Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VI Ka 100/23

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 marca 2023 r.

Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze w VI Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący – Sędzia Andrzej Tekieli

     

Protokolant Agnieszka Telega

przy udziale prokuratora Prokuratury Rejonowej w Jeleniej Górze Magdaleny Kolasińskiej

po rozpoznaniu w dniu 29 marca 2023r.

sprawy J. K. ur. (...) w L.

s. A., E. z domu K.

oskarżonego z art. 244 kk

z powodu apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Jeleniej Górze

z dnia 10 listopada 2022 r. sygn. akt II K 1118/22

I.  zmienia zaskarżony wyrok wobec oskarżonego J. K. w ten sposób, że obniża orzeczoną wobec oskarżonego karę pozbawienia wolności do 8 (ośmiu) miesięcy;

II.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe za postępowanie odwoławcze w kwocie 200 złotych, w tym wymierza mu opłatę w kwocie 180 złotych.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 100/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Jeleniej Górze z dnia 10 listopada 2022 r., sygn. akt II K 1118/22

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca oskarżonego

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

------------------

----------------------------------------------------

--------------

----------

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

------------------

----------------------------------------------------

------------

----------

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

--------------

------------------------------

--------------------------------------------------------------

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

--------------

------------------------------

--------------------------------------------------------------

  3. STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1. Obraza przepisów postępowania mająca wpływ na treść rozstrzygnięcia, a to:

a) art. 7 k.p.k., poprzez dowolną ocenę wyjaśnień oskarżonego J. K. i uznanie wyjaśnień oskarżonego złożonych w postępowaniu przygotowawczym za wiarygodne w zakresie, w jakim oskarżony przyznawał się do winy oraz jednoczesne uznanie dalszych wyjaśnień oskarżonego za niewiarygodne, bez jakiegokolwiek uzasadnienia stanowiska Sądu i bez odwołania się do konkretnych dowodów oraz zasad logiki i doświadczenia życiowego;

b) art. 410 k.p.k. i art. 7 k.p.k., poprzez pominięcie dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy w postaci: pisma Starosty (...) (k. 84), notatki urzędowej (k. 6 w aktach ii W 156/20), awizo z wyrokiem nakazowym M W 156/20 (k. 17 w aktach II W 156/20), awizo z wezwaniem do zapłaty grzywny (k. 24 w aktach II W 156/20), wniosku o wszczęcie egzekucji grzywny (k. 25 w aktach II W 156/20), zawiadomienia Starosty (...) o wykonaniu środka karnego (k. 35 w aktach II W 156/20), protokołu przesłuchania J. K. w charakterze podejrzanego w sprawie Prokuratury Rejonowej w L., sygn. akt 1 Ds. 485/21 (w aktach 1 Ds. 485.2021), podczas gdy dowody te mają istotne znaczenie przy ocenie wiarygodności wyjaśnień oskarżonego w zakresie, w którym podał on, iż w chwili popełnienia zarzucanego mu czynu nie miał świadomości istnienia wyroku nakazowego Sądu Rejonowego w Lubaniu w sprawie II W 156/20 i orzeczonego w nim zakazu prowadzenia pojazdów.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

2. Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, poprzez ustalenie, że oskarżony J. K. w dniu 10 października 2020 r. działał z zamiarem bezpośrednim naruszenia zakazu prowadzenia pojazdu orzeczonego wyrokiem Sądu Rejonowego w Lubaniu w sprawie II W 156/20, bez uprzedniego ustalenia czy w chwili popełnienia czynu oskarżony miał świadomość uprawomocnienia się orzeczenia, którym nałożono zakaz prowadzenia pojazdów, podczas gdy umyślny charakter występku z art. 244 k.k. oznacza, że w chwili czynu sprawca musi mieć świadomość istnienia prawomocnego orzeczenia, na mocy którego nałożono na niego określony obowiązek lub zakaz.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

3. Rażąca niewspółmierność kary poprzez uznanie jako okoliczność obciążającą uprzednią karalność oskarżonego za przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji i wymierzenie oskarżonemu kary roku pozbawienia wolności, podczas gdy wyroki za przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji (wyrok Sądu Rejonowego w Zgorzelcu w sprawie II K 407/20 oraz wyrok Sądu Rejonowego w Lubaniu w sprawie II K 278/20) zostały wydane już po popełnieniu przez oskarżonego czynu zarzucanego w niniejszej sprawie, tj. po 10 października 2020 r. i nie powinny mieć wpływu na zaostrzenie odpowiedzialności karnej za ten czyn.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ad. 1

Wbrew stanowisku wyrażonemu w apelacji obrońcy oskarżonego, Sąd Rejonowy dokonał całościowej i swobodnej (nie zaś dowolnej) oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. Sąd Odwoławczy przychyla się do stanowiska, iż pierwsze zeznania złożone przez J. K. w postępowaniu przygotowawczym, w których przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu, były szczere w zakresie jego świadomości co do orzeczonego wobec niego przez Sąd zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych obowiązującego w październiku 2020 r. ( k. 42 ) i należy je ocenić w tej części jako wiarygodne. Ich późniejsze odwołanie stanowiło realizację obranej przez oskarżonego linii obrony, co samo w sobie jest realizacją uprawnień oskarżonego, niemniej zmienione wyjaśnienia podlegały ocenie i słusznie ocenione zostały jako niezasługujące na wiarę. Należy zauważyć, iż wyrok Sądu Rejonowego w Lubaniu w sprawie II W 156/20, którym orzeczono 3 – letni zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym obejmował wykroczenie z art. 87 § 1 k.w. Skoro J. K. został wówczas tj. w grudniu 2019 r. zatrzymany i poddany badaniom na zawartość alkoholu w wydychanym powietrzu, z których pierwsze wykazało 0,24 mg/dm 3, to powinien się spodziewać, iż zostanie wobec niego orzeczony środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, który zgodnie z art. 87 § 3 k.k. jest obligatoryjny. Z samej zatem okoliczności, iż oskarżony nie był w tej sprawie przesłuchany i nie odbierał żadnej korespondencji, w rezultacie czego zastosowano doręczenie zastępcze wydanego w sprawie wyroku nakazowego, nie sposób wyciągnąć wniosku, iż oskarżony o nałożonym na niego zakazie prowadzenia pojazdów mechanicznych nie wiedział. Dokumenty powoływane przez skarżącego, mające stanowić potwierdzenie wyjaśnień oskarżonego, świadczą o tym że oskarżony notorycznie nie odbierał kierowanej do niego korespondencji sądowej czy urzędowej – nie jest to jednak dowód braku sprawstwa w niniejszej sprawie.

Zauważyć należy, iż zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie był obszerny i obejmował wyjaśnienia oskarżonego, których treść zmieniała się w toku postępowania oraz dowody z dokumentów, których autentyczności czy wartości dowodowej obrońca nie kwestionował. Nie było zatem potrzeby szerszego, aniżeli uczynił to Sąd I instancji, ustosunkowania się do tego, którym dowodom dał wiarę, opierając na nich poczynione w sprawie ustalenia faktyczne, a którym waloru wiarygodności odmówił. Zgromadzone w sprawie i ocenione zgodnie z zasadami wiedzy, logiki i doświadczenia życiowego dowody prowadzą bowiem do przekonania, że J. K. w dniu 10 października 2020 r. miał pełną świadomość orzeczonego wobec niego wyrokiem Sądu Rejonowego w Lubaniu w sprawie II W 156/20 zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów w ruchu lądowym i prowadząc tego dnia po drodze publicznej samochód osobowy świadomie zakaz ten naruszył, czym wypełnił znamiona przestępstwa z art. 244 kk.

Jedynie na marginesie przypomnieć należy, że zaskarżony wyrok nie jest pierwszym wydanym przez Sąd Rejonowy w niniejszej sprawie, wcześniej wydany wyrok uniewinniający został uchylony przez Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze ( sygn. akt VI Ka 358/22 ), a sprawa przekazana do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji. Sąd Odwoławczy precyzyjnie wyartykułował wówczas w pisemnym uzasadnieniu wyroku swoje stanowisko.

Ad. 2

Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych jest zarzutem wtórnym wobec omówionego wyżej zarzutu naruszenia przepisów postępowania polegającego na niewłaściwej ocenie materiału dowodowego, a w konsekwencji – poczynieniu błędnych ustaleń faktycznych. W realiach przedmiotowej sprawy nie może on być uznany za słuszny. Jak już wspomniano, pierwsze wyjaśnienia złożone przez J. K., w których przyznał on do popełnienia zarzucanego mu czynu ( przedstawiony mu zarzut w dniu 12.10.2020 r. odwoływał się do zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym orzeczonego w sprawie II W 156/20 – k. 39 ) korespondujące z innymi zgromadzonymi w sprawie dowodami stanowiły podstawę do przyjęcia, iż J. K. 20 października 2020 r. świadomie wypełnił znamiona przypisanego mu czynu z art. 244 k.k.

Ad. 3

Zarzut w części okazał się zasadny. Podstawową okolicznością obciążającą przemawiająca za wymierzeniem oskarżonemu kary 1 roku pozbawienia wolności zdaniem Sądu Rejonowego była uprzednia wielokrotna karalność oskarżonego. Obrońca trafnie jednak zauważył, iż wyroki Sądu Rejonowego w Zgorzelcu w sprawie II K 407/20 oraz Sądu Rejonowego w Lubaniu w sprawie II K 278/20 ( obydwie sprawy dotyczące przestępstw przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji z art. 178a § 4 k.k. i art. 178b k.k. ) zostały wydane już po dacie czynu objętego zaskarżonym wyrokiem, nie powinny zatem rzutować na wymiar kary orzeczonej w niniejszej sprawie. Chociażby z tego powodu wymierzona przez Sąd Rejonowy kara jawi się jako rażąco surowa i jej wysokość powinna być obniżona, ale nie zastąpiona karą wolnościową.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie J. K. od zarzucanego mu czynu, ewentualnie zmiana zaskarżonego wyroku w zakresie rozstrzygnięcia o karze i w miejsce kary pozbawienia wolności wymierzenie oskarżonemu, przy zastosowaniu art. 37a k.k., kary grzywny lub kary ograniczenia wolności.

☐ zasadny

☐częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Sąd Odwoławczy w pełni zaaprobował ustalenia Sądu Rejonowego dotyczące u sprawstwa i winy oskarżonego, nie znajdując podstaw do uniewinnienia J. K. od przypisanego mu przestępstwa. W badanej sprawie nie było także podstaw do wymierzenia oskarżonemu kary łagodniejszego rodzaju w oparciu o art. 37a § 1 k.k., bowiem oskarżony prezentuje lekceważący stosunek do obowiązującego porządku prawnego, a wymierzane mu uprzednio kary, w tym kary pozbawienia wolności, w 6 sprawach od 2004 r. ( k. 80 – 81 ) nie skutkowały zrewidowaniem jego postawy i nie powstrzymały go przed dalszym wchodzeniem w konflikt z prawem. Sąd Odwoławczy jednak doszedł do przekonania, iż zasadnym będzie obniżenie kary wymierzonej J. K. za przypisane mu przestępstwo do 8 miesięcy pozbawienia wolności zważywszy na okoliczności o których mowa powyżej.

4. OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

---------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

---------------------------------------------------------------------------------------------------------

5. ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

Przedmiot utrzymania w mocy

Sąd Odwoławczy utrzymał w mocy zaskarżony wyrok wobec oskarżonego J. K. w zakresie pkt I – w części dotyczącej ustalenia sprawstwa i winy oraz pkt II i III części dyspozytywnej.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Jak już wspomniano, Sąd Odwoławczy w przeważającej części zaakceptował ustalenia i oceny leżące u podstaw zaskarżonego wyroku, w tym dotyczące sprawstwa i winy oskarżonego oraz zastosowanego wobec niego środka karnego. Także rozstrzygnięcie o kosztach postępowania było słuszne wobec ówczesnej sytuacji majątkowej oskarżonego.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

Przedmiot i zakres zmiany

Sąd Odwoławczy zmienił zaskarżony wyrok wobec oskarżonego J. K. w ten sposób, że obniżył orzeczoną wobec oskarżonego karę pozbawienia wolności do 8 miesięcy.

Zwięźle o powodach zmiany

W przekonaniu Sądu Odwoławczego kara w takim wymiarze w pełni odpowiada dyrektywom zawartym w art. 53 k.k. jako adekwatna do stopnia winy i społecznej szkodliwości popełnionego przez oskarżonego czynu, a także właściwie realizując cele wychowawcze kary tak w zakresie prewencji indywidualnej, jak i generalnej.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

---------------------------------------------------------------------

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

---------------------------------------------------------------------------------------------------------

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

---------------------------------------------------------------------------------------------------------

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

---------------------------------------------------------------------------------------------------------

4.1.

---------------------------------------------------------------------

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

---------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

--------------------------------------------------------------------------------------------

Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II

Sąd Odwoławczy w oparciu o art. 636 § 1 k.p.k. zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe za postępowanie odwoławcze w kwocie 200 złotych, w tym wymierzył mu opłatę w kwocie 180 złotych za drugą instancję, której wysokość określono na podstawie art. 8 w zw. z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. opłatach w sprawach karnych oraz ryczałt za doręczenie wyzwań innych pism w postępowaniu odwoławczym w wysokości 20 złotych, zgodnie z regulacją zawartą w § 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2003 r. w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym.

PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

przypisanie oskarżonemu sprawstwa i winy w zakresie czynu objętego zaskarżonym wyrokiem

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana