Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 204/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 10 marca 2022 r., sygn. akt XVIII Ko 157/21

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ prokurator

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ inny – Komendant Stołeczny Policji jako organ reprezentujący Skarb Państwa

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do innego rozstrzygnięcia albo ustalenia co do wysokości zadośćuczynienia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

Uchylenie

☒

Zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Apelacja Prokuratora

Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, a polegający na niezasadnym zasądzeniu kwoty 6 000 zł tytułem zadośćuczynienia jako adekwatnej do doznanych przez wnioskodawcę P. B. krzywd, cierpień fizycznych i moralnych, związanych z niewątpliwie niesłusznym zatrzymaniem w dniu 18 listopada 2020 r. w W. podczas, gdy prawidłowe ustalenia winny prowadzić do wniosku, że adekwatną kwotą do doznanych przeżyć jaka winna być zasadzona na rzecz wnioskodawcy jest kwota 500 zł.

Apelacja pełnomocnika Komendanta Stołecznego Policji jako organu reprezentującego Skarb Państwa

Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na jego treść, polegający na niezasadnym przyjęciu, iż kwota w wysokości 6 000 zł z tytułu zadośćuczynienia będzie stanowiła odpowiednią rekompensatę za krzywdę doznaną przez wnioskodawcę z powodu niewątpliwie niesłusznego zatrzymania w dniu 18 listopada 2020 r. podczas, gdy prawidłowe ustalenia w niniejszej sprawie winny prowadzić do wniosku, że wysokość zasądzonej kwoty jest nadmiernie wygórowana.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadne

☐ niezasadne

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Podniesione zarzuty okazały się częściowo zasadne, co doprowadziło do zmiany wyroku w zaskarżonej części poprzez obniżenie zadośćuczynienia do kwoty 1500 złotych.

Należy przyznać rację skarżącym, że zadośćuczynienie w kwocie 6000 zł jest nieadekwatne do rozmiaru krzywdy i cierpień doznanych przez wnioskodawcę w związku z jego zatrzymaniem w dniu 18 listopada 2020 r.

Sąd Okręgowy wyprowadził błędne wnioski co do oceny rozmiaru krzywdy doznanej przez wnioskodawcę w wyniku zatrzymania, a w konsekwencji w sposób nieprawidłowy ustalił wysokość należnego zadośćuczynienia.

Jak słusznie argumentuje w swojej apelacji Prokurator ustalenie okoliczności związanych z pojęciem krzywdy jest procesem złożonym zależnym od wielu czynników, ale nie bez pewnych wymiernych wskaźników ich zaistnienia i rozmiarów. Z uwagi na charakter zadośćuczynienia istnieją utrwalone w orzecznictwie kryteria pomocniczo służące ustaleniu wysokości przedmiotowego roszczenia. Należą do nich przede wszystkim: czas izolacji, rodzaj i ilość doznanych konkretnych krzywd, natężenie i trwałość ich skutków, a także zamożność społeczeństwa oceniana na podstawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia obowiązującego w dacie orzekania. Przy orzekaniu kryteria te winny być brane pod uwagę kompleksowo.

Odnosząc powyższe do okoliczności niniejszej sprawy stwierdzić należy, że zachodzi brak właściwej korelacji między doznaną przez wnioskodawcę krzywdą a wysokością rekompensującego ją zadośćuczynienia. Słusznie więc skarżący podnoszą zarzut błędu w ustalenia faktycznych, gdyż wnioski wyprowadzone przez Sąd I instancji co do ustalenia rozmiaru krzywdy są nieprawidłowe.

Wbrew stanowisku Sądu I instancji okoliczności zatrzymania wnioskodawcy nie były tak doniosłe i szczególne, aby skutkowały odpowiedzialnością Skarbu Państwa w kwocie 6000 zł. Poza rygorami wynikającymi ze stanu zatrzymania w dniu 18 listopada 2020 r. i samym faktem pozbawienia wolności trwającym przez okres 4 godzin i 10 minut, wnioskodawca nie doznał żadnych dodatkowych dolegliwości, które mogłyby potęgować poczucie krzywdy, upokorzenia i niesprawiedliwości. Wobec P. B. nie była stosowana przemoc, nie stwierdzono jakichkolwiek negatywnych zachowań funkcjonariuszy Policji, które mogłyby rzutować na rozmiar doznanych cierpień. Przeżycie sytuacji stresowej związanej z faktem zatrzymania nie upoważnia do ustalenia zadośćuczynienia na poziomie 6000 zł zwłaszcza, że czas trwania zatrzymania był relatywnie krótki, a sposób traktowania wnioskodawcy podczas realizowanych czynności nie odbiegał od sytuacji standardowych. Nie można zatem zgodzić się z argumentacją Sądu I instancji, że zachowanie funkcjonariuszy Policji było rażąco krzywdzące dla wnioskodawcy, a samo zatrzymanie miało represyjny charakter. Odnosząc się z kolei do konsekwencji przedmiotowego zatrzymania stwierdzić należy, iż w toku postępowania nie wykazano należycie, aby ten fakt wpłynął niekorzystne na ogólny stan zdrowia wnioskodawcy, w tym psychicznego.

Jak trafnie podnosi pełnomocnik Komendanta Stołecznego Policji przebieg działań Policji względem wnioskodawcy nie miał szczególnie intensywnego, dramatycznego charakteru, a doznane przez wnioskodawcę dolegliwości wiązać należy bardziej z ingerencją w sferę dóbr osobistych człowieka, aniżeli możliwością wyrażenia szczególnie krytycznej oceny faktu zatrzymania. Zatrzymanie wnioskodawcy nie było drastyczne w całym jego przebiegu. Te okoliczności, jak również faktyczny czas trwania zatrzymania, nie zostały właściwe rozważone przy ustaleniu rozmiaru krzywdy doznanej przez wnioskodawcę.

Słusznie więc wskazują skarżący na wadliwość ustaleń Sądu I instancji w zakresie określenia należnej sumy zadośćuczynienia. Rekompensata pieniężna w kwocie 6 000 zł jest zbyt wygórowana w stosunku do rozmiaru krzywdy doznanej przez wnioskodawcę w wyniku zatrzymania, a przy tym nie uwzględnia kryteriów obiektywnych, takich jak warunki społeczno-ekonomiczne, poziom życia wnioskodawcy oraz zamożność społeczeństwa. Te obiektywne kryteria stanowią istotny element miarkowania sumy zadośćuczynienia. Sąd I instancji nie odniósł się w sposób należyty do tej kwestii w uzasadnieniu wyroku pomimo, iż przy ustaleniu wysokości zadośćuczynienia winien brać pod uwagę również standard życia społeczeństwa. Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego wyrażonym w wyroku z dnia 26 listopada 2019 r. (sygn. akt IV CSK 386/18) pojęcie „odpowiedniej sumy pieniężnej tytułem zadośćuczynienia” powinno się rozumieć jako wymóg zindywidualizowania sytuacji pokrzywdzonego z uwzględnieniem całokształtu okoliczności sprawy oraz odniesieniem się do okoliczności obiektywnych. Wysokość zadośćuczynienia wyznaczają dwie granice, z jednej strony musi ono przedstawiać wartość ekonomicznie odczuwalną, z drugiej zaś powinno być utrzymane w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 24 kwietnia 2019 r., w sprawie II AKa 47/19, Legalis).

W ocenie Sądu Apelacyjnego prawidłowa ocena ujawnionych w sprawie okoliczności związanych z zatrzymaniem wskazuje, że odpowiednią rekompensatę pieniężną winna stanowi kwota 1500 zł. Tak ustalone zadośćuczynienie jest adekwatne do okoliczności i skutków zatrzymania, sprawiedliwie rekompensując doznaną przez wnioskodawcę krzywdę.

Uznając więc zarzuty obu apelacji za częściowo zasadne Sąd Apelacyjny zmienił wyrok w zaskarżonej części (tj. w zakresie punktu I) poprzez obniżenie zadośćuczynienia do kwoty 1500 zł. W pozostałym zakresie, tj. co do uznania roszczenia o zadośćuczynienie za niezasadne ponad kwotę 500 zł i w tej części oddalenie wniosku, zarzuty nie podlegały uwzględnieniu wobec ich bezzasadności.

Wniosek

Apelacja Prokuratora

Wniosek o zmianę zaskarżonego orzeczenia i zasądzenie na rzecz wnioskodawcy tytułem zadośćuczynienia kwoty 500 (pięćset) złotych.

Apelacja pełnomocnika Komendanta Stołecznego Policji

Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku w pkt I poprzez obniżenie kwoty zasądzonego zadośćuczynienia do kwoty 500 zł (wnioskowanej przez prokuratora) i oddalenie wniosku w pozostałej części.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wnioski uznano za częściowo zasadne, tj. co do obniżenia zadośćuczynienia do kwoty 1500 zł - argumentacja, jak w pkt 3.1 uzasadnienia.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Obniżenie zadośćuczynienia za doznaną krzywdę z tytułu niewątpliwie niesłusznego zatrzymania do kwoty 1500 zł.

Zwięźle o powodach zmiany

Częściowa zasadność zarzutów i wniosków sformułowanych w apelacjach.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

--------------------------------------------------------------------

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3.1.4.1.

--------------------------------------------------------------------

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Pkt II

Zgodnie z art. 554 § 4 k.p.k. postępowanie w sprawach o odszkodowanie i zadośćuczynienie jest wolne od opłat, w związku z tym kosztami postępowania odwoławczego obciążono Skarb Państwa.

7.  PODPISY

SSA Dorota Radlińska SSA Katarzyna Wróblewska SSO del. Anna Grodzicka

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 10 marca 2022 r. w sprawie XVIII Ko 157/21 - rozstrzygnięcie z pkt I

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do innego rozstrzygnięcia albo ustalenia co do wysokości zadośćuczynienia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

Uchylenie

☒

Zmiana

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

Komendant Stołeczny Policji

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 10 marca 2022 r. w sprawie XVIII Ko 157/21 - rozstrzygnięcie z pkt I

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do innego rozstrzygnięcia albo ustalenia co do wysokości zadośćuczynienia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

Uchylenie

☒

Zmiana