Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 maja 2023 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Dorota Załęska

Protokolant: st. sekr. sąd. Beata Krysiak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 23 maja 2023 roku w Sieradzu

odwołania Z. Z.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł.

z 21.03.2023 r. Nr (...)

w sprawie Z. Z.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł.

o rekompensatę

zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje Z. Z. prawo do rekompensaty od 25 lutego 2023 roku.

Sygn. akt IV U 164/23

UZASADNIENIE

Decyzją z 21.03.2023r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. przyznał Z. Z. emeryturę docelową od 25.02.2023r., tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego, odmawiając przyznania prawa do rekompensaty, z uwagi na nieudowodnienie co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach; nie uwzględniono jako pracy w szczególnych warunkach zatrudnienia od 5.09.1978 – 5.06.1991, 6.06.1991 – 14.11.2003 argumentując, że charakter pracy nie został wykazany zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z 7.02.1983r. oraz stanowisko pracy nie zostało podane zgodnie z zarządzeniem resortowym.

Nie podzielając powyższej decyzji w/w złożył odwołanie, wnosząc o zaliczenie do szczególnych warunków zatrudnienia okresu od 5.09.1978 – 5.06.1991, 6.06.1991 – 14.11.2003 i przyznanie prawa do rekompensaty.

W odpowiedzi na odwołanie ZUS wnosił o jego oddalenie

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Z. Z., ur. (...)

W okresie od 5.09.1978 –14.11.2003 był zatrudniony w (...) Przedsiębiorstwie (...) ( po prywatyzacji firma zmieniała nazwę – (...) S.A.) jako monter pieców przemysłowych, na podstawie umowy o pracę z 4.09.1979r., mocą której Z. Z. został zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy, na czas nieokreślony, jako monter pieców przemysłowych. Firma obsługiwała różne cementownie na terenie kraju ( było ich około 10) i podlegała pod resort budownictwa. Prace remontowe trwały przez cały rok.

Praca odwołującego jako montera pieców przemysłowych polegała na remontach pieców do wypału klinkieru i produkcji cementu. W Cementowni (...) w D. były 4 piece, a w (...)- 2 piece. Gdy odwołujący przyjmował się do pracy, produkcja klinkieru odbywała się metodą mokrą. Do pieca był podawany szlam, który podlegał suszeniu i wypalaniu, w wyniku czego powstawał klinkier. Remont dotyczył urządzeń wewnątrz i na zewnątrz pieców. Wewnątrz pieca były np. łańcuchy, przesypniki do podawania, rury szlamowe podające szlam do pieca. Urządzenia na skutek pracy w wysokiej temperaturze wycierały się, niszczyły, wobec czego należało wymieniać rury, palniki piecowe pracujące metodą węglową. Na zewnątrz pieca były rolki obracające piec i jego napęd, przekładnie, silniki. Do wykonywania remontu pieca były używane narzędzia, jak: palniki acetylenowe, spawarki, a ręcznie odkręcano śruby, były także używane dodatkowe dźwigi. Praca odbywała się na wysokości i w wysokich temperaturach. Wewnątrz pieca w trakcie jego pracy, temperatura wynosiła 1500°C, a na zewnątrz około 300°C. Na czas remontu piec był wygaszany, a kolejne trzy usytuowane od siebie w odległości około 6m każdy, pracowały. W zależności od zakresu pracy, remont pieca trwł około miesiąc. Były też wykonywane prace przygotowawcze, np. przygotowanie elementów pieca na następny remont. Działania w kierunku remontu pieca trzeba było podejmować już w momencie, kiedy piec jeszcze dobrze się nie wygasił, tj. np. gdy w czasie pracy wykruszała się wymurówka, albo wypalił się jakiś element.

W okresie od 26.10.1978 - 7.10.1980 Z. Z. odbywał służbę wojskową, a po jej odbyciu, od 20.10.1980r. wrócił do zakładu na to samo stanowisko montera pieców przemysłowych, wykonując nadal ten sam zakres prac remontowych. Odwołujący był także brygadzistą pracującym. Wnioskodawcy podlegała 6 - 10 osobowa brygada, w skład której wchodzili monterzy, spawacze, przepalacze gazowi. Brygada pracowała w zależności od rodzaju remontu, wewnątrz albo na zewnątrz pieca. Elementy do wymiany były odcinane gazowo, a następnie nowe elementy były spawane przez spawaczy. W brygadzie był podział zadań, tj. jedni wykonywali przepalanie gazowe i spawanie, inni byli od odkręcania ręcznego i wymiany. Odwołujący pracował przy odkręcaniu śrub i ich zakręcaniu w wymienionym elemencie pieca, sprawdzał, czy elementy zostały prawidłowo ucięte i prawidłowo przygotowane do spawania gazowego.

W dniu 5.06.1991r., pomiędzy (...) S.A., a Z. Z., została zawarta umowa o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy, na czas nieokreślony, mocą której od 6.06.1991r., powierzono obowiązki montera. Charakter pracy odwołującego nie zmienił się.

Następnie w okresie od 6.06.1991 – 5.09.1991, Z. Z. był skierowany przez (...) S.A. do pracy w Niemczech jako ślusarz. W warsztacie wnioskodawca wykonywał wg. rysunku technicznego z rur obudowę filtra do oczyszczania i chłodzenia gazu ziemnego, co wiązało się z wykonywaniem opalania, spawania. Odwołujący nie miał uprawnień spawalniczych i nie pracował przy rozruchu urządzeń. Po powrocie, nadal wykonywał w macierzystym zakładzie prace montera pieców przemysłowych stale iw pełnym wymiarze czasu pracy.

W okresie od 6.08.2000 – 10.08.2000, Z. Z. był oddelegowany przez (...) S.A. do pracy w Austrii, na stanowisku monter – brygadzista, korzystając w tym czasie z urlopu bezpłatnego w macierzystym zakładzie pracy.

W okresie od 28.10.1993 – 3.11.1993, 3.10.1994 – 10.10.1994, 18.10.1998 – 10.01.1999, wnioskodawca korzystał z zasiłków chorobowych (zeznania wnioskodawcy – na nagraniu CD – 00:25:47 – 00:27:54 k. 20/akta sprawy; podanie o pracę, angaże, umowy o pracę, umowy eksportowe/akta osobowe).

W dniu 20.01.2023r., w/w złożył w ZUS wniosek o emeryturę z rekompensatą (wniosek/akta ZUS).

Decyzją z 21.03.2023r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. przyznał Z. Z. emeryturę docelową od 25.02.2023r., tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego, odmawiając przyznania prawa do rekompensaty, z uwagi na nieudowodnienie co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach; nie uwzględniono jako pracy w szczególnych warunkach zatrudnienia od 5.09.1978 – 5.06.1991, 6.06.1991 – 14.11.2003 (decyzja/akta ZUS).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie i w postępowaniu przed organem rentowym. Fakty dotyczące charakteru pracy wnioskodawcy w okresie wyznaczonym ustawą , tj. od 5.09.1978 – 31.12.1998r. w (...) Przedsiębiorstwie (...), przekształconego następnie w (...) S.A., Sąd ustalił na podstawie zeznań odwołującego, którym dał w pełni wiarę, jako korespondującą z aktami osobowo – płacowymi wnioskodawcy, obrazującymi przebieg pracy odwołującego, a stanowiącymi istotny materiał dowodowy. W ocenie Sądu, w świetle w.w materiału dowodowego, nie budzi wątpliwości spełnienie przez odwołującego spornej przesłanki zatrudnienia w szczególnych warunkach, w wymiarze co najmniej 15 lat, uprawniającej do nabycia prawa do rekompensaty. W spornym okresie, z wyłączeniem okresów zasiłkowych, Z. Z. wykonywał bowiem pracę montera pieców przemysłowych do wypału klinkieru i produkcji cementu nie tylko w (...) i (...) W D. , ale także w licznych cementowniach na terenie kraju, gdyż zakład specjalizował się w remontach pieców przemysłowych. Praca odwołującego polegała na remontach urządzeń znajdujących się wewnątrz i na zewnątrz pieców, takich jak np. łańcuchy, przesypniki do podawania, rury szlamowe podające szlam do pieca, palniki, rolki obracające piec i jego napęd, przekładnie, silniki. Praca trwała cały rok, stale, w pełnym wymiarze czasu pracy, także na wysokości i w wysokich temperaturach. Charakter pracy wnioskodawcy znajduje odzwierciedlenie w dział XIV poz. 25 rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1973r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach (…), w którym wymienia się bieżącą konserwację agregatów i urządzeń oraz prace budowlano-montażowe i budowlano-remontowe na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie. Pomocniczo należy także wskazać, że stanowisko montera pieców przemysłowych, było wymienione w zarządzeniu nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z 1.08.1983r. w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach (…) w dziale XIV poz. 10 pkt 2.

Sąd Okręgowy zważył:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

W myśl art. 2 pkt 5 ustawy z 9.12.2008r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2017r., poz. 644 ze zm.), rekompensata - odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

Jak wynika z art. 21 cyt. ustawy, rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat. Rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Celem rekompensaty, podobnie jak i emerytury pomostowej, jest łagodzenie skutków utraty możliwości przejścia na emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez pracowników zatrudnionych przy pracach w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W przypadku rekompensaty realizacja tego celu polega jednak nie na stworzeniu możliwości wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej, lecz na odpowiednim zwiększeniu podstawy wymiaru emerytury z FUS, do której osoba uprawniona nabyła prawo po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego. W taki sposób istotę rekompensaty określa zresztą sam ustawodawca, definiując ją w art. 2 pkt 5 ustawy o e. p.

Definicję pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze uprawniającą do wcześniejszej emerytury reguluje art. 32 ustawy emerytalno – rentowej oraz przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Zgodnie z §3 i §4 cyt. rozporządzenia, pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury jeżeli łącznie spełnia warunki: mężczyzna jeżeli osiągnął wiek 60 lat, ma wymagany „okres zatrudnienia” 25 lat, w tym przepracował co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Decydującą rolę w analizie charakteru pracy ubezpieczonego ma zatem możliwość jej zakwalifikowania pod którąś z pozycji wymienionych w wykazach A lub B stanowiących załączniki do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Postępowanie dowodowe wykazało ponad wszelką wątpliwość, że wnioskodawca spełnił sporną przesłankę zatrudnienia w szczególnych warunkach, w wymaganym wymiarze co najmniej 15 lat ( z wyłączeniem okresów zasiłkowych), jako monter pieców przemysłowych, w okresie zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...), od 5.09.1978 – 31.12.1998r., wymienioną w wykazie XIV poz. 25 rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1973r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach (…).

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 477 ¹⁴§2 k.p.c., Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał Z. Z. prawo do rekompensaty od 25.02.2023r.