Pełny tekst orzeczenia

WYROK CZĘŚCIOWY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 grudnia 2023 roku

Sąd Apelacyjny w Lublinie I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący	SSA Ewa Bazelan (spr.)
Protokolant	sekretarz sądowy Agnieszka Zdanowicz-Martyna

po rozpoznaniu w dniu 29 listopada 2023 roku w Lublinie na rozprawie

sprawy z powództwa A. K.

przeciwko Syndykowi masy upadłości (...) Bank Spółki Akcyjnej
w W.

o ustalenie

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Okręgowego w S. z dnia
17 maja 2022 roku, sygn. akt (...)

zmienia zaskarżony wyrok w punkcie I. w ten sposób, że oddala powództwo o ustalenie.

I ACa 1137/23

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 17 maja 2022 roku Sąd Okręgowy w S.:

I.  ustalił, że umowa kredytu hipotecznego nr (...) indeksowanego do waluty obcej, zawarta w dniu 17 sierpnia 2006 roku pomiędzy D. K. i A. K. a (...) Bankiem S.A. z siedzibą w K. – D. Oddziałem w Ł. (poprzednikiem prawnym pozwanego), nie istnieje,

II.  zasądził od pozwanego (...) Bank S.A. z siedzibą w W. na rzecz powódki A. K. kwotę 342.392,49 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie za okres od dnia 13 lutego 2020 r. do dnia zapłaty,

III.  zasądził od pozwanego (...) Bank S.A. z siedzibą w W. na rzecz powódki A. K. kwotę 11.834 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 10.800 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za okres od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty.

Uzasadnienie tego wyroku znajduje się na k. 382—410 akt.

Apelację od tego wyroku wniósł pozwany (...) Bank Spółka Akcyjna w W., który zaskarżył wyrok w całości i zarzucił:

1.  nierozpoznanie istoty sprawy,

1.  2. naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy oraz jej rozstrzygnięcie, tj.:

a) art. 327(1) par. 1 ust 1 i 2 Kpc,

b) art. 227 Kpc oraz art. 235(2) par. 1 pkt. 2, 3 i 5 Kpc oraz art. 205(12) par. 2 Kpc i art. 278 par. 1 k.p.c. w zw. z art. 232 zd. 2 k.p.c.,

c) art. 233 § 1 Kpc poprzez dowolna, a nie wszechstronna ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, co wyrażało się w dokonaniu ustaleń sprzecznych z rzeczywistym stanem rzeczy oraz ze wskazanymi w apelacji dowodami,

d) art. 233 § 1 kpc poprzez dowolną, a nie wszechstronną ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, co wyrażało się w nieustaleniu wskazanych w apelacji, które wynikały ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i miały znaczenie dla rozstrzygnięcia.

3. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.

a) art. 455 k.c. i 481 k.c.,

b) art. 111 ust. 1 pkt. 4 ustawy Prawo bankowe,

c) art. 56 Kc, art. 65 § 1 i 2 Kc, art. 354 § 1 i § 2 Kc w zw., § 2 ust. 2 oraz § 4 ust. 2 Umowy kredytu W zw. z par. 2 Regulaminu,

d) art. 56 Kc, art. 65 § 1 i 2 Kc oraz art. 354 § 1 i 2 Kc i art. 385(1) § 2 Kc,

e) art. 385(1) §1 i §2 Kodeksu cywilnego oraz art. 6 ust. 1 Dyrektywy 93/13/EWG;

f) Art. 385(1) Kc oraz 385(2) Kc,

g) art. 385 § 2 zd. 1 Kc w zw. z art. 5 zd. 2 Dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r., w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich,

h) art. 358 § 1i2 Kc,

i) art. 24 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim,

j) art. 30 ust 2 pkt 1 i 2w zw. z art. 2 ust 1 pkt 3 Ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości;

k) art. 496 k.c. w zw. z art. 497 k.c.,

l). art. 189 K.p.c.,

m) art. 5 Kc.

Pozwany wniósł o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku Sądu meriti poprzez oddalenie powództwa;

1.  ewentualnie, na podstawie art. 386§4 Kodeksu postępowania cywilnego, uchylenie zaskarżonego wyroku w zaskarżonym zakresie, zniesienie postępowania w zaskarżonym zakresie oraz przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi meriti;

2.  w każdym z przypadków wnosił również o zasądzenie od strony Powodowej na rzecz Pozwanego zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje według norm przepisanych.

Powódka wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego.

Z uwagi na ogłoszenie upadłości pozwanego Banku postanowieniem z dnia 26 lipca 2023 roku Sąd Apelacyjny w Lublinie zawiesił postępowanie na mocy art. 174 §1 pkt 4 k.p.c. a następnie podjął postepowanie w części dotyczącej żądania ustalenia z udziałem Syndyka Masy Upadłości pozwanego Banku. Stąd rozstrzygnięcie i wywody Sądu Apelacyjnego dotyczą tylko tego żądania.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja, o ile wnosi o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa co do żądania ustalenia jest uzasadniona.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że nieuzasadnione były zarówno zarzut nierozpoznania istoty sprawy, jak i naruszenia art. 327(1) § pkt 1 i 2 k.p.c. O skutecznym postawieniu zarzutu naruszenia tego przepisu można mówić tylko wtedy, gdy uzasadnienie wyroku nie zawiera elementów pozwalających na weryfikację stanowiska sądu, a braki uzasadnienia w zakresie poczynionych ustaleń faktycznych, oceny dowodów i oceny prawnej muszą być tak znaczne, że sfera motywacyjna orzeczenia pozostaje nieujawniona, bądź ujawniona w sposób uniemożliwiający poddanie jej ocenie instancyjnej. Stąd zarzut ten może znaleźć zastosowanie jedynie w tych wyjątkowych sytuacjach, w których treść uzasadnienia orzeczenia sądu pierwszej instancji uniemożliwia całkowicie dokonanie oceny toku wywodu, który doprowadził do wydania zaskarżonego orzeczenia. Taka sytuacja nie zaistniała w niniejszej sprawie – niewątpliwie na podstawie uzasadnienia Sądu I instancji można wyprowadzić wnioski co do przyczyn wydanych rozstrzygnięć. Sąd Okręgowy niewątpliwe rozpoznał także istotę sprawy - odniósł się od przedmiotu sprawy, materialnej podstawy powództwa i merytorycznych zarzutów stron.

Sąd Apelacyjny podziela i uznaje za swoje ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji. Ustalenia te wymagają uzupełnienia o wskazanie, że w toku postępowania odwoławczego powódka A. K. w dniu 8 listopada 2022 roku dokonała spłaty ostatniej raty kredytu z umowy z dnia 07 sierpnia 2006 roku, zaś Syndyk Masy Upadłości wystawił zaświadczenie o spłacie kredytu (k. 627-628, k. 630).

Okoliczność ta skutkowała utratą przez powódkę interesu prawnego, który w świetle art. 189 k.p.c. jest warunkiem żądania ustalenia istnienia prawa lub stosunku prawnego. Natomiast Sąd wydając wyrok bierze pod uwagę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy - zasada ta ma zastosowanie także do sądu drugiej instancji (art. 316 § 1 k.p.c. w zw. z art.391 § 1 k.p.c.).

Strona powodowa upatrywała interesu prawnego w usunięciu stanu niepewności co do dalszego obowiązywania spornej umowy, co do istnienia obowiązku spełniania na rzecz Banku dalszych świadczeń, w uzyskania odpowiedzi czy umowa wiąże strony i na jakich warunkach powinny ja wykonywać, itp. (k. 465v). Tego rodzaju argumentacja może być uzasadniona jedynie dla aktywnej umowy kredytowej, zaś obecnie gdy umowa już wyekspirowała i nie podlega wykonaniu to argumentacja ta straciła na aktualności. Skoro powódka dokonała już spłaty w całości świadczenia zgodnie z treścią zakwestionowanej umowy, to pozostają jej jedynie ewentualne roszczenia o zapłatę na tle zwrotu świadczeń nienależnych (obecnie w ramach postępowania upadłościowego).

Interesu prawnego powódki nie uzasadnia też powoływana okoliczność, że prawomocne orzeczenie ustalające, iż umowa jest nieważna pozwoli wykreślić hipotekę z kredytowanej nieruchomości, gdyż w tym zakresie wystarczające jest oświadczenie kredytodawcy, które powódka uzyskała od Syndyka.

Z tych względów powództwo o ustalenie wobec braku podstawowej przesłanki z art.189 k.p.c. – interesu prawnego podlegało oddaleniu, o czym orzekł Sąd Apelacyjny na mocy art.386 § 1 k.p.c. zmieniając wyrok w punkcie I.

Z uwagi na zawieszenie postępowania w pozostałej części Sąd nie odnosi się do zarzutów dotyczących rozstrzygnięcia o zapłacie. Również bezprzedmiotowe jest odnoszenie się do podniesionych zarzutów potrącenia i zatrzymania.

Jako, że wyrok ma charakter częściowego, a nie kończącego sprawę w II instancji Sąd Apelacyjny nie rozstrzygał o kosztach procesu.