez wnioskodawczynię i dzieci. Wysokość świadczeń otrzymywanych przez wnioskodawczynię podana w załączonych do akt dokumentach wskazuje, iż musiały być one w całości przeznaczane na utrzymanie rodziny, której sytuacja materialna była trudna i uzasadniała otrzymywanie pomocy socjalnej.

Niewiarygodne są dla sądu twierdzenia wnioskodawczyni o posiadaniu i przekazaniu uczestnikowi w trakcie trwania związku małżeńskiego kwoty ponad 300 000 zł zgromadzonej w czasie trwania pierwszego małżeństwa ze Z. J. i kwoty 25000 zł darowanej przez matkę wnioskodawczyni. H. K. w czasie wspólnego zamieszkiwania z rodziną N. utrzymywała się z emerytury i zasiłku pielęgnacyjnego, chorowała i wymagała opieki.

Za nieuzasadnione Sąd pierwszej instancji uznał ustalenie nierównych udziałów
w majątku wspólnym, w szczególności w stosunku 1:99. Nakłady na nieruchomość należące do majątku wspólnego czynione były razem przez obydwoje małżonków, każdy z małżonków miał dochody i przyczyniał się do utrzymania rodziny i domu osobistą pracą.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd ustalił skład majątku wspólnego wnioskodawczyni i uczestnika jak w punkcie 1 postanowienia, którego wartość wynosi
22440 zł. Zarówno wierzytelność z tytułu nakładów na nieruchomość, jak i dywany pozostały w posiadaniu uczestnika. Sąd przyznał opisane składniki majątku wspólnego na rzecz uczestnika w całości ze spłatą na rzecz wnioskodawczyni w kwocie odpowiadającej wartości udziału w majątku wspólnym 11220 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się postanowienia do dnia zapłaty.

Koszty nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu wnioskodawczyni
i uczestnikowi sąd przyznał na rzecz pełnomocników od Skarbu Państwa Sądu Rejonowego
w W. w stawce stosownie do wartości udziałów zainteresowanych w majątku wspólnym zgodnie z § 10 pkt 8 rozporządzenia z dnia 3 października 2016 r. Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 18).

Z rozstrzygnięciem Sądu nie zgodziły się obie strony wnosząc apelacje.

Wnioskodawczyni zaskarżyła orzeczenie w części, to jest w zakresie pkt. 1a – wdo do nieuwzględniającej wierzytelności z tytułu nakładów ponad kwotę 21 640,00 zł; w zakresie pkt. 1b – w części nieuwzględniającej ruchomości ponad kwotę 800 zł; w zakresie pkt 2
- w części nie zasądzające spłaty ponad kwotę 11 220 zł oraz w zakresie pkt. 3
- w części oddalającej wniosek i w zakresie pkt. 4, zarzucając:

1/ naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez błędną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności nieuwzględnienie wszystkich dowodów, następstwem czego była sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, polegająca na całkowitym pominięciu w ustaleniach przedstawionych przez wnioskodawczynię dowodów;

2/ naruszenie art. 328 § 2 k.p.c. poprzez brak wskazania przyczyn, dla których
sąd I instancji dokonał podzielenia mocy dowodowej przyjętych za podstawę faktycz­ną dowodów, a w szczególności ocenę materiału dowodowego; poprzez przyjęcie, iż udział uczestnika wynosi 50% i wnioskodawczym 50%, w sytuacji gdy zgromadzony materiał dowodowy sprawy, nie zezwala na taką ocenę;

3/ naruszenie art. 43 § 1 i 2 kro polegających na przyjęciu i ustaleniu, iż udział uczestnika postępowania M. N. w majątku wspólnym wynosi 50 %, w sytuacji gdy prawidłowa ocena materiału zebranego w sprawie, w szczególności zeznań samej wnioskodawczyni, winna prowadzić do wniosku, iż udział uczestnika wynosi co najwyżej
1 % części w majątku wspólnym;

4/ naruszenie § 10 ust. 1 pkt 8, § 4 i § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenie przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielone] z urzędu (Dz. U. z 2019 r. pozycja 18), a polegające na przyznaniu na rzecz pełnomocnika z urzędu wnioskodawczyni od Skarbu Państwa - SR w Wieluniu, kwoty (...) 00 zł brutto, podczas
gdy stawka obliczona od wartości udziału wynosi 7200 zł powiększona o podatek 23%, zwłaszcza przy uwzględnieniu zawiłości sprawy i nakładu pracy.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty skarżąca wniosła o uchylenie postanowienia
w zaskarżonym zakresie i przekazanie sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania, ewentualnie o zmianę zaskarżonego postanowienia w punkcie 1a poprzez orzeczenie,
że wierzytelność z tytułu nakładów na nieruchomość uczestnika M. N. położoną w K., na ul. (...) znacznie przewyższa kwotę 21 640 zł i wynosi
co najmniej 72 000 zł z uwzględnieniem aktualnych cen rynkowych oraz o zmianę zaskarżonego postanowienia w punkcie 1b poprzez orzeczenie, że do majątku wspólnego wnioskodawczyni G. N. i uczestnika M. N., oprócz dwóch dywanów o wartości 800 zł należą ruchomości, które wnioskodawczyni szczegółowo wskazała
we wniosku i określiła ich wartość na kwotę 45 200 zł, opisane w uzasadnieniu postanowienia, ponadto o zmianę zaskarżonego postanowienia w punkcie 2, poprzez zasądzenie od uczestnika M. N. na rzecz wnioskodawczyni G. N. spłaty ponad kwotę 11 200 zł, to jest 353 646 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się postanowienia do dnia zapłaty; uchylenie punktu 3 zaskarżonego postanowienia, a także o zmianę zaskarżonego postanowienia w punkcie 4 poprzez przyznani na rzecz pełnomocnika z urzędu wnioskodawczyni od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego
w W. kwoty obliczonej od wartości udziału, a więc kwotę 7 200 zł powiększona
o VAT 23% zwłaszcza przy uwzględnieniu zawiłości sprawy i nakładu pracy oraz
o zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz adwokat L. J. kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej wnioskodawczyni z urzędu
w postępowaniu apelacyjnym, oświadczając. że koszty te nie zostały uiszczone ani w części, ani w całości.

Uczestnik postępowania zaskarżył orzeczenie w części, to jest w punkcie 1, 2 oraz 5 postanowieniu, zarzucając:

1/ naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez błędną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności nieuwzględnienie wszystkich dowodów, zwłaszcza zeznań uczestnika postępowania M. N.;

2/ naruszenie art. 328 § 2 k.p.c. po przez brak wskazania przyczyn, dla których
sąd I instancji dokonał podzielenia mocy dowodowej przyjętych za podstawę faktyczną dowodów.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty skarżący wniósł o uchylenie postanowienia
w zaskarżonym zakresie i przekazanie sądowi pierwszej instancji sprawy do ponownego rozpoznania; zmianę zaskarżonego postanowienia w punkcie 4 poprzez przyznanie na rzecz pełnomocnika z urzędu uczestniczka postępowania od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego
w W. kwoty obliczonej od wartości przedmiotu sporu, a więc kwotę 7 200 zł powiększoną o podatek VAT 23 %, zwłaszcza przy uwzględnieniu zawiłości sprawy
i nakładu pracy adwokata, a także długości trwania postępowania oraz zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz adwokata J. G. kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej M. N. z urzędu w postępowaniu apelacyjnym według norm przepisanych, które to koszty nie zostały poniesione w całości ani w części.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja uczestnika jest częściowo uzasadniona, natomiast apelacja wnioskodawczyni zasługuje na uwzględnienie jedynie w zakresie odnoszącym się do kosztów związanych
z ustaleniem wysokości wynagrodzenia pełnomocnika reprezentującego ją w tej sprawie.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do zarzutów apelacji wnioskodawczyni,
Sąd Okręgowy przede wszystkim wskazuje, iż art. 233 § 1 k.p.c. daje wyraz obowiązywaniu zasady swobodnej oceny dowodów, wyrażającej się w rozstrzyganiu kwestii spornych
w warunkach niezawisłości, na podstawie własnego przekonania sędziego przy uwzględnieniu całokształtu zebranego materiału.

Skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przez sąd art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wskazania, że sąd uchybił w sposób rażący zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego. Sąd, oceniając materiał dowodowy, zawsze jednym dowodom daje wiarę, a innym jej odmawia, ale fakt ten nie może uzasadniać zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., jeżeli ocenę tę cechuje wnikliwość i staranność, a wyciągnięte wnioski końcowe tworzą zwartą logiczną całość, zgodną z zasadami doświadczenia życiowego. Skoro ocena dowodów należy do sądu orzekającego, to nawet w sytuacji, w której z dowodu można było wywieść wnioski inne niż przyjęte przez sąd, nie dochodzi do naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., jeśli tylko wnioski te odpowiadają regułom logicznego myślenia (por.: wyr. SA. w S. z dn. 19.06.2008 r., I ACa 180/08; wyr. SA w Poznaniu z dnia 09.04.2008r., I ACa 205/08). Ponadto dla skuteczności zarzutu naruszenia art. 233 k.p.c. nie wystarcza twierdzenie
o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych, odwołujące się do stanu faktycznego, który
w przekonaniu strony skarżącej nie odpowiada rzeczywistości. K. jest bowiem wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie sądu w tym zakresie. W szczególności strona skarżąca powinna wskazać, jakie kryteria oceny naruszył Sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłuszne im je przyznając. Postawienie zarzutu obrazy art. 233 k.p.c. nie może polegać na zaprezentowaniu ustalonego przez siebie, na podstawie własnej oceny dowodów stanu faktycznego. Strona skarżąca może tylko wykazywać, posługując się wyłącznie argumentami jurydycznymi, że sąd rażąco naruszył zasady logicznego rozumowania oraz doświadczenia życiowego i że uchybienie to mogło mieć wpływ na wynik sprawy. Zaś uwzględnienie przez sąd w ocenie materiału dowodowego powszechnych i obiektywnych zasad doświadczenia życiowego nie usprawiedliwia zarzutu przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów na tej tylko podstawie, że indywidualne i subiektywne doświadczenia strony są od tych zasad odmienne.

Dlatego też w okolicznościach tej sprawy skuteczne odwołanie się przez apelującą
do zarzutu naruszenia tej normy, a co za tym idzie zarzutu podważającego oparte
na negowanej ocenie ustalenia faktyczne, wymagało wykazania, w odniesieniu
do zindywidualizowanych dowodów, na czym polegały nieprawidłowości postępowania sądu w zakresie oceny przeprowadzonych w sprawie dowodów i poczynionych na ich podstawie ustaleń, wyjaśnienia przyczyn dla których oceny konkretnych dowodów nie da się pogodzić
czy to z zasadami doświadczenia życiowego czy logicznego rozumowania albo też wskazania z jakich powodów nie powinna ona zostać zaakceptowana w toku instancji poprzez odwołanie się do reguł procesowych, w tym tych, dotyczących określenia rangi poszczególnych dowodów dla poczynienia na ich podstawie ustaleń doniosłych dla rozstrzygnięcia
(zobacz: orzeczenie Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2001 r., sygn. IV CKN 970/00
i z 6 lipca 2005, sygn. III CK 3/05, za zabiorem Lex nr 52753 i (...)).

Natomiast polemika z oceną dowodów i wynikającymi z niej ustaleniami nie oparta
na tych zasadach, przybiera cechy polemiki dowolnej, w ramach której strona jedynie przeciwstawia im własną wersję oceny i faktów, jej zdaniem prawdziwych, co nie jest wystarczające dla uznania, że zarzut ten jest zrealizowany, a wobec tego także ustalenia faktyczne dokonane przez sąd są nieprawidłowe.

Wskazać należy, że motywy jakimi posłużyła się skarżąca by zarzut uchybienia
art. 233 k.p.c. uzasadnić, nie wypełniają wymagania polemiki merytorycznej, a wyczerpują się w jej własnej ocenie poszczególnych dowodów i na przeciwstawieniu ustaleniom Sądu Rejonowego własnej, zdaniem strony skarżącej prawdziwej, wersji okoliczności faktycznych.

Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił skład majątku wspólnego, wyjaśniając przyczyny, dla których zaliczył do niego jedynie wierzytelność z tytułu nakładów na nieruchomość uczestnika położoną w K. na ulicy (...) oraz dwa dywany.

W odniesieniu do argumentacji wnioskodawczyni zwrócić należy uwagę na przyjęta przez nią strategię procesową.

Należy przypomnieć, że pomiędzy stronami toczyło się już postępowanie dotyczące wzajemnych rozliczeń. 21 grudnia 2015 r. wnioskodawczyni przed Sądem Okręgowym
w S. zainicjowała postępowanie, prowadzone za numerem I C 321/15, żądając zasądzenia od uczestnika postępowania na jej rzecz kwoty 400 000 zł tytułem całkowitego zwrotu nakładów poniesionych przez nią w okresie pozostawania z uczestnikiem w nieformalnym związku (konkubinacie) od połowy września 1997 r. do 14 sierpnia 1999 r. Wnioskodawczyni argumentowała, że wspólnie z uczestnikiem dokonywała zakupu ruchomości i nakładów na nieruchomość należącą do uczestnika. Pismem z 13 lipca 2016 roku G. N. wskazała, że przed zawarciem małżeństwa co najmniej 1 062 760 zł wydała na ulepszenie należącej do M. N. nieruchomości, spłatę jego zobowiązań, jego bieżące utrzymanie oraz inne nieokreślone cele z obowiązkiem zwrotu. Pismo to zawiera wyliczenie kwot i składników majątku na jakie zostały te kwoty wydatkowane. Porównanie treści tego pisma z przedmiotem żądania tej sprawy pozwala na wniosek, iż do rozliczenia w sprawie o podział majątku wnioskodawczyni zgłosiła tożsame składniki majątku, tj. wylewki i wykończenie podłóg, wyrównanie schodów wewnętrznych prowadzącym na piętro, wylewki balkonowe i wykonanie balustrady, drzwi w budynku ilości 6 sztuk, malowanie ścian budynku, wykonanie płotu od strony działki sąsiadów, robocizna przy wykonaniu wywiązki metalowej oraz wykonanie ściany wraz z materiałem pod umocowanie wywiązki, (pismo - k. 34-36 akt I C 321/15). Sprawa I C 321/15 została prawomocnie rozstrzygnięta na niekorzyść wnioskodawczyni. S ad wskazał, że trudno jest przyjąć, by G. N., utrzymująca siebie i czworo dzieci z renty rodzinnej po zmarłym mężu, zasiłków z PUP, potem KRUS-u, zasiłków rodzinnych z KRUS-u i zasiłków z pomocy społecznej dysponowała środkami na sfinansowanie kosztownych prac . Uzyskanie pomocy z opieki społecznej zawsze było możliwe jedynie przy bardzo niskich dochodach przypadających na członka rodziny, a taki poziom dochodów uniemożliwiał czynienie nawet niewielkich oszczędności.

W kontekście powyższego nie zasługuje na wiarę twierdzenie wnioskodawczyni,
iż w czasie trwania związku małżeńskiego strony zgromadziły jakikolwiek majątek inny niż przyznawany przez uczestnik, ponieważ nie można ponownie rozstrzygać o tych samych nakładach, które w 2015 roku podlegały już rozpoznaniu przez Sąd tylko dlatego,
że wnioskodawczyni w przedmiotowej sprawie I Ns 1236/16 odmiennie oznaczyła datę powstania takiego majątku.

Przedmioty nabyte przed zawarciem małżeństwa nie mogą być jednocześnie majątkiem nabytym po zawarciu małżeństwa tylko dlatego, że wnioskodawczyni w sprawie
I C 321/15 uzyskała niesatysfakcjonujące ją orzeczenie, nie ostała się w swych roszczeniach, gdyż nie wykazała aby w domu pozwanego znajdowały się określone przez nią ruchomości,
a także by przedstawiały wartości przez nią oczekiwane i z takim wyrokiem się nie pogodziła.

Z tego względu przy ustalaniu składu majątku wspólnego należało oprzeć się na okolicznościach przyznanych przez uczestnika, który konsekwentnie - zarówno w toku sprawy I C 321/15, jak i w tym postępowaniu wskazywał, że po zawarciu małżeństwa strony dokonały jedynie zakupu 6 drzwi oraz dwóch dywanów, które w toku eksploatacji uległy znacznemu zużyciu.

Zasadnie również Sąd pierwszej instancji nie uwzględnił żądania ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym.

Zgodnie z brzmieniem przepisu art. 43 kro zasadą jest, że oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym (§ 1). Odstępstwo od tej zasady może zaś mieć miejsce jedynie z ważnych powodów. Po wykazaniu, że te zachodzą, każdy z małżonków może żądać ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia,
w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku (§ 2). Ustawodawca sprecyzował przy tym, że przy ocenie, w jakim stopniu każdy z małżonków przyczynił się
do powstania majątku wspólnego, uwzględnia się także nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym. (§ 3)

Już gramatyczna wykładnia tej regulacji prowadzi do przekonania, że dla jej zastosowania i ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym konieczne jest stwierdzenie kumulatywnego spełnienia przesłanek, na jakich się ona opiera, a zatem nierównomiernego przyczynienia się każdego z małżonków do powstania majątku wspólnego oraz wystąpienia jakiś ważnych powodów, które fakt ten będą pozwalały uwzględnić. Potrzeba takiego łącznego wystąpienia tych przesłanek nie nasuwa także wątpliwości
w orzecznictwie (por. m.in. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2002 r., sygn. III CKN 1018/00).

Wypada także wspomnieć, że za zastosowania art. 43 kro niezbędnym jest jeszcze wykazanie, że nastąpiły ważne powody, które uzasadniałby odejście od wskazanej zasady równości udziałów.

Pojęcie ważnych powodów nie zostało dookreślone w drodze definicji legalnej. Ustawodawca wobec kazuistyki możliwych przypadków zrezygnował nawet
z przykładowego ich wyliczenia. Posiłkować się tu jednak można bogatym dorobkiem doktryny i orzecznictwa. I tak w jego ramach wykształciło się stanowisko, zgodnie z którym wyjątkowy charakter instytucji określonej w art. 43 kro prowadzi do przekonania, że na jej gruncie ważne powody definiować trzeba w sposób jeszcze bardziej restryktywny niż ważne powody, które decydują o zniesieniu wspólności ustawowej (art. 52 kro). Jego zwolennicy podkreślają, że decyzja sądu podejmowana na podstawie art. 43 kro ma dla małżonków znacznie bardziej brzemienne skutki aniżeli ta wydana w oparciu o art. 52 kro w związku
z czym musi być oparta na wyjątkowych podstawach (por. m.in. Komentarz do art. 43 kro,
M. O., Lex). I tak, zgodnie z tym poglądem, ważne powody ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym zachodzą nie w każdym przypadku faktycznej nierówności przyczynienia się każdego z małżonków do powstania majątku wspólnego, lecz przede wszystkim wówczas, gdy jedno z małżonków, przeciwko któremu skierowane jest żądanie ustalenia nierównych udziałów, w sposób rażący i uporczywy nie przyczynia się do powstania majątku wspólnego stosownie do posiadanych sił i możliwości zarobkowych
(post. SN z 26 listopada 1973 r., sygn. III CRN 227/73). Ważne powody dotyczą zatem przede wszystkim oceny, kwalifikacji zachowania drugiego małżonka oraz spowodowanych przez niego takich stanów rzeczy, które stanowią przyczynę niższej wartości majątku
niż ta, która wystąpiłaby, gdy postępował właściwie (komentarz do art. 45 kro, Tomasz Sokołowski, System Publikacji LEX).

Tymczasem z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że w czasie trwania małżeństwa strony wspólnie utrzymywały nieruchomość, w której mieszkali wraz
z dziećmi i matką wnioskodawczyni. Rodzina utrzymywała się z wynagrodzenia za pracę
w okresach, w których uczestnik był zatrudniony oraz uzyskiwanych przez wnioskodawczynię świadczeń pobieranych z ZUS i (...). Każdy z małżonków miał dochody i przyczyniał się do utrzymania domu i założonej rodziny.

Bezzasadnie apelująca upatruje, że zachodziła dysproporcja w dochodach jej
i uczestnika oraz to, że marnował on i korzystał ze świadczeń dla dzieci. Takie wniosku nie można wysnuć ze zgromadzonego materiału dowodowego, w szczególności że uzyskiwane przez nią świadczenia z opieki społecznej pozwoliły na powiększenie majątku wspólnego i ze co do swej wysokości odbiegały od standardowych. Na uwagę zasługuje również podział ról jaki istniał w małżeństwie, a który był przez małżonków akceptowany. Wnioskodawczyni większość czasu trwania związku małżeńskiego zajmowała się domem i dziećmi, nie pracowała zawodowo, a przed zawarciem związku małżeńskiego utrzymywała się z renty rodzinnej.

Niezależnie jednak od oceny związanej z wartościowaniem prac wykonywanych przez małżonków żądanie ustalenia nierównych udziałów nie mogło zostać przyjęte jako zgodne z oczekiwaniem skarżącej, gdyż nie został wykazany ważny powód do jego zgłoszenia.

Podkreślić trzeba, że z żadnego spośród zgromadzonych w sprawie dowodów nie wynika, aby uczestnik miał możliwość osiągania znaczącą wyższych dochodów i z przyczyn przez siebie zawinionych tego nie czynił lub by majątek marnotrawił, ponieważ takowego po zawarciu małżeństwa strony nie stworzyły.

W tych warunkach ustalenie przez sąd pierwszej instancji równych udziałów
w majątku wspólnym zainteresowanych było uprawnione zarówno pod względem prawnym jak i fatycznym.

Nieusprawiedliwionym jest również zarzut apelującej dotyczący naruszenia
art. 328 § 2 k.p.c., gdyż po zmianie przepisów odnosi się on do kwestii terminu pisemnego sporządzenia uzasadnienia wyroku. Natomiast – od 7.11.2019 roku – treść uzasadnienia wyroku ureguluje art. 327 ¹ § 1 i 2 k.p.c.

Jak wynika z ukształtowanego i jednolitego, podzielanego przez Sąd Okręgowy, orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, że uznanie zarzutu uchybienia treści tego przepisu może być uzasadnione jedynie wyjątkowo, gdy konstrukcja pisemnych motywów orzeczenia Sądu niższej instancji jest tak wadliwa, iż nie zawierają one danych pozwalających na przeprowadzenie na ich podstawie kontroli instancyjnej orzeczenia.

Nieco inaczej kwestię tę ujmując, zarzut naruszenia tego przepisu jest uzasadniony wtedy, gdy uzasadnienie nie pozwala na stwierdzenie czy Sąd prawidłowo zastosował przepisy prawa materialnego lub procesowego.

Tego rodzaju wad nie można doszukiwać się w uzasadnieniu sądu pierwszej instancji, ponieważ wynika z niego w oparciu o jakie ustalenia i wnioski prawne, odwołane do mających w sprawie zastosowanie norm prawa materialnego, Sąd oprał swoje rozstrzygniecie. Wiadomo jest z jego lektury także, dlaczego ocena zgromadzonych dowodów została przeprowadzona we wskazany w uzasadnieniu sposób.

Nie jest w związku z tym usprawiedliwioną argumentacja skarżącej wspierająca ten zarzut, tym bardziej, że Sąd rozpoznając sprawę i motywując wydane orzeczenie nie ma obowiązku wskazywać w jaki sposób odnosi się do wszystkich twierdzeń i ocen stron. Jego obowiązek w tym zakresie ogranicza się tylko do tych, które z punktu widzenia przedmiotu uzasadnianego rozstrzygnięcia, uznaje za doniosłe.

Natomiast w odniesieniu do apelacji uczestnika - związanej z zasadniczym zarzutem niewyjaśnienia przez Sąd pierwszej instancji w jaki sposób biegły opiniujący w sprawie ustalił wartość nakładów na kwotę 21 640 zł wskazać należy, iż jakkolwiek rzeczywiście opiniujący nie wymienił wprost wartości składników przyjętych w ogólnej ich sumie to niewątpliwie treść złożonej opinii pozwala prześledzić tok rozumowania biegłego, gdyż został on w niej zaprezentowany.

Przypomnieć należy, że przedmiotem opinii było ustalenie wartości nakładów poniesionych przez byłych małżonków w postaci :

- wylewek i wykończenia podłóg w całym budynku mieszkalnym;

- wyrównanie schodów wewnętrznych w budynku mieszkalnym prowadzących na piętro;

- wylewki na balkonie i wykonania balustrady;

- drzwi w budynku mieszkalnym w ilości 6 sztuk;

- malowania ścian wewnątrz budynku;

- wykonanie płotu od strony działki sąsiadów;

- robocizny przy wykonaniu wywiązki metalowej na budynku przeznaczonym na stolarnię ;

- wykonanie w całości wraz z materiałami ściany stanowiącej wzmocnienie pod umocowanie tej wywiązki.

Treść opinii została doręczona stronom, a więc w tym zakresie nie zachodziła potrzeba uzupełnienia materiału dowodowego przez sąd drugiej instancji, ponieważ biegły na stronie 6 opinii wskazał, iż na potrzeby określenia wartości nakładów dokonał określenia wartości nieruchomości na której dokonano nakładów łącznie z tymi nakładami, następnie z wartości nieruchomości wyodrębnił nakłady, których wartość określa się według zasad rynkowych
i nakłady, których wartość określa się według zasad kosztowych. Przyjęta przez biegłego wartość nakładów odpowiada różnicy wartości nieruchomości uwzględniającej jej stan przed dokonaniem nakładów, przy czym przy określaniu wartości nakładów według zasad rynkowych dla określenia różnicy wartości nieruchomości określa się jej wartość rynkową
a przy określaniu wartości nakładów według zasad kosztowych dla określenia różnicy wartości nieruchomości określa się jej wartość odtworzeniową. Biegły wskazał także,
iż w sytuacji braku danych umożliwiających określenie wartości nieruchomości, uwzględniającej jej stan przed dokonaniem nakładów albo gdy zakres nakładów nie uzasadnia zastosowania w/w sposobu - to wartość nakładów określa się jako równą wartości nieruchomości, uwzględniającej jej stan po dokonaniu nakładów, pomniejszony o wartość gruntu jako przedmiotu prawa własności i pomnożonej przez wskaźnik przeliczeniowy dokonanych nakładów.

Z treści opinii wynika, że wartość nieruchomości dla stanu na grudzień 2005 roku
w cenach na lipiec 2019 roku to 186 400 zł (strona 9 opinii tabela 4.4.3 k. 700 akt tej sprawy).

Określenie stanu technicznego budynku mieszkalnego na grudzień 2005 roku i zakres nakładów z kolei obrazują tabele nr 4.1 i 4.3 ze strony 8 opinii – k. 699 akt.

Wartość kosztorysowa nakładów wynika z załączników do opinii (k. 701 – 705)..

Rekapitulując: dokonując kontroli przyjętej przez biegłego wartości rynkowej nakładów ustalonych jako wartość pomiędzy stanem z nakładami a wartością przy stanie bez nakładów (186 400 zł – 164 760 zł) w odniesieniu do wielkości składowych należało wskazać, ze wartości poszczególnych nakładów przy przyjęciu wartości udziału w aktualnym stanie na grudzień 2005 roku z tabel i załączników przedstawia się następująco;

- wylewki i wykończenia podłóg w całym budynku mieszkalnym – 4 385,06 zł (pozycja 17 tabeli nr 4.1, tj. 186 400 zł x 2,3525%) ;

- wyrównanie schodów wewnętrznych w budynku mieszkalnym prowadzących na piętro – 3084,92 zł (pozycja 7 tabeli nr 4.1, tj. 186 400 zł x 1,6550 %);

- wylewki na balkonie i wykonania balustrady – 278,66 zł (pozycja 19 tabeli nr 4.1, tj. 186 400 zł x 0,1495 %)

- drzwi w budynku mieszkalnym w ilości 6 sztuk – 5 586 zł (pozycja 14 tabeli nr 4.1, tj. 186 400 zł x 1, (...) = 2456 zł oraz 3 129,46 zł koszt montażu z załącznika nr 4 k. 704-705)

- malowanie ścian wewnątrz budynku – 523,60 zł (pozycja 10 tabeli nr 4.1, tj. 186 400 zł x 0,2809 %);

- wykonanie płotu od strony działki sąsiadów – 5829 zł (pozycja 2 i 3 tabeli nr 4.3);

- robocizna przy wykonaniu wywiązki metalowej na budynku przeznaczonym na stolarnię - 53,20 zł (kosztorys - załącznik nr 2 k. 702 akt);

- wykonanie w całości wraz z materiałami ściany stanowiącej wzmocnienie pod umocowanie tej wywiązki.- 1835,89 zł (kosztorys - załącznik nr 3 k. 703 akt).

W sytuacji oznaczenia składowych, przyjętych przez sąd pierwszej instancji na ogólną wartość nakładów 21 640 zł Sąd Okręgowy jako składnik majątku wspólnego przyjmuje jedynie wydatek przeznaczony na zakup drzwi w cenie 2 456 zł zł bez kosztów ich montażu, gdyż nie wykazano by na ten cel zostały poniesione dodatkowe wydatki związane ze zleceniem ich zamontowania.

Wobec braku rachunków potwierdzających fakt poniesienia wydatku w wysokości uznawanej przez uczestnika Sąd Okręgowy oparł się na treści opinii biegłego.

W odniesieniu do wartości pozostałych nakładów objętych treścią opinii biegłego brak jest podstaw faktycznych do uznania, że powstały w czasie trwania związku małżeńskiego. Sąd Okręgowy wskazuje, że brak jest materiału pozwalającego na ustalenie daty i faktu ich poniesienia ze środków z majątku wspólnego, zwłaszcza w kontekście wcześniejszych spraw inicjowanych przez wnioskodawczynię i niesatysfakcjonującego ją rozstrzygnięcia

Zatem w odniesieniu do nieuznawanych przez uczestnika nakładów Sąd Okręgowy uznał argumentację jego apelacji.

W odniesieniu do wartości dywanów należało zauważyć, że na k. 65 akt sprawy załączona jest umowa o kredyt na zakup dwóch dywanów z 20 października 2000 roku za łączną cenę 790 zł

Przyjęcie więc przez sąd pierwszej instancji wartości dywanów na dzień ustania wspólności na poziomie 800 zł jest nieadekwatny do ceny ich zakupu. Należało mieć na uwadze również to, że w dacie ustania wspólności ustawowej były to dywany podlegające już sześcioletniej eksploatacji przez członków kilkuosobowej rodziny. Cena zakupu wskazuje na niewysoką wartość użytkową materiału z którego zostały zrobione.

Zważywszy na to, że wysokość wydatku związanego z zasięgnięciem opinii biegłego celem ustalenia wartości takich dywanów przewyższa ich wartość z daty zakupu Sąd Okręgowy ustalił ich wartość na dzień ustania wspólności ustawowej przy użyciu dostępnego w Internecie kalkulatora do szacowania wartości używanego przedmiotu na 1 zł.

Za przyjęciem takiej wartości przemawiały również twierdzenia uczestnika, że gdyby nie były one znacząco zniszczone i miały jakąkolwiek wartość dla wnioskodawczyni to zostałyby przez nią zabrane przy okazji opuszczenia domu w 2009 roku w wyniku realizacji przez komornika nakazu eksmisyjnego. Powyższe jest zgodne z doświadczeniem życiowym
i wpisuje się w sposób motywowania wniosku przez wnioskodawczynię, która żądała zwrotu wszelkich wydatków poniesionych w małżeństwie niezależnie od tego czy i w jakim zakresie wzbogacały one majątek lub w ogóle go tworzyły. Wysoce prawdopodobnym jest, że dywany nie miały wartości dla wnioskodawczyni w chwili opuszczania przez nią domu uczestnika
a po jej wyprowadzeniu się zostały przez niego zutylizowane poprzez wyrzucenie do śmieci. Powyższe twierdzenie nie jest pozbawione logiki i pozostaje w zgodzie z doświadczeniem życiowym, a także znajduje potwierdzenie w dokumentacji fotograficznej jaka załączona jest do akt spraw I C 321/15 na kartach 121-123, obrazującej przeciętny standard wyposażenia domu z którego strony korzystały.

Przechodząc do oceny wspólnego zarzutu - podniesionego w obu apelacjach – należy zgodzić się ze skarżącymi, ze sąd pierwszej instancji wadliwie ustalił wysokość stawki wynagrodzenia należnego pełnomocnikom z urzędu z tytułu świadczenia przez każdego
z nich pomocy prawnej z urzędu na rzecz zainteresowanych.

Wskazać należy, że w okolicznościach sprawy ustalenie wysokości wynagrodzenia pełnomocnika ustanowionego z urzędu powinno nastąpić od wartości wnoszonego udziału
a nie od wartości ustalonego udziału i dlatego wynagrodzenie powinno być ustalone
w oparciu o § 10 ust. 1 pkt 8 w zw. z § 8 pkt 7 i § 4 i § 2 ust. 1 rozporządzenia
z dnia 3 października 2016 r. Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu
(t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 18) i powinno wynosić dla każdego z pełnomocników 7200 zł netto – 8856 zł brutto.

W związku z powyższym na postawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.
z apelacji obu stron zmienił zaskarżone postanowienie w punktach 4 i 5 w ten sposób,
że kwoty wynagrodzeń z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej każdego z pełnomocników podwyższył z 2952 zł brutto do kwoty po 8856 złotych brutto, o czym orzekł jak w punkcie III sentencji.

Dalej idące apelacje jako bezzasadne podlegały oddaleniu, o czym orzeczono
na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. jak w punkcie III sentencji.

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej każdemu zainteresowanemu
z urzędu w postępowaniu apelacyjnym orzeczono jak w punktach IV i V sentencji.

Wysokość kosztów nieopłaconej pomocy prawnej dla pełnomocnika uczestnika postępowania w wysokości 1476 zł brutto ustalono w oparciu o § 10 ust. 1 pkt 8
w zw. z § 8 pkt 5, § 16 ust. 1 pkt. 1 i § 4 i § 2 ust. 1 rozporządzenia z dnia 3 października 2016 r. Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (t.j. Dz. U. z 2019 r.,
poz. 18).

Wysokość kosztów nieopłaconej pomocy prawnej dla pełnomocnika wnioskodawczyni w wysokości 4428 zł brutto ustalono w oparciu o § 10 ust. 1 pkt 8
w zw. z § 8 pkt 7, § 16 ust. 1 pkt. 1 i § 4 i § 2 ust. 1 rozporządzenia z dnia 3 października 2016 r. Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (t.j. Dz. U. z 2019 r.,
poz. 18).