Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 września 2022 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu III Wydział Rodzinny i Nieletnich w składzie:

Przewodniczący sędzia Piotr Kawecki

Protokolant st.sekr. sądowy Anna Pachniewska

po rozpoznaniu w dniu 12 września 2022 r. w Toruniu

przy udziale -

sprawy z powództwa M. W. (1)

przeciwko J. W. (1)

o alimenty

I.  zasądza od pozwanego J. W. (2) alimenty na rzecz M. W. (1) w kwocie 600 zł (sześćset złotych) miesięcznie poczynając od dnia 26.08.2020r., płatne z góry do dnia 3-go każdego miesiąca, do rąk M. W. (1), do dnia 31.08.2022r.,

II.  w pozostałej części powództwo oddala,

III.  nie obciąża powoda M. W. (1) obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz pozwanego J. W. (2),

IV.  kosztami sądowymi obciąża Skarb Państwa – Sąd Rejonowy w Toruniu,

V.  wyrokowi w punkcie I nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akt III RC 477/20

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 26 sierpnia 2020r. M. W. (1) wniósł o zasądzenie od pozwanego J. W. (2), na swoją rzecz, alimentów w kwocie po 1300 zł miesięcznie, płatnych do dnia 3 każdego miesiąca. W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że jest (...) osobą, niemniej jest nadal uczniem i nie ma żadnych środków na utrzymanie się, a jego ojciec – pozwany - nie partycypuje w żadnym stopniu w ponoszeniu kosztów jego utrzymania. W pozwie M. W. (1) wskazał, że na miesięczny koszt jego utrzymania składają się wydatki na: wyżywienie – 400 zł, odzież i obuwie – 300 zł, dojazdy do szkoły – 50 zł, leczenie i lekarstwa – 150 zł, internet – 25 zł, kartę telefoniczną – 25 zł, środki higieny i fryzjera – 150 zł, materiały do szkoły, wycieczki szkolne – 200 zł, których to wydatków ani on, ani jego mama nie są w stanie ponieść (k. 3-6 akt, k. 10 akt) Podczas rozprawy w dniu 20 maja powód ograniczył żądanie pozwu do kwoty 1200 zł miesięcznie na jego rzecz (k.55 akt)

Pozwany J. W. (1) początkowo uznał roszczenie do kwoty 350 zł miesięcznie - wnosząc o oddalenie powództwa w pozostałym zakresie (k. 17—38 akt) oraz o zasądzenie od powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg. norm przypisanych; następnie na rozprawie w dniu w dniu 20 maja 2022 r. (k. 55 akt) wniósł jednak o oddalenie powództwa w całości i ostatecznie w dniu 12 września 2022r. (k. 129v- 130v) podtrzymał swe stanowisko procesowe i wniósł o oddalenie powództwa w całości. Pozwany wskazał, że zgłaszane przez powoda w pozwie potrzeby nie są usprawiedliwione, rażąco zawyżony jest także koszt ich zaspokajania. Pozwany opisał koszt prowadzenia własnego gospodarstwa domowego, wskazał że jest właścicielem domu przy ul. (...) w T., jest jednocześnie inwalidą w (...) wskazał nadto, że matka powoda nie pracuje, a rodzina utrzymuje się jedynie z jego renty wynoszącej ok. (...) (...) oraz z świadczenia rodzinnego w wysokości ok. (...) (...). Pozwany wskazał, że przekazuje matce powoda 2850 zł miesięcznie, nadto spłaca ok. 200 (...) miesięcznie rat pożyczki zaciągniętej jeszcze w N. oraz ma debet na koncie w wysokości 1000 (...). Pozwany wskazał, że koszty jego miesięcznego utrzymania wynoszą ok. 1660 zł, nadto ponosi on w skali roku dodatkowe opłaty za: opał – 5500 zł, podatek od nieruchomości – 350 zł, ubezpieczenie domu – 400 zł, utrzymanie pojazdu (ubezpieczenie, badanie techniczne, podatek) – łącznie 960 (...). Zdaniem pozwanego świadczenie alimentacyjne na rzecz powoda powinno obciążać także matkę powoda – J. W. (3), a zatem powództwo powinno ulec oddaleniu.

Na rozprawie w dniu 12 września 2022r. powód M. W. (1) sprecyzował żądanie pozwu, ograniczając je i wskazując, że w związku z ukończeniem nauki w dniu 1 września 2022r., a tym samym z możliwością już samodzielnego utrzymywania się, wnosi o zasądzenie alimentów jedynie do tej daty (k. 129v akt).

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości (k.129 akt).

Sąd ustalił co następuje:

M. W. (1) urodził się (...) w K., w N. i jest synem J. W. (2) i J. W. (3) z ich związku małżeńskiego. Z tego związku małżeńskiego pochodzi jeszcze jedno – (...) już dziecko – I. W. oraz małoletnie K. i C. siostry W.. Obecnie przed Sądem Okręgowym w (...) toczy się w sprawie o sygn. akt (...) postępowanie z powództwa J. W. (2) przeciwko J. W. (3) o rozwód, w ramach którego postanowieniem z dnia 10.12.2020r. Sąd udzielił zabezpieczenia na czas do prawomocnego zakończenia procesu o rozwód w ten sposób, że zobowiązał powoda J. W. (2) do uiszczania kwoty po 3.000 zł miesięcznie tytułem zaspokojenia potrzeb rodziny, poczynając od grudnia 2020r., płatnej z góry do rąk lub na rachunek bankowy pozwanej J. W. (3), do 10-tego każdego miesiąca, poczynając od grudnia 2020r. z ustawowymi odsetkami za opóźnienie na wypadek uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat, z tym, że za miesiąc grudzień 2020r. płatnej do końca tego miesiąca. Postępowanie o rozwód jest w toku.

Do dnia 23 września 2020r. strony postępowania o rozwód oraz obecnego postępowania o alimenty zamieszkiwały wspólnie nieruchomość należącą do powoda, położoną w T. przy ul. (...). W związku z prowadzonym postępowaniem przygotowawczym w sprawie o czyn z art. 207 kk, Prokuratura Rejonowa T. – W.w T. w dniu 23 września 2020r. wydała postanowienie w przedmiocie zastosowania wobec J. W. (2) środków zapobiegawczych w postaci m.in. obowiązku zakazu kontaktowania się z pokrzywdzoną J. W. (3), M. W. (2) oraz małoletnimi K. i C. siostrami W. bez ich wyraźnej zgody, a także zakazu zbliżania się do pokrzywdzonych na odległość nie mniejszą niż 50 metrów oraz nakazu opuszczenia wszelkich pomieszczeń gospodarczych i mieszkalnych znajdujących się w T. przy ul. (...) zajmowanych z pokrzywdzonymi na okres 3 miesięcy.

Powód M. W. (1) do 31 sierpnia 2022r. był uczniem (...) szkoły (...) nr (...) w Zespole Szkół (...) w T., trzyletni cykl edukacyjny ukończył programowo lub jak wynika z zeznań powoda – z rocznym opóźnieniem organizacyjnym. Zajęcia w szkole powód miał codziennie, w tym dwa razy w tygodniu odbywał praktyki uczniowskie.

Dowody: pismo z KP T. – P. w T. – k. 5

- odpis zupełny aktu urodzenia powoda – k. 63 akt

- zaświadczenia ze szkoły – k. 62,128 akt,

- zeznania powoda M. W. (1) - k. 55v-56v akt oraz 129v-130 akt

- postanowienie Sądu Okręgowego w (...) z dnia 10.12.2020r. – k. 67,96

- wniosek J. W. (3) o zaspokojenie potrzeb rodziny – k. 73-76 akt

- odpowiedź na pozew – k. 82-95,

- postanowienie Sądu Okręgowego w (...) w sprawie (...) z dnia 19.04.2021r. wraz z uzasadnieniem – k. 97-100 akt

Miesięczny koszt zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb powoda M. W. (1) przedstawiał się następująco:

- wyżywienie – ok. 300 – 500 zł,

- odzież i obuwie – ok. 300 – 400 zł,

- autobusowy bilet miesięczny na dojazdy do szkoły – 47 zł,

- fryzjer – 40 zł,

- kosmetyki i higiena – 50 zł,

- aktywność fizyczna – siłownia – od 40 do130 zł, treningi (...) ok. 30 zł,

- rozwój zainteresowań (wędkarstwo), wyjścia z kolegami do centrum miasta – ok. 200 zł,

- materiały szkolne, zakup książek, wycieczki szkolne (koszt wycieczki w roku 600-800 zł) – ok. 70 – 80 zł miesięcznie,

- kremy, maści na problemy skórne – 30-50 zł

Na zaspokajanie części usprawiedliwionych potrzeb powoda nie było nawet stać – odnosi się to do zakupów odzieży i obuwia, zakupu książek, wyjść „na miasto” z kolegami, wycieczek szkolnych, zakupu podstawowych sprzętów domowych, np. biurka.

Matka powoda - J. W. (3) do momentu wyprowadzki pozwanego ze wspólnie zajmowanego domu nie pracowała zarobkowo – zajmowała się dbaniem o gospodarstwo domowe, zajmowała się wychowywaniem dzieci. Po wyprowadzce pozwanego z domu J. W. w dniu 22.09.2020 r. podjęła zatrudnienie w firmie (...) S.A. na podstawie umowy zlecenia, z której za miesiąc wrzesień 2020r. otrzymała (...) zł netto.

Dowód: zeznania powoda M. W. (1) - k. 55v-56v akt oraz 129v-130 akt

- uzasadnienie wniosku o zabezpieczenie zaspokojenia potrzeb rodziny – k.73v-74 akt

Powód M. W. (1) nie ma majątku mogącego przynosić mu dochód, do czasu ukończenia nauki w szkole otrzymywał natomiast świadczenie – zasiłek rodzinny przyznany w N. – tzw. (...) w kwocie po ok. 210(...) miesięcznie.

Dowody: zeznania powoda M. W. (1) - k. 55v-56v akt oraz 129v-130 akt,

okoliczność przyznana przez pozwanego J. W. (2) -k. 130 akt

Pozwany J. W. (1), jest emerytem, (...), otrzymuje (...) (...) emerytury wypłacanej z N.. Po wydaniu przez Prokuraturę nakazu opuszczenia domu pozwany wynajął pokój - początkowo za kwotę 500 zł miesięcznie, obecnie za kwotę ok. 750-800 zł miesięcznie. Pozwany zamierza sprzedać, będącą jego własnością nieruchomość położoną w T. przy ul. (...), jej wartość szacuje na kwotę ok. 800.000 – 1.000.000 zł. Pomimo opuszczenia rodzinnego domu pozwany opłaca rachunki za: prąd – ok. 270 zł miesięcznie, wodę – ok. 40 zł miesięcznie, telewizję i internet w kwocie 350 zł miesięcznie, wywóz śmieci – ok. 55 zł miesięcznie, opłaca podatek od nieruchomości w kwocie 350 zł rocznie oraz ubezpieczenie domu – 400 zł rocznie. Do października 2020r. na konto pozwanego wpływało świadczenie rodzinne z N. – (...) na troje dzieci w łącznej kwocie ok. 3.200 zł, obecnie świadczenie to pobiera żona pozwanego na dwójkę małoletnich dzieci oraz powód. Pozwany jest właścicielem samochodu o szacunkowej wartości ok. 19.000 zł, który początkowo ubezpieczał w N., a obecnie ubezpiecza już w Polsce. Koszt ubezpieczenia auta wynosi ok. 1200 zł rocznie, koszt badań technicznych to ok. 130-140 zł rocznie, ostatnia naprawa samochodu kosztowała 2.000 zł. Pozwany wraz z żoną, ok. 13 lat temu, jeszcze podczas pobytu w N. zaciągnęli kredyt na dom w N., do spłaty pozostało jeszcze ok.4200 (...), kredyt ten obecnie nie jest spłacany. Pozwany spłaca ponadto około 200 (...) miesięcznie raty pożyczki zaciągniętej w Niemczech, która zostanie spłacona do 2022r. Pozostałe koszty utrzymania pozwanego wynoszą: jedzenie – ok. 1200 zł miesięcznie (pozwany choruje na (...), musi pozostawać na specjalistycznej diecie), ubiór – ok. 200 zł miesięcznie, środki czystości, higiena ok. 100 zł miesięcznie, opłaty za telefon – 70 zł miesięcznie.

Dowody:

Poświadczenie przekazywanie matce powoda środków na utrzymanie – k.21,

Dokument K. poświadczający zwrot kosztów leczenia – k. 22-23 akt,

Legitymacja poświadczająca niepełnosprawność – k. 24-25,

- faktury za prąd – k. 26-28,

- polisa ubezpieczeniowa domu – k. 29,

- faktury za wodę – k. 30-31 akt,

- faktury za usługi telekomunikacyjne – k. 32-34 akt

- decyzja w sprawie ustalenia wymiaru łącznego zobowiązania pieniężnego za 2020r. – k. 35,

- poświadczenia spłaty rat kredytu – k. 36-38 akt,

- zeznania pozwanego J. W. (2) – k. 56v-57v,130-130v akt

- potwierdzenia przelewów – k. 70-72 akt,

- pismo w sprawie (...) – k. 120-121 akt

Sąd zważył co następuje

Powyższy stan faktyczny ustalono na podstawie stosownych dokumentów urzędowych i prywatnych, których domniemanie autentyczności wynikające z art. 245 kodeksu postępowania cywilnego – a w odniesieniu do dokumentów urzędowych również zgodności z prawdą tego co zostało w nich zaświadczone, wynikające z art. 244 kpc – nie zostały podważone.

Na mocy z art. 230 kpc uznano za bezsporne okoliczności faktyczne zawarte w pozwie i innych pismach procesowych, gdyż nie budziły wątpliwości co do zgodności z prawdziwym stanem rzeczy i znalazły potwierdzenie w pozostałym materiale procesowym zgromadzonym w sprawie. Sąd dał zasadniczo wiarę zeznaniom powoda i pozwanego, miały one potwierdzenie w przedkładanych przez strony dokumentach.

Zgodnie z przepisami art. 128, 129, 133 § 1 oraz art. 135 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego kwota alimentów należnych dziecku, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie a nie posiada majątku przynoszącego dochód, zależy od usprawiedliwionych potrzeb dziecka oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości każdego z jego rodziców, albowiem obowiązek alimentacyjny spoczywa w odpowiednich częściach na obojgu rodzicach, stosownie do ich aktualnych możliwości finansowych.

Oznacza to, że również pozwany powinien ponosić odpowiednią część wszystkich wydatków związanych z utrzymaniem jego dziecka w postaci: zakupu wyżywienia, ubioru, wydatków dotyczących stanu zdrowia, części opłat eksploatacyjnych za dom w którym przebywa, oraz innych wydatków niezbędnych do prawidłowego rozwoju i wychowania dziecka.

Sąd Najwyższy w uchwale pełnego składu Izby Cywilnej i Administracyjnej z dnia 16.12.1987r., III CZP 91/86, (OSNIC z 1988r., Nr 4, poz. 42, teza XI) stwierdził m.in., że: „(…) rodzice w zależności od swych możliwości są obowiązani zapewnić dziecku środki do zaspokojenia zarówno jego potrzeb: fizycznych (wyżywienia, mieszkania, odzieży, higieny osobistej, leczenia w razie choroby) jak i duchowych (kulturalnych) a także środki wychowania (kształcenia ogólnego, zawodowego) według zdolności, dostarczania rozrywek i wypoczynku.

Przy ocenie, które z potrzeb uprawnionego powinny być uznane na potrzeby usprawiedliwione, należy z jednej strony brać pod uwagę możliwości zobowiązanego, z drugiej zaś zakres i rodzaj potrzeb.

Będzie to mieć wpływ na rozstrzygnięcie, w jakiej mierze możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego będą wzięte pod uwagę przy oznaczaniu zakresu obowiązku alimentacyjnego.

Zawsze jednak każde dziecko musi mieć zapewnione podstawowe warunki egzystencji:

– w postaci wyżywienia zapewniającego jego prawidłowy rozwój fizyczny,

– stosowną do wieku odzież,

– środki na ochronę zdrowia,

– kształcenie podstawowe i zawodowe,

– oraz na ochronę jego osoby i majątku.

Wyjście poza wymienione potrzeby zależy już tylko od osobistych cech dziecka oraz od zamożności i przyjętego przez zobowiązanego modelu konsumpcji.

Zgodnie z utrwaloną w orzecznictwie zasadą, dzieci mają prawo do równej stopy życiowej z rodzicami, i to zarówno wtedy, gdy żyją z nimi wspólnie, jak i wtedy, gdy żyją oddzielnie.

Oznacza to, że rodzice powinni zapewnić dziecku warunki materialne odpowiadające tym, w jakich żyją sami (…).”

Natomiast w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 10.10.1969r., III CRN 350/69 (OSNPG z 1970r., Nr 2, poz. 15) wskazano, że:

„Usprawiedliwione potrzeby dziecka powinny być oceniane nie tylko na podstawie wieku, lecz również miejsca pobytu dziecka, jego środowiska, możliwości zarobkowych zobowiązanych do jego utrzymania i całego szeregu okoliczności każdego konkretnego wypadku.

W szczególności pojęcia usprawiedliwionych potrzeb nie można odrywać od pojęcia zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.

Pojęcia te w praktyce pozostają we wzajemnej zależności i obie przesłanki wzajemnie na siebie rzutują, zwłaszcza przy ustaleniu przez sąd wysokości alimentów.”

Powyższe stanowisko judykatury zostało zaaprobowane w doktrynie prawa rodzinnego, w tym także odnośnie obowiązywania zasady równej stopy życiowej dzieci z rodzicami.

„Pojęcie ’’usprawiedliwione potrzeby’’ ma różny zakres znaczeniowy w zależności od tego, czy chodzi o uprawnionego krewnego w linii prostej czy też o dziecko, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie.

O ile w tym pierwszym wypadku świadczenia alimentacyjne mają zapewnić uprawnionemu godziwe warunki bytowania z uwzględnieniem np. jego wieku, stanu zdrowia i wykształcenia, o tyle rozmiar usprawiedliwionych potrzeb dziecka – niezdolnego jeszcze do samodzielnego utrzymania – stymulowany jest zasadą utrzymania równej stopy życiowej.” („Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz” red. Kazimierz Piasecki, Wydawnictwo LexisNexis, wyd. 4, Warszawa 2009, str. 979)

„Zasada utrzymania równej stopy życiowej nie usprawiedliwia zachowań małżonków, którzy wydatnie obniżają poziom życia rodziny w celu zgromadzenia i następnie zainwestowania znacznych oszczędności.

I odwrotnie, postulat równej stopy życiowej nie może oznaczać konieczności wydatkowania wszystkich dochodów pochodzących z zarobków i majątku.

W obu wypadkach granicą jest utrzymanie stopy życiowej na „godziwym poziomie” („Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz” red. Kazimierz Piasecki, Wydawnictwo LexisNexis, wyd. 4, Warszawa 2009, str. 965)

„Pułap, na jakim powinny być zaspokajane przez rodziców potrzeby ich dziecka, wyznacza zasada równej stopy życiowej.

Ma to szczególnie istotne znaczenie w przypadku obowiązku alimentacyjnego tych rodziców, których możliwości zarobkowe i majątkowe są wysokie.

Usprawiedliwione potrzeby ich dziecka nie mogą być określane na poziomie elementarnym, lecz takim, jaki odpowiada stopie życiowej rodziców” (Marek Andrzejewski („Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz” red. Henryk Dolecki i Tomasz Sokołowski, Wydawnictwo Wolters Kluwer, Warszawa 2010, str. 735 oraz komentarz do art. 128 kro, teza 15 – w bazie danych programu komputerowego LEX OMEGA).

Analiza materiału procesowego zgromadzonego w niniejszej sprawie wskazuje, że w zakresie możliwości zarobkowych i majątkowych pozwanego znajduje się płacenie alimentów w wysokości po 600 zł miesięcznie. Powód M. W. (1) był do dnia 31.08.2022r. uczniem, nie miał majątku mogącego przynosić mu dochód, nie był jeszcze w stanie utrzymywać się samodzielnie. Uczciwie M. W. (1) przyznał, że po ukończeniu szkoły i zdobyciu wyuczonego zawodu, od dnia 1.09.2022r. będzie mógł zdobyć zatrudnienie i utrzymywać się już samodzielnie.

Z emerytury wynoszącej 1738 (...) (przy kursie euro w dniu 12.09.2022r. - 4,69 zł – wynoszącej więc 8.151 zł) miesięcznie pozwany jest w stanie płacić po 600 zł miesięcznie tytułem częściowego udziału w kosztach utrzymania syna, płacić alimenty tytułem zaspokojenia potrzeb rodziny, a także ponosić wydatki związane ze swoim utrzymaniem. Sąd brał pod uwagę, że na mocy postanowienia Sądu Okręgowego w (...) z dnia 10 grudnia 2020r. pozwany został zobowiązany na czas do prawomocnego zakończenia postępowania o rozwód do uiszczania kwoty po 3.000 zł miesięcznie tytułem zaspokojenia potrzeb rodziny, nie przyznał jednak racji pozwanemu, by w tej kwocie ustalone były także świadczenia na rzecz pełnoletniego już w dacie wydania postanowienia w przedmiocie zabezpieczenia M. W. (1) (urodzonego w dniu (...)). Podobnie nie uznał Sąd, by otrzymywane - przez powoda M. W. (1) - w toku niniejszego postępowania świadczenie (...) miałoby zastępować partycypację pozwanego w kosztach utrzymania M. W. (1). Fakt otrzymywania tego świadczenia przez powoda nie zwalnia J. W. (2) z obowiązku alimentacji syna. Powód wykazał, że miesięczny koszt zaspokajania jego usprawiedliwionych potrzeb wynosił ok. 1100-1200 zł miesięcznie, zatem pozwany winien w pokrywaniu części tych kosztów partycypować, nawet przy przyjęciu, że opłacając rachunki związane z eksploatacją domu (opłaty za wodę, prąd, telewizję) pozwany częściowo pokrywał koszty utrzymania M. W. (1).

Wydatki powyżej kwoty po 600 zł miesięcznie powinny być finansowane przez matkę powoda – jako drugiego z rodziców – albowiem obowiązek alimentacyjny spoczywa na obojgu rodzicach, stosownie do ich aktualnej sytuacji materialnej. Sytuacja materialna J. W. (3) jest przy tym zdecydowanie mniej korzystna niż sytuacja materialna pozwanego J. W. (2).

Mając powyższe na uwadze na podstawie art. 128, 133 § 1 i 135 kro orzeczono jak w punkcie I sentencji, a w pozostałej części powództwo oddalono jako niezasadne.

Na podstawie art. 102 k.p.c. Sąd nie obciążył powoda M. W. (1) obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz pozwanego J. W. (2).

O kosztach sądowych orzeczono na mocy art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28.07.2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (jt. Dz.U. z 2018r., poz. 300 ze zm.) orzekając jak w punkcie IV sentencji.

Rygor natychmiastowej wykonalności w zakresie alimentów został nadany wyrokowi z urzędu na podstawie art. 333 § 1 pkt 1 kpc, o czym orzeczono w punkcie V sentencji.