Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 marca 2023 r.

Sąd Rejonowy w Chełmnie Wydział III Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący Sędzia Sławomir Lewandowski

Ławnicy: ----------------------

Protokolant starszy sekretarz sądowy Małgorzata Beska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 marca 2023 r. w C.

sprawy z powództwa małoletniego powoda D. T.,

reprezentowanego przez ojca M. T.,

przeciwko K. S.

o podwyższenie alimentów

1. oddala powództwo.

2. kosztami sądowymi obciąża Skarb Państwa.

3. nie obciąża powoda obowiązkiem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt III RC 25/23

Uzasadnienie wyroku Sądu Rejonowego w Chełmnie z dnia 29 marca 2023 roku

W pozwie z dnia 31 stycznia 2023 roku (data prezentaty 30 stycznia 2023 r.) małoletni powód D. T., reprezentowany przez ojca M. T., wniósł między innymi o podwyższenie alimentów ustalonych wyrokiem Sądu Rejonowego w Chełmnie z dnia 17 kwietnia 2017 roku o sygn. akt III RC 200/17, podwyższonych następnie wyrokiem Sądu Rejonowego w Chełmnie z dnia 21 kwietnia 2022 roku o sygn. akt III RC 193/21 od pozwanej K. S. (noszącej poprzednio nazwisko T.) na rzecz małoletniego D. T. z orzeczonej kwoty 400 zł do kwoty 1 000 zł miesięcznie, płatnych do dnia 1-go każdego miesiąca z góry do rąk ojca wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie uchybienia terminu płatności w zapłacie którejkolwiek z rat.

M. T. wskazał, iż przyczyną wystąpienia z powództwem o podwyższenie alimentów jest znaczący wzrost wydatków na utrzymanie i wychowanie małoletniego D. T.. Przedstawiciel ustawowy małoletniego powoda podał, że po ukończeniu szkoły podstawowej (od września 2023 roku), D. T. zamierza rozpocząć naukę w technikum zlokalizowanym na terenie B., co będzie się wiązać z kosztami dojazdu, zakwaterowania oraz zapewnienia wyżywienia małoletniemu.

W dalszej części pozwu M. T. podniósł, iż status finansowy pozwanej uległ znacznej poprawie, gdyż pozostaje w związku małżeńskim, prowadząc wspólnie z obecnym mężem gospodarstwo domowe, ponadto jest właścicielką restauracji w C..

Przedstawiciel ustawowy powoda oświadczył, że jest zatrudniony w ramach stosunku pracy na czas nieokreślony, a z otrzymywanego wynagrodzenia utrzymuje zarówno siebie, jak i syna, zaś pieniędzmi otrzymywanymi z tytułu alimentów dysponuje w całości D. T.. Jak wskazał przedstawiciel ustawowy małoletniego w uzasadnieniu pozwu, jego celem jest zapewnienie powodowi środków, które będą potrzebne na kolejnych etapach edukacji.

M. T. przedłożył również dowody wpłat, między innymi za energię elektryczną, abonament telefoniczny, a także z tytułu umowy bankowej – częściowo wystawione
na nazwisko S. T., tj. matki M. T. (k. 3-11 akt).

W piśmie procesowym z dnia 14 lutego 2023 roku pozwana K. S. wniosła o oddalenie powództwa w przedmiocie podwyższenia alimentów. W treści uzasadnienia podała, iż M. T. poza kwotą otrzymywaną tytułem alimentów korzysta ze świadczenia socjalnego 500+, ponadto prowadzi gospodarstwo domowe wspólnie ze swoją matką, która pobiera świadczenie emerytalne. Zdaniem pozwanej, również po stronie M. T. leży obowiązek utrzymywania syna.

K. S. w dalszej części uzasadnienia oświadczyła, iż prowadzi w C. działalność gospodarczą, tj. restaurację, która w 2022 roku przyniosła straty. Wskazała również, że nie posiada dodatkowych źródeł dochodu, z wyjątkiem:

- alimentów w wysokości 550,00 zł (pięciuset pięćdziesięciu złotych 00/100) otrzymywanych na starszego syna,

- świadczenia socjalnego 500+,

- zasiłku rodzinnego w kwocie 124,00 zł (stu dwudziestu czterech złotych 00/100).

Jak podała K. S., jej mąż jest osobą chorą, ponadto pracuje jedynie na część etatu, zaś sama pozwana posiada orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, przez co nie jest
w stanie podjąć dodatkowego zatrudnienia. Pozwana zasygnalizowała, iż uiszczanie tytułem alimentów kwot zasądzonych uprzednio w dostatecznym stopniu uszczupla domowy budżet, jednakże stara się regularnie pokrywać zobowiązania. Do pisma procesowego załączyła bilans firmy, który w 2022 roku był ujemny oraz dowody wpłat za zużycie paliwa gazowego, energii elektrycznej oraz abonament.

W piśmie procesowym bez daty, które wpłynęło do tutejszego Sądu w dniu z 6 marca 2023 roku, ojciec małoletniego powoda wskazał wydatki związane z utrzymaniem gospodarstwa domowego, a także przedłożył odpis postanowienia Sądu Rejonowego w Toruniu Wydziału V Gospodarczego z dnia 16 grudnia 2021 grudnia w przedmiocie wynagrodzenia syndyka i planu spłaty wierzycieli po ogłoszeniu upadłości M. T.. Ponadto załączył dowody wpłat wynikających z comiesięcznych zobowiązań oraz zaświadczenie o zarobkach.

Z niniejszego pisma wynikają następujące kwoty wydatków ponoszonych tytułem utrzymania gospodarstwa domowego, podane przez przedstawiciela ustawowego powoda:

- 370,00 zł (trzysta siedemdziesiąt złotych 00/100) co dwa miesiąca – prąd,

- 80,00 zł (osiemdziesiąt złotych 00/100) miesięcznie – woda, ścieki,

- 409,00 zł (czterysta dziewięć złotych 00/100) rocznie – podatek gruntowy,

- 5 800,00 zł (pięć tysięcy osiemset złotych 00/100) rocznie – opał,

- 75,00 zł (siedemdziesiąt pięć złotych 00/100) miesięcznie – śmieci,

- 100,00 zł (sto złotych 00/100) miesięcznie – gaz w butli,

- 500,00 zł (pięćset złotych 00/100) miesięcznie – media,

- 131,00 zł (sto trzydzieści jeden złotych 00/100) miesięcznie – rata za laptop i drukarkę,

- 328,27 zł (trzysta dwadzieścia osiem złotych 27/100) miesięcznie – spłata wierzycieli,

- 350,00 zł (trzysta pięćdziesiąt złotych 00/100) miesięcznie – odzież powoda,

- 500,00 zł (pięćset złotych 00/100) rocznie – obuwie sezonowe powoda,

- 100,00 zł (sto złotych 00/100) rocznie – środki higieny osobistej,

- 320,00 zł (trzysta dwadzieścia złotych 00/100) co 3 miesiące – leczenie gastroenterologiczne wraz z kosztami dojazdu do specjalisty,

- 309,00 zł (trzysta dziewięć złotych 00/100) miesięcznie – dojazdy (...) miejską (...) do pracy.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ze związku małżeńskiego K. S. oraz M. T., który uległ rozwiązaniu przez rozwód strony posiadają małoletniego syna D. T., urodzonego (...). Wyrokiem Sądu Rejonowego w Chełmnie z dnia 30 listopada 2017 roku, wydanym w sprawie o sygn. akt III RC 200/17, zasądzono od pozwanej K. S. (noszącej wówczas nazwisko T.) na rzecz D. T. alimenty w kwocie po 200,00 zł miesięcznie. Następnie wyrokiem Sądu Rejonowego w Chełmnie z dnia 21 kwietnia 2022 roku, wydanym w sprawie o sygn. akt III RC 193/21, podwyższono wysokość alimentów do kwoty po 400,00 zł miesięcznie, płatnych do rąk ojca M. T. z góry, począwszy od dnia 21 grudnia 2021 roku w terminie do 10-go dnia każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat.

( dowód: zaświadczenie systemu (...)-SAD – k. 20-21 akt o sygn. III RC 193/21; wyrok Sądu Rejonowego w Chełmnie z dnia 21 kwietnia 2022 roku – k. 59-60 akt o sygn. III RC 193/21)

Małoletni powód D. T. ma obecnie 13 lat, mieszka z ojcem M. T. oraz babcią S. T.. Jest uczniem ósmej klasy Szkoły Podstawowej w B.. Po zakończeniu nauki w tej szkole ma zamiar kontynuować naukę w technikum w B., i wówczas ma zamieszkać w internacie. Jest on wysokim, dobrze zbudowanym chłopcem, pozostaje jednak pod kontrolą gastrologa ze względu na wykryty refluks. Kontrolne wizyty odbywają się - naprzemiennie - prywatnie (wizyta wówczas kosztuje 200 zł) i z finasowaniem z Narodowego Funduszu Zdrowia. Koszt dojazdu na te wizyty to każdorazowo kwota 120 zł, ponieważ do poradni zawozi wówczas małoletniego powoda i jego ojca kolega M. T. i wówczas ojciec małoletniego powoda musi mu zapłacić za transport taką właśnie kwotę.

M. T. kupuje małoletniemu powodowi markową odzież, korzystając jednak często z możliwości robienia zakupów na wyprzedażach.

( dowód: przesłuchanie ojca małoletniego powoda M. T. – k. 44)

Przedstawiciel ustawowy małoletniego powoda M. T. w ramach stosunku pracy na czas nieokreślony jest zatrudniony na stanowisku tapicera w (...) S.A. Jego przeciętne wynagrodzenie netto za okres od sierpnia 2022 roku do stycznia 2023 roku wyniosło
3 841,24 zł. Ponadto M. T. otrzymuje świadczenie socjalne 500+ oraz kwoty zasądzone tytułem alimentów w wysokości 400,00 zł miesięcznie na rzecz małoletniego powoda. Są to jego jedyne źródła dochodu. M. T. nie jest aktualnie żonaty, ma tylko jedno dziecko - małoletniego powoda. Nie ma żadnego majątku i mieszka – wraz z małoletnim powodem - w domu swojej mamy, która również w tym domu zamieszkuje. W związku z powyższym nie płaci on czynszu za mieszkanie, jednakże opłaca on wszystkie rachunki mieszkaniowe, wliczając w to część tych rachunków przypadającą na jego mamę. Matka M. T. choruje i ma niską emeryturę, którą przeznacza na leczenie, dojazdy do lekarza i zakup żywności dla siebie. Ostatni rachunek za energię elektryczną wyniósł 380 zł za okres dwóch miesięcy. Budynek, w którym mieszka małoletni powód i jego ojciec jest ogrzewany przy użyciu węgla i na zakup opału na ostatni sezon grzewczy ojciec małoletniego powoda 3000 zł.

Ojciec małoletniego powoda korzysta z gazu butlowego i wymiana butli jeden raz w miesiącu kosztuje od 80 do 100 zł. Comiesięczna opłata za wywóz śmieci to łącznie kwota 105 zł, należność za wodę to kwota w granicach 60 - 70 zł miesięcznie. Za Internet i telewizję satelitarną płaci on - łącznie z ratą za zakup dwóch telefonów - to 470 zł miesięcznie. Ponadto M. T. spłaca raty za zakup laptopa i drukarki dla małoletniego powoda oraz podatek kwartalnie .

( dowód: przesłuchanie ojca małoletniego powoda M. T. – k. 44, faktury i pokwitowania wpłat – k. 3,4, 6, 7, 8 – 11, 36 – 41 i 43)

Pozwana K. S. prowadzi działalność gospodarczą, tj. restaurację (...), w ramach której zatrudnia pracowników. Według danych wynikających z bilansu firmy w roku 2022 z tytułu prowadzenia działalności poniosła stratę w wysokości 14 510,80 zł. Poza ewentualnym dochodem z prowadzonej działalności gospodarczej pozwana otrzymuje miesięcznie kwotę 550 zł miesięcznie tytułem świadczenia alimentacyjnego na rzecz starszego syna oraz zasiłek rodzinny w wysokości 124 zł. miesięcznie. Dochody z prowadzonej działalności gospodarczej pozwana uzyskuje głównie w sezonie letnim, w sezonie zimowym korzystam z tego co zarobiłam latem, próbując przetrwać z tą działalnością do sezonu letniego. Problemy z opłacalnością w/w działalności gospodarczej zaczęły się z początkiem pandemii C.-19. Pozwana zaciągnęła przed rozpoczęciem pandemii kredyt na rozpoczęcie działalności w wysokości 140 tysięcy z Funduszy Unijnych i byłam zobowiązana prowadzić działalność przez 2 lata. Aktualnie boryka się ona z wysokimi cenami energii elektrycznej dla przedsiębiorców. Pierwszy rachunek po podwyżkach za prąd był na kwotę ponad 6000 zł., a drugi ponad 10 000 zł. Czynsz najmu lokalu, w którym pozwana prowadzi swoją działalność gospodarczą to kwota 3800 zł. miesięcznie. W sezonie zimowym powstały w prowadzonej działalności gospodarczej straty na około 50 000 zł. i na ich pokrycie nie wystarczają oszczędności pozostałe z poprzedniego sezonu letniego. W bieżącym roku sytuacja prowadzonej działalności gospodarczej się pogorszyła, głównie z powodu gwałtownego wzrostu cen nośników energii dla przedsiębiorców. Pozwana podniosła ceny w prowadzonej przez siebie restauracji o 5 % i nie może podnieść cen o więcej ponieważ straciłaby klientów. Pozwana – poza małoletnim powodem - mam jeszcze starszego syna w wieku 16 lat. Po poprzedniej sprawie pozwana wyszła za mąż. Jej mąż pracuje w wymiarze 1/2 etatu w Firmie (...), zarabia 1500 zł. miesięcznie i jego wynagrodzenie jest obciążone alimentami na dorosłego syna w 60 %. jest to zobowiązanie z poprzedniego małżeństwa. W dacie wydawania wyroku zasądzającego alimenty w dotychczasowej wysokości pozwana mieszkała z narzeczonym, a obecnym mężem, który wówczas pracował u niej w firmie na część etatu i uzyskiwał podobne dochody jak obecnie. Z tytułu czynszu najmu mieszkania, w którym pozwana mieszka, płacą 1175 zł miesięcznie, za energię elektryczną - 240 zł za 2 miesiące, za gaz - 680 zł miesięcznie (mieszkanie jest ogrzewane gazem). Opłata za telewizję kablową i telefon jej i jej syna to łączna kwota około 260 zł. miesięcznie. Poza tym pozwana spłaca zadłużenie powstałe w poprzednim małżeństwie i miesięczna rata tej spłaty to kwota 500 zł. miesięcznie, spłata będzie trwała jeszcze kilka lat, Jest ona właścicielką samochodu marki C. (...).

( dowód: przesłuchanie pozwanej K. S. – k. 44 i 45, bilans firmy, faktury i potwierdzenia przelewów – k. 18 – 25)

Stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd ustalił na podstawie przesłuchania ojca małoletniego powoda i pozwanej, którym dał wiarę, albowiem były one spójne i logiczne oraz poparte założonymi przez strony do akt sprawy dokumentami, oraz na podstawie treści wyżej powołanych dokumentów, przedłożonych przez strony w toku postępowania i nadesłanych na żądanie Sądu, których wiarygodność nie była przez strony kwestionowana i nie budziła wątpliwości Sądu, co do swej wiarygodności, a zatem brak było podstaw do odmowy dania im wiary.

Sąd zważył, co następuje:

Kluczowym dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy jest art. 138 k.r.o., którego treść stanowi, iż w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Przez zmianę stosunków należy rozumieć przy tym zarówno zmianę po stronie osoby uprawnionej do alimentacji, polegającą na zmniejszeniu lub zwiększeniu usprawiedliwionych potrzeb takiej osoby, jak i zmianę po stronie osoby zobowiązanej do alimentacji polegającej na zmniejszeniu lub zwiększeniu się możliwości zarobkowych i majątkowych takiej osoby. Muszą być to przy tym zmiany istotne i takie, które zaszły w okresie po wydaniu orzeczenia lub zawarciu umowy ustalających alimenty w dotychczasowej wysokości.

W niniejszej sprawie ostatnie orzeczenie orzekające w przedmiocie alimentów między stronami i ustalające je na kwotę 400 zł. miesięcznie zapadło w dniu 21 kwietnia 2022 r. (wyrok Sądu Rejonowego w Chełmnie z dnia 21 kwietnia 2022 roku, wydany w sprawie o sygnaturze III RC 193/21) i rolą Sądu w niniejszej sprawie było przede wszystkim zbadanie, czy w okresie między wydaniem w/w orzeczenia a datą orzekania w niniejszej sprawie zaszła zmiana stosunków przewidziana w art. 138 k. r. i o., i – w razie pozytywnego stwierdzenia – zbadanie przesłanek wynikających z art. 135 k. r. i op. w celu orzeczenia o ewentualnym podwyższeniu alimentów lub oddaleniu powództwa.

Na kanwie przedmiotowej sprawy należy stwierdzić, iż – zdaniem Sądu – wyniki postępowania dowodowego nie pozwalają na uznanie, że w niniejszej sprawie zaszła zmiana stosunków przewidziana w art. 138 k. r. i op. W szczególności nie zostało wykazane, jakoby w czasie od ustalenia alimentów na aktualnym poziomie sposób istotny zwiększyły się potrzeby małoletniego powoda. Sam upływ czasu nie jest wystarczający
do stwierdzenia, iż zostały spełnione przesłanki wynikające z treści art. 138 k.r.o., tym bardziej, iż od ogłoszenia wyroku zasądzającego alimenty na rzecz małoletniego powoda w kwocie 400 zł miesięcznie do daty orzekania w niniejszej sprawie nie upłynął nawet okres pełnego jednego roku. Dostateczną przyczyną, od której można uzależnić orzeczenie w przedmiocie podwyższenia alimentów nie jest również naturalny rozwój małoletniego jaki miał miejsce w tym okresie. Jak podał ojciec małoletniego powoda, D. T. od września 2023 roku ma rozpocząć naukę w technikum zlokalizowanym na terenie B., co spowoduje wzrost kosztów ponoszonych w związku z jego dalszą nauką, i to właśnie ta okoliczność była powoływana przez ojca małoletniego powoda jako główna przesłanka, którą kierował się on występując z powództwem o podwyższenie alimentów w niniejszej sprawie. Należy podkreślić, iż przy ustalaniu wysokości świadczenia alimentacyjnego nie dokonuje się przewidywania przyszłego wzrostu potrzeb, gdyż to świadczenie ma na celu zaspokajanie zarówno usprawiedliwionych, jak i bieżących potrzeb uprawnionego i oceny takiej dokonuje się według stanu istniejącego w dacie orzekania. W związku z tym, potencjalna okoliczność zmiany miejsca zamieszkania przez małoletniego powoda, która będzie wiązać się ze znacznym wzrostem kosztów utrzymania, tym samym istotną zmianą stosunków jest na obecnym etapie chybiona i zdecydowanie przedwczesna.

Należy wskazać, że z materiału dowodowego zebranego w sprawie wynika, iż od czasu ustalenia obowiązku alimentacyjnego, następnie podwyższenia zasądzonej kwoty nie zmieniła się w sposób istotny sytuacja majątkowa pozwanej. K. S. nadal prowadzi działalność gospodarczą, która przynosi straty w znacznych wysokościach, zaś powołana przez M. T. okoliczność zawarcia przez pozwaną związku małżeńskiego nie wpłynęła na istotny wzrost jej statusu finansowego, który uzasadniałby możliwość podjęcia rozważań nad uwzględnieniem powództwa. Należy również w tym miejscu przedłożyć, iż rosnące koszty utrzymania dotyczą każdego, nie zaś tylko małoletniego powoda. Należy zatem te okoliczność wziąć pod uwagę przy ustalaniu możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanej
do alimentacji K. S..

Mając na uwadze powyższe okoliczności oraz treść cytowanych przepisów, Sąd uznał, że w niniejszej sprawie nie zaistniała zmiana stosunków, przewidziana w art. 138 k. r. i o., umożliwiająca zmianę orzeczenia w przedmiocie zasądzonych od pozwanej na rzecz małoletniego powoda alimentów, i oddalił powództwo w całości.