Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 grudnia 2022 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie XX Wydział Gospodarczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Magdalena Gałązka

Protokolant: Konrad Tkacz

po rozpoznaniu w dniu 21 grudnia 2022 roku w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki z o.o. w W.

przeciwko (...) spółce z o.o. w W.

o zapłatę kwoty 17 136, 11 złotych

1. zasądza od pozwanego (...) spółki z o.o. w W. na rzecz powoda (...) spółki z o.o. w W. kwotę 17 136, 11 złotych (siedemnaście tysięcy sto trzydzieści sześć złotych jedenaście groszy) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 4 maja 2020 roku do dnia zapłaty;

2. oddala powództwo w pozostałym zakresie;

3. ustala, że pozwany wygrał proces w 94%, a powód w 6%, pozostawiając szczegółowe wyliczenie kosztów referendarzowi sądowemu.

SSO Magdalena Gałązka

XX GC 1029/20

Uzasadnienie wyroku z 21 grudnia 2022 roku

oraz

postanowienia z 30 października 2022 roku o częściowym odrzuceniu pozwu

Powód (...) spółka z o.o. w W. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) spółki z o.o. w W. kwoty 277 276, 98 złotych wraz z ustawowymi odsetkami i kosztami procesu.

Postanowieniem z 30 października 2022 roku Sąd odrzucił pozew w zakresie kwoty 260 015,87 złotych.

Po dokonaniu odrzucenia przedmiotem rozstrzygnięcia było roszczenie powoda o zapłatę kwoty 17 136, 11 złotych.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

I.Umowa ramowa dostawy. Powód jako dostawca i pozwany jako odbiorca współpracowali ze sobą na podstawie pisemnej ramowej umowy dostawy betonu na inwestycję prowadzoną przez pozwanego przy ul. (...) w W. (umowa wraz z załącznikami, k- 373 do 389).

Powód zobowiązał się w tej umowie do:

- wykonania i dostawy mieszanek betonowych dla całej konstrukcji żelbetowej inwestycji, zgodnych z dokumentami, określającymi receptury betonów i materiały użyte do ich wytworzenia,

- oddania odbiorcy w najem pomp do betonu wraz z obsługą operatorską, zgodnie ze składanymi zamówieniami,

- opracowania i przedstawienia odbiorcy receptur zimowych dla betonów wraz z określeniem materiałów użytych do ich wykonania, w terminach uzgodnionych przez strony,

- ważenia, załadunku, transportu i rozładunku poszczególnych dostaw betonu w ilościach i na zasadach zgodnych z zamówieniami,

- dostawy każdej ilości zamówionego betonu oraz każdego rodzaju zamówionej pompy (§ 1 pkt. 1 i 2, k- 373 verte, § 2 pkt. 1, k- 374).

Umowa określała także szczegółowo procedurę składania zamówień, które m. in. miały być składane za pośrednictwem poczty elektronicznej, potwierdzane telefonicznie, z wyprzedzeniem minimum 24 – godzinnym dla betonowań powyżej 100 m ³ i minimum 12 – godzinnym dla betonowań do 100 m ³. Przy odbiorze lub dostarczeniu betonu odbiorca podpisywał 3 egzemplarze dokumentu WZ; dokument ten stanowił potwierdzenie odbioru ilościowego. Powód miał obowiązek zrealizowania dostaw w terminach wskazanych w poszczególnych zamówieniach (§ 2 pkt. 1, 2, 4, 7, 8 i 14 zd. 1, k- 374 i verte).

Umowa została zawarta na czas oznaczony do 30 października 2018 roku, rozpoczęcie dostaw betonu miało nastąpić 12 lutego 2018 roku, a za należyte i zgodne z umową wykonanie jej przedmiotu powód miał otrzymać wynagrodzenie we wstępnie określonej szacunkowej wysokości (...) złotych, wskazanej w celu informacyjnym. Ostateczna wysokość wynagrodzenia za dostawę betonu miała stanowić iloczyn faktycznej ilości zamówionych i dostarczonych odbiorcy poszczególnych rodzajów betonu w metrach sześciennych i ich jednostkowych cen określonych w załączniku nr 3 do umowy. Z kolei za używanie pomp odbiorca miał obowiązek uiszczać czynsz ustalony w oparciu o stawki godzinowe lub ceny za przepompowanie ilości betonu, wskazane w zestawieniu rzeczowo – finansowym. Potwierdzeniem czasu pracy pomp miały być zapisy w raportach pracy pomp (§ 3 pkt. 1 i 2, § 4 pkt. 1 - 4 umowy, § 2 pkt. 15, k- 374 verte - 375).

Umowa określała także zasady składania reklamacji. W razie ujawnienia wad betonu po dokonaniu jego odbioru, w wyniku badań laboratoryjnych, odbiorca był uprawniony do żądania od dostawcy usunięcia wad, wykonania wszelkich niezbędnych prac i naprawienia wyrządzonej szkody (§ 2 pkt. 12 umowy, k- 374 verte).

Powód jako dostawca udzielił 10 – letniej gwarancji jakości na przedmiot dostawy, a także zobowiązał się do ponoszenia 10 – letniej odpowiedzialności z rękojmi. Umowa szczegółowo określała obowiązki powoda w razie ujawnienia wad betonu, w tym obowiązek odszkodowania (§ 6 pkt. 1 do 7, k- 375 verte).

Termin płatności faktur wynosił 30 dni od daty otrzymania przez odbiorcę prawidłowo wystawionej faktury VAT. Odbiorca miał obowiązek zapłaty za beton jedynie wówczas, gdy spełniał on wymogi jakościowe oraz parametry techniczne i inne określone dokumentacją techniczną. W razie ich niespełnienia, odbiorca był uprawniony do odmowy zapłaty (§ 4 pkt. 7 i 11 umowy, k- 375).

II. Powód wytwarzał i dostarczał pozwanemu beton, a także wykonywał pompowanie betonu na budowie przy ul. (...) w W. w kwietniu, maju i czerwcu 2018 roku. Za wykonanie tych czynności powód wystawił następujące faktury VAT:

- fakturę VAT nr (...) z 30 kwietnia 2018 roku na kwotę (...) złotych za wytworzenie łącznie 605, 5 m ³ betonu klasy C8/10 i C30/37 W8 oraz pracę pompy w dniach 17 – 25 kwietnia 2018 roku (faktura ze specyfikacją, k- 14 do 16, dokumenty WZ betonu, k- 17 do 49, raport pracy pompy, k- 50-51);

- fakturę VAT nr (...) z 30 maja 2018 roku na kwotę (...) złotych za wytworzenie łącznie 510, 7 m ³ betonu klasy C30/37 W8 oraz pracę pompy w dniach 7 – 30 maja 2018 roku (faktura ze specyfikacją, k- 52 do 54, dokumenty WZ betonu, k- 55 do 76, raport pracy pompy, k- 77 do 79);

- fakturę VAT nr (...) z 30 czerwca 2018 roku na kwotę (...) złotych za wytworzenie łącznie 94,2 m ³ betonu klasy C30/37 i W8 oraz pracę pompy w dniach 1 – 14 czerwca 2018 roku (faktura ze specyfikacją, k- 80-81, dokumenty WZ betonu, k- 82 do 76, raport pracy pompy, k- 87 -88).

Specyfikacja dołączona do faktur określała klasę betonu (zeznania świadka T. A., 00: 00:25:43 do 00:26:20 protokołu elektronicznego z 19 lipca 2022 roku, k- 485).

Dostarczony beton był przez powoda sprawdzany co do klasy wytrzymałości za każdym razem (zeznania świadka T. A., 00:30:11 do 00:30:42 protokołu elektronicznego z 19 lipca 2022 roku, k- 485).

III.Porozumienie. W dniu 10 lipca 2018 roku strony zawarły porozumienie w związku z opóźnieniami dostawcy w realizacji dostaw betonu. Pozwany potwierdził w nim, że powodowi - dostawcy przysługuje roszczenie o zapłatę wynagrodzenia w wysokości (...) złotych netto z tytułu zrealizowanych dostaw betonu. Na ww. kwotę składają się następujące należności:

- kwota 139 045 złotych netto z faktury (...) z 30 kwietnia 2018 roku (uwzględniająca korektę (...) z 22 maja 2018 roku),

- kwota 115 497 złotych netto z faktury (...) z 30 maja 2018 roku oraz

- kwota 25 646 złotych netto z faktury (...) z 30 czerwca 2018 roku (porozumienie, zeznania świadka T. A., 00:37:39 do 00:38:03 protokołu elektronicznego z 19 lipca 2022 roku, k- 385).

W § 2 i § 3 porozumienia powód jako dostawca uznał roszczenie odszkodowawcze pozwanego – odbiorcy z tytułu opóźnień w realizacji dostaw w kwocie (...) złotych, i zobowiązał się do zapłaty tej kwoty odbiorcy. Zapłata miała nastąpić poprzez potrącenie z wynagrodzeniem z faktury dostawcy (...) z 30 kwietnia 2018 roku, na podstawie noty obciążeniowej wystawionej przez odbiorcę, bez składania odrębnego oświadczenia o potrąceniu (porozumienie, k- 393 i verte).

W § 4 pkt. 1 i 2 porozumienia strony oświadczyły, że w celu zabezpieczenia roszczeń odbiorcy z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy dostawy przez dostawcę, ustanawiają zabezpieczenie na okres realizacji umowy w formie kwot zatrzymanych z faktur wystawionych przez dostawcę w wysokości (...) złotych brutto, stanowiącą równowartość dostarczonego i wbudowanego już betonu. Na poczet tej kwoty strony zaliczyły wynagrodzenie z ww. faktur VAT ( (...), (...) i (...)), które miało zostać zwrócone dostawcy po zrealizowaniu przez niego kolejnej dostawy betonu zgodnie ze złożonym zamówieniem (umowa, k- 393 verte).

W § 4 pkt. 3 i 4 porozumienia strony uzgodniły także, że w przypadku opóźnienia w realizacji przez dostawcę którejkolwiek z dostaw o więcej niż 24 godziny, odbiorca będzie uprawniony do jednorazowego odszkodowania (kary umownej) w zryczałtowanej kwocie brutto (...) złotych. Roszczenie to odbiorca będzie mógł zaspokoić z kwoty powyżej wskazanego zabezpieczenia. W przypadku nieskorzystania z zabezpieczenia, zatrzymana kwota miała zostać zwrócona do dostawcy po ostatecznym zakończeniu realizacji umowy, nie później niż w terminie 14 dni od daty doręczenia odbiorcy ostatniej faktury wystawionej przez dostawcę (umowa, k- 393 verte).

IV. Powód wytwarzał i dostarczał pozwanemu na jego zamówienie beton także w sierpniu i wrześniu 2018 roku. Pozwany w dniu 31 sierpnia 2018 roku zamówił beton klasy C 30/37, zaś w dniach 14- 19 września 2018 roku - beton klasy C 35/45. Względem betonu dostarczonego na podstawie zamówień wrześniowych pozwany zgłosił zastrzeżenia dotyczące nieprawidłowej klasy wytrzymałości. Beton ten został wylany na rampie (korespondencja mailowa dot. zamówień betonu, k- 390 do 392, sprawozdanie z badań wytrzymałościowych, k- 395 do 402, zeznania świadka T. A., 00:18:10 do 00:18:20, 00:27:32 do 00:30:52 protokołu elektronicznego z 19 lipca 2022 roku, k- 485).

Powód został poinformowany telefonicznie i pisemnie o nieprawidłowej klasie betonu na rampie. Strony nie sporządziły wspólnego protokołu. Różnica wynosiła 2 klasy (zeznania świadka T. A., 00:18:10 do 00:18:20, 00:27:32 do 00:30:52, 00:32:50 do 00:34:08 protokołu elektronicznego z 19 lipca 2022 roku, k- 485).

Pozwany nie dokonywał napraw betonu wylanego na rampie, ponieważ nie ujawniły się na nim żadne rysy czy pęknięcia (zeznania świadka T. A., 00:34:37 do 00:35:50 protokołu elektronicznego z 19 lipca 2022 roku, k- 485).

V. Pozwany uiścił powodowi w dniu 22 sierpnia 2018 roku i 5 września 2018 roku łącznie kwotę (...) złotych tytułem „porozumienie/(...)” oraz „nota (...)” (potwierdzenie wpłat, k- 89-90).

Powód zaliczył ww. wpłatę na poczet faktury nr (...) z 30 kwietnia 2018 roku (bezsporne).

W dniu 29 kwietnia 2020 roku został podpisany dokument potwierdzenia salda nr (...), zawierający uznanie kwoty (...) złotych tytułem faktury nr (...) z 30 kwietnia 2018 roku (potwierdzenie salda, k- 91).

VI. Powód wytoczył przeciwko pozwanemu roszczenie o zapłatę także kwoty 300 000 złotych. Sprawa toczy się w tut. Sądzie pod sygn. akt XXVI GC 649/19. Dochodzona w tym postępowaniu kwota 300 000 złotych stanowi sumę następujących kwot: 86 534, 98 złotych, 142 061, 31 złotych, 31 544,58 złotych i 39 959, 13 złotych odpowiednio z faktur: (...), (...), (...) i (...) (pozew, k- 490 do 495).

Powyższym dowodom Sąd nadał walor wiarygodności. Stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów oraz zeznań świadka T. A.. Dowody z dokumentów nie były kwestionowane przez strony – strony wywodziły z nich jedynie odmienne wnioski prawne. Zeznania świadka T. A. Sąd uznał za wiarygodne (z zastrzeżeniem, o którym będzie mowa niżej). Świadek opisał szczegółowo przebieg współpracy stron, a ujawnione przez niego okoliczności bądź znalazły potwierdzenie w złożonych do akt dokumentach bądź nie były kwestionowane przez strony. Za niewiarygodne Sąd uznał zeznania świadka jedynie w tej części, w której wskazał, że faktury powoda dotyczą m.in. betonu wylanego na rampie (00:40:27 do 00:40:53 protokołu elektronicznego). Przeczą temu dokumenty złożone do akt, z których wynika, że faktury powoda nie dotyczą dostaw tego betonu, który został wylany na rampie. Będzie o tym mowa w dalszej części.

Na podstawie art. 235 ² § 1 pkt. 2 k.p.c. Sąd pominął wniosek powoda o przesłuchanie świadków: P. R., P. W., P. S., A. N., K. P., P. B., T. Z., M. G. i W. Z.. Odrębnym postanowieniem z 30 października 2022 roku Sąd pominął także dowód z opinii biegłego z zakresu budownictwa, z opinii biegłego grafologa oraz dowody z dokumentów finansowych pozwanego, wymienione w pkt. 6 lit. od „a” do „g” pisma procesowego powoda z 11 lutego 2021 roku. Dowody te były zbędne dla rozstrzygnięcia. Ponieważ przyczyna oddalenia tych dowodów ma charakter prawny, zostanie szerzej omówiona w dalszej części uzasadnienia.

Sąd nie dokonywał ustaleń na podstawie zeznań stron, ponieważ nie stawiły się one na rozprawę mimo prawidłowego wezwania.

Sąd zważył, co następuje: pozew podlega odrzuceniu w zakresie kwoty 260 015, 87 złotych, a w pozostałym zakresie powództwo zasługuje na częściowe uwzględnienie.

I. W myśl art. 199 § 1 pkt. 2 k.p.c. Sąd odrzuca pozew, jeśli o to samo roszczenie pomiędzy tymi samymi stronami sprawa jest już w toku. W niniejszej sprawie miała miejsce taka właśnie sytuacja. Powód dochodził w przeważającym zakresie tych samych należności, które były przedmiotem powództwa w sprawie XXVI GC 649/19. Domagał się mianowicie zapłaty następujących kwot:

1.kwoty 103 671, 09 złotych tytułem pozostałej, nieopłaconej części faktury (...) z 30 kwietnia 2018 roku,

2. kwoty 142 061, 31 złotych tytułem faktury nr (...) z 30 maja 2018 roku,

3. kwoty 31 554, 58 złotych tytułem faktury nr (...) z 30 czerwca 2018 roku.

W sprawie XXVI GC 649/19 powód domagał się natomiast zapłaty kwoty 300 000 złotych, obejmującej m. in. należności ze wskazanych wyżej faktur nr (...) oraz faktury nr (...) – co do kwoty 86 534, 98 złotych.

Powód złożył pismo z 14 lipca 2022 roku, w którym oponował przeciwko stwierdzeniu tożsamości obu spraw. Wyjaśniał w nim, że pozew w sprawie XXVI 649/19 GC dotyczy faktur za beton, których płatność została mu zatrzymana, zaś pozew w niniejszej sprawie – zapłaty z tytułu faktur w pozostałej „niepotrąconej” i nieuiszczonej wysokości. Pismo powoda zostało zwrócone z powodu nieusunięcia jego braków formalnych (pkt. 7 i 8 zarządzenia z 30.10.2022 r., k- 484). Niezależnie od tego, należy wskazać, że – wbrew stanowisku powoda – żądania obu pozwów są tożsame w przeważającym zakresie.

Faktura nr (...) ( (...) z 30 maja 2018 roku) została wystawiona na kwotę 142 061, 31 złotych. Jest dochodzona w tej wysokości w obu sprawach. Analogicznie faktura nr (...) ( (...) z 30 czerwca 2018 roku): została wystawiona na kwotę 31 554, 58 złotych i w tej wysokości stanowi przedmiot obu powództw. Numery faktur i kwoty z nich wynikające są wprost wskazane w treści obu pozwów. Należności ze wskazanych faktur nie zostały w żaden sposób rozdzielone na dwa postępowania; przeciwnie, powód dochodzi ich w obu sprawach w tej samej kwocie, i są to jednocześnie całkowite kwoty, na jakie obie faktury opiewają.

Nieco inna sytuacja występuje w odniesieniu do faktury (...) z 30 kwietnia 2018 roku. Powód żąda z tytułu tej faktury kwoty 103 671, 09 złotych, natomiast w sprawie XXVI GC 649/19 – kwoty 86 534, 98 złotych. W niniejszej sprawie powód żąda więc kwoty o 17 136, 11 złotych wyższej niż dochodzona w sprawie XXVI GC 649/19.

Zgłoszone w rozpoznawanej sprawie żądanie jest zatem tożsame z żądaniem zgłoszonym w sprawie XXVI GC 649/19 co do należności z drugiej i trzeciej faktury oraz co do kwoty 86 534, 98 złotych z pierwszej faktury (...). W tym zakresie (kwoty 260 015, 87 złotych) pozew podlegał więc odrzuceniu na podstawie art. 199 § 1 pkt. 2 k.p.c. Po częściowym odrzuceniu, do rozstrzygnięcia pozostaje roszczenie o zapłatę kwoty 17 136, 11 złotych stanowiącej pozostałą część faktury (...) z 30 kwietnia 2018 roku, nie dochodzonej w sprawie XXVI GC 649/19.

II. W zakresie tego roszczenia należy stwierdzić, co następuje. Strony łączyła umowa ramowa, w której powód zobowiązał się m.in. do dostarczania pozwanemu betonu oraz wynajęcia pomp, na podstawie każdorazowo składanych zamówień. Zamówienia były składane mailowo i następnie realizowane przez powoda. Umowa ramowa stanowiła więc podstawę współpracy stron w ramach umów szczegółowych, które stanowiły dostawę, ale zawierały także element umowy najmu (w zakresie pomp betonu). Ponieważ jednak najem pomp był funkcjonalnie związany z dostawą betonu (skoro beton był wylewany przy pomocy pomp), należy uznać, że łączące strony umowy, które konkretyzowały umowę ramową, były dostawami. Występujące w nich także elementy najmu w zakresie pomp miały charakter pomocniczy i nie zmieniały kwalifikacji prawnej umów – jako umów dostawy.

Powód wytworzył i dostarczył pozwanemu beton na prowadzoną przez pozwanego budowę. Uprawnia to powoda do domagania się zapłaty, zgodnie z art. 605 k.c., stanowiącym, że odbiorca ma obowiązek zapłacić dostawcy cenę.

III. Przeciwko żądaniu pozwu pozwany zgłosił szereg zarzutów, które zostaną kolejno omówione.

1. Po pierwsze wskazywał, że powód nienależycie wykonał swoje obowiązki, bowiem miał dostarczyć beton C 35/45 o wskaźniku wytrzymałości na ściskanie 45 MPa, tymczasem beton dostarczony miał niższy o dwie klasy współczynnik ściskania (jak dla klasy 25/30). Zdaniem pozwanego, oznacza to wadliwość towaru i uprawnia go do odmowy zapłaty za dostarczony beton na podstawie § 4 ust. 7 umowy ramowej.

Stanowisko pozwanego jest nieuzasadnione. Wadliwość dostarczonego betonu C 35/45 nie uprawnia do odmowy zapłaty za beton objęty fakturą (...) z 30 kwietnia 2018 roku. Ww. faktura została wystawiona za dostawę 605, 5 m ³ betonu klasy C 8/10 i C 30/37 W8 oraz za pracę pompy w dniach 17 – 25 kwietnia 2018 roku. Faktura nie dotyczy w ogóle dostawy betonu C 35/45, którego jakość (wytrzymałość) pozwany kwestionuje. Uprawnienie do odmowy zapłaty, o którym mowa w § 4 ust. 7 umowy ramowej, dotyczy wyłącznie przedmiotu danej dostawy. To oznacza, że odbiorca może odmówić zapłaty tylko za ten beton, którego jakość kwestionuje – nie zaś za inne dostawy, których jakości nie kwestionował. Pozwany nie jest uprawniony do odmowy zapłaty za fakturę (...), która dotyczy dostawy betonu klasy C 8/10 i C 30/37 W8 w kwietniu 2018 roku, odwołując się do nieprawidłowej jakości innego betonu, dostarczonego na podstawie zamówienia złożonego we wrześniu 2018 roku. Co więcej, zasadność i niewadliwość dostawy „kwietniowej” objętej fakturą (...) była między stronami bezsporna – pozwany w porozumieniu z 10 lipca 2018 roku uznał bowiem roszczenie powoda z tej faktury.

Z uwagi na niekwestionowanie dostawy betonu objętej fakturą (...) ani co do ilości, ani co do jakości, jak też uznanie przez pozwanego roszczenia z tej faktury w porozumieniu, zgłoszone przez powoda dowody z zeznań świadków i opinii biegłego były zbędne. Przy pomocy tych dowodów powód chciał wykazać fakt dostarczenia betonu pozwanemu. Ponieważ było to bezsporne i dostatecznie wykazane, Sąd pominął zgłoszone dowody.

Sąd pominął także dowód z opinii biegłego z zakresu budownictwa celem wykazania, że beton zastosowany przez pozwanego nie odpowiadał wymogom jakościowym w umowie w zakresie klasy wytrzymałości. Okoliczność ta nie miała bowiem znaczenia w niniejszej sprawie – zarzucana przez pozwanego wadliwość betonu (zamówionego we wrześniu 2018 roku) pozostawała bowiem bez wpływu na jego obowiązek zapłaty za fakturę (...) z 30 kwietnia 2018 roku. Z tych względów dodatkowe ustalanie przez biegłego jakości betonu było zbędne; Sąd poprzestał w tym zakresie na ustaleniu, że pozwany zakwestionował jakość tego betonu w oparciu o przeprowadzone badania laboratoryjne.

Pominięcie dowodu z opinii biegłego grafologa (jak się zdaje, powodowi chodziło raczej o biegłego z zakresu pisma ręcznego) uzasadniała okoliczność, że pozwany nie kwestionował podpisu na dokumencie „potwierdzenie salda” – a jedynie wskazywał, że osoba podpisana na tym dokumencie nie była do tego uprawniona. Pominięcie dowodu z dokumentów finansowych pozwanego wynikało natomiast z faktu, że treść faktury (...) nie była kwestionowana przez pozwanego, zatem jej ewentualne zaksięgowanie byłoby całkowicie racjonalne.

2. Pozwany nie jest także uprawniony do zatrzymania zapłaty za fakturę (...) na podstawie porozumienia. W porozumieniu strony uzgodniły karę umowną 300 000 złotych za nieterminowe dostawy betonu oraz zabezpieczenie tego roszczenia pozwanego poprzez zatrzymanie należności powoda m. in. z ww. faktury. Zatrzymana kwota (w łącznej wysokości 300 000 złotych, obejmująca także inne faktury) miała służyć do tego, by pozwany mógł dokonać z niej potrącenia kary umownej. W razie braku potrącenia, pozwany miał obowiązek zwrotu kwoty zatrzymanej jako zabezpieczenie.

W rozpoznawanej sprawie pozwany nie naliczył kary umownej i nie dokonał jej potrącenia z ustanowionym zabezpieczeniem. Pozwany nie zarzucał zresztą opóźnienia dalszych dostaw – a tylko one w świetle porozumienia uprawniały do kary umownej – powołując się jedynie na nieprawidłową jakość betonu jednej z kolejnych dostaw. Oznacza to, że pozwany ma obowiązek zwrotu powodowi kwoty 139 045 złotych netto (171 197, 55 złotych brutto) zatrzymanej z faktury (...).

3. Zarzut pozwanego, że grozi mu szkoda z powodu różnicy we właściwościach materiału, ponieważ zamawiający może zakwestionować materiał, a to będzie oznaczać konieczność demontażu rampy, na którą beton był wylewany, i ponownego wykonania robót, nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia i nie może skutkować odmową zapłaty za kwietniową dostawę betonu. Umowa ramowa reguluje taką sytuację, przyznając odbiorcy betonu w takiej sytuacji roszczenie z tytułu rękojmi i gwarancji oraz roszczenie odszkodowawcze względem dostawcy. Uprawnienia te dotyczą wad niezależnie od ich charakteru, w tym także wad ukrytych (§ 6 pkt. 4 i 7 umowy, k- 375 verte).

4. Osobnego omówienia wymaga wysokość należności z faktury (...). Została ona wystawiona na kwotę 171 197, 55 złotych brutto (139 185 złotych netto). W takiej też wysokości została uznana przez pozwanego w porozumieniu. Ponieważ powód dokonał zaliczenia na poczet tej faktury kwoty 67 526, 46 złotych, w niniejszej sprawie domagał się jej zapłaty w kwocie pomniejszonej o wartość tego zaliczenia, tj. w kwocie 103 671, 09 złotych. Pozwany zakwestionował poprawność tego zaliczenia, odwołując się do wskazanego w niej tytułu płatności i wskazując, że zapłata nie dotyczyła faktury (...). Jest to trafny zarzut. Wierzyciel jest bowiem związany wskazaniem dłużnika co do tego, jaką wierzytelność dłużnik płaci (art. 451 § 1 zd. 1 k.c.). Może dokonać samodzielnego zaliczenia tylko w przypadku braku wskazania przez dłużnika długu, który ten ostatni chce zaspokoić (art. 451 § 2 i 3 k.c.).

Przekładając te zasady na niniejszą sprawę należy stwierdzić, że powód nie był uprawniony do zaliczenia wpłat pozwanego na fakturę (...), tj. niezgodnie z tytułem płatności. Oznacza to także, że nieuiszczona przez pozwanego należność z faktury (...) jest wyższa niż dochodzona pozwem, i wynosi 171 197, 55 złotych. Kwestia ta nie ma jednak znaczenia w niniejszej sprawie, bowiem powód dochodził w niniejszej sprawie roszczenia z tej faktury tylko co do kwoty 103 671, 09 złotych, i tylko ta pierwotnie zgłoszona kwota stanowiła przedmiot rozpoznania Sądu (a ostatecznie przedmiotem rozstrzygnięcia w wyroku była kwota 17 136, 11 złotych).

Sąd uznał, że nieuiszczona należność z tej faktury wynosi 103 671, 09 złotych, co oznacza, że w niniejszej sprawie do zasądzenia pozostaje kwota 17 136, 11 złotych (kwota 86 534, 98 złotych jest dochodzona w sprawie XXVI GC 649/19, i w zakresie tej kwoty pozew w niniejszej sprawie został odrzucony). Faktura została wystawiona na kwotę 171 197, 55 złotych brutto (139 185 złotych netto). Wysokość ta nie była kwestionowana przez pozwanego; porozumienie, w którym pozwany uznał należność z tej faktury, potwierdza ww. wysokość faktury. Wprawdzie w dokumencie „potwierdzenie salda” pozwany potwierdził wysokość należności z tej faktury na kwotę 86 534, 98 złotych (w takiej właśnie wysokości, odpowiadającej potwierdzeniu salda, powód dochodzi zapłaty za tę fakturę w sprawie XXVI GC 649/19), jednak z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy wynika, że w rzeczywistości faktura została wystawiona na wyższą kwotę, której pozwany nie kwestionował.

Z tych powodów zbędne było także rozważanie zarzutów pozwanego co do braku uprawnień osoby podpisującej po stronie pozwanego dokument potwierdzenia salda. Wysokość faktury i pozostałej do zapłaty należności wynika dostatecznie z innych dokumentów.

IV. Mając to wszystko na uwadze, Sąd zasądził powodowi od pozwanego na podstawie art. 605 k.c. kwotę 17 136, 11 złotych tytułem pozostałej części ceny za dostawę betonu, wynikającej z faktury (...).

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c., zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Termin płatności faktur określała umowa ramowa na 30 dni od daty otrzymania przez odbiorcę prawidłowo wystawionej faktury VAT. W niniejszej sprawie pierwszym wykazanym terminem otrzymania ww. faktury był dokument potwierdzenia salda wystawiony w dniu 29 kwietnia 2020 roku. Niezależnie od kwestii uprawnienia osoby wystawiającej ten dokument do dokonywania czynności potwierdzania salda (pozostającej poza sferą oceny przez tut. Sąd z powodu bezprzedmiotowości dla rozstrzygnięcia), dokument dowodzi niewątpliwie otrzymania faktury (...), skoro wymienia wszystkie szczegóły tego dokumentu. Trzydziestodniowy termin na zapłatę tej faktury upływał 29 maja 2020 roku, co uprawnia powoda do odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia następnego, tj. od 30 maja 2020 roku do dnia zapłaty. Odsetki zostały jednak omyłkowo zasądzone od 4 maja 2020 roku do dnia zapłaty (omyłka wynikała z niewłaściwego odczytania daty wystawienia dokumentu potwierdzenia salda jako 3 kwietnia, nie zaś 29 kwietnia). Omyłka ta może zostać naprawiona w ramach kontroli instancyjnej.

Ponieważ powód domagał się odsetek od daty wcześniejszej, Sąd oddalił jego powództwo w tym zakresie.

Wyliczenie kosztów Sąd pozostawił referendarzowi sądowemu, w myśl art. 108 § 1 zd. 2 k.p.c. Zgodnie z tym przepisem, Sąd może rozstrzygnąć jedynie o zasadach poniesienia przez strony kosztów procesu, pozostawiając szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu; w tej sytuacji, po uprawomocnieniu się orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie, referendarz sądowy w sądzie pierwszej instancji wydaje postanowienie, w którym dokonuje szczegółowego wyliczenia kosztów obciążających strony. Sąd przesądził jedynie zasadę odpowiedzialności za wynik sporu ustalając, że powód wygrał proces w 6%, a pozwany w 94%. Odrzucenie pozwu w przeważającym zakresie stanowi tę część powództwa, w ramach której pozwany jest stroną wygrywającą.

Z tych wszystkich względów Sąd orzekł jak w wyroku.

SSO Magdalena Gałązka