Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 stycznia 2023 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

po rozpoznaniu 26 stycznia 2023 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania K. P. (1)

przeciwko Dyrektorowi Regionalnemu Zarządu Gospodarki Wodnej w G. Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie

z udziałem zainteresowanego (...) sp. z o.o. w S.

o odmowę zawarcia umowy na dostawę wody i odprowadzania ścieków

na skutek odwołania od decyzji Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w G. Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie z dnia 14 lipca 2022 r. nr (...)

1)  uchyla zaskarżoną decyzję;

2)  zasądza od Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w G. Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie na rzecz K. P. (1) kwotę 100 zł (sto złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

3)  zasądza od Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w G. Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie na rzecz (...) sp. z o.o. w S. kwotę 720 zł (siedemset dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Małgorzata Perdion - Kalicka

Sygn. akt XVII AmW 11/22

UZASADNIENIE

Decyzją z 14 lipca 2022 r., nr (...), Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w G. Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie działając w oparciu o art. 27e ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 27a ust. 3 pkt 3, art. 27c ust. 1 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 2028 ze zm. - dalej „u.z.z.w."), w zw. z art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2021, poz. 735 - dalej „k.p.a.") po rozpatrzeniu wniosku K. P. (1), w sprawie rozstrzygnięcia sporu pomiędzy (...) Sp. z o.o. z siedzibą w S., a odbiorcą usług K. P. (1) w przedmiocie odmowy zawarcia umowy o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków dla nieruchomości położonej przy ul. (...)/g w S. orzekł:

– że na (...) Sp. z o.o. z siedzibą w S. nie ciąży obowiązek zawarcia umowy o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków dla nieruchomości położonej przy ul. (...)/g w S..

(decyzja nr (...) z dnia 14 lipca 2022 r. k. 6-7 akt sąd.)

Powódka zaskarżyła ww. decyzję w całości, wniosła o uchylenie w całości zaskarżonej decyzji domagając się orzeczenia o nakazaniu przedsiębiorstwu (...) sp.zo.o. zawarcia umowy na dostawę wody i odprowadzanie ścieków o takiej samej treści jak umowy z poprzednimi dostawcami.

(odwołanie powódki z dnia 12 sierpnia 2022 r. k. 9-13 akt sąd.)

W odpowiedzi na odwołanie zainteresowany wniósł o oddalenie odwołania w całości i o zasądzenie od skarżącej na rzecz (...) sp. z o.o. z siedzibą w S. kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

(odpowiedź zainteresowanego na odwołanie z dnia 27 października 2022 r. k. 37-39 akt sąd.)

Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w G. Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie, w odpowiedzi na odwołanie wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji.

(odpowiedź pozwanego na odwołanie z dnia 14 listopada 2022 r. k. 50-51 akt sąd.)

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

Nieruchomość powódki położona w S. przy ul. (...) jest przyłączona do sieci wodociągowej i kanalizacyjnej. W oparciu o umowę nr (...) na dostawę wody i odprowadzanie ścieków zawartą 9 grudnia 1995 r. z (...) S.A. w G., była dostarczana powódce woda i odprowadzane były ścieki z tej nieruchomości (umowa między (...) S.A. w G., a powódką z dnia 9 grudnia 1995 r. k. 12-14 akt adm.)

Zgodnie z decyzją nr (...) (...) z dnia 9 lipca 2021 r. Prezydent Miasta S. udzielił zezwolenia spółce (...) sp. z o.o. w S. na prowadzenie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie Gminy Miasta S.. Spółka ta z dniem 1 sierpnia 2021r przejęła eksploatację sieci wodociągowej i kanalizacyjnej po spółce (...) SA ( odpowiedź zainteresowanego na pismo z dnia 10 stycznia 2021 r. k. 3-5 akt adm.). Poprzedni eksploatator tych sieci, tj (...) S.A. w G. zaprzestał świadczenia usług w S. z końcem lipca 2021r.

Wobec uzyskania zezwolenia na prowadzenie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków (...) sp. z o.o. w S., podjęła działania aby zawrzeć umowy z odbiorcami jej usług. W szczególności spółka podjęła szeroko zakrojoną akcję informacyjną, łącznie z wysyłaniem sms i maili przez zakład (...), o konieczności podpisania nowych umów o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków.

(...) sp. z o.o. w S. również z powódką chciała zawrzeć umowę o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków. W związku z tym, w dniu 10 stycznia 2021r wysłała do powódki pismo w którym m.in. prosiła powódkę o złożenie wniosku o zawarcie umowy na dostawę wody i odbiór ścieków w terminie 7 dni od otrzymania pisma. Do pisma dołączono także formularz wniosku (pismo k. 3-5 akt adm).

Powódka nie złożyła jednak wniosku o zawarcie umowy, stojąc na stanowisku, że wobec tego, że jest to kontynuacja poprzedniej umowy, to nie musi wniosku składać i oczekuje na umowę ze strony przedsiębiorstwa ( pismo powódki z 28 stycznia 2022r k. 6 akt adm).

Natomiast 21 marca 2022 r. K. P. (1) złożyła wniosek do Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w G. o nakazanie spółce (...) sp. z o.o. zawarcie z powódką umowy na dostawę wody i odprowadzanie ścieków (wniosek powódki z dnia 21 marca 2022 r. k. 1-2 akt adm.)

W toku postepowania administracyjnego 5 maja 2022 r., (...) sp. z o.o. w S., uznając, że pisma K. P. (2) stanowią dorozumiany wniosek o zawarcie umowy o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków, wysłała do powódki umowę o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków celem jej podpisania i odesłania spółce oraz fakturę (odpowiedź spółki na wezwanie z dnia 6 maja 2022 r. k. 26, umowa k. 32 akt adm.)

K. P. (1) odmówiła podpisania umowy i odesłała ją do spółki (...) sp. z o.o. w celu poprawienia jej treści. Powódka kwestionowała jej treść w zakresie praw i obowiązków stron ( pismo powódki z 14 czerwca 2022 r. k. 44-52v akt adm oraz z 6 czerwca 2022 k.47.).

Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarski Wodnej w G. Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie, wobec wniosku K. P. (1), wszczął 28 kwietnia 2022 r. postępowanie w sprawie rozstrzygnięcia sporu między spółką (...) sp. z o.o., a K. P. (1) w przedmiocie odmowy zawarcia umowy o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków dla nieruchomości położonej przy ul. (...)/g w S. (zawiadomienie o wszczęciu postępowania z dnia 28 kwietnia 2022 r. k. 22 akt adm.; wezwanie z dnia 28 kwietnia 2022 r. k. 21,23 akt adm.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy administracyjnej oraz aktach sądowych, których mocy dowodowej nie podważały strony i Sąd nie znalazł podstaw, aby odmówić im wiarygodności.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył co następuje:

Decyzja podlega uchyleniu, aczkolwiek nie z powodów wskazanych w treści odwołania.

W myśl art. 27a u.z.z.w. organem regulacyjnym w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków jest Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie.

Do zakresu działania Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie należy:

1) opiniowanie projektu regulaminu dostarczania wody i odprowadzania ścieków;

2) zatwierdzanie taryf;

3) rozstrzyganie sporów między przedsiębiorstwami wodociągowo-kanalizacyjnymi a odbiorcami usług;

4) wymierzanie kar pieniężnych, o których mowa w art. 29;

5) zbieranie i przetwarzanie informacji dotyczących przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych, w szczególności obliczanie średnich cen dostaw wody i odbioru ścieków i publikowanie informacji o tych cenach;

6) sporządzanie i publikowanie raportów dotyczących warunków wykonywania działalności w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków (art. 27a ust. 3 u.z.z.w.).

Konkretyzacja kompetencji organu w zakresie rozstrzygania sporów pomiędzy odbiorcami usług a przedsiębiorstwami wodno - kanalizacyjnymi znajduje się w treści przepisu art. 27e u.z.z.w.

W myśl tej regulacji w sprawach spornych dotyczących:

1) odmowy zawarcia umowy o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne,

2) odcięcia dostawy wody lub zamknięcia przyłącza kanalizacyjnego, lub odmowy przyłączenia do sieci nieruchomości osobie ubiegającej się o przyłączenie nieruchomości do sieci

- na wniosek strony rozstrzyga organ regulacyjny w drodze decyzji .

Rozstrzygnięcie organu regulacyjnego może polegać na nakazaniu przedsiębiorstwu wodociągowo-kanalizacyjnemu:

1) zawarcia umowy o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków;

2) przywrócenia dostawy wody;

3) otwarcia przyłącza kanalizacyjnego;

4) przyłączenia do sieci.

Powyższy przepis jednoznacznie określa zakres uprawnień Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie.

Zatem tylko w wypadku odmowy zawarcia umowy przez przedsiębiorstwo wodociągowo kanalizacyjne organ ten jest właściwy do rozstrzygnięcia sporu.

Świadczy o tym jednoznacznie treść art. 27e ust 1 pkt 1 u.z.z.w., a także wachlarz możliwych rozstrzygnięć, jakie władny jest wydać organ. Może on bowiem nakazać zawarcie umowy, ale tylko przedsiębiorstwu wodociągowo kanalizacyjnemu i to tylko wtedy, gdy odmówiło ono zawarcia umowy z odbiorcą. Logicznym jest więc wniosek, że tylko w sytuacji odmowy zawarcia umowy przez to przedsiębiorstwo aktualizuje się kompetencja organu do podjęcia decyzji o nakazaniu zawarcia umowy, lub ustaleniu, że nie ciąży na przedsiębiorstwie taki obowiązek.

Skoro wiec w sprawie niniejszej nie zachodziła sytuacja, aby przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne odmówiło powódce zawarcia umowy, to organ nie był władny do podjęcia decyzji i wydania władczego rozstrzygnięcia w tej kwestii.

Z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy jednoznacznie wynika, że zainteresowany nie tylko nie odmawiał zawarcia z powódką umowy, ale też wielokrotnie usiłował doprowadzić do jej podpisania. W istocie to właśnie K. P. (1) nie była zainteresowana pisemnym uregulowaniem stosunków faktycznych pomiędzy powódką a przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym odmawiając podpisania umowy o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków.

W tym stanie rzeczy organ nie był uprawniony do merytorycznego rozpoznania wniosku powódki o nakazanie przedsiębiorstwu wodociągowo-kanalizacyjnemu zawarcia umowy.

W tej sytuacji prawidłowym rozstrzygnięciem organu winna być odmowa wszczęcia postępowania w oparciu o przepis art. 61a § 1 k.p.a.

W myśl tego przepisu, gdy z uzasadnionych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte, organ administracji publicznej wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania. Jako uzasadnioną podstawę wskazuje się w orzecznictwie między innymi sytuację, gdy w przepisach prawa brak jest podstawy materialno-prawnej do rozpatrzenia żądania w trybie administracyjnym (WSA w Krakowie w wyroku z 22 lutego 2012 r. (II SA/Kr 1356/11). Chodzi też o takie sytuacje, gdy już na wstępnym etapie badania wniosku, bez potrzeby przeprowadzania postępowania wyjaśniającego można stwierdzić, że sprawa wywołana konkretnym wnioskiem powinna zakończyć się odmową wszczęcia postępowania administracyjnego z przyczyn formalnych, w tym o charakterze przedmiotowym (podobnie na tle analogicznych regulacji zawartych w prawie energetycznym orzekł Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z 21 lipca 2016 r. , w sprawie o sygn. akt VI ACa 453/15)

Jednocześnie należy zaznaczyć, że w świetle treści art. 27a w zw. z art. 27e u.z.z.w. organ regulacyjny nie jest także władny rozstrzygnąć sporu istniejącego między powódka a zainteresowanym dotyczącego samej treści umowy, bo wszak nie chodzi w tym sporze o odmowę zawarcia umowy, o jakiej mowa w art. 6 u.z.z.w..

Stosownie do treści art. 6 u.z.z.w. dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków odbywa się na podstawie pisemnej umowy o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków zawartej między przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym a odbiorcą usług. Przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne jest obowiązane do zawarcia umowy o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków z osobą, której nieruchomość została przyłączona do sieci i która wystąpiła z pisemnym wnioskiem o zawarcie umowy.

Przy czym zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków jest świadczone przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne na podstawie cywilnoprawnej umowy zawartej pomiędzy przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjne a odbiorcą. Treść tej umowy nie jest regulowana administracyjnie, w szczególności organ nie ingeruje w jej treść ani nie zatwierdza wzorca takiej umowy. Warunki na jakich umowa jest zawierana w znacznej mierze determinowane są regulacjami ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, która m.in. reguluje zakres obowiązków przedsiębiorstwa i odbiorcy, a także określa sposób ustalania opłat za świadczone usługi. Organowi regulacyjnemu pozostawiono jedynie zatwierdzanie stawek opłaty, jakie przedsiębiorstwo może pobierać za świadczone usługi (zatwierdzanie taryf), które są oczywiście elementem umowy, bo określają wynagrodzenie przedsiębiorcy za świadczone usługi.

Zatem w świetle powyższych regulacji w kompetencjach organu administracyjnego, jakim jest Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej, ani też szczególnego sądu powszechnego jakim jest SOKiK, który rozpoznaje jedynie odwołania od decyzji administracyjnych, nie mieści się rozstrzyganie indywidualnych sporów dotyczących treści tych umów o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków. Spory dotyczące samej treści tych umów mogą podlegać jedynie kognicji sądów cywilnych.

Na marginesie należy jedynie zaznaczyć, że to treść art. 6 u.z.z.w. determinuje sposób działania przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne w zakresie zawierania umów z odbiorcami. Przepis ten obliguje odbiorcę do złożenia wniosku o zawarcie umowy, który dopiero rodzi obowiązek po stronie przedsiębiorstwa do zawarcia umowy z odbiorcą przyłączonym do sieci. Zatem w sprawie niniejszej nie sposób dopatrzyć się niewłaściwego działania po stronie przedsiębiorstwa, które słusznie oczekiwało na ten wniosek od powódki, wielokrotnie informując ją o tym.

Nie można też mówić w sprawie niniejszej o „kontynuacji umowy” zawartej przez powódkę z poprzednim przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym, skoro (...) sp. z o.o. w S. nie jest następcą prawnym spółki (...) S.A. w G., z którym powódkę łączyła umowa.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności Sąd Okręgowy uznając, że decyzja została wydana bez podstawy prawnej uchylił ją w oparciu o przepis art. 479 ⁸⁶ § 2 k.p.c. w myśl którego w razie uwzględnienia odwołania sąd ochrony konkurencji i konsumentów uchyla albo zmienia w całości lub w części zaskarżoną decyzję i orzeka co do istoty sprawy.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., uznając iż wobec uchylenie decyzji organu, to organ wydający decyzję jest stroną, która przegrała sprawę i powinien ponieść koszty procesu strony przeciwnej – tu powódki oraz zainteresowanego, niezbędne do celowego dochodzenia swoich praw przed sądem. W odniesieniu do powódki były to jedynie koszt sądowe w postaci opłaty od odwołania w kwocie 100 zł, w wypadku zainteresowanego były to jedynie koszty zastępstwa procesowego, których wysokość została ustalona na podstawie w § 14 ust. 3 pkt 3 w zw. z § 20 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, która w stawce minimalnej wynosi 720 zł

SSO Małgorzata Perdion - Kalicka