Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 marca 2023 roku

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Sławomir Splitt

Protokolant Jolanta Migot

po rozpoznaniu w dniu 17 marca 2023 r. w Gdyni,

na rozprawie

sprawy z powództwa Gminy M. G.

przeciwko D. M. i A. M. (1)

o zapłatę

I. oddala powództwo;

II. nakazuje ściągnąć od powoda Gminy M. G. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Gdyni kwotę 240,00 złotych (dwieście czterdzieści złotych) tytułem zwrotu wydatków poniesionych tymczasowo ze środków Skarbu Państwa.

UZASADNIENIE

Powódka Gmina M. G. wniosła pozew przeciwko D. M. oraz A. M. (1), domagają się zapłaty kwoty 8.253,87 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu (tj. od dnia 30 grudnia 2021 roku) do dnia zapłaty, z tym że spełnienie świadczenia przez któregokolwiek z pozwanych zwalnia drugiego z pozwanych z obowiązku spełnienia świadczenia, a także zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powódka wskazała, iż pozwani byli najemcami lokalu numer (...) położonego w G. przy ulicy (...). Umowa najmu lokalu została z nimi rozwiązana z dniem 30 listopada 2015 roku.

Powódka dochodzi wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z lokalu za okres od dnia 1 sierpnia 2018 roku do dnia 30 listopada 2021 roku.

Należność obejmuje kwotę należności głównej – 7.543,28 złotych i odsetek – 710,59 złotych.

(pozew – k. 3-5)

Ustanowiona w sprawie kurator procesowy dla pozwanych nieznanych z miejsca pobytu wniosła w odpowiedzi na pozew o oddalenie powództwa i nie obciążanie pozwanych kosztami.

W uzasadnieniu stwierdziła, że powódka już w 2015 roku posiadała wiedzę, że pozwani nie przebywają pod wskazanym w pozwie adresem. Pomimo tego wystawiała zawiadomienia o zmianie wysokości opłat oraz wezwania do zapłaty, które nie były wysyłane do pozwanych, a przynajmniej brak jest potwierdzeń ich wysyłania w aktach sprawy. Już w 2016 roku w oparciu o prawomocny wyrok eksmisyjny powódka mogła przeprowadzić eksmisję i korzystać z lokalu pobierając z niego pożytki, a nie wytaczać kolejne powództwa o zapłatę.

(odpowiedź na pozew – k. 98-98v.)

Stan faktyczny:

Dnia 1 listopada 1963 roku pomiędzy Miejskim Zarządem Budynków Mieszkalnym Administracją (...) w G. a A. M. (2) zawarta została umowa najmu lokalu położonego w G. przy ul. (...).

(dowód: umowa najmu – k. 5-9v.)

W złożonym przez A. M. (2) oświadczeniu z dnia 12 grudnia 1968 roku wskazano, że w lokalu tym zamieszkują A. M. (2) (główna najemczyni) oraz jej synowie: R. M., J. M., K. M. oraz A. M. (1). A. M. (1) miał w tym czasie 14 lat.

(dowód: oświadczenie najemcy – k. 10)

Postanowieniem z dnia 31 grudnia 2014 roku wydanym przez Sąd Rejonowy w Gdyni w sprawie III R Ns 661/14 ustanowiono dla A. M. (1) oraz D. M. jako nieobecnych kuratora celem reprezentowania ich interesów w postępowaniu administracyjnym dotyczącym rozwiązania umowy najmu przedmiotowego lokalu.

(dowód: postanowienie – k. 117)

Pismem z dnia 20 kwietnia 2015 roku powódka złożyła kuratorowi oświadczenie o rozwiązaniu z pozwanymi stosunku najmu przedmiotowego lokalu z powodu nie zamieszkiwania w nim przez okres dłuższy niż 12 miesięcy oraz fakt nie wywiązywania się z obowiązku ponoszenia należnych opłat.

(dowód: wypowiedzenie – k. 11 wraz z potwierdzeniem odbioru – k. 11v.)

Decyzją nr (...) Prezydenta Miasta G. z dnia 3 lipca 2015 roku wymeldowano pozwanych z przedmiotowego lokalu.

(dowód: decyzja – k. 118-119)

Wyrokiem z dnia 12 kwietnia 2016 roku Sądu Rejonowego w Gdyni w sprawie o sygn. akt I C 461/16 nakazano pozwanym opuszczenie, opróżnienie i wydanie powódce przedmiotowego lokalu, ustalając, że nie przysługuje im uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego. W postępowaniu tym nie doręczono pozwanym korespondencji w sprawie. Ustanowiony kurator procesowy nie ustalił miejsca pobytu pozwanych.

(dowód: zarządzenie z dnia 09.03.2016r. – k. 121, pismo kuratora z dnia 01.04.2016r. – k. 122, telegram KP R. – k. 123, wyrok – k. 124)

Powódka kierowała do pozwanych korespondencję pod adres przedmiotowego lokalu, jednak nigdy nie została przez nich podjęta.

(bezsporne)

Dnia 24 czerwca 2022 roku powódka w oparciu o ww. wyrok eksmisyjny odzyskała władztwo nad lokalem. W protokole z czynności komorniczych stwierdzono, że ostatni raz ktoś był w tym lokalu prawdopodobnie w 2014 roku.

(dowód: protokoły – k. 85-87, pismo z dnia 08.07.2022r. – k. 88)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie przedłożonych przez powódkę dokumentów, jak również na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach sprawy eksmisyjnej o sygn. I C 461/16.

Brak było podstaw do kwestionowania ich autentyczności, a więc faktu, że osoby pod nimi podpisane złożyły oświadczenia w nich zawarte.

Podstawą prawną dochodzonego roszczenia stanowił art. 18 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego z dnia 21 czerwca 2001 r. (Dz.U. Nr 71, poz. 733 ze zm.), zgodnie z którym osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie (ust. 1). Odszkodowanie, o którym mowa w ust. 1, odpowiada wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu. Jeżeli odszkodowanie nie pokrywa poniesionych strat, właściciel może żądać od osoby, o której mowa w ust. 1, odszkodowania uzupełniającego (ust. 2).

Względnie podstawę roszczenia stanowić mógł art. 225 k.c. w zw. z art. 224 k.c. Wedle art. 224 k.c. samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie, ani za jej pogorszenie lub utratę. Nabywa własność pożytków naturalnych, które zostały od rzeczy odłączone w czasie jego posiadania, oraz zachowuje pobrane pożytki cywilne, jeżeli stały się w tym czasie wymagalne (§ 1). Jednakże od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył (§ 2). Natomiast zgodnie z art. 225 k.c. obowiązki samoistnego posiadacza w złej wierze względem właściciela są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili, w której ten dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy. Jednakże samoistny posiadacz w złej wierze obowiązany jest nadto zwrócić wartość pożytków, których z powodu złej gospodarki nie uzyskał, oraz jest odpowiedzialny za pogorszenie i utratę rzeczy, chyba że rzecz uległaby pogorszeniu lub utracie także wtedy, gdyby znajdowała się w posiadaniu uprawnionego.

W powyższej sprawie istota sporu sprowadzała się do ustalenia tego, czy powódka wykazała fakt zamieszkiwania w spornym lokalu pozwanych w okresie objętym sporem, to jest w okresie od dnia 1 sierpnia 2018 roku do dnia 30 listopada 2021 roku, jak również czy na pozwanych spoczywał prawny obowiązek wydania powódce przedmiotowego lokalu, z którego można by przyjmować odpowiedzialność pozwanych za opłaty objęte pozwem.

Powódka swoje roszczenie opierała przede wszystkim na domniemaniu prawnym, że pozwani wstąpili w stosunek prawny najmu przedmiotowego lokalu – jak się wydaje – po głównym najemcy – A. M. (2).

Zgodnie z zasadami procesu cywilnego ciężar dowodu spoczywa na stronach (art. 232 k.p.c., art. 3 k.p.c., art. 6 k.c.). Jego istota sprowadza się do ryzyka poniesienia przez stronę ujemnych konsekwencji braku wywiązania się z powinności przedstawienia dowodów. Skutkiem braku wykazania przez stronę prawdziwości twierdzeń o faktach istotnych dla sprawy jest tylko to, że twierdzenia takie zasadniczo nie będą mogły leżeć u podstaw sądowego rozstrzygnięcia. Strona, która nie udowodni przytoczonych twierdzeń, utraci korzyści, jakie uzyskałaby aktywnym działaniem. Artykuł 6 k.c. określa reguły dowodzenia, tj. przedmiot dowodu oraz osobę, na której spoczywa ciężar udowodnienia faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia, przy czym sąd nie ma obowiązku dążenia do wszechstronnego zbadania wszystkich okoliczności sprawy oraz nie jest zobowiązany do zarządzania dochodzenia w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie. Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na tej stronie, która z tych faktów wywodzi skutki. Kluczowe dla rozstrzygnięcia fakty nie mogą opierać się wyłącznie na gołosłownych twierdzeniach strony i jej przekonaniu, które nie znajduje oparcia w zebranym w sprawie materiale dowodowym. Istotne dla rozstrzygnięcia okoliczności muszą zostać udowodnione (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 28.11.2019 r., I AGa 50/19, LEX nr 2944289 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 20.11.2019 r., III AUa 22/19, LEX nr 2764307).

W ocenie Sądu przedłożone przez stronę powodową dowody nie uzasadniają twierdzenia, iż pozwani zamieszkiwali w przedmiotowym lokalu w okresie objętym pozwem, czy aby wstąpili w stosunek najmu po pierwotnym najemcy skoro już same twierdzenia to uzasadniające są niewystarczające, gdyż istotny jest moment, w którym można mówić o pozwanych jako najemcach.

Umowa najmu z 1963 roku nie została zawarta przez pozwanych. Pozwany A. M. (1) miał wówczas 9 lat. Z kolei kiedy miał 14 lat jego matka oświadczyła, że zamieszkuje on razem z nią i pozostałym rodzeństwem w przedmiotowym lokalu.

Zameldowanie w tym lokalu wynikało z czynności administracyjnych dokonanych przez matkę pozwanego i zostały dokonane zapewne bez wiedzy i woli pozwanego.

Czynności te poprzedzały pół wieku od początkowego okresu dochodzonego pozwem. Jeżeli zaś mowa o D. M. – żonie pozwanego, zupełnie brak jakiegokolwiek śladu, że zajmowała sporny lokal.

Nie zmienia tego faktu zameldowanie w lokalu skoro jednocześnie nie można tego potwierdzić innymi dowodami. W orzecznictwie utrwalona jest linia, zgodnie z którą fakt zameldowania w lokalu nie przesądza automatycznie o fakcie zamieszkiwania w lokalu.

Przy tak skromnym materiale dowodowym powódka nie starała się nawet wyjaśnić, skąd wywodzi, że to akurat pozwany A. M. (1) wraz z żoną D. M. mieli kiedykolwiek w dorosłym życiu zajmować sporny lokal, a nie pozostałe osoby wskazane w oświadczeniu głównego najemcy z 1968 roku. Powódka w sprawie eksmisyjnej powoływała się na zgłoszenie do zamieszkiwania (vide: k. 115), ale również jest to dokument wytworzony przez administrację Budynków Komunalnych nr (...) ( Zakład (...)).

Ani z okresu poprzedzającego okres objęty pozwem ani z okresu objętego pozwem powódka nie przedstawiła żadnego dokumentu, który poświadczałby przebywanie pozwanych w tym lokalu. Nie przedstawiła też dokumentu z którego wynikałoby takie przebywania w okresie późniejszym (co mogłoby stwarzać domniemanie stałości przebywania).

Bazowanie na dokumentach pochodzących sprzed pół wieku nie może prowadzić do obarczenia pozwanych odpowiedzialnością za płatność odszkodowania, albowiem odnoszą się one do okresu zbyt odległego od okresu dochodzonej należności.

W zasadzie z dokumentów w aktach sprawy wynika wniosek zupełnie przeciwny, a więc to, że pozwani nie zajmowali lokalu objętego pozwem, co najmniej już w 2014 roku.

Nie można natomiast pozwanych obarczyć odpowiedzialnością za niewydanie lokalu, albowiem obowiązek ten obarczał główną najemczynię, której dalsze losy nie są znane. Powódka zaśnie przedstawiła żadnego dokumentu, z którego wynikałoby wstąpienie w stosunek najmu pozwanego lub pozwanych. Z wiedzy Sądu z innych postępowań zaś wynika, iż takie dokumenty były sporządzane – choćby w drodze aneksowania umów, oświadczeń osób ubiegających się o wstąpienie w prawa po zmarłym najemcy, czy oświadczeń co do osób zamieszkujących w przedmiotowym lokalu.

Tym samym Sąd uznał, iż formułując żądanie pozwu powódka nie zebrała wystarczających dowodów pozwalających na przypisanie pozwanym odpowiedzialności za roszczenia pieniężne objęte pozwem.

Mając na względzie powyższe Sąd na podstawie art. 18 ust. 1 ustawy o ochronie praw lokatorów (...) a contrario oddalił powództwo.

Na podstawie przepisu art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd obciążył powódkę obowiązkiem poniesienia kosztów sądowych – w postaci wydatku – pozostałej części nie pokrytego zaliczką wynagrodzenia kuratora.