Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 182/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim wydany w dniu 30 listopada 2022 roku w sprawie o sygn. akt VII K 477/19

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Zarzut pierwszy (I) apelacji wniesionej przez prokuratora dotyczył obrazy przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia , a to art. 7 kpk , i art. 410 kpk w zw. z art. 113 §1 kks poprzez dowolną ocenę przeprowadzonych dowodów nie uwzględniającą zasad prawidłowego rozumowania i doświadczenia życiowego jak i poprzez pominiecie przy wyrokowaniu ujawnionych w toku rozprawy głównej okoliczności niekorzystnych dla oskarżonego ustalonych na podstawie osobowych źródeł dowodowych - w postaci zeznań świadków złożonych w toku kontroli karnoskarbowej oraz dokumentów sporządzonych przez uprawnione organy U. w Ł. i przypisanie jednocześnie szczególnej wagi wyjaśnieniom oskarżonego oraz opinii biegłego z zakresu organizacji, zarządzania i rachunkowości jednostek gospodarczych i przedsiębiorstw rolniczych, co w konsekwencji miało wpływ na treść orzeczenia.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut pierwszy zawarty w apelacji prokuratora nie zasługuje na uwzględnienie. Aby skutecznie podnosić zarzut naruszenia wynikającej z art. 7 kpk zasady swobodnej oceny dowodów należałoby wykazać, że ustalenia sądu meriti oraz ocena zgromadzonego w niniejszej sprawie istotnego materiału dowodowego z punktu widzenia postawionego oskarżonemu zarzutu nie została poprzedzona ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy (art. 410 kpk) i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy (art. 2 §2 kpk), a nadto nie była wynikiem rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego (art. 4 kpk) oraz uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego uargumentowane w uzasadnieniu wyroku (art. 424 § 1pkt1 kpk) - zobacz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 listopada 1990 r., OSNKW 1991 r., nr 7-9, poz. 41 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 września 1998 r., Prok i Pr. 1999 r., nr 2 poz.6). Sąd rejonowy zgromadził w sprawie cały materiał dowodowy i dokonał jego oceny. Dokładna lektura uzasadnienia zaskarżonego wyroku prowadzi nieodparcie do wniosku, że sąd meriti w sposób dokładny wskazał jakim dowodom dał wiarę, a jakim odmówił waloru wiarygodności i dlaczego, kierując się przy tym zasadami omówionymi powyżej. Skutkować to musi przyjęciem, że taki tok rozumowania sądu rejonowego zasługiwać będzie na pełną ochronę przewidziana przez treść art. 7 kpk. W tym miejscu podnieść należy, że prokurator we wniesionej apelacji pisemnej nie wskazał precyzyjnie, których świadków zeznania zostały ocenione przez sąd I instancji z obrazą przepisu art 7 kpk i dlaczego. Ponadto skarżący w istocie zakwestionował treść opinii pisemnej (uzupełniającej pisemnej) i ustnej wydanej przez biegłego sądowego z zakresu organizacji zarządzania rachunkowości jednostek gospodarczych i przedsiębiorstw rolniczych (...), jednocześnie nie składając na etapie postępowania przed sądem I instancji żadnych zastrzeżeń do wydanej opinii ( k-1122, k-1190v) i w apelacji także nie wskazał w jakiej części kwestionuje wydaną opinię i dlaczego. Właśnie opinia pisemna (uzupełniająca pisemna) poparta opinią ustną biegłego sądowego złożoną na rozprawie przed sądem I instancji (w drodze wideokonferencji) wskazuje, że nie da się wykluczyć wersji podanej przez oskarżonego, że w 2008 roku zużywał zakupione paliwo opałowe w celu wytworzenia pary w kotle parowym (...) znajdującym się w G. L. i służącym do produkcji spirytusu gorzelnianego. W ustaleniach pokontrolnych przyjętych przez pracowników (...) w Ł. przyjęto, że olej opałowy zakupiony przez wytwórnię oskarżonego w 2008 roku w ogóle nie był zużywany jako paliwo w piecu (...), a wykorzystany został jako paliwo do samochodów i ciągników. Na tej podstawie Dyrektor U. w Ł. wydał decyzję z dnia 4 listopada 2016 roku nr (...).in. na treści, której oparł się prokurator kierując akt oskarżenia do sądu przeciwko oskarżonemu. W tym miejscu podnieść należy, że Decyzja Dyrektora I. Administracji Skarbowej w L. z dnia 12 września 2017 roku utrzymująca w mocy decyzję Dyrektora U. w Ł. nr (...) z dnia 4 listopada 2016 roku określającej J. J. (1) zobowiązanie w podatku akcyzowym za poszczególne miesiące 2008 roku w łącznej kwocie 545496 złotych została uchylona przez WSA w Lublinie wyrokiem wydanym w dniu 18 sierpnia 2021 roku w sprawie o sygn. akt I SA/Lu 925/17. Prokurator we wniesionym akcie oskarżenia do sądu zawnioskował o przesłuchanie tylko jednego świadka M. S. (k-701) uznając, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy jest wystarczający do przypisania oskarżonemu zarzuconego mu czynu. Sąd rejonowy prowadząc postępowanie dowodowe w przedmiotowej sprawie przesłuchał w charakterze świadków A. C., F. S., K. O., W. K., S. A., G. S., K. S., R. R., M. S., M. C., P. R., P. J., A. M., M. K., K. Ś., T. O., P. K., J. L., W. G., M. Ś., M. D., J. K.. Jednocześnie sąd wydając zaskarżony wyrok oparł się także na nieosobowym materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie dokonując oceny całego ujawnionego w toku przewodu sądowego materiału dowodowego. Sąd okręgowy w tym składzie podziela stanowisko sądu I instancji, że istota przedmiotowej sprawy sprowadza się do ustalenia, czy zakupiony przez firmę oskarżonego w 2008 roku olej opałowy został wykorzystany zgodnie z przeznaczeniem deklarowanym przez podatnika w oświadczeniach załączonych do dowodu zakupu oleju, czy został wykorzystany niezgodnie z tym przeznaczeniem (do tankowania pojazdów). Podnieść należy, że już decyzją z dnia 2 marca 2014 roku Dyrektor Izby Celnej w B. na skutek odwołania od decyzji Dyrektora U. w Ł. nr (...) z dnia 27 września 2013 roku określającej stronie ( J. J.) zobowiązanie w podatku akcyzowym za poszczególne miesiące 2008 roku uchylił zaskarżoną decyzję i nakazał ustalić ilość oleju opałowego i innych nośników energii jaka była wystarczająca w okresie objętym rozstrzygnięciem dla zapotrzebowania technologicznego kotła parowego (...) i w tym celu jego zdaniem należało rozważyć przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego ( k-507-512). Przez wiele lat trwającego postępowania organ podatkowy nie widział konieczności dopuszczenia dowodu z opinii biegłego sądowego (podobnie prokurator). Dopiero sąd I instancji taki dowód przeprowadził. Biegły sądowy w wydanej opinii pisemnej w sposób przekonujący wykazał, że kierowcy ,,Wytwórni (...) z siedzibą w L. nie mogli samochodami ww. wytwórni w 2008 roku przejechać 606680 km i ta liczba jest zawyżona. Trafnie ustalił sąd I instancji, iż wyliczenia przejechanych kilometrów przez samochody będące w dyspozycji G. L. pracownicy (...) w Ł. dokonali bez analizy tarcz tachografów tych pojazdów, co stanowiłoby dowód pewny w dokonaniu powyższych obliczeń. Tarcze tachografów uległy zniszczeniu ( po okresie ich przechowywania) , stąd nie można na tym etapie postępowania tego dowodu przeprowadzić. Biegły sądowy dokonał analizy możliwości przejechania ilości kilometrów w 2008 roku przyjętych przez pracowników (...) w Ł. przez kierowców G. L. w 2008 roku. Na przykładzie danych dotyczących S. A., P. K. i G. S. ( k-1100 akt w zw. z k- 1118) wskazał, że kierowcy ci musieliby w 2008 roku jeździć przez 252 dni robocze przez 8 godzin dziennie bez żadnych przerw, aby przejechać przyjętą przez (...) w Ł. ilość kilometrów. Dokonana analiza przez biegłego sądowego przejechanych kilometrów w 2008 roku przez samochody wykazane w opinii biegłego będące w dyspozycji Wytwórni (...) zdaniem sądu okręgowego również nie jest precyzyjna. Biegły w załączniku nr 2 do wydanej opinii pisemnej dokonał szczegółowego wyliczenia pracy sześciu kierowców ( i samochodów) ww. wytwórni w 2008 roku według danych zawartych w kartach E.. Wyliczył ilość przejechanych przez nich kilometrów i czas ich pracy, a także średnie zużycie paliwa. Z wyliczeń dokonanych przez biegłego sądowego wynika, że wskazani przez niego w wydanej opinii kierowcy G. L., aby przejechać w 2008 roku ilość kilometrów przyjętych przez (...) w Ł. musieliby jeździć przez 252 dni robocze po 8 godzin dziennie bez przerw. Ponadto nie wzięto pod uwagę w dokonanych wyliczeniach faktu, że samochody nie zawsze wracały z kursu do L., gdyż kierowcy czasami nocowali i dopiero następnego dnia wykonywali kolejny kurs, co jest przyjętą praktyką także w innych firmach. Przy ustalaniu ilości przejechanych kilometrów przez samochody wyszczególnione w opinii będące w dyspozycji G. L. w 2008 roku biegły sądowy oparł się na danych zawartych w kartach E. i ustalił, że samochody te przejechały 165369,83 kilometrów do przejechania, których zużyto 59478,17 litra oleju napędowego. Sąd okręgowy dostrzega , iż wyliczona przez biegłego ilość przejechanych kilometrów w 2008 roku przez samochody G. L. jest zaniżona, ponieważ biegły dokonał analizy czasu pracy sześciu kierowców (R. R., P. K., K. O., P. R., S. A., G. S.) i sześciu samochodów pomijając pracujących w 2008 roku w firmie oskarżonego w charakterze kierowców P. J. ( który w 2008 roku jeździł sporadycznie), W. K. i K. S.. Także z wyjaśnień oskarżonego wynika, że oprócz sześciu samochodów będących w jego dyspozycji w 2008 roku jeszcze mógł dzierżawić inne samochody ( k-821). Biegły sądowy w wydanej opinii pisemnej dokonał analizy średniego zużycia oleju napędowego na 100 km trasy przejechanej przez samochody G. L. i wyliczenie to nie budzi wątpliwości. Zgodzić należy się z wnioskiem zawartym w opinii pisemnej biegłego sądowego, iż posiadany w 2008 roku przez G. L. olej napędowy w ilości 64909,716 litra wyliczonej w wydanej opinii ( k-1108), wystarczał na przejechanie przez samochody G. L. ilości 165369,83 kilometrów wyliczonych na podstawie kart (...) przez biegłego. Natomiast przy wyższej ilości kilometrów przejechanych przez samochody w 2008 roku zużycie paliwa byłoby większe i z wyliczeń biegłego sądowego wynika, że pozostawała jeszcze rezerwa oleju napędowego w ilości 5431,54 litra (64909,716 litra - 59478,17 litra = 5431,54 litra). Pracownicy (...) w Ł. stanęli na stanowisku, że skoro w 2008 roku oskarżony nie dysponował taką ilością oleju napędowego, która wystarczałaby do przejechania przez samochody jego firmy co najmniej 606680 km, to pozostałą ilość potrzebnego paliwa stanowił olej opałowy w ilości podanej w zarzucie. Jest to jedno ze stanowisk możliwych do przyjęcia, pod warunkiem wykluczenia innej możliwości. Przez wiele lat trwającego postępowania w tej sprawie nie zweryfikowano linii obrony oskarżonego, który stanowczo twierdził, że do produkcji spirytusu w G. L. był oprócz węgla i drzewa potrzebny olej opałowy, który służył do wytworzenia pary w kotle (...). Bezsporne jest w sprawie, iż w Wytwórni (...) znajdował się kocioł parowy typu (...), który mógł być opalany surowcem stałym (drewno, węgiel), ale również olejem opałowym. Sam fakt, że tego rodzaju paliwo jak olej opałowy nie zalecano do opalania tego kotła nie oznacza, że tego nie robiono. Przy uznaniu zasadności zarzutu stawianego oskarżonemu w akcie oskarżenia przyjąć należałoby, że w 2008 roku kocioł ten w ogóle nie był opalany olejem opałowym. Tego rodzaju ustalenie byłoby sprzeczne z zebranym w sprawie materiałem dowodowym. Z wyjaśnień oskarżonego, z którymi korespondują zeznania świadków ( palaczy w Wytwórni (...)) K. Ś., T. O., A. M. wynika, że piec pracujący w tej wytwórni był opalany także olejem opałowym. K. Ś. składając zeznania wskazał, że właśnie w 2008 roku używano oleju opałowego do uzyskiwania pary w piecu. Tego rodzaju osobowy materiał dowodowy został skonfrontowany z nieosobowym materiałem dowodowym w postaci analizy dokonanej przez biegłego sądowego w wydanej opinii pisemnej zawierającej ustalenia, czy było możliwe bez opalania olejem opałowym kotła (...) w Wytwórni (...) wyprodukowanie takiej ilości spirytusu w 2008 roku, jak wynika z danych Urzędu Celnego w P.. Odpowiedź na to pytanie zdaniem sądu okręgowego jest kluczowa dla oceny zasadności zarzutu stawianego oskarżonemu. Biegły sądowy w wydanej opinii pisemnej przyjął , iż w 2008 roku oskarżony wyprodukował 2297356 litrów destylatu zawierającego minimum 90 % alkoholu. Produkcja ta była prowadzona pod nadzorem Urzędu Celnego w P., stąd ilość wyprodukowanego spirytusu w 2008 roku nie budzi wątpliwości, gdyż wynika z danych tego urzędu. Zgodnie z danymi Urzędu Celnego w P. Wytwórnia (...) w 2008 roku dysponowała 259692 litrami oleju opałowego, co podniósł biegły sądowy w swojej opinii, stąd nie mógł w tym roku oskarżony wykorzystać niezgodnie z przeznaczeniem ilości 308539 litrów zakupionego oleju opałowego. Biegły sądowy w wydanej opinii dokonał analizy ilości zakupionego drzewa i węgla w 2008 roku pod kątem ilości wyprodukowanego z tego paliwa destylatu i jest to ilość 1022640 litrów destylatu zawierającego 90% czystego spirytusu, a zatem 44,514 % produkcji W 2008 roku do G. L. zakupiono 121,32 tony węgla (ekogroszku) i zgodnie z wyliczeniami biegłego sądowego 186,38 ton drzewa ( 167180 kg zakupionego z firmy (...) + 19200 kg strużyn drewnianych (48m3) zakupione w firmie (...) z U.). Ta ilość była zużyta do wyprodukowania 1022640 litrów spirytusu gorzelnianego. Pozostałą ilość spirytusu czyli 1274716 litrów wyprodukowano w 2008 roku zużywając olej opałowy do jego produkcji w ilości 259692 litra. Jest rzeczą oczywistą, że wyliczenia te są orientacyjne, ale nie budzi wątpliwości fakt, że do wyprodukowania 1274716 litrów spirytusu gorzelnianego oprócz drzewa i węgla musiało być użyte jakiś inny nośnik energii , stąd nie da się wykluczyć, że był to olej opałowy, w ilości ustalonej w opinii biegłego sądowego. W tym miejscu wskazać należy, że trafnie podnosi prokurator w złożonej apelacji , że nie wszyscy świadkowie (bez wskazywania, którzy) składali zeznania spójne w postępowaniu przygotowawczym i przed sądem. Podnieść należy, że sąd I instancji odniósł się do zeznań świadka F. S., który zasadniczo zmienił treść składanych zeznań wskazując, że pierwotnie złożone zeznania wynikały ze stresu towarzyszącego temu świadkowi podczas składania wielogodzinnych zeznań 27 października 2011 roku. Sąd I instancji wskazał na nadzwyczajną sytuację podczas składania zeznań przez tego świadka związaną z nagłymi działaniami prowadzonymi przez funkcjonariuszy celnych (uzbrojonych) na terenie zakładów należących do oskarżonego. W protokole przesłuchania świadka nie ma odnotowanych przerw związanych z innymi czynnościami tego świadka wykonywanymi z funkcjonariuszami Urzędu Celnego w P.. Zeznania te jako wartościowy materiał dowodowy zakwestionował Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim w uzasadnieniu do wydanego wyroku w dniu 22 listopada 2013 roku w sprawie o sygn. akt II K 768/12. W przedmiotowej sprawie zapadł prawomocny wyrok uniewinniający oskarżonego J. J. (1) od dokonania zarzuconego mu czynu z art. 69a § 1 kks, który miał być ujawniony 27 października 2011 roku i polegał na produkcji wyrobów akcyzowych poza składem podatkowym na terenie Wytwórni (...). Jest rzeczą oczywistą , że w większości przypadków w razie sprzeczności w zeznaniach, właśnie tym pierwszym zeznaniom sąd z reguły daje wiarę argumentując to, iż były one spontaniczne, świadek lepiej pamiętał szczegóły, podpisał protokół i powinien go przeczytać itd. Tymczasem w przedmiotowej sprawie sąd I instancji wyjaśnił dlaczego nie dał wiary ujawnionym przez odczytanie zeznaniom świadka F. S. składanym w dniu 27 października 2011 roku , z których wynikało, że do tankowania samochodów w G. L. używano oleju opałowego. Świadek wówczas podał, że zaprzestano tego oleju używać do tankowania samochodów od roku ( czyli od 2010 r.), bo zbyt wielu kierowców było złapanych podczas jazdy na oleju opałowym. Ważny argument za dokonaną oceną zeznań tego świadka przez sąd I instancji oprócz nieprawidłowo przeprowadzonej czynności przesłuchania go w dniu 27 października 2011 roku, wynika także z faktu, że świadek ten w tym czasie miał żal do oskarżonego, gdyż dostał wypowiedzenie umowy o pracę (krótko przed emeryturą) przed kontrolą pracowników Urzędu Celnego w P. i stąd też składał niekorzystne zeznania dla swojego pracodawcy ( oskarżonego), do czego się przyznał ( k-744 v akt VII K 768/12). Zwrócił także na tę okoliczność uwagę Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim w uzasadnieniu do wydanego wyroku w dniu 22 listopada 2013 roku w sprawie o sygn. akt II K 768/12. Także z zeznań świadka P. K. ( kierowcy w G. L.) ujawnionych przez sąd przez ich odczytanie wynikało, że samochód którym jeździł był tankowany olejem opałowym. Świadek ten przyznał się składając zeznania na rozprawie w dniu 18 maja 2021 roku, że jego ujawnione przez odczytanie zeznania złożone w dniu 28 marca 2012 roku ( vide k-525-526 akt VII K 768/12) nie polegały na prawdzie, gdyż złożył takie zeznania za namową żony oskarżonego ( ówczesnej pracodawczyni), która w tym czasie była w trakcie sprawy rozwodowej z mężem. Podobne stanowisko zajął zeznając przed Sądem Rejonowym w Piotrkowie Trybunalskim w sprawie o sygn. akt VII K 768/12. Jednocześnie świadek przyznał , że sam zatankował swój samochód 3 razy olejem opałowym, ale było to przez pomyłkę i nie pamięta czy wówczas był pracownikiem u oskarżonego czy u jego żony (u której pracował od 2009 r.) Podobnie świadek P. J. (kierowca w firmie oskarżonego) także przyznał, że w 2008 roku raz samowolnie, gdy brakło mu paliwa zatankował samochód nieznaczną ilością oleju opałowego i ujawniono ten proceder podczas kontroli drogowej. Rację ma skarżący, że zeznania ww. świadków wskazują, że był olej opałowy używany w firmie oskarżonego także do tankowania pojazdów, ale nie wynika z nich, że na pewno działo się to w 2008 roku. Zebrany w sprawie materiał dowodowy wskazuje, że mogło być tak we wcześniejszych latach. Przesłuchani świadkowie w sprawie nie odnoszą swoich wcześniej złożonych zeznań odnośnie tankowania samochodów olejem opałowym wprost do 2008 roku i ich zeznania są bardzo ogólne. Z punktu widzenia odpowiedzialności karnej oskarżonego istotne jest ustalenie czy tankowanie samochodów olejem opałowym odbywało się w jego firmie za jego wiedzą i zgodą w 2008 roku i ile było takich przypadków w tym roku. Zdaniem sądu okręgowego w tym składzie dokonana ocena zeznań świadków (w tym ww.) przez sąd I instancji pozostaje pod ochroną art. 7 kpk. Podnieść należy, że gdyby samochody znajdujące się w firmie oskarżonego i maszyny rolnicze tankowane były olejem opałowym zakupionym w 2008 roku to nie starczyłoby go do ogrzania kotła (...) w gorzeli i wyprodukowania 1274716 litrów spirytusu gorzelnianego, gdyż na taką ilość zużyto inny nośnik energii niż węgiel i drzewo. Ponadto pominięto dowód w postaci wykazu zawierającego informacje o zakresie korzystania ze środowiska i wysokości należnych opłat w 2008 roku . Oskarżony posiadając instalację , której eksploatacja powoduje emisję gazów lub płynów do powietrza, jako podmiot korzystający ze środowiska w rozumieniu art. 3 pkt 20 lit. a ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska był zobowiązany , na podstawie art. 273 ust. 1 ww. ustawy , do ponoszenia opłat za wprowadzenie gazów lub płynów do powietrza Oskarżony złożył w Urzędzie Marszałkowskim w Ł. zbiorcze zestawienie informacji o zakresie korzystania ze środowiska i wykazał zużycie oleju opałowego za I półrocze 2008 roku w wysokości 123,78 m ^{( 3)} i za II półrocze 2008 roku 121,331 m ^{( 3 )}oleju opałowego. Zgromadzony zatem w sprawie materiał dowodowy w dalszym ciągu budzi uzasadnione wątpliwości, czy oskarżony dopuścił się dokonania zarzuconego mu czynu w akcie oskarżenia. Zdaniem sądu okręgowego w tym składzie biegły w sposób przekonujący wykazał, że bez zużycia zakupionego oleju opałowego w 2008 roku nie mógłby oskarżony wyprodukować takiej ilości spirytusu gorzelnianego jaka wynikała z danych uzyskanych z Urzędu Celnego w P.. Tak więc ta okoliczność jest decydująca, gdyż nawet jeżeli w 2008 roku użyto oleju opałowego jako paliwa do samochodów, to jest to ilość której nie da się ustalić. Natomiast można wykluczyć ustalenie, że cała ilość zakupionego oleju opałowego była wykorzystana jako paliwo do samochodów i ciągników w firmie oskarżonego i stąd samochody będące w dyspozycji firmy przejechały tyle kilometrów w 2008 roku ile praktycznie wynikało ze zużycia całego oleju opałowego do ich tankowania. Trafnie wskazał sąd I instancji, że podejmując w dniu 27 lipca 2018 roku ( k-537) zawieszone w dniu 4 czerwca 2014 roku śledztwo w sprawie przeciwko J. S. i kierując akt oskarżenia przeciwko oskarżonemu do sądu o czyn z art. 54 § 1 kks w zw. z art. 6 §2 kks prokurator nie pogłębił materiału dowodowego zgromadzonego przez Urząd Kontroli Skarbowej w Ł.. Także w czasie trwającego postępowania przed sądem I instancji nie zakwestionował treści wydanej opinii przez biegłego sądowego z zakresu organizacji zarządzania rachunkowości jednostek gospodarczych i przedsiębiorstw rolniczych (...). Biegły sądowy ponadto w wydanej opinii pisemnej uzupełniającej wskazał, że brak jest podstaw do wyliczenia uszczuplonego podatku akcyzowego za okres sierpień -wrzesień 2008 roku w związku z zużyciem oleju opałowego nabytego w tych miesiącach dla Wytwórni (...). W tym czasie była przerwa przez okres 28 dni ( 20.08.2008 r do 17.09.2008 r) w eksploatacji pieca i produkcji spirytusu gorzelnianego w L.. Biegły dokonał wyliczeń ile w miesiącach sierpień i wrzesień 2008 roku, gdy kocioł parowy (...) nie był wyłączony z użytkowania potrzebne było węgla i oleju opałowego na wyprodukowanie 75615 litrów destylatu (od 1 do 19.08.2008 r) i 137675 litrów destylatu (od 2009.do 30.09.2008r.). Wyliczenia przeprowadzone przez biegłego sądowego wiążą się z ustaleniami wydanej zasadniczej opinii pisemnej odnośnie proporcji zużycia węgla i oleju opałowego potrzebnych do wyprodukowania 1 litra destylatu. Wyliczenia te nie zostały zakwestionowane przez żadną ze stron procesu. Biegły odniósł się także do nieprawidłowości danych zawartych w dokumentach rozchodowych (...) węgla i oleju opałowego wystawionych w G. L. w sierpniu i wrześniu 2008 roku podnosząc, że uwidocznione w nich zapisy są sprzeczne z rzeczywistymi rocznymi rozliczeniami produkcji. Ustalenia dokonane przez biegłego w wydanej opinii pisemnej uzupełniającej nie zostały zakwestionowane przez prokuratora i treść tej opinii w ocenie sądu okręgowego wskazuje, że także w miesiącach sierpniu i wrześniu 2008 roku (gdy piec nie był wyłączony z eksploatacji) nie można wykluczyć, że oskarżony zużył do produkcji spirytusu zakupiony olej opałowy. Podnoszona przez oskarżyciela publicznego teza, że oskarżony złożył dopiero obszerne wyjaśnienia znając cały zgromadzony w sprawie materiał dowodowy i sugestia , że ,,dopasował" ich treść do niego - nie jest trafna, gdyż oskarżony ma prawo odmówić składania w ogóle wyjaśnień lub może je złożyć na każdym etapie postępowania ustosunkowując się właśnie do dowodów zgromadzonych w sprawie (przed zamknięciem przewodu sadowego) i nie można z tego faktu wywodzić, że te wyjaśnienia z tego powodu nie są wiarygodne. To właśnie na oskarżycielu ciąży obowiązek (a nie na sądzie) udowodnienia oskarżonemu, że jest sprawcą dokonania zarzuconego mu w akcie oskarżenia czynu i poparcia tego faktu odpowiednim materiałem dowodowym. W przedmiotowej sprawie to sąd I instancji pogłębił zebrany w sprawie materiał dowodowy nie tylko poprzez przesłuchanie zawnioskowanych przez obrońcę oskarżonego świadków, ale przede wszystkim poprzez dopuszczenie dowodu z opinii pisemnej biegłego sądowego. Decyzja Dyrektora I. Administracji Skarbowej w L. z dnia 12 września 2017 roku utrzymująca w mocy decyzję Dyrektora U. w Ł. nr (...) z dnia 4 listopada 2016 roku określającej J. J. (1) zobowiązanie w podatku akcyzowym za poszczególne miesiące 2008 roku w łącznej kwocie 545496 złotych została uchylona przez WSA w Lublinie wyrokiem wydanym w dniu 18 sierpnia 2021 roku w sprawie o sygn. akt I SA/Lu 925/17. Sąd I instancji w sposób przekonujący wskazał, że w przedmiotowej sprawie zachodzą wątpliwości co do sprawstwa oskarżonego, które zgodnie z regułą zawartą w art. 5§2 kpk należy tłumaczyć na korzyść oskarżonego.

Wniosek

O uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Skoro zarzut pierwszy podniesiony w apelacji przez prokuratora nie zasługiwał na uwzględnienie, to brak było podstaw prawnych do uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

3.2.

Zarzut drugi (II) zawarty w apelacji wniesionej przez prokuratora dotyczył błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku i mającego wpływ na jego treść, polegającego na uznaniu, że dowody ujawnione na rozprawie głównej , a w szczególności dowody z zeznań świadków złożonych w toku kontroli karnoskarbowej oraz dokumenty sporządzone przez uprawnione organy U. i ustalone na ich podstawie okoliczności w postaci niezgodnego z przeznaczeniem wykorzystania zakupionego w ramach działalności gospodarczej oleju opałowego jako paliwa silnikowego, nie są wystarczające do uznania za udowodniony faktu popełnienia przez oskarżonego czynu z art. 54 § 1 kks w zw. z art. 6 § 2 kks, podczas gdy dowody te i okoliczności oceniane we wzajemnym ze sobą w powiązaniu prowadzą do jednoznacznego wniosku, że oskarżony dopuścił się zarzucanego mu czynu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut drugi ( II) zawarty w apelacji prokuratora nie zasługuje na uwzględnienie.

Zebrany w sprawie nieosobowy materiał dowodowy został poddany analizie przez biegłego sądowego z zakresu organizacji zarządzania rachunkowości jednostek gospodarczych i przedsiębiorstw rolniczych (...). Biegły szczegółowo wskazał na wątpliwości związane z oceną dokumentów zgromadzonych w sprawie i możliwością przyjęcia danych w nich zawartych jako nie w pełni rzetelne. Jednocześnie zdaniem sądu okręgowego w tym składzie biegły sądowy zaprezentował w wydanej opinii zasadniczej w sposób przekonujący, że nie da się wykluczyć, iż 2008 roku oskarżony zużył w piecu (...) zakupiony olej opałowy do uzyskania pary niezbędnej do produkcji spirytusu gorzelnianego. Aktualne są rozważania sądu okręgowego zawarte w punkcie 3.1 uzasadnienia.

Wniosek

O uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Skoro zarzut drugi podniesiony w apelacji przez prokuratora nie zasługiwał na uwzględnienie, to brak było podstaw prawnych do uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zdaniem sądu okręgowego w tym składzie w przedmiotowej sprawie nie zaistniała bezwzględna przyczyna odwoławcza z art. 439 § 1 pkt 9 kpk polegająca na przedawnieniu karalności czynu zarzuconego oskarżonemu.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego w przypadku przestępstwa skarbowego polegającego na uszczupleniu lub narażeniu na uszczuplenie należności publicznoprawnej zgodnie z art. 44§2 kks przedawnienie karalności następuje także wówczas, gdy doszło do przedawnienia tej należności. Przepis ten należy rozumieć w ten sposób, że wprowadza on preferencyjny termin przedawnienia , który prowadzi do skrócenia podstawowych terminów wskazanych w art. 44§1 i 5 kks. Zgodnie z tym przepisem przedawnienie następuje wówczas, gdy przed upływem określonych ogólnie terminów przedawnienia karalności przestępstwa skarbowego dojdzie do przedawnienia samej należności publicznoprawnej. Zawieszenie przedawnienia należności publicznoprawnej nie prowadzi do przedłużenia okresu przedawnienia karalności przestępstwa skarbowego, nawet wtedy, gdy polega ono na uszczupleniu lub narażeniu na uszczuplenie należności publicznoprawnej (wyrok Sądu najwyższego _ Izba Karna z dnia 6 maja 2021 r., III KK 349/20 , opubl. OSNKW 2021/9/35; OSP 2022/3/24). W dniu 16 stycznia 2014 roku inspektor kontroli skarbowej w Urzędzie Kontroli Skarbowej w Ł. wydał postanowienie o przedstawieniu zarzutu J. J. (1) o popełnienie przestępstwa skarbowego opisanego w zarzucie wypełniającego dyspozycję art. 54 § 1 kks w zw. z art. 6 § 2 kks, którego treść ogłoszono oskarżonemu w dniu 16 kwietnia 2014 roku (k- 517). Z uwagi na zagrożenie między innymi karą do 5 lat pozbawienia wolności za czyn z art. 54 § 1 kks zarzucony oskarżonemu nie nastąpiło przedawnienie jego karalności (art. 27 § 1 kks w zw. z art. 44 § 1 pkt 2 i § 5 kks ). Pozostaje do rozważenia kwestia czy nastąpiło przedawnie karalności zarzuconego oskarżonemu czynu w związku z przedawnieniem zobowiązania podatkowego. W dniu 5 listopada 2013 roku zostało wszczęte śledztwo w sprawie o przestępstwo skarbowe z art. 54 § 1 kks w zw. z art. 6 § 2 kks w zw. z art. 37 § 1kks polegające na uchylaniu się od opodatkowania przez J. J. (1) właściciela przedsiębiorstwa Wytwórnia (...) , podatnika podatku akcyzowego , poprzez nie ujawnienie za miesiące od stycznia do grudnia 2008 roku Urzędowi Celnemu w P. podstawy opodatkowania podatkiem akcyzowym w związku z wykorzystaniem 310206 l zakupionego oleju opałowego niezgodnie z przeznaczeniem oraz nie uiszczenia za wskazany okres opłaty paliwowej od ww. ilości oleju opałowego , na skutek wykorzystania jako paliwo silnikowe, w wyniku czego za miesiące od stycznia do grudnia 2008 roku, uszczuplono podatki w łącznej kwocie 649387,16 zł, tj. dużej wartości, w tym podatek akcyzowy w kwocie 620412 zł, a opłatę paliwową w kwocie 28975,16 zł . Co do zasady zobowiązanie podatkowe w podatku akcyzowym za miesiące od stycznia do listopada 2008 roku ulegało przedawnieniu z dniem 31 grudnia 2013 roku , zaś za grudzień 2008 roku z dniem 31 grudnia 2014 roku. W dniu 18 listopada 2013 roku Naczelnik Urzędu Celnego w L. zawiadomił J. J. (1) ( doręczonym 26.11.2013 r.) o zawieszeniu biegu terminu przedawnienia zobowiązania w podatku akcyzowym i opłacie paliwowej za miesiące od stycznia do grudnia 2008 roku w związku ze wszczęciem ww. postępowania w sprawie karnej skarbowej. Zgodnie z art. art. 70§1 6 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa ( Dz. U z 2012 r., poz. 749 ze zm) nastąpiło zawieszenie biegu przedawnienia zobowiązania podatkowego za rok 2008 należnego od oskarżonego.

Przed Trybunałem Konstytucyjnym toczy się postępowanie w sprawie K 31/34 zainicjowane wnioskiem Rzecznika Praw Obywatelskich o zbadanie zgodności

1)  art. 114a ustawy z dnia 10 września 1999 roku -Kodeks karny skarbowy ( Dz. U z 2013 r. , poz. 186 ze zm.) z art. 2 i art. 45 ust 1 Konstytucji RP;

2)  art. 70§1 6 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa ( Dz. U z 2012 r., poz. 749 ze zm.) w zakresie jakim przewiduje, że bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu z dniem wszczęcia postępowania w sprawie, a nie przeciwko osobie z art. 2 Konstytucji RP. W realiach przedmiotowej sprawy, gdy zapadł prawomocny wyrok uniewinniający oskarżonego od dokonania zarzuconego mu czynu rozstrzygniecie tego problemu nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy, gdyż wyrok uniewinniający jest rozstrzygnięciem korzystniejszym dla oskarżonego, niż umorzenie postępowania w sprawie z uwagi na przedawnienie karalności zarzuconego czynu.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Sąd okręgowy utrzymał w mocy wyrok sądu meriti, który został zaskarżony na niekorzyść przez prokuratora.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Skoro zarzuty podnoszone w apelacji przez prokuratorskie nie zasługiwały na uwzględnienie, a także brak było podstaw do zmiany lub uchylenia zaskarżonego wyroku sądu I instancji z urzędu, należało zaskarżony wyrok utrzymać w mocy.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Punkt 2 wyroku sądu okręgowego

Sąd okręgowy kosztami procesu za postępowanie odwoławcze obciążył Skarb Państwa.

7.  PODPIS

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Skarżone jest rozstrzygnięcie uniewinniające oskarżonego od dokonania zarzuconego mu czynu.

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana