Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 września 2021 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 29 września 2021 roku w Gliwicach

sprawy z powództwa Skarbu Państwa - Prezydenta Miasta G.

przeciwko Syndykowi Masy Upadłości Zakładu (...)
z ograniczoną odpowiedzialnością w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w G.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego Syndyka Masy Upadłości Zakładu (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w upadłości likwidacyjnej z siedzibą
w G. na rzecz powoda Skarbu Państwa - Prezydenta Miasta G. kwotę 105.736,25 zł (sto pięć tysięcy siedemset trzydzieści sześć złotych 25/100) wraz
z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 31 grudnia 2020 roku;

2.  zasądza od pozwanego Syndyka Masy Upadłości Zakładu (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w upadłości likwidacyjnej z siedzibą
w G. na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej kwotę 5.400 zł (pięć tysięcy czterysta złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

3.  nakazuje pobrać od pozwanego Syndyka Masy Upadłości Zakładu (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w G. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Gliwicach kwotę 5.287 zł (pięć tysięcy dwieście osiemdziesiąt siedem złotych).

SSO Piotr Suchecki

Sygn. akt I C 477/21

UZASADNIENIE

Skarb Państwa – Prezydent Miasta G. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od Syndyka Masy Upadłości Zakładu (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w G. kwoty 105.736,25 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 31 grudnia 2020 r. oraz kosztami procesu według norm przepisanych. Uzasadniając swoje żądanie powód wyjaśnił, że domaga się od pozwanego zapłaty skapitalizowanych odsetek ustawowych za opóźnienie od uiszczanych po terminie opłat za użytkowanie wieczyste nieruchomości.

Syndyk Masy Upadłości Zakładu (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w G. domagał się oddalenia powództwa w całości i zasądzenia kosztów procesu według norm przepisanych. Pozwany wskazał, że fakt zapłaty należności głównej z tytułu użytkowania wieczystego jest bezsporny, jak również bezsporna jest wysokość odsetek w związku z dokonaniem zapłaty po terminie. Podnosił przy tym, że powód nie ma możliwości dochodzenia należności odsetkowych w niniejszym postępowaniu, albowiem powinien dokonać tego w trybie zgłoszenia swojej wierzytelności sędziemu-komisarzowi.

Stan faktyczny

Zakład (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. od 2000 r. była użytkownikiem wieczystym stanowiących własność Skarbu Państwa nieruchomości - obejmującą działkę nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Gliwicach prowadzi księgę wieczystą nr (...) i obejmującą działki nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Gliwicach prowadzi księgę wieczystą nr (...).

W dniu 2 października 2015 r. Sąd ogłosił upadłość Zakładu (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G.. Postanowienie to uprawomocniło się z dniem 10 października 2015 r.

W dniu 9 lutego 2015 r. powód wypowiedział pozwanemu - jako użytkownikowi wieczystemu - dotychczasową opłatę roczną za działkę nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Gliwicach prowadzi księgę wieczystą nr (...), wskazując jednocześnie, że nowa opłata w związku ze wzrostem wartości gruntu wyniesie 6.541,77 zł. Zgodnie z ustawą o gospodarce nieruchomościami opłaty miały wynosić za 2016: 0,00 zł, za 2017 r.: 3.270,89 zł oraz za 2018 r.: 6.541,77 zł – przy czym ww. opłata miała obowiązywać od 1.01.2018 r. do czasu kolejnej aktualizacji dokonanej odrębnym wypowiedzeniem.

Pozwany w dniu 31.08.2017 r. uiścił opłatę za użytkowanie wieczyste za 2017 r. w kwocie 3.270,89 zł wobec czego powódka wystawiła notę odsetkową bowiem termin płatności upłynął w dniu 31.03.2017 r. wskazując, że należne odsetki wynoszą 95,98 zł. Pozwany w dniu 18.04.2018 r. uiścił opłatę za użytkowanie wieczyste za 2018 r. w kwocie 6.541,77 zł wobec czego powódka wystawiła notę odsetkową bowiem termin płatności upłynął w dniu 31.03.2017 r. wskazując, że należne odsetki wynoszą 18,82 zł. Pozwany w dniu 2.03.2020 r. uiścił opłatę za użytkowanie wieczyste za 2019 r. w kwocie 6.541,77 zł, jednak kwota ta został rozliczona przez powódkę w pierwszej kolejności na należne odsetki w kwocie 421,54 zł.

Powód w dniu 2 lipca 2015 r. wypowiedział pozwanemu - jako użytkownikowi wieczystemu - dotychczasową opłatę roczną za działki nr (...) wynoszącą 217,72 zł wskazując jednocześnie, że nowa opłata w związku ze wzrostem wartości gruntu wyniesie 609.628,32 zł. Zgodnie z ustawą o gospodarce nieruchomościami opłaty miały wynosić za 2016: 435,44 zł, za 2017 r.: 305.031,88 zł oraz za 2018 r.: 609.628,32 zł – przy czym ww. opłata miała obowiązywać od 1.01.2018 r. do czasu kolejnej aktualizacji dokonanej odrębnym wypowiedzeniem. Pozwany zakwestionował ww. wysokość zaktualizowanej opłaty rocznej, jednak Sąd Okręgowy w Gliwicach wyrokiem z dnia 27 marca 2018 r. (uzupełnionym wyrokiem z dnia 8 czerwca 2018 r.), sygn. akt I C 255/16 ustalił, że opłaty roczne za użytkowanie wieczyste ww. działek wynoszą za 2016: 435,44 zł, za 2017 r.: 305.031,88 zł oraz za 2018 r. i kolejne lata: 609.628,32 zł.

Pozwany w dniu 3.02.2020 r. uiścił opłatę za użytkowanie wieczyste za 2017 r. w kwocie 60.000 zł wobec czego powódka wystawiła notę odsetkową bowiem termin płatności upłynął w dniu 30.01.2019 r. wskazując, że należne odsetki wynoszą 4.246,03 zł. Pozwany w dniu 10.02.2020 r. uiścił opłatę za użytkowanie wieczyste za 2017 r. w kwocie 244.814,16 zł wobec czego powódka wystawiła notę odsetkową bowiem termin płatności upłynął w dniu 30.01.2019 r. wskazując, że należne odsetki wynoszą 17.653,45 zł. Pozwany w dniu 14.02.2020 r. uiścił opłatę za użytkowanie wieczyste za 2018 r. w kwocie 609.088,04 zł wobec czego powódka wystawiła notę odsetkową bowiem termin płatności upłynął w dniu 30.01.2019 r. wskazując, że należne odsetki wynoszą 44.388,33 zł. Pozwany w dniu 28.02.2020 r. uiścił opłatę za użytkowanie wieczyste za 2019 r. w kwocie 609.088,04 zł wobec czego powódka wystawiła notę odsetkową bowiem termin płatności upłynął w dniu 30.01.2019 r. wskazując, że należne odsetki wynoszą 38.912,10 zł.

/okoliczności niesporne, znajdujące potwierdzenie w następujących dokumentach:

- odpis zupełny księgi wieczystej KW nr (...) (k. 22-196);

- odpis zupełny księgi wieczystej KW nr (...) (k. 197-231);

- wypowiedzenie wysokości dotychczasowej opłaty rocznej za grunt oddany w użytkowanie wieczyste z dnia 9 lutego 2015 r., GN. (...).2.50.2015 dla nieruchomości składającej się z działki nr (...) dla której prowadzona jest księga wieczysta o numerze (...) przez Sąd Rejonowy w Gliwicach, VIII Wydział Ksiąg Wieczystych (k. 232-233);

- wypowiedzenie wysokości dotychczasowej opłaty rocznej za grunt oddany w użytkowanie wieczyste z dnia 2 lipca 2015 r., GN. (...).2.397.2015 dla nieruchomości składającej się z działek nr (...) dla których prowadzona jest księga wieczysta o numerze (...) przez Sąd Rejonowy w Gliwicach, VIII Wydział Ksiąg Wieczystych (k. 234);

- dowody wpłat opłat rocznych za użytkowanie wieczyste przez Pozwanego tj. dla nieruchomości składającej się z działki nr (...) za lata 2017-2019 (k. 241-243),

- dowody wpłat opłat rocznych za użytkowanie wieczyste przez Pozwanego tj. dla nieruchomości składającej się z działek nr (...) za lata 2017-2019 (k. 244-247)

- nota odsetkowa nr (...) z dnia 28 maja 2018 r. zawierającej wyliczenie odsetek na kwotę 18,82 zł (15 dni zaległości) - z tytułu zapłaty należności głównej na kwotę 6.541,77 zł (k. 248);

- nota odsetkowa nr (...) z dnia 19 września 2017 r. zawierającej wyliczenie odsetek na kwotę 95, 98 zł (153 dni zaległości) - z tytułu zapłaty należności głównej na kwotę 3.270,89 zł (k. 249);

- nota odsetkowa nr (...) z dnia 8 kwietnia 2020 r. zawierające j wyliczenie odsetek na kwotę 421, 54(336 dni zaległości) - z tytułu zapłaty należności głównej na kwotę 6.541,77 zł (k. 250);

- nota odsetkowa nr (...) z dnia 11 marca 2020 r. zawierająca wyliczenie odsetek na kwotę 105 199, 91 zł (k. 251),

- wezwanie do zapłaty z dnia3.01.2020 r. (k. 252-253),

- odpis postanowienia SR w Gliwicach, sygn.. XII GU 238/15/.

Ustaleń w zakresie przedstawionego powyżej stanu faktycznego, przyjętego za podstawę do przeprowadzenia rozważań prawnych, sąd dokonał zgodnie z art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 229 k.p.c., mając na względzie, że wszystkie okoliczności faktyczne w istocie miały charakter niesporny i wynikają wprost z treści niekwestionowanych dokumentów, a strony różniły się wyłącznie co do oceny prawnej roszczenia.

Sąd zważył

Wierzytelności podlegające zaspokojeniu w postępowaniu upadłościowym dzielą się na dwie grupy. Po pierwsze, wierzytelności upadłościowe, tzn. wierzytelności majątkowe powstałe w stosunku do upadłego przed ogłoszeniem upadłości. Po drugie, wierzytelności w stosunku do masy, czyli wierzytelności majątkowe powstałe po ogłoszeniu upadłości, a wynikające z reguły z czynności syndyka lub zarządcy masy upadłości, w tym z czynności dokonywanych przez upadłego, przy czym do wierzytelności w stosunku do masy upadłości zaliczyć należy także te, które wynikają ze stosunków obligacyjnych zawiązanych jeszcze przed ogłoszeniem upadłości, w które to stosunki po ogłoszeniu upadłości "wstąpił" syndyk (lub zarządca masy), np. należność z tytułu czynszu najmu za okres po ogłoszeniu upadłości (A. Jakubecki, Komentarz do art. 236 ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze). Pogląd ten jest utrwalony w orzecznictwie i znajduje potwierdzenie w licznych i zachowujących aktualność wypowiedziach Sądu Najwyższego (np. wyrok z 4 listopada 1997 r. II CKN 439/97).

Z niespornego stanu faktycznego wynika, że wierzytelności dochodzone w niniejszym procesie przez powoda są wierzytelnościami w stosunku do masy upadłości. Powstały bowiem po dacie ogłoszenia upadłości. Wyjaśnienia wymaga, że dla oceny istnienia sugerowanego przez stronę pozwaną uprawnienia wierzyciela do żądania zgłoszenia wierzytelności rozstrzygające znaczenie ma okoliczność, czy istotnie jest on wierzycielem w chwili wydania przez sąd postanowienia o ogłoszeniu upadłości. Wierzytelność musi bowiem istnieć w chwili ogłoszenia upadłości, albo co najmniej musi istnieć w tej chwili stosunek prawny, z którego wierzytelność powstaje, np. przy wierzytelności warunkowej. Zatem, zgłoszeniu w postępowaniu upadłościowym podlegają tylko wierzytelności istniejące, nie zaś przyszłe, nawet jeżeli istnieje już stosunek podstawowy, z którego wierzytelność może powstać.

W literaturze przedmiotu i w orzecznictwie konsekwentnie i zgodnie podnosi się, że zgłoszeniu w postępowaniu upadłościowym nie podlegają wierzytelności w stosunku do masy upadłości. Nie podlegają one ustaleniu w trybie postępowania upadłościowego, tzn. nie są umieszczane na liście wierzytelności. Z uwagi na powyższe, wierzytelności powoda z tytułu należności odsetkowych, które powstały i stały się wymagalne po dacie ogłoszenia upadłości są wierzytelnościami w stosunku do masy upadłości, które nie podlegają zgłoszeniu sędziemu-komisarzowi w trybie art. 236 ust. 1 prawa upadłościowego i naprawczego i nie są umieszczane na liście wierzytelności. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 16 stycznia 2009 r. III CSK 244/08 wyjaśnił min., że wierzyciel, który przed ogłoszeniem upadłości dłużnika nie wszczął procesu o wierzytelność podlegającą umieszczeniu na liście wierzytelności, po ogłoszeniu upadłości nie może już wytoczyć o nią powództwa, chyba że chodzi o wierzytelność powstałą po ogłoszeniu upadłości (wierzytelność w stosunku do masy upadłości) wynikająca z czynności dokonanych przez syndyka albo ze stosunków prawnych powstałych jeszcze przed ogłoszeniem upadłości, w które jednak wstąpił upadły.

Wskazywane przez pozwanego przepisy nie wprowadzają żadnego zakazu dochodzenia należności w stosunku do masy upadłości na drodze sądowej. Przyjęcie sugerowanej przez pozwanego koncepcji wprowadzałoby co najwyżej dualizm drogi dochodzenia roszczenia, pozostawiając wybór wierzycielowi. Przy tym w postępowaniu cywilnym funkcjonuje domniemanie dopuszczalności drogi sądowej, a analiza prawna przedstawiona przez pozwanego sugeruje niemożliwą do zaakceptowania konstrukcję domniemania braku takiej drogi. Faktem jest, że wierzytelności z tytułu opłat za użytkowanie wieczyste powinny być zaspakajane przez Syndyka i bezspornym jest, że należności te pozwany zrealizował z opóźnieniem, mimo tego że mógł i powinien je zapłacić wraz z należnymi odsetkami za zwłokę. Oczywiście powód mógł zwrócić się do Syndyka o ich zapłatę bez wszczyna procesu, podobnie jak i Syndyk mógł uznać powództwo przy pierwszej czynności procesowej, wskazując na jego zbędność i tym samym domagając się zwrotu kosztów procesu. Skoro Syndyk tego nie uczynił i nie zaspokoił wymagalnej wierzytelności, tym samym świadczy to o zasadności powództwa i skutkowało rozstrzygnięciem jak w pkt 1 sentencji.

Orzeczenie w przedmiocie kosztów procesu pomiędzy stronami podjęte zostało w zgodzie z zasadami dotyczącymi obowiązku zwrotu kosztów niezbędnych do celowego prowadzenia procesu oraz odpowiedzialności za wynik procesu, statuowanymi w art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 15 ust. 1 w zw. z § 2 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (t.jedn. Dz.U. z 2015 r. poz. 1800 z późn. zm.) w zw. z art. 32 ust. 3 ustawy z dnia 15 grudnia 2016 r. o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej (t.jedn. Dz.U. z 2020 poz. 762 z pón. zm.). Powód - Skarb Państwa wygrał proces w całości, a poniesione przez niego koszty sprowadzały się wyłącznie do wynagrodzenia z tytułu zastępstwa procesowego wykonywanego przez Prokuratorię Generalną RP, które przyznane zostały przez sąd w stawce minimalnej 5400 zł.

O należnych Skarbowi Państwa kosztach, wynikających z obowiązku pokrycia opłaty od pozwu (5.287 zł), od uiszczenia której powód był zwolniony, sąd rozstrzygnął na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28.07.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.jedn. Dz.U. z 2020 r. poz. 755 z późn. zm.) stosując odpowiednio zasady wynikające z przytoczonych wyżej przepisów regulujących koszty procesu i nakazał pobrać od pozwanego tą kwotę w całości .

SSO Piotr Suchecki