Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G. wniosła o zasądzenie solidarnie od pozwanych B. A. (1) i I. U. (1) kwoty 82.005,14 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonych od kwot: 4.557,74 zł od 15 stycznia 2018 r., 4.557,74 zł od 15 lutego 2018 r., 4.557,74 zł od 15 kwietnia 2018 r., 4.557,74 zł od 15 maja 2018 r., 4.557,74 zł od 15 czerwca 2018 r., 4.557,74 zł od 15 lipca 2018 r., 4.557,74 zł od 15 sierpnia 2018 r. , 4.557,74 zł od 15 września 2018 r., 4.557,74 zł od 15 października 2018 r., 4.557,74 zł od 15 listopada 2018 r., 4.557,74 zł od 15 grudnia 2018 r., 2.283,43 zł od 15 stycznia 2019 r., 2.278,87 zł od 15 stycznia 2019 r., 2.283,43 zł od 15 lutego 2019 r., 2.278,87 zł od 15 lutego 2019 r., 2.283,43 zł od 15 marca 2019 r., 2.278,87 zł od dnia 15 marca 2019 r. , 2.283,43 zł od 15 kwietnia 2019 zł, 2.278,87 zł od 15 kwietnia 2019 r. , 2.283,43 zł od 15 maja 2019 r. , 2.278,87 zł od 15 maja 219 r., 2.283,43 zł od 15 czerwca 2019 r., 2.278,87 zł od 15 czerwca 2019 r., 676,50 zł od 15 lipca 2019 r., 121,77 zł od 15 lipca 2019 r., 184,50 zł od 15 lipca 2019 r., 1.230 zł od 12 października 2019 r.

Powódka wniosła nadto o zasądzenie solidarnie od pozwanych kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu wskazała, że strony łączy dwie umowy najmu naczep samochodowych, tj. umowa z 8 marca 2017 r. i umowa z 30 października 2017 r. Powódka należności z tytułu czynszu najmu, transportu naczepy na życzenie pozwanych z G. do G., sprawdzenia i przyjęcia naczepy, zwrotu opłaty za mandat oraz za naprawę naczepy. Solidarny charakter zobowiązania pozwanych wynika z art. 864 k.c.

Nakazem zapłaty wydanym 6 czerwca 2022 r. w postępowaniu upominawczym referendarz sądowy w Sądzie Okręgowym w Szczecinie orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

Nakaz zapłaty uprawomocnił się wobec I. U. (1) 28 czerwca 2022 r.

Pozwana B. A. (1) wniosła sprzeciw od nakazu zapłaty, w którym domagała się uchylenia nakazu zapłaty wobec niej w całości. Pozwana wskazała, że spółka cywilna (...), której wspólniczkami były pozwane B. A. (1) i I. U. (1), została rozwiązana. B. A. (1) wniosła o zawarcie ugody z powódką, zgodnie z którą B. A. (2) spłaci 50% zobowiązania, tj. 41.000 zł w ratach po 500 zł płatnych miesięcznie w terminach ustalonych w ugodzie. Zdaniem pozwanej pozostałe 50% zobowiązania winna spłacić I. U. (1) jako drugi wspólnik spółki cywilnej (...).

W toku procesu powódka podtrzymała swoje dotychczasowe stanowisko i oświadczyła, że nie wyraża zgody na zaproponowany przez pozwaną sposób ugodowego zakończenia sporu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. (dawniej w A. D.), została zarejestrowana w rejestrze przedsiębiorców KRS 10 stycznia 2011 r. pod numerem (...). Przedmiotem działalności gospodarczej spółki jest przede wszystkim wynajem i dzierżawa maszyn, urządzeń oraz dóbr materialnych, gdzie indziej niesklasyfikowanych ( (...) 77.39.Z).

Dowód: informacja odpowiadająca odpisowi pełnemu z KRS karta 14-24

I. U. (1) oraz B. A. (1) od 22 sierpnia 2011 r. prowadziły działalność gospodarczą w ramach spółki cywilnej (...) w miejscowości K.. Przedmiotem działalności spółki był przede wszystkim transport drogowy towarów ( (...) 49.41.Z).

Dowód: wydruki z (...) karta 25-29, 165-166,

8 marca 2019 r. I. U. (1) i B. A. (1), działające w ramach spółki cywilnej (...), zawarły z (...) sp. z o.o. w A. D. umowę najmu. Przedmiotem umowy był wynajem naczepy (...) o numerze rejestracyjnym (...).

W art. 3 umowy strony przewidziały, że opłata miesięczna za wynajem przedmiotu najmu wynosi 1.852,74 zł netto miesięcznie za naczepę + VAT, tj. 1.852,74 zł netto + VAT za cały przedmiot najmu. Pierwsza opłata miesięczna miała być płatna z góry najpóźniej w dniu wydania przedmiotu najmu, natomiast następne były płatne z góry z 15-dniowym terminem płatności. Postanowiono, że opłata miesięczna podlega waloryzacji zgodnie ze wskaźnikiem wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych.

W art. 4 pkt 2 strony stanowiły, że koszty konserwacji naczep i koszty napraw, wynikające z normalnego użytkowania przedmiotu najmu pokrywane będą przez wynajmującego, ale nie dotyczy to wystrzałów opon oraz uszkodzeń mechanicznych.

Zgodnie z art. 8 umowy po jej wygaśnięciu najemca zobowiązany został do zwrotu przedmiotu najmu do siedziby wynajmującego lub w inne wskazane miejsce. Postanowiono również, że niezależnie od powyższego wynajmujący uprawniony jest do odebrania przedmiotu najmu po uprzednim wystosowaniu powiadomienia lub przypomnienia. Najemca zobowiązany jest do zwrotu kosztów poniesionych przez wynajmującego związanych z odebraniem naczep.

Dowód: umowa wynajmu z 8.03.2018 r. karta 32-42

30 października 2017 r. strony zawarły kolejną umowę najmu, której przedmiotem był wynajem następnej naczepy (...) o numerze rejestracyjnym (...), która co do zasady zawierała analogiczne postanowienia.

Zgodnie z art. 3 umowy 30 października 2017 r. opłata miesięczna za wynajem przedmiotu najmu wynosiła 1.852,74 zł netto miesięcznie za naczepę + VAT, tj. 1.852,74 zł netto + VAT za cały przedmiot najmu. Pierwsza opłata miesięczna miała być płatna z góry najpóźniej w dniu wydania przedmiotu najmu, natomiast następne były płatne z góry z 15-dniowym terminem płatności. Umowa przewidywała, że opłata miesięczna podlega waloryzacji zgodnie ze wskaźnikiem wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych.

Dowód: umowa wynajmu z 30.10.2017 r. karta 43-53

Spółka (...) przesyłała na adres e-mail spółki cywilnej (...) elektroniczne faktury VAT z tytułu czynsz najmu naczep.

Dowód: wiadomości e-mail z fakturami VAT karta 56-100

(...) sp. z o.o. w A. D. wystawiła I. U. (1) i B. A. (1) – wspólnikom spółki cywilnej (...) – m.in. następujące faktury VAT tytułem czynszu za najem obu naczep (za miesiące: styczeń 2018 r., luty 2018 r., kwiecień - grudzień 2018 r.):

-

faktura VAT nr (...) z 31 grudnia 2017 r. w wysokości 4.557,74 zł brutto, z terminem zapłaty 14 stycznia 2018 r. (doręczona wiadomością e - mail z 5 stycznia 2018 r. z godziny 11:01),

-

faktura VAT nr (...) z 31 stycznia 2018 r. w wysokości 4.557,74 zł brutto, z terminem zapłaty 14 luty 2018 r. (doręczona wiadomością e - mail z 13 lutego 2018 r. z godziny 15:30),

-

faktura VAT nr (...) z 31 marca 2018 r. w wysokości 4.557,74 zł brutto, z terminem zapłaty 14 kwietnia 2018 r. (doręczona wiadomością e - mail z 8 maja 2018 r. z godziny 14:08),

-

faktura VAT nr (...) z 30 kwietnia 2018 r. w wysokości 4.557,74 zł brutto, z terminem zapłaty 14 maja 2018 r. (doręczona wiadomością e - mail z 28 maja 2018 r. z godziny 08:10),

-

faktura VAT nr (...) z 31 maja 2018 r. w wysokości 4.557,74 zł brutto, z terminem zapłaty 14 czerwca 2018 r. (doręczona wiadomością e - mail z 13 czerwca 2018 r. z godziny 12:39),

-

faktura VAT nr (...) z 30 czerwca 2018 r. w wysokości 4.557,74 zł brutto, z terminem zapłaty 14 lipca 2019 r. (doręczona wiadomością e - mail z 2 lipca 2018 r. z godziny 11:01),

-

faktura VAT nr (...) z 31 lipca 2018 r. w wysokości 4.557,74 zł brutto, z terminem zapłaty doręczona wiadomością e - mail z 20 sierpnia 2018 r. z godziny 09:43),

-

faktura VAT nr (...) z dnia 31 sierpnia 2018 r. w wysokości 4.557,74 zł brutto, z terminem zapłaty 14 września 2018 r. (doręczona wiadomością e - mail z dnia 5 września 2018 r. z godziny 13:24),

-

faktura VAT nr (...) z 30 września 2018 r. w wysokości 4.557,74 zł brutto, z terminem płatności 14 października 2018 r. (doręczona wiadomością e - mail z 17 października 2018 r. z godziny 06:29),

-

faktura VAT nr (...) z 31 października 2018 r. w wysokości 4.557,74, z terminem zapłaty 14 listopada 2018 r. (doręczona wiadomością e - mail z 31 października 2018 r. z godziny 15:31),

-

faktura VAT nr (...) z 30 listopada 2018 r. w wysokości 4.557,74 zł brutto, z terminem zapłaty 14 grudnia 2018 r. (doręczona wiadomością e - mail z 3 grudnia 2018 r. z godziny 11:46).

Dowód: wiadomości e-mail z fakturami VAT karta 56-99

Za najem naczep w 2019 r. (...) sp. z o.o. w A. D. wystawiała I. U. (1) i B. A. (1) – wspólnikom spółki cywilnej (...) – faktury VAT tytułem czynszu osobno dla każdej naczepy.

Od 1 stycznia 2019 r. spółka cywilna (...) była obciążana fakturami VAT tytułem czynszu najmu za naczepę o numerze rejestracyjnym (...) po zwaloryzowaniu o 0,2%, tj. do kwoty 1.856,45 zł.

Fakty niesporne

Wystawione zostały faktury VAT z tytułu czynszu najmu za miesiące od stycznia do czerwca 2019 r. dla każdej z dwóch naczep osobno oraz faktura z tytułu czynszu najmu za lipiec 2019 r. dla naczepy numer (...) :

-

faktury VAT nr (...) z 31 grudnia 2018 r. z terminem zapłaty 14 stycznia 2019 r., pierwsza w wysokości 2.283,43 zł brutto, a druga w wysokość 2.278,87 zł brutto (doręczone wiadomością e - mail z 17 stycznia 2019 r. z godziny 09:38),

-

faktura VAT nr (...) z 31 stycznia 2019 r. w wysokości 2.283,43 zł brutto, z terminem zapłaty 14 lutego 2019 r. (doręczona wiadomością e - mail z 31 stycznia 2019 r. z godziny 15:03),

-

faktura VAT nr (...) z 31 stycznia 2019 r. w wysokości 2.278,87 zł brutto, z terminem zapłaty 14 lutego 2019 r. (doręczona wiadomością e - mail z 31 stycznia 2019 r. z godziny 15:03),

-

faktury VAT nr (...) z 28 lutego 2019 r. z terminem zapłaty 14 marca 2019 r., pierwsza w wysokości 2.278,87 zł brutto, a druga w wysokości 2.283,43 zł brutto (doręczone wiadomością e - mail z 28 lutego 2019 r. z godziny 14:58),

-

faktury VAT nr (...) z 31 marca 2019 r. z terminem zapłaty 14 kwietnia 2019 r., pierwsza w wysokości 2.283,43 zł brutto, a druga w wysokości 2.278,87 zł (doręczone wiadomością e - mail z 4 kwietnia 2019 r. z godziny 15:20),

-

faktura VAT nr (...) z 30 kwietnia 2019 r. w wysokości 2.283,43 zł, z terminem zapłaty 14 maja 2019 r. (doręczona wiadomością e - mail z 7 maja 2019 r. z godziny 16:51),

-

faktura VAT nr (...) z 30 kwietnia 2019 r. w wysokości 2.278,87 zł brutto, z terminem zapłaty 14 maja 2019 r. (doręczona wiadomością e - mail z 7 maja 2019 r. z godziny 16:52),

-

faktury VAT nr (...) z 31 maja 2019 r. z terminem płatności 14 czerwca 2018 r., pierwsza w wysokości 2.283,43 zł brutto, a druga w wysokości 2.278,87 zł brutto (doręczone wiadomością e - mail z 31 maja 2019 r. z godziny 11:34),

-

faktura VAT nr (...) z 30 czerwca 2019 r. w wysokości 2.283,43 zł brutto, z terminem zapłaty 14 lipca 2019 r. (doręczona wiadomością e - mail z 1 lipca 2019 r. z godziny 16:36) - z tytułu czynszu najmu dla naczepy numer (...).

Dowód: wiadomości e-mail z fakturami VAT, karta 56-99

30 czerwca 2019 r. (...) sp. z o.o. w A. D. wystawiła I. U. (1) i B. A. (1) jako wspólnikom spółki cywilnej (...) faktury VAT tytułem:

-

transport naczepy (...) z G. ( (...)) do G. ( (...)) - faktura VAT nr (...) wysokości 676,50 zł brutto (550 zł netto + VAT), z terminem zapłaty 14 lipca 2019 r. (doręczona wiadomością e - mail z 2 lipca 2019 r. z godziny 14:06),

-

opłata za sprawdzenie i przyjęcie naczepy (...) - faktura VAT nr (...) w wysokości 121,77 zł brutto (99 zł netto + VAT), z terminem zapłaty 14 lipca 2019 r. (doręczona wiadomością e - mail z 2 lipca 2019 r. z godziny 14:07).

W mailu z 2 lipca 2019 r. z godziny 14:07 dodatkowo wskazano:

„do końca tygodnia dostaną państwo raport z przyjęcia naczepy oraz wykaz/cennik szkód”.

W kolejnym mailu - z 8 lipca 2019 r. z godziny 13:55 - wskazano:

„załączam notę obciążeniową (mandat) oraz fakturę za prace administracyjne związane z obsługą mandatu”.

W załączeniu do maila wysłana została faktura VAT nr (...) wystawiona 30 czerwca 2019 r. z terminem płatności 14 lipca 2019 r., która w rubryce „nazwa towaru lub usługi” wskazuje: „opłata administracyjna/mandat (...)”. Faktura została wystawiona na kwotę 184,50 zł (150 zł netto + VAT).

27 września 2019 r. I. U. (1) i B. A. (1) jako wspólnicy spółki cywilnej (...) otrzymały drogą elektroniczną fakturę nr (...) dotyczącą naczepy (...), wystawioną na kwotę 1.230 zł (1.000 zł netto + VAT, z terminem płatności 11 października 2019 r. (e - mail z 27 września 2019 r. z godziny 14:28). W rubryce „nazwa towaru lub usługi” wskazano: lampa zespolona, trójkąt, błotnik lewa strona, robocizna.

Dowód: wiadomości e-mail z fakturami VAT, karta 100-107

29 marca 2020 r. (...) sp. z o.o. w A. D. wysłała drogą pocztową zarówno do I. U. (1), jak i do B. A. (1), wezwania do zapłaty należności z wymienionych wyżej faktur VAT.

Przesyłki zostały zwrócone jako niepodjęte w terminie.

Dowód: wezwania do zapłaty z 29.03.2020 r. z dowodem zwrotu przesyłek, karta 109-118

Pismem z 25 lutego 2020 r. B. A. (1) wypowiedziała umowę spółki cywilnej (...). I. U. (1) przyjęła to pismo i nie wniosła zastrzeżeń co do sposobu rozliczenia zobowiązań.

Spółka cywilna (...) została usunięta 4 sierpnia 2020 r. z (...), natomiast 14 września 2020 r. - wykreślona z rejestru VAT.

Dowód: oświadczenie o wypowiedzeniu umowy z 25.02.2020 r. karta 183

wydruk – zmiany w (...) karta 166

wydruk karta 166-167

Sąd zważył co następuje:

Powódka wywodzi objęte pozwem roszczenia z dwóch umów zawartych z B. A. (1) i I. U. (1) ( spółka cywilna (...)) z 8 marca 2017 r. i z 30 października 2017 r., których przedmiotem był wynajem naczep (...), odpowiednio o numerach rejestracyjnych (...).

Powódka domaga się zapłaty czynszu najmu dla obu naczep za miesiące styczeń 2018 r., luty 2018 r., od kwietnia do grudnia 2018 r., od stycznia do czerwca 2019 r. oraz za lipiec 2019 r. dla naczepy numer (...). Powódka dochodzi również odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych, z wyjątkiem czynszu za lipiec 2019 r. dla naczepy numer (...), tego roszczenia powódka dochodzi bowiem tylko w zakresie kwoty głównej (bez odsetek). Ponadto powódka z umowy najmu wywodzi roszczenie o zapłatę za usługi związane z wydaniem i odebraniem naczep, to jest za transport naczepy (...) oraz przyjęcie i sprawdzenie naczepy (...).

Dodatkowo powódka dochodzi roszczeń odszkodowawczych związanych z używaniem naczep: opłaty za prace administracyjne związane z obsługą mandatu oraz za mandat karny, a także wydatków związanych z naprawą naczepy (...) (obejmujących lampę zespoloną, trójkąt, błotnik lewą stronę i robociznę).

Roszczenie o zapłatę czynszu najmu znajduje podstawę prawną w art. 864 § 1 k.c., zgodnie z którym: przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.

Roszczenia za usługi związane z wydaniem i odebraniem naczep zostały przewidziane umowami, B. A. (1) i I. U. (1) są zobowiązane do zapłacenia za te usługi zgodnie z art. 354 § 1 k.c.

Roszczenia odszkodowawcze znajdują podstawę prawną w art. 471 k.c.

Pozwana B. A. (1) nie kwestionowała tego, że prowadząc działalność gospodarczą wspólnie z I. U. (1) (w ramach spółki cywilnej (...)) zawarła z (...) sp. z o.o. w A. D. umowy z 8 marca 2017 r. i z 30 października 2017 r., których przedmiotem był wynajem naczep (...), odpowiednio o numerach rejestracyjnych (...). Nie zaprzeczała też temu, iż należność główna dochodzona przez powódkę nie została uregulowana. Pozwana nie zgadzała się jednak z tym, że odpowiada za dług solidarnie z byłą wspólniczką I. U. (1). Twierdziła, że powinna spłacić tylko połowę objętej żądaniem pozwu należności, a drugą połowę winna uregulować I. U. (1). W związku z tym wystąpiła z wnioskiem o zawarcie z powódką ugody, której przedmiotem byłaby spłata przez B. A. (1) 50% zobowiązania w ratach. Powódka nie wyraziła zgody na ugodowe zakończenie sprawy na tych warunkach.

Stanowisko pozwanej nie znajduje uzasadnienia w obowiązującym prawie.

Art. 864 k.c. stanowi: za zobowiązania spółki wspólnicy odpowiedzialni są solidarnie.

Odpowiedzialność solidarna wspólników spółki cywilnej powstaje z mocy prawa i nie można jej modyfikować umownie. Odpowiedzialność na mocy tego przepisu ponoszą zarówno obecni, jak i byli wspólnicy spółki cywilnej, przy czym odpowiedzialność tych ostatnich uzależniona jest od tego, czy byli oni wspólnikami spółki w okresie powstania zobowiązania.

Na tle art. 864 k.c. w orzecznictwie i doktrynie podkreśla się w szczególności, że odpowiedzialność byłego wspólnika za zobowiązania z okresu jego uczestnictwa w spółce cywilnej nie ustaje przez wystąpienie ze spółki i to bez względu na to, czy nastąpiło ono na podstawie osobnej umowy między wspólnikami, czy na podstawie wypowiedzenia swego udziału przez wspólnika. Chodzi tu przy tym o zobowiązania, które powstały w czasie trwania spółki, tj. powstałe przed wystąpieniem wspólnika ze spółki [por. wyr. SA w Katowicach z 17.11.1994 r., I ACr 502/94; por. wyr. SN z 24.8.1967 r., II CR 187/67, L.]. Solidarnej odpowiedzialności wspólników spółki cywilnej za długi spółki (art. 864 k.c.), wynikające ze zobowiązań powstałych w czasie istnienia spółki, nie uchyla także fakt jej rozwiązania [por. wyr. SA w Katowicach z 17.11.1995 r., I ACr 583/95, L.].

Taka sytuacja wystąpiła w rozpoznawanej sprawie. Pozwana B. A. (1) oraz I. U. (1) były wspólnikami spółki cywilnej w czasie powstania zobowiązania, zobowiązanie nie zostało spłacone. Zarówno fakt powstania zobowiązania, jak i fakt braku zapłaty jest w sprawie niniejszej niesporny.

Wyjaśnić trzeba dalej, że odpowiedzialność solidarną dłużników opisuje art. 366 k.c., zgodnie z którym:

§ 1. K. dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych (solidarność dłużników).

§ 2. Aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani.

W przypadku spółki cywilnej odpowiedzialność solidarna wspólników jako dłużników solidarnych za zobowiązania zaciągnięte w ramach prowadzenia spółki cywilnej przejawia się w tym, że wierzyciel może żądać zaspokojenia swojego roszczenia zarówno z majątku wspólnego wspólników, jak i majątków odrębnych poszczególnych wspólników albo jednego z nich.

Jeżeli jeden wspólnik zaspokoi całe zobowiązanie, po jego stronie powstaje wobec pozostałych wspólników tzw. roszczenie regresowe, uregulowane w art. 376 § 1 k.c.:

Jeżeli jeden z dłużników solidarnych spełnił świadczenie, treść istniejącego między współdłużnikami stosunku prawnego rozstrzyga o tym, czy i w jakich częściach może on żądać zwrotu od współdłużników. Jeżeli z treści tego stosunku nie wynika nic innego, dłużnik, który świadczenie spełnił, może żądać zwrotu w częściach równych.

Roszczenie regresowe (zwrotne) jednego z dłużników solidarnych – wspólników spółki cywilnej – w stosunku do pozostałych powstaje wyłącznie w sytuacji, w której jeden wspólnik spłacił zobowiązanie pieniężne wszystkich wspólników powstałe w wyniku działalności spółki ze swojego majątku odrębnego. Oznacza to, że jeżeli B. A. (1) zapłaci całe zobowiązanie wobec powódki, będzie mogła domagać się zwrotu od I. U. (2) odpowiedniej części zapłaconej kwoty. Wysokość tej kwoty reguluje umowa spółki cywilnej (B. A. (1) twierdzi w sprawie niniejszej, że jest to 50%).

Mając na uwadze powyższe rozważania brak było podstaw do zasądzenia od B. A. (1) na rzecz powódki jedynie połowy dochodzonej kwoty.

Zasadne było również żądanie powódki o zapłatę odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych, umowa najmu jest bowiem transakcją handlową w świetle ustawy z 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych.

Wyjaśnienia wymaga, że ustawa ta wcześniej obowiązywała pod nazwą ustawa o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, nazwa ustawy została zmieniona w ramach nowelizacji dokonanej ustawą z 19 lipca 2019 r., która weszła w życie 1 stycznia 2020 r.

W art. 20 ust. 1 ustawa nowelizująca stanowi, że do transakcji handlowych zawartych przed dniem 1 stycznia 2020 r. stosuje się przepisy dotychczasowe, jednakże zgodnie z art. 20 ust. 3 ustawy: do ustalenia wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych, o których mowa w art. 4 pkt 3 ustawy zmienianej w art. 10, które stały się wymagalne po dniu 1 stycznia 2020 r., stosuje się przepis art. 4 pkt 3 ustawy zmienianej w art. 10, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą.

Mając na uwadze, że umowa najmu jest transakcją handlową, zasądzone zostały odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych od roszczeń powódki obejmujących czynsz najmu oraz odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych od roszczeń wynikających z umów najmu i związanych z wydaniem i odebraniem rzeczy.

Termin płatności czynszu najmu został uregulowany w umowach, gdzie strony postanowiły, iż opłaty miesięczne za wynajem (czyli czynsz) są płatne z góry z 15-dniowym terminem płatności. Z zapisu tego wynika, że termin spełnienia świadczenia oznaczony przez umowę został zastrzeżony na korzyść dłużnika (art. 457 k.c.). Oznacza to, że termin płatności czynszu najmu przypadał piętnastego dnia każdego miesiąca, dłużniczki pozostawały zatem w opóźnieniu od szesnastego dnia każdego miesiąca.

Powódka w pozwie prawidłowo oznaczyła termin wymagalności roszczeń z tytułu czynszu jako piętnasty dzień każdego miesiąca, nieprawidłowo jednak domagała się odsetek od dnia będącego terminem płatności, a nie od dnia następnego. Konieczna była zatem korekta żądania w zakresie odsetek, które zostały zasądzone z tytułu czynszu najmu od szesnastego dnia każdego miesiąca, a nadto z uwzględnieniem art. 115 k.c., zgodnie z którym: jeżeli koniec terminu do wykonania czynności przypada na dzień uznany ustawowo za wolny od pracy lub na sobotę, termin upływa następnego dnia, który nie jest dniem wolnym od pracy ani sobotą.

Z kolei wynikające z umowy roszczenia związane wydaniem i odebraniem rzeczy mają charakter zobowiązań bezterminowych, ustawowe odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych zostały zatem zasądzone od dnia następnego po terminie płatności wskazanym w fakturze VAT (art. 455 k.c.).

Zasadne okazały się również roszczenia odszkodowawcze powódki (art. 471 k.c.), potwierdzone fakturą VAT nr (...) wystawianą tytułem zwrotu opłaty za mandat i czynności administracyjne związane z obsługą mandatu w kwocie 184 zł brutto (150 zł + VAT) oraz fakturą VAT nr (...) z tytułu napraw naczepy w kwocie 1.230 zł brutto (1.000 +VAT). Pozwana nie kwestionowała zasadności także tych roszczeń.

Należało jednak mieć na uwadze, że powódka niezasadnie doliczyła do roszczeń odszkodowawczych podatek VAT. W orzecznictwie od wielu lat ugruntowany jest pogląd, że szkodą płatnika podatku VAT są jego wydatki w kwotach netto, poszkodowany będący płatnikiem podatku VAT może bowiem obniżyć podatek należny o kwotę podatku VAT naliczonego przy nabyciu usług od podwykonawców [por. np. uchwała Sądu Najwyższego z 16 października 1998 r., III CZP 42/98, uchwała Sądu Najwyższego z 22 kwietnia 1997 r., III CZP 14/97].

Tym samym roszczenia odszkodowawcze powódki zostały uwzględnione w kwotach netto, to jest w wysokości odpowiednio 150 zł oraz 1.000 zł.

Konsekwentnie przyjąć należało, że roszczenia odszkodowawcze dochodzone przez powódkę na podstawie faktur VAT nr (...) nie mogą być uznane za świadczenia pieniężne z transakcji handlowej w rozumieniu art. 7 ustawy z 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych.

W brzmieniu obecnym definicja świadczenia pieniężnego zawarta jest art. 4 pkt 1a ustawy (świadczenie pieniężne to wynagrodzenie za dostawę towaru lub wykonanie usługi w transakcji handlowej), zaś transakcją handlową zgodnie z art. 4 pkt 1 jest umowa, której przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi, jeżeli strony, o których mowa w art. 2, zawierają ją w związku z wykonywaną działalnością.

Pod rządami ustawy przed nowelizacją powołaną wyżej nie było definicji „świadczenia pieniężnego”, ale tożsame znaczenie terminu „świadczenia pieniężnego”, za które przysługują odsetki w transakcjach handlowych, można było odkodować z brzmienia innych obowiązujących wtenczas przepisów, tj. art. 4 pkt 1 oraz art. 7 ust. 1 i 2 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych.

W tej sytuacji należy przyjąć, że żądanie odsetek od kwot 150 zł i 1.000 zł znajduje podstawę prawną w art. 481 § 1 k.c., zasądzone zostały zatem od tych kwot odsetki ustawowe za opóźnienie. Roszczenia odszkodowawcze oparte o art. 471 k.c. mają charakter zobowiązań bezterminowych, ustawowe odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych zostały zatem zasądzone od dnia następnego po terminie płatności wskazanym w fakturze VAT (art. 455 k.c.).

Stan faktyczny niniejszej sprawy pozostawał bezsporny. Został ustalony w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, tj. na podstawie dowodów z dokumentów powołanych przez obie strony, które Sąd uznał za wiarygodne, żadna ze stron nie kwestionowała ich treści, nie wzbudziły one nadto wątpliwości Sądu co do ich autentyczności i prawdziwości.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. uznając, iż powódce przysługuje całość poniesionych kosztów procesu, albowiem uległa ona jedynie w niewielkiej części (powódka wygrała proces w 99,68%). Na koszty te składają się: opłata sądowa od pozwu w kwocie 4.101 zł, opłata od pełnomocnictwa procesowego w kwocie 17 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 5.400 zł ustalone na podstawie § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r., poz. 1800 ze zm.).