Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 kwietnia 2023 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSA Jerzy Skorupka /spr./

Sędziowie: SA Artur Tomaszewski

SA Wiesław Pędziwiatr

Protokolant: Joanna Rowińska

przy udziale Andrzeja Roli prokuratora Prokuratury (...) we W.del. do Prokuratury (...) we W.

po rozpoznaniu 26 kwietnia 2023 r.

sprawy D. R.

o odszkodowanie i zadośćuczynienie

od wyroku Sądu Okręgowego we Wrocławiu

z 25 października 2022 r., sygn. akt III Ko 226/22

I.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

II.  stwierdza, że Skarb Państwa ponosi koszty procesu za postępowanie odwoławcze.

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy we Wrocławiu wyrokiem z 25 października 2023 r., III Ko 226/22:

I.  na podstawie art. 8 ust.1 i 2a ustawy z dnia 23 lutego 1991 r.
o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz. U. nr 34, poz. 149 z późniejszymi zmianami) zasądził od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy D. R. kwotę 54577,44 zł (pięćdziesiąt cztery tysiące pięćset siedemdziesiąt siedem złotych czterdzieści cztery grosze) tytułem odszkodowania, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

II.  na podstawie art. 8 ust.1 i 2a ustawy z dnia 23 lutego 1991 r.
o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz. U. nr 34, poz. 149 z późniejszymi zmianami) zasądził od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy D. R. kwotę 135000 zł (sto trzydzieści pięć tysięcy złotych) tytułem zadośćuczynienia, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

III.  dalej idące roszczenie oddalił;

IV.  na podstawie art. 13 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r.
o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz. U. nr 34, poz. 149 z późniejszymi zmianami) zasądził od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy D. R. kwotę 288 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego;

V.  na podstawie art. 13 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r.
o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz. U. nr 34, poz. 149 z późniejszymi zmianami) kosztami postępowania obciążył Skarb Państwa.

Wyrok zaskarżyła pełnomocnik wnioskodawczyni r. pr. K. S., w części dotyczącej oddalenia żądania o zadośćuczynienie ponad zasądzone 135.000 zł, zarzucając:

1.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na jego treść i skutkował bezpodstawnym uznaniem łącznej kwoty 270.000 zł za adekwatne i proporcjonalne zadośćuczynienie do rozmiaru krzywd doznanych przez S. P., gdy jest to kwota niewspółmierna do cierpień, których doznał;

2.  obrazę przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 7 KPK przez dowolną ocenę dowodów i wyciągnięcie z nich wniosków sprzecznych z zasadami prawidłowego rozumowania i doświadczeniem życiowym, co do wysokości zasądzonego zadośćuczynienia.

We wniosku odwoławczym skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku przez zasądzenie tytułem zadośćuczynienia dalszych 1.502.323 zł.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu zważył, co następuje. Apelacja jest niezasadna, gdyż sąd pierwszej instancji nie uchybił dyrektywie oceny dowodów wyrażonej w art. 7 KPK, ustalając na podstawie prawidłowo ocenionych dowodów fakty zgodne z rzeczywistym stanem rzeczy.

W skardze wskazuje się, że sąd a quo miał na uwadze okoliczności związane z pozbawieniem wolności S. P. i wywiezieniem go na przymusowe roboty do łagrów na terenie ZSRR, ale wiązały się z poważniejszymi konsekwencjami niż te, które ustalił sąd. Sąd meriti ustalił i opisał krzywdy odniesione przez S. P., ale nie uzasadnił przekonująco, dlaczego nie zasługują one na wyjątkowe docenienie.

Autorka apelacji dodaje, że sąd pierwszej instancji podkreślił znaczny poziom pokrzywdzenia S. P., gdyż przebywał w skrajnie nieludzkich warunkach w więzieniu w W., a później był zmuszony do wyczerpującej pracy przymusowej w kopalni węgla kamiennego w (...). Pomimo to, żądanie zasądzenia przeszło milion sześćset tysięcy złotych zadośćuczynienia, uznał za wygórowane.

Zważyć zatem należy, że sąd pierwszej instancji prawidłowo zidentyfikował okoliczności, które powinny być brane pod uwagę przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia. Z uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynika też, że sąd miał w polu widzenia wartości zadośćuczynienia zasądzanie w innych sprawach o podobnym lub zbliżonym stanie faktycznym.

Sąd pierwszej instancji ustalił, że S. P. będąc aresztowany przebywał w skrajnie trudnych warunkach, następnie był transportowany koleją w nieludzkich warunkach, a na miejscu w kopalni zmuszony był do niemal niewolniczej pracy. Ustalając wysokość zadośćuczynienia sąd meriti miał zatem na względzie stopień intensywności, czas oraz realne dolegliwości wynikające z represji, których doznał S. P.. Wymieniony sąd dał temu wyraz stwierdzając, że za przyznaniem zasądzonego zadośćuczynienia przemawia „skala doznanych […] cierpień […] związanych z aresztowaniem, pobytem w wiezieniu, a następnie wywiezieniem do obozu […] w głębi ZSRR, wykonywaniem pracy przymusowej i przetrzymywaniem w skrajnie trudnych warunkach sanitarnych, higienicznych, socjalnych i klimatycznych”.

W apelacji milczeniem potraktowano stanowisko sądu a quo uzasadniające żądanie skargi za wygórowane. Tymczasem wymieniony sąd podał, że w sprawie brak jest jakichkolwiek dokumentów wskazujących na natężenie niekorzystnych dla S. P. okoliczności negatywnie wpływających na jego stan zdrowia fizycznego i psychicznego.

W takim stanie rzeczy stwierdzić należy, że zarzuty podniesione w apelacji nie mają żadnego odzwierciedlenia w treści wydanego wyroku, uzasadnieniu tego orzeczenia oraz materiale dowodowym ujawnionym na rozprawie głównej. Zeznanie wnioskodawczyni D. R. sąd uznał za wiarygodne i na podstawie tego dowodu ustalił fakty istotne dla rozstrzygnięcia o wysokości zadośćuczynienia. Zarzut dowolnej oceny zeznań D. R. i dokumentów przedłożonych w sprawie jest zatem oczywiście bezzasadny, tak samo, jak zarzut błędu w ustaleniach faktycznych.

Subiektywne przekonanie autorki apelacji, że wnioskodawczyni należy się wyższe zadośćuczynienie jest niewystarczające do zakwestionowania zaskarżonego wyroku. Mając to na względzie, orzeczono, jak na wstępie.

W polu widzenia należy mieć również wysokość prowizji pobierane przez osoby reprezentujące wnioskodawczynię, co wynika z wielu wypowiedzi sądów powszechnych i Sądu Najwyższego opublikowanych na ogólnodostępnych elektronicznych bazach orzeczeń sądowych.