Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 kwietnia 2023 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu XIV Zamiejscowy Wydział Cywilny z siedzibą w Pile

w składzie następującym:

Przewodniczący sędzia Jan Sterczała

Protokolant p.o. stażysty Agata Nagórna

po rozpoznaniu w dniu 20 lutego 2023 r. w Pile

sprawy z powództwa M. K. (1), W. K.

przeciwko J. K.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej na rzecz powodów solidarnie kwotę 89 146,46 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwot:

a.  66 557,29 zł od dnia 28 sierpnia 2020 roku;

b.  480,72 zł od dnia 18 listopada 2020 roku;

c.  8 925,77 zł od dnia 12 października 2022 roku;

d.  13 182,72 zł od dnia 31 stycznia 2023 roku;

2.  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

3.  znosi między stronami poniesione koszty zastępstwa procesowego;

4.  zasądza od pozwanej na rzecz powodów solidarnie kwotę 9 630,48 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych;

5.  nadaje wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 36 090,75 zł.

Jan Sterczała

Sygn. akt XIV C 1034/20

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 2 listopada 2020 roku powodowie M. K. (1) i W. K. wnieśli o zasądzenie od pozwanej J. K. na ich rzecz kwoty 134.076,01 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, liczonymi:

a)  od kwoty 133.114,58 zł od dnia 28.08.2020r. do dnia zapłaty;

b)  od kwoty 961,43 zł od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty.

Ponadto powodowie wnieśli o zasądzenie od pozwanej na ich rzecz zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego, wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu wskazali, że jako małżonkowie umówili się z synem R. K. i synową – pozwaną, że zaciągną solidarnie zobowiązanie kredytowe na zakup nieruchomości, położonej w P. przy ul. (...). Jednocześnie zastrzegli, że kredyt ten spłacany będzie przez R. K. i J. K.. Powodowie wskazali, że w 2010 roku pozwana wraz z mężem zaprzestali regulowania rat kredytu. Niniejszym pozwem powodowie dochodzą od pozwanej zwrotu całości spełnionych przez nich świadczeń kredytowych. (k.3-8)

W odpowiedzi na pozew, pozwana J. K. uznała roszczenie powodów do kwoty 19.482,27 zł i wniosła o oddalenie powództwa w pozostałej części oraz o zasądzenie od powodów na jej rzecz zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych oraz kosztów zastępstwa procesowego. (k.82-83)

Pismem procesowym z dnia 2 sierpnia 2022 roku powodowie zmodyfikowali dotychczasowe stanowisko w sprawie w ten sposób, że wnieśli o zasadzenie od pozwanej na ich rzecz dodatkowo kwoty 17.851,53 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, liczonymi od dnia doręczenia pozwanej niniejszego pisma do dnia zapłaty. W związku z tym łączna kwota dochodzona przez powodów wynosi 151.319,35 zł. (k.179-181)

Pismem procesowym z dnia 24 października 2022 roku powódka oświadczyła, że uznaje powództwo do kwoty 24.908,03 zł i powołując się na art. 320 k.p.c. wnosi o rozłożenie zasądzonego w wyroku świadczenia na raty. (k. 200-203)

Pismem z dnia 22 listopada 2022 roku powodowie dokonali kolejnego rozszerzenia powództwa, w ten sposób, że wnieśli o zasądzenie od pozwanej na ich rzecz dodatkowo kwoty 26.365,44 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, liczonymi od dnia otrzymania przez pozwaną niniejszego pisma do dnia zapłaty. (k.233-234)

W piśmie z dnia 7 lutego 2023 roku pozwana oświadczyła, iż uznaje powództwo do kwoty 36.090,75 zł. Ponadto wniosła o zawiadomienie R. K. o toczącym się postępowaniu oraz o wezwanie go do wzięcia udziału w sprawie (k.288-290v.)

Na rozprawie dnia 20 lutego 2023 roku strony podtrzymały dotychczasowe stanowiska w sprawie. (k. 317-331)

Pismem z dnia 15 marca 2023 roku powodowie wnieśli o zasądzenie od pozwanej solidarnie na rzecz powodów kosztów postępowania zabezpieczającego, w tym kosztów celowego przeprowadzenia postępowania o wykonanie zabezpieczenia w wysokości 10.244,96 zł oraz kosztów zastępstwa procesowego w tym postępowaniu według norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty. (k.351-361v.)

Sąd ustalił, co następuje:

M. i W. K. pozostają w związku małżeńskim, w którym obowiązuje ustrój wspólności majątkowej. Z małżeństwa stron pochodzi dwoje dzieci : R. K. oraz M. K. (2).

W 1999 roku R. K. zawarł związek małżeński z pozwaną J. K.. W trakcie trwania małżeństwa, małżonkowie żadnych umów majątkowych małżeńskich nie zawierały. Początkowo pożycie małżeńskie stron funkcjonowało w sposób prawidłowy. Około 2007 roku, ze względu na powiększającą się rodzinę, małżonkowie postanowili kupić dom. Okazało się jednak, że nie posiadają wystarczających środków finansowych na powyższy cel. Co więcej nie mieli również dostatecznej zdolności kredytowej.

Wówczas R. i J. K. zwrócili się do M. i W. K., którzy są rodzicami R. K., z prośbą o pomoc, na co powodowie wyrazili zgodę. Ustalili, że wraz z małżonkami zaciągną zobowiązanie kredytowe na ww. cel. Strony uzgodniły, że obsługą i spłacaniem kredytu zajmą się wyłącznie J. i R. K..

W dniu 12 września 2007 roku M. K. (1), W. K., R. K. i J. K. zawarli z Bankiem (...) SA z siedzibą we W. umowę kredytu mieszkaniowego nr (...) na kwotę 150.000 zł z przeznaczeniem na sfinansowanie zakupu domu jednorodzinnego z rynku wtórnego, położonego w P. przy ul. (...), na działce nr (...), dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy w Pile VI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...). Umowa zawarta została na okres 210 miesięcy i została skonstruowana w taki sposób, by ww. nieruchomość kupić mogli wyłącznie J. i R. K.. W konsekwencji w Dziale II księgi wieczystej jako właściciele nieruchomości położonej w P. przy ul. (...) widnieją właśnie oni.

Do około 2010 roku pozwana wraz z mężem wywiązywała się z poczynionej między stronami umowy i regularnie spłacała raty. Po pewnym czasie jednak, R. i J. K. zaprzestali regulowania zadłużenia. W tym samym roku powodowie zaciągnęli kolejne zobowiązanie finansowe w kwocie 450.000 zł na rozwinięcie działalności gospodarczej – Kancelarii (...).

Aneksem datowanym na dzień 26 lipca 2010 roku Kredytobiorcy uzgodnili z Bankiem, że rachunkiem właściwym do obsługi kredytu i przeprowadzania rozliczeń z tytułu umowy będzie rachunek emerytalny powoda o numerze (...).

Z racji, iż dochody pozwanej i jej męża były nieregularne, a ponadto mieli oni problemy finansowe, w związku z czym dochodziło do sytuacji, że w dacie wymagalności spłaty kredytu, na rachunku pozwanej nie było wystarczających środków finansowych na jej uregulowanie, M. i W. K. umówili się z pozwaną i swoim synem, że to oni będą zapewniać środki na spłatę rat zaciągniętego zobowiązania, a J. i R. K. uiszczone kwoty będą zwracać powodom do końca każdego kolejnego miesiąca.

J. i R. K. nie wywiązali się z poczynionego między stronami uzgodnienia. Mimo to, powodowie regularnie spłacali za nich raty wynikające z zawarcia umowy kredytowej. W dniu 15 września 2018 roku zgodnie postanowili, że z należącej do pozwanej i R. K. nieruchomości położonej w P. przy ul. (...), wydzielą działki budowlane, które następnie sprzedadzą, a kwoty uzyskane z ww. transakcji przekażą powodom, w celu spłaty zobowiązania.

Wyrokiem z dnia 29 listopada 2018 roku, sygn. akt XIV C 993/18, Sąd Okręgowy w Poznaniu XIV Zamiejscowy Wydział Cywilny z siedzibą w Pile rozwiązał małżeństwo J. K. i R. K. przez rozwód.

W związku z powyższym do podziału i sprzedaży działek nie doszło.

Przed Sądem Rejonowym w Pile, z wniosku pozwanej toczyło się postępowanie o podział majątku wspólnego J. i R. K., a sprawie tej nadano sygnaturę I Ns 140/19.

Dnia 16 sierpnia 2020 roku powodowie za pośrednictwem swojego pełnomocnika skierowali do pozwanej pismo zatytułowane „Wezwanie do zapłaty”, w którym wezwali ją do zwrotu całej uiszczonej przez nich kwoty wynikającej z umowy kredytu, tj. 133.114,58 zł w terminie 3 dni od dnia otrzymania niniejszego pisma, wskazując rachunek bankowy, na który winna być dokonana płatność. Wezwanie to zostało nadane dnia 20 sierpnia 2020 roku.

W odpowiedzi, pismem z dnia 27 sierpnia 2020 roku pozwana oświadczyła, iż sprawa dotycząca nieruchomości położonej w P. przy ul. (...), jest przedmiotem rozpoznania w zakresie podziału majątku wspólnego małżonków i żądanie zwrotu ww. kwoty jest w jej ocenie przedwczesne.

Kolejno pismem z dnia 28 sierpnia 2020 roku pozwana wskazała, iż ma zamiar zwrócić powodom jedynie tą część kredytu jaka zostanie spłacona po dacie orzeczenia rozwodu z R. K., tj. połowę.

Postanowieniem z dnia 24 marca 2022 roku Sąd Rejonowy w Pile ustalił, że udziały małżonków w majątku wspólnym są równe. W punkcie IV postanowienia zasądził od R. K. na rzecz wnioskodawczyni kwotę 251.521,87 zł tytułem spłaty, płatną w terminie 3 miesięcy z odsetkami ustawowymi za opóźnienie do dnia zapłaty w razie uchybienia terminowi płatności.

Od powyższego rozstrzygnięcia apelację złożyła pozwana.

Decyzją Starosty P. z dnia 13 lipca 2022 roku pozwana uznana została za osobę bezrobotną bez prawa do zasiłku.

Postanowieniem z dnia 15 grudnia 2022 roku Sąd Okręgowy w Poznaniu Wydział XV Cywilny Odwoławczy (sygn. akt XV Ca 802/22) oddalił apelację pozwanej od postanowienia Sądu Rejonowego w Pile z dnia 24 marca 2022r.

/umowa o kredyt mieszkaniowy/inwestorski z dnia 12.09.2007r. (k.13-20), aneks nr (...) do umowy z dnia 26.07.2010r. (k.21-22), wezwanie do zapłaty z dnia 16.08.2020r. wraz z potwierdzeniem nadania (k.23-24), wypis z księgi wieczystej z dnia 16.11.2020r. (k.25-34), pismo pozwanej z dnia 27.08.2020r. (k.35), pismo pozwanej z dnia 28.08.2020r. (k.36-37), zaświadczenie z Banku z dnia 11.12.2018r. (k.38-44), harmonogram spłat kredytu (k.45-46), pismo procesowe powodów z dnia 23.06.2021r. (k.102-103), wydruki wiadomości (k.107), pismo procesowe powodów z dnia 02.08.2022r. z załącznikami (k.179-194), pismo procesowe pozwanej z dnia 24.10.2022r. z załącznikami (k.200-210v.), pismo procesowe powodów z dnia 22.11.2022r. (k.233-234), pismo procesowe powodów z dnia 16.01.2023r. z załącznikami (k.249-264), pismo procesowe powodów z dnia 24.01.2023r. z załącznikami (k.274-285), pismo procesowe pozwanej z dnia 07.02.2023r. (k.288-290v.), pismo procesowe pozwanej z dnia 13.02.2023r. (k.301), pismo pozwanej z dnia 14.02.2023r.z załącznikami (k.312-316), pismo komornika sądowego z dnia 22.02.2023r. (k.334-335), pismo procesowe powodów z dnia 15.03.2023r. (k.351-352), postanowienie Komornika SĄDOWEGO Z DNIA 17.02.2023R. (K.357-358), zeznania świadka R. K. (k.141v.-142), przesłuchanie powódki M. K. (k.327-329), przesłuchanie pozwanej (k.330-331)/

Powyższy stan faktyczny, Sąd ustalił w oparciu o następującą ocenę dowodów

Wszystkie dokumenty zgromadzone w aktach sprawy zasługują na wiarygodność. Ich autentyczność i moc dowodowa nie były bowiem kwestionowane przez żadną ze stron, Sąd nie znalazł także powodów, aby któremukolwiek z dokumentów odmówić wiary lub mocy dowodowej z urzędu.

Szczególnego rodzaju dokumentami są orzeczenia sądowe, odpisy ksiąg wieczystych itp. Zaliczyć je należy do tzw. dokumentów urzędowych, które i zgodnie z art. 244 § 1 k.p.c. zostały sporządzone w przepisanej formie i stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone.

Świadek R. K. zeznawał w sposób spójny, logiczny i wiarygodny. W sposób dokładny przedstawił okoliczności zawarcia umowy kredytowej oraz poczynione między stronami uzgodnienia odnośnie spłat, wynikających z umowy rat. Zeznania świadka były obiektywne i pozostawały w zgodzie ze zgromadzonym w niniejszej sprawie materiałem dowodowym.

Oceniając zeznania stron Sąd rzecz jasna dostrzegał, iż strony, jako osoby bezpośrednio zainteresowane wynikiem procesu, mogą przedstawiać fakty i je intepretować w korzystny dla siebie sposób. Dlatego też tak istotne znaczenie dla oceny zeznań stron miały inne przeprowadzone w sprawie dowody, co do których nie było podstaw do ich zakwestionowania.

Powódka zeznawała w sposób prostolinijny i rzeczowy. Sąd miał również na uwadze, iż twierdzenia powódki, czy to zawarte w jej pismach procesowych, czy też przedstawiane w toku procesu były spójne i konsekwentne. M. K. (1) dokładnie przedstawiła okoliczności zaciągnięcia zobowiązania kredytowego i uzgodnienie warunków jego spłaty.

Zeznania pozwanej Sąd uznał za wiarygodne w części. W szczególności Sąd pragnie podkreślić, iż twierdzenia pozwanej odnośnie załatwiania przez powodów i jej byłego męża spraw związanych z umową kredytową „za jej plecami” oraz rzekomych nacisków powódki na zaciąganie nowych obowiązków nie znalazły potwierdzenia w materiale dowodowym zgromadzonym w aktach sprawy. Na powyższe twierdzenia pozwana nie przedstawiła żadnych obiektywnych dowodów. Za wiarygodne Sąd uznał wypowiedzi pozwanej, w których powoływała się na swoją złą sytuację finansową.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się zasadne w znacznej części.

W świetle powyższego stanu faktycznego nie powinno budzić wątpliwości, iż strony procesu zawarły umowę, na mocy której powodowie zaciągnęli we własnym imieniu umowę kredytu, przeznaczając następnie uzyskane z tego tytułu środki pozwanej i jej mężowi, w zamian za co pozwana i jej mąż zobowiązali się do spłacania poszczególnych rat kredytowych na rzecz banku. Umowa zatem była umową nienazwaną, której dopuszczalność wynika wprost z art. 353 (1) kc. Pozwana i jej mąż zawarli tę umowę będąc w związku małżeńskim, na cele związane z zaspokojeniem mieszkaniowych potrzeb rodziny, zatem odpowiedzialność za tenże dług małżonków podlega regulacjom z art. 46 i n. krio. W myśl art. 46 k.r.o. w sprawach nieunormowanych w artykułach poprzedzających od chwili ustania wspólności ustawowej do majątku, który był nią objęty, jak również do podziału tego majątku, stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności majątku spadkowego i o dziale spadku.

Zgodnie z art. 1034 § 2 k.c. od chwili działu spadku spadkobiercy ponoszą odpowiedzialność za długi spadkowe w stosunku do wielkości udziałów.

W związku z tym, że postanowieniem z dnia 24 marca 2022 roku Sąd Rejonowy w Pile dokonał między stronami podziału majątku wspólnego zasadnym jest by w niniejszej sprawie zastosować odpowiednio przepisy o dziale spadku, w szczególności dotyczące odpowiedzialności za długi spadkowe. Strona powodowa wykazała fakt regulowania rat kredytowych w wysokości dochodzonej pozwem, jednakże w konsekwencji zasady odpowiedzialności za długi małżeńskie stosownie do posiadanych udziałów, pozwana odpowiada jedynie za połowę zobowiązania małżonków. Z tego tez względu powództwo uwzględniono w połowie. Drugą część długu winien uregulować powodom R. K.. Z tego też względu orzeczono jak w punkcie 1 sentencji.

O odsetkach za opóźnienie orzeczono na podstawie art. 481 § 1 k.c. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych (art. 481 § 2 zd. 1 k.c.).

Sąd nie uwzględnił wniosku pozwanej o rozłożenie na raty zasadzonej należności. Mimo niełatwej sytuacji materialnej pozwanej, dysponuje ona jednak prawem majątkowym w postaci wierzytelności z tytułu podziału majątku wspólnego, może więc z powodzeniem zaspokoić powodów częścią tejże wierzytelności.

O kosztach procesu Sąd rozstrzygnął na podstawie art. 98 i 100 k.p.c.

Stosownie do treści art. 98 § 1 k.p.c., strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony (art. 98 § 3 k.p.c.).

Zgodnie z treścią art. 100 k.p.c. w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone.

Na poniesione przez powodów koszty składają się: opłata od pozwu – 6.704 zł, opłata od pierwszego rozszerzenia powództwa – 893 zł, opłata od drugiego rozszerzenia powództwa – 1.319 zł oraz koszty postepowania zabezpieczającego - 100 zł oraz o wykonanie zabezpieczenia – 10.244,96 zł. Łącznie: 19.260,96 zł.

Zgodnie z art. 745 § 1 k.p.c. o kosztach postępowania zabezpieczającego sąd rozstrzyga w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie, a o kosztach postępowania zabezpieczającego później powstałych rozstrzyga na wniosek strony sąd, który udzielił zabezpieczenia.

W związku z tym, iż roszczenie powodów zostało uwzględnione w połowie, Sąd w punkcie 3 wyroku zniósł między stronami poniesione koszty zastępstwa procesowego, a w punkcie 4 wyroku zasądził od pozwanej na rzecz powodów solidarnie kwotę 9.630,48 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych.

Pozwana w niniejszym postępowaniu uznała powództwo co do kwoty 36.090,75 zł.

Zgodnie z art. 333 § 1 pkt 2 k.p.c. Sąd z urzędu nada wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej wykonalności, jeżeli zasądza roszczenie uznane przez pozwanego.

W związku z powyższym w punkcie 5 wyroku Sąd nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 36.090,75 zł.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie przytoczonych przepisów prawa orzeczono jak w sentencji wyroku.

Jan Sterczała