Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 lutego 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 26 lutego 2015r. w Katowicach

sprawy z powództwa M. P. (M. P. )

przeciwko pozwanym:

Przedsiębiorstwu Usług (...) Sp. z o. o w D.,

(...) Organizacji (...) w D.,

Związkowi Zawodowemu (...) S. A w D.,

Komisji Międzyzakładowej (...) w K., Komisji Zakładowej (...) K. Sp. z o. o w D., Związkowi Zawodowemu (...) - Komisja Zakładowa w (...)

(...)" S.A w D.,

(...) S.A w D.,

(...) Związkowi Zawodowemu (...) w D.,

(...) w D.

o stwierdzenie nieważności regulaminu wyborczego, unieważnienie wyborów

i odszkodowanie

na skutek apelacji powoda M. P.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy w Katowicach

z dnia 25 marca 2014 r. sygn. akt IX P 97/10

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od powoda M. P. na rzecz Przedsiębiorstwa Usług (...) Sp. z o.o. w D. i (...) Organizacji (...) w D. kwoty po 900 zł (dziewięćset złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

/-/ SSA M. Żurecki /-/ SSA J. Pietrzak /-/ SSO del. B. Torbus

Sędzia Przewodniczący Sędzia

UZASADNIENIE

Powód M. P. wniósł pozew przeciwko Przedsiębiorstwu Usług (...) Sp. z o.o. w D. i organizacjom związkowym,
tj. (...) Organizacji (...) w D., Związkowi Zawodowemu (...) SA w D., Komisji Międzyzakładowej (...)
w K., Komisji Zakładowej (...) Sp. z o.o. w D., Związkowi Zawodowemu (...) - Komisji Międzyzakładowej w (...) S.A. w D., (...) S.A. W D., (...) Związkowi Zawodowemu (...) w D. i (...)
w D. o uznanie czynności prawnej - ustalenie postanowień Regulaminu Wyborczego pracowników RN 2010r. i przeprowadzenie tych wyborów 10 czerwca 2010r. za nieważną z powodu naruszenia prawa ustawowego oraz zasad współżycia społecznego i nakazanie przeprowadzenia tych wyborów pracowników RN ponownie, ale już z poszanowaniem Kodeksu Pracy; przyznania odszkodowania - zadośćuczynienia
w wysokości czterech minimalnych wynagrodzeń za pracę od pozwanej spółki, natomiast
w wysokości dwóch minimalnych wynagrodzeń za pracę od pozwanych związków zawodowych, których przewodniczący są na pełnych etatach lub posiadają pomoc prawną oraz w wysokości jednego minimalnego wynagrodzenia za pracę od pozostałych pozwanych związków zawodowych.

Sąd Okręgowy w Katowicach postanowieniem z 12 lipca 2010r., sygn. akt IX 97/10 odrzucił pozew, wskazując, że zainicjowane przez powoda postępowanie, nie miało charakteru sprawy cywilnej w rozumieniu art. 1 k.p.c., a co za tym idzie w sprawie zachodziła niedopuszczalność drogi sądowej. W rozpoznaniu zażalenia na to orzeczenie Sąd Apelacyjny w Katowicach postanowieniem z 26 sierpnia 2011r., sygn. akt III APz 17/11 oddalił je. Rozstrzygnięcie to jednakże, podobnie jak w/w postanowienie Sądu Okręgowego, uchylone zostało postanowieniem z dnia 4 września 2012r. przez Sąd Najwyższy, który podkreślił, że sformułowane przez powoda pismo miało cechy pozwalające je zakwalifikować jako pozew o odszkodowanie za naruszenie zasad równego traktowania
w zatrudnieniu, o którym mowa w art. 18 ^3d k.p. Gdy chodzi natomiast o roszczenie związane z podnoszoną przez powoda nieważnością regulaminu wyborów członków rady nadzorczej, niedopuszczalność drogi sądowej, co do tej części pozwu została przyjęta przedwcześnie,
to znaczy bez dokonania wnikliwej oceny żądania i charakteru prawnego kwestionowanego regulaminu.

Pozwani: Komisja Zakładowa (...) spółka z o.o., (...) S.A. D., Przedsiębiorstwo Usług (...) sp. z o.o.
w (...) sp. z o.o. wnieśli o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania.

Wyrokiem z dnia 25 marca 2014r. Sąd Okręgowy w Katowicach oddalił powództwo.

Uzasadniając orzeczenie Sąd I instancji wskazał, że kluczową kwestią w sprawie pozostawało, czy kwestionowany regulamin nie miał charakteru jedynie czynności prawnej (niebędącej źródłem prawa, zbiorem przepisów) między pracodawcą a organizacjami związkowymi. Gdyby tak było, stanowiłoby to punkt wyjścia do oceny zasadności roszczenia zmierzającego do eliminacji działań dyskryminujących.

Analizując to zagadnienie Sąd Okręgowy podkreślił, iż regulamin wyboru członków rady nadzorczej z kwietnia 2010r. został zatwierdzony przez organizacje związkowe działającej w stronie pozwanej (...) sp. z o.o. Pozwany (...) sp. z o.o. jako pracodawca nie brał udziału w tworzeniu regulaminu, zapewnił jedynie wsparcie i pomoc organizacyjną dla przedstawicieli związków zawodowych.
W szczególności pozwany pracodawca nie brał udziału w negocjacjach przy tworzeniu regulaminu, ani także w żaden sposób nie wpływał na jego treść.

Wskazany regulamin nie miał cech źródła prawa pracy, nie był tworzony przez strony układowe, a jedynie został uzgodniony przez stronę związkową jako jednostronna czynność prawna dająca ramy wyboru przedstawiciela do rady nadzorczej.

Jednocześnie, przywołując treść regulacji art. 18 ^3a k.p. i objaśniając ich znaczenie Sąd I instancji zaakcentował, że powód nie wskazał na jakiekolwiek naruszenie zasady równego traktowania przez pracodawcę, istotne z punktu widzenia tego przepisu prawa. Powód odwoływał się jedynie do faktu dyskryminowania go przy wyborze członków rady nadzorczej oraz do dyskryminującego go regulaminu wyborów. Skoro, zatem przyjęto, iż pracodawca nie uczestniczył w tworzeniu regulaminu oraz w samych wyborach członków rady nadzorczej, zatem trudno było przyjmować, aby w jakikolwiek sposób mógł dyskryminować powoda, inne zaś okoliczności przez powoda nie zostały wykazane.

Od w/w wyroku Sądu Okręgowego apelację wywiódł powód, skarżąc orzeczenie to
w całości. We wniesionej apelacji skarżący nie formułował szczegółowych zarzutów wskazujących na dokonane uchybienia poszczególnych przepisów prawa, lecz wskazał
w sposób ogólny, że nie zgadza się z rozstrzygnięciem oraz podnosił, że padł ofiarą dyskryminacji ze strony pozwanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jako bezzasadna podlega oddaleniu.

Tytułem wstępu należy wskazać, że Sąd II instancji w pełni podziela ustalenia jakie
w sprawie poczynił Sąd I instancji oraz ich prawną ocenę. Przypomnieć też wypada, iż spór
w niniejszej sprawie dotyczył kwestii charakteru prawnego regulaminu wyborczego pracowników rady nadzorczej pozwanej spółki za 2010r., a w szczególności rozstrzygnięcia, czy regulamin ten miał charakter źródła prawa pracy, o którym mowa w art. 9 k.p., czy też stanowił innego rodzaju czynność prawną, z treści której powód mógłby wywodzić roszczenia mające na celu zachowanie zasad równego traktowania w zatrudnieniu w stosunku do jego osoby.

Oceniając pierwszą z przedstawionych kwestii wypada podzielić stanowisko Sądu Okręgowego co do braku podstaw do przyjęcia, że regulamin ów stanowił akt będący źródłem prawa pracy w rozumieniu w/w przepisu Kodeksu pracy. Przypomnieć w tym miejscu wypada (niejako na marginesie) trafne wypowiedzi Sądu Najwyższego powoływane także przez Sąd I instancji, co do niedopuszczalności drogi sądowej zmierzającej do ustalenia nieważności tego rodzaju aktu.

Jednocześnie uznać należy, że w/w regulamin był w istocie czynnością prawną organizacji związkowych, której stroną nie był pozwany pracodawca, nie biorący udziału
w jego tworzeniu i nie wpływający na jego treść. Tym samym regulamin ten nie stanowił źródła prawa pracy (porozumienia zborowego pomiędzy organizacjami związkowymi
a (...) sp. z o.o. w D.), w rozumieniu art. 9 k.p. Taka z kolei konstatacja prowadzi do wniosku, że brak było podstaw do uznania niedopuszczalności drogi sądowej w niniejszej sprawie.

Jednakże w ocenie Sądu Apelacyjnego kwestia ta jawi się jako o tyle pozbawiona znaczenia, że regulamin wyborczy pracowników Rady Nadzorczej, będący wynikiem porozumienia pozwanych związków zawodowych i pracodawcy, w żaden sposób nie mógł odnosić się do problematyki związanej z indywidualnym stosunkiem pracy powoda, a tylko
w takim przypadku akt ten mógłby podlegać ocenie z punktu widzenia przepisów k.p. regulujących kwestie równego traktowania w zatrudnieniu i związanych z ich naruszeniem roszczeń (art. 18 ^3a - art. 18 ^3e k.p.). Z żadnego z postanowień regulaminu nie wynikało, aby miał on w jakikolwiek sposób odnosić się do osoby powoda poprzez ukształtowanie jego stosunku pracy z naruszeniem zasad równego traktowania w zatrudnieniu. Trudno jednocześnie uznać, aby okoliczność taka mogła mieć w ogóle miejsce, skoro stroną czynności prawnej (regulaminu) nie był pracodawca powoda, ani też osoba podejmująca
w jego imieniu czynności z zakresu prawa pracy (por. art. 3 ¹ k.p.).

Podkreślenia wymaga, czego zdaje się nie dostrzegać powód, że regulacje Kodeksu pracy, odnoszą się do kwestii związanych ze stosunkiem pracy z jednej strony pod względem przedmiotowym, jak i podmiotowym, określając prawa i obowiązki pracowników
i pracodawców (art. 1 k.p.). Jednocześnie w/w akt prawny w precyzyjny sposób definiuje pojęcie pracownika (art. 2 k.p.) i pracodawcy (art. 3 k.p.). Dostrzegając przy tym, że Kodeks pracy przyznaje stronom stosunku pracy prawo koalicji w ramach organizacji pracodawców, czy związków zawodowych (art. 18 ¹ § 1 oraz § 2 k.p.), nie sposób jednak przyjąć, że w/w organizacje stają się przez fakt uczestniczenia w nich poszczególnych pracodawców, czy pracowników, stronami stosunków pracy nawiązanych przez ich członków. Co prawda przepisy prawa pracy, w tym Kodeksu pracy przyznają niejednokrotnie poszczególne uprawnienia, przeważnie doradczo - koncyliacyjne związkom zawodowym, a także prawo reprezentowania przez związki zawodowe ich poszczególnych członków (por. np. art. 38,
art. 52 § 3, przepisy działu XI Kodeksu pracy, art. 7 ustawy z dnia 23 maja 1991r.,
o związkach zawodowych) (jedn. tekst Dz. U. z 2014 r., poz. 167), tym niemniej jednak
z regulacji tych w żaden sposób nie wynika, aby związki zawodowe mogły stawać się stroną konkretnego stosunku pracy, a w szczególności, aby miały być adresatem przepisów Kodeksu pracy dotyczących równego traktowania w zatrudnieniu, a w szczególności art. 18 ^3d k.p,
w oparciu o który powód wywodził swoje roszczenie.

Powód w toku postępowania w żaden sposób nie wykazał, że pracodawca dopuścił się jego dyskryminowania, zaś roszczenie przewidziane w Kodeksie pracy może być dochodzone tylko od pracodawcy, zatem ewentualne działania związków zawodowych odbierane przez powoda jako przejaw dyskryminacji nie mogły być źródłem roszczeń odszkodowawczych
w stosunku do związków zawodowych, na tle regulacji art. 18 ^3a - 18 ^3e k.p.

Za przyjęciem takiego stanowiska przemawia także brzmienie przepisów w/w ustawy o związkach zawodowych, a w szczególności treść art. 36 tego aktu prawnego, w świetle którego przewidziano instrumenty normatywne dla skorygowania zachowań związków zawodowych niezgodnych z postanowieniami ustawy z dnia 23 maja 1991r.

Tym samym roszczenie powoda, które jakkolwiek mogło podlegać rozpoznaniu na drodze sądowej w postępowaniu cywilnym okazało się być bezzasadne i w związku z tym wywiedzione przez niego powództwo należało oddalić, o czym Sąd Apelacyjny orzekł jak
w punkcie 1 wyroku na mocy art. 385 k.p.c.

Kwotę 900 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym zasądzono od powoda na rzecz pozwanych na zasadzie art. 98 § 1 oraz § 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. oraz art. 391 § 1 k.p.c., przy zastosowaniu § 6 pkt 6 w zw. z § 11 ust.1 pkt 2 oraz § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r., w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (jedn. tekst Dz. U. z 2013r., poz. 490), jak w punkcie 2 wyroku.

/-/ SSA M. Żurecki /-/ SSA J. Pietrzak /-/ SSO del. B. Torbus

Sędzia Przewodniczący Sędzia

JM