Pełny tekst orzeczenia

Przewodniczący

SSA Janusz Sulima (spr.)

Sędziowie

SSA Halina Czaban

SSA Jerzy Szczurewski

Protokolant

Barbara Mosiej

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 38/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1. CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia 4 stycznia 2023 roku, sygn. akt III K 122/22

1.2. Podmiot wnoszący apelację

oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

oskarżyciel posiłkowy

oskarżyciel prywatny

obrońca

oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

na korzyść

na niekorzyść

w całości

w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego

zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2. USTALENIE FAKTÓW W ZWIĄZKU Z DOWODAMI
PRZEPROWADZONYMI PRZEZ SĄD ODWOŁAWCZY

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu

z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów (dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające

znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu

z pkt 2.1.1

albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3. STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH

ZARZUTÓW I WNIOSKÓW

Lp.

Zarzut

1.

2.

rażąca niewspółmiernośc kary orzeczonej w wymiarze 12 lat pozbawienia wolności, poprzez orzeczenie kary rażąco wygórowanej i niewspółmiernie wysokiej w stosunku do stopnia winy oskarżonego, co powoduje, że kara ta jest zbyt dotkliwa, a orzeczenie kary w niższym wymiarze spełniłoby funkcje kary, uwzględniając zarówno prewencję ogólną, jak i indywiduwalną;

obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż kwalifikacja prawna czynu, tj. art. 46 §1 k.k. w zw. z art. 446 §4 k.c. poprzez błędne określenie odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę i orzeczenie zadośćuczynienia w kwocie wygórowanej, niestanowiącej ekwiwalentu doznanych przez D. D. cierpień, a nadto w kwocie prowadzącej do jej wzbogacenia się.

zasadny

częściowo zasadny

niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Odnośnie zarzutu z punktu 1:

Zgodzić się należy z obrońcą, że wymierzona wobec oskarżonego M. P. kara jest rażąco surowa.

Pojęcie „rażącej niewspółmierności kary” ma charakter ocenny. Kodeks postępowania karnego nie wskazuje kryteriów tej „niewspółmierności”. Rażącą niewspółmierność kary należy wiązać ze skalą, natężeniem tej niewspółmierności.

Rację ma obrońca podnosząc, że wzajemne zestawienie okoliczności łagodzących i obciążających nie uzasadniało sięgnięcie przez sąd po sankcję tak surową, jaką jest kara 12 lat pozbawienia wolności. Sąd pierwszej instancji nie uwzględnił w wystarczającym stopniu okoliczności łagodzących. Należało bowiem bardziej uwypuklić, że M. P. w zasadzie przyznał się do popełnienia zarzuconego mu czynu. Wyraźnie wyraził żal z powodu swego zachowania. Przeprosił pokrzywdzoną. Prosił o wybaczenie. Stwierdził też, że „nie powinno było w ogóle to się zdarzyć”. Brak jest jakichkolwiek podstaw do snucia, że żal i skrucha oskarżonego nie były szczere. Podkreślić też należy, że oskarżony działał z zamiarem nagłym. Na pewno nie chciał spowodować śmierci pokrzywdzonego.

Wprawdzie był on w przeszłości dwukrotnie karany sądownie, ale nie za przestępstwa odznaczające się znaczną szkodliwością społeczną oraz nie skierowane przeciwko życiu i zdrowiu.

Nie ulega najmniejszej wątpliwości, że popełnione przez niego przestępstwo cechuje się znaczną szkodliwością społeczną. Na niekorzyść oskarżonego przemawia między innymi to, że pobił pokrzywdzonego w gruncie rzeczy z niskich pobudek, w środowisku lokalnym posiada negatywną opinię. Przy wymiarze kary nie można jednakże tracić z pola widzenia wskazanych wcześniej okoliczności łagodzących. Słusznie obrońca podniósł, że w przypadku kary 12 lat pozbawienia wolności oskarżony opuści zakład karny w podeszłym wieku. Mając zaś na względzie okoliczności łagodzące istnieje duża szansa na to, że niższa kara osiągnie wobec oskarżonego cele zarówno wychowawcze i prewencyjne i że po powrocie do społeczeństwa oskarżony nigdy więcej nie popełni przestępstwa.

Z tych wszystkich względów należało obniżyć wymiar orzeczonej wobec M. P. kary, ale nie w stopniu zaproponowanym przez obrońcę. Należało bowiem mieć też na względzie funkcję kary w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Nie można też było zignorować okoliczności obciążających oskarżonego.

Odnośnie zarzutu z punktu drugiego:

Żadną miarą nie można zgodzić się z obrońcą, że rozstrzygnięcie o środku kompensacyjnym dotknięte jest obrazą prawa materialnego. W tym przypadku należy w pełni zgodzić się z Sądem Okręgowym, że przyznana konkubinie pokrzywdzonego kwota zadośćuczynienia jest w realiach niniejszej sprawy minimalną. jaką powinna otrzymać od oskarżonego. Wbrew twierdzeniom autora apelacji na wysokość tej kwoty nie mogła wpłynąć okoliczność, że sama pokrzywdzona nie wnosiła przed sądem o zasądzenie zadośćuczynienia. Sąd ze wszech miar słusznie orzekł o środku kompensacyjnym. Nie ma też racji obrońca, że D. D. nie łączyły z pokrzywdzonym zażyłe stosunki. Obrońca nie podważył ustaleń Sądu pierwszej instancji, że żyli oni w konkubinacie, choć zdarzały się między nimi napięcia i konflikty, najczęściej determinowane uzależnieniem od alkoholu. Nieprawdą jest, że łączyło ich jedynie wspólne potomstwo. Sąd Okręgowy słusznie też, uzasadniając w tym przedmiocie rozstrzygnięcie, powołał się na emocjonalne wystąpienie D. D. na rozprawie, co świadczyło o tym, że była mocno związana z pokrzywdzonym, a jego śmierć była dla niej dużą, osobistą stratą. Obecnie pozostała sama z dziećmi, licząc jedynie na pomoc innych członków swoje rodziny.

Kwota przyznanego zadośćuczynienia nie jest na pewno nadmierna i bynajmniej nie prowadzi do wzbogacenia uprawnionego. Ustalone przez Sąd pierwszej instancji ustalenia w tym zakresie uzasadniały nawet przyznanie konkubinie pokrzywdzonego znacznie wyższej kwoty. Oczywiście podwyższenie przez Sąd odwoławczy tej kwoty było niemożliwe z uwagi na kierunek apelacji.

Wniosek

wymierzenie oskarżonemu na podstawie art. 156 §3 k.k. kary 6 lat pozbawienia wolności oraz orzeczenie od oskarżonego M. P. na rzecz D. D. 5.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę związaną ze śmiercią jej konkubenta A. S..

zasadny

częściowo zasadny

niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Stwierdzenie, że wymierzona oskarżonemu kara jest rażąco surowa uzasadniała uwzględnienie wniosku obrońcy oskarżonego o obniżenie kary, ale nie w stopniu wskazanym w apelacji.

Przyznana konkubinie kwota zadośćuczynienia jest dość niska, co całkowicie wyklucza uwzględnienie wniosku obrońcy w tym zakresie. Zaproponowana przez obrońcę kwota nie jest nawet symboliczną i nijak się ma do straty osobistej konkubiny pokrzywdzonego.

4. OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5. ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Utrzymano wyrok w zakresie winy oskarżonego i orzeczonego wobec niego środka kompensacyjnego.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Wina oskarżonego nie została zakwestionowana przez obrońcę. Przyznana zaś kwota zadośćuczynienia z pewnością nie może być uznana za rażąco wygórowaną, a tylko stwierdzenie takiej okoliczności mogłoby uzasadniać obniżenie zasądzonego zadośćuczynienia.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zmieniono zaskarżony wyrok co do kary.

Zwięźle o powodach zmiany

Przyczyny obniżenia kary uzasadniono w części odnoszącej się do postawionych w apelacji zarzutów.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6. KOSZTY PROCESU

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III i IV

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu oskarżonej orzeczono na podstawie §11 ust. 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. 2015 poz. 1800 ze zm.) oraz §4 ust.3 rozporządzenia MInistra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (t. j. Dz. U. z 2019 r. poz. 18).

Z uwagi, że oskarżony jest pozbawiony możliwości zarobkowania został on zwolniony od ponoszenia kosztów sądowych na podstawie art. 624 §1 k.p.k.

7. PODPIS