Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 maja 2014r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce II Wydział Karny

w składzie

Przewodniczący: SSO Ryszard Warda

Sędziowie: SSO Magdalena Dąbrowska

SSO Marek Konrad (spr.)

Protokolant: Luiza Ustaszewska Sęk

przy udziale Prokuratora: Tomasza Mierzejewskiego

po rozpoznaniu w dniu: 30.05.2014r.

sprawy oskarżonych: M. R. (1) i M. R. (2)

oskarżonych o popełnienie czynu z art. 91§1 i 3 kks i inn.

z powodu apelacji: Urzędu Celnego w Ciechanowie

od wyroku Sądu Rejonowego w Wyszkowie VI Wydziału Zamiejscowego z siedzibą w Pułtusku z dnia 20.01.2014r. w sprawie VIK 482/14

orzeka:

I.  Uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Wyszkowie VI Wydziałowi Zamiejscowemu z siedzibą w Pułtusku

Sygn. akt II Ka 125/14

UZASADNIENIE

M. R. (1) została oskarżona o to, że w dniu 21.05.2012r w miejscowości B. (...) w pomieszczeniu gospodarczym znajdującym się na posesji, wspólnie i w porozumieniu z M. R. (2), przechowywała towar akcyzowy pochodzenia pozawspólnotowego w postaci 20000 paczek papierosów różnych marek bez polskich znaków akcyzy, stanowiący przedmiot czynu zabronionego określonego w art. 86§1 i §3 kks w zb. z art. 63§2 i §6 kks w zb. z art. 54§1 i §2 kks w zw. z art. 7§1 kks, gdzie uszczuplone cło wyniosło 9216 zł, uszczuplony podatek akcyzowy wyniósł 257000 zł oraz uszczuplony podatek od towarów i usług wyniósł 64910 zł, tj. o przestępstwo skarbowe określone w art. 91§1 i §3 kks w zb. z art. 65§1 i §3 kks w zw. z art. 7§1 kks.

M. R. (2) został oskarżony o to, że w dniu 21.05.2012r w miejscowości B. (...) w pomieszczeniu gospodarczym znajdującym się na posesji, wspólnie i w porozumieniu z M. R. (1), przechowywał towar akcyzowy pochodzenia pozawspólnotowego w postaci 20000 paczek papierosów różnych marek bez polskich znaków akcyzy, stanowiący przedmiot czynu zabronionego określonego w art. 86§1 i §3 kks w zb. z art. 63§2 i §6 kks w zb. z art. 54§1 i §2 kks w zw. z art. 7§1 kks, gdzie uszczuplone cło wyniosło 9216 zł, uszczuplony podatek akcyzowy wyniósł 257000 zł oraz uszczuplony podatek od towarów i usług wyniósł 64910 zł, tj. o przestępstwo skarbowe określone w art. 91§1 i §3 kks w zb. z art. 65§1 i §3 kks w zw. z art. 7§1 kks.

Sąd Rejonowy w Wyszkowie VI Zamiejscowy Wydział Karny z siedzibą w Pułtusku wyrokiem z dnia 20 stycznia 2014r wydanym w sprawie VI K 482/13 uniewinnił oskarżonych M. R. (1) i M. R. (2) od popełnienia zarzucanych im czynów oraz przejął koszty postępowania na rachunek Skarbu Państwa.

Powyższy wyrok w całości apelacją wniesioną na niekorzyść oskarżonych zaskarżył oskarżyciel publiczny. Orzeczeniu temu zarzucił:

1.  błędy w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, polegające na przyjęciu, że oskarżeni nie posiadali świadomości, iż w wynajmowanym pomieszczeniu znajduje się towar akcyzowy pochodzenia pozawspólnotowego w postaci 20000 paczek papierosów różnych marek bez polskich znaków akcyzy i tym samym nie mieli zamiaru popełnienia czynu zabronionego określonego w art. 91§1 i §3 kks w zb. z art. 65§1 i §3 kks w zw. z art. 7§1 kks i nie można przypisać im winy umyślnej,

2.  rażące naruszenie prawa, tj. obrazę przepisów postępowania związane z naruszeniem zasad zawartych w art. 4 kpk i art. 7 kpk, tzn. zasady obiektywizmu i zasady swobodnej oceny dowodów – poprzez nieprzestrzeganie dyrektyw obowiązujących przy ocenie dowodów oraz w art. 366 kpk i art. 170 kpk – poprzez zaniechanie wyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności sprawy oraz oddaleniu wniosku dowodowego polegającego na przesłuchaniu funkcjonariuszy Wydziału Operacyjno Śledczego Nadwiślańskiego Oddziału Straży Granicznej, co miało istotny wpływ na treść wydanego orzeczenia.

W konkluzji apelacji skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Wyszkowie VI Zamiejscowemu Wydziałowi Karnemu z siedzibą w Pułtusku do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja była zasadna w zakresie wniosku o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Przesłanką rozstrzygnięcia, podjętego przez Sąd Odwoławczy, było uznanie za zasadne zarzutów apelującego, tj. zakwestionowanie prawidłowości oceny materiału dowodowego dokonanej przez Sąd I instancji odnośnie poczynionych ustaleń faktycznych, a także zaniechanie wyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności sprawy oraz oddalenie wniosku dowodowego oskarżyciela publicznego polegającego na przesłuchaniu funkcjonariuszy Wydziału Operacyjno Śledczego Nadwiślańskiego Oddziału Straży Granicznej.

Sąd Rejonowy zrekonstruował przebieg inkryminowanego zdarzenia przede wszystkim na podstawie, uznanych za konsekwentne i wzajemnie uzupełniające się (strona 8 uzasadnienia) wyjaśnień oskarżonych M. R. (1) i M. R. (2). Słusznie apelujący podnosi, iż taka ocena tych dowodów wskazuje na brak rzetelnej i szczegółowej analizy treści wynikających z wyjaśnień tych osób. Sąd meriti szeroko przytaczając orzecznictwo sądów powszechnych i podglądy doktryny, nie odniósł się do istotny sprawy i nie rozważył na kartach uzasadnienia rozbieżności, które wystąpiły w linii obrony przyjętej przez oskarżonych. Sąd przedwcześnie odmówił przymiotu wiarygodności oświadczeniom procesowym oskarżonej M. R. (1), w których przyznała się ona do popełnienia przestępstwa. Depozycje te zostały złożone w początkowej fazie postępowania, pierwszą z nich oskarżona złożyła już następnego dnia po dokonaniu przeszukania i zabezpieczeniu towaru (k. 23-26). Oświadczenie M. R. (1) było spontaniczne i nie ukierunkowane na uniknięcie, bądź złagodzenie odpowiedzialności karnej. Zauważyć należy, iż zostało ono jeszcze raz powtórzone i potwierdzone podczas przesłuchania przed funkcjonariuszem finansowego organu postępowania przygotowawczego (k. 78-79). Sąd Rejonowy poza ogólną oceną wyjaśnień oskarżonej w powyższym zakresie nie przedstawił żadnych przekonywujących argumentów wskazujących na zasadność przyjętego rozstrzygnięcia.

W realiach przedmiotowej sprawy ocena wyjaśnień oskarżonych dokonana przez Sąd orzekający powinna być tym bardziej wszechstronna i wnikliwa albowiem istnieją w nich jeszcze inne rozbieżności o zasadniczej naturze. Oskarżona wyjaśniła, że wynajęła przypadkowo spotkanemu, nieznanemu mężczyźnie pomieszczenie gospodarcze, gdyż uznała to za dobry sposób na uzyskanie dodatkowego dochodu. Klucze do budynku po wynajęciu pomieszczenia miał mężczyzna. Znamienne jest jednak, iż w tym samym pomieszczeniu przechowywane były inne przedmioty, które należały do oskarżonej. Były to różnego rodzaju sprzęty gospodarstwa domowego, które utrwalono na dokumentacji fotograficznej dołączonej do akt sprawy. W pomieszczeniu obok zaś znajdował się opał na zimę (k. 7-9). Przechowywanie w pomieszczeniach tego budynku przedmiotów codziennego użytku może świadczyć o posiadaniu przez domowników kluczy do jego wnętrza, a tym samym do korzystania z rzeczy tam się znajdujących. Ponownego rozważenia wymagają także wyjaśnienia oskarżonej, że sprawca zawsze przyjeżdżał niedużym samochodem osobowym i był sam. Za pierwszym razem przywiózł rower, wędki, a na koniec kartony (k.154). Depozycje oskarżonej mogą budzić uzasadnione wątpliwości w kontekście innych dowodów zgromadzonych w sprawie. Z protokołu oględzin rzeczy (k. 33-45) wynika, że papierosy były zapakowane w duże kartony zbiorcze i czarne worki foliowe, na których znajdowały się etykiety z napisami FEST i FEST 7. Apelujący słusznie wskazuje, iż towar o takich gabarytach i w tak dużej ilości trudno było przewieźć w sposób opisany przez oskarżoną. Ponadto ustalenia dokonane przez Sąd Rejonowy nie wyjaśniają sposobu dotarcia na posesję najemcy pomieszczenia w inkryminowanym dniu. Oskarżona wyjaśniła bowiem, że za każdym razem przyjeżdżał on samochodem osobowym, w dniu 21 maja 2012r zbiegł on zaś pieszo do lasu w obawie przed pojmaniem przez funkcjonariuszy Straży Granicznej. W tym czasie jedynymi pojazdami znajdującymi się na posesji oskarżonych były samochody, którymi posługiwał się oskarżony M. R. (2).

W powyższej sytuacji dowodowej zdecydowanie przedwczesnym było nieuwzględnienie wniosku oskarżyciela publicznego złożonego na rozprawie w dniu 14 stycznia 2014r o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków funkcjonariuszy Wydziału Operacyjno Śledczego Nadwiślańskiego Oddziału Straży Granicznej w Warszawie. Przyjmowanie a priori przez Sąd, iż w materiale dowodowym zgromadzonym w aktach sprawy znajduje się całokształt ujawnionych przez nich okoliczności jest niezasadne, a już z pewnością wniosek sformułowany na tym tle nie może zostać uznany za zmierzający do przedłużenia postępowania. Funkcjonariusze tej jednostki już wcześniej prowadzili czynności operacyjne na terenie posesji B. (...), w tym jak dowodzą zeznania przesłuchanych świadków D. M. i P. W. prowadzili także rozpoznanie terenu posesji. Zeznania funkcjonariuszy mogą zatem przyczynić się do zweryfikowania wyjaśnień oskarżonych w zakresie okoliczności przez nich podawanych, a także potwierdzić istnienie znamion strony podmiotowej.

Sąd Odwoławczy nie podzielił natomiast wywodów apelującego, w których zasadność stawianych zarzutów oparł on na oświadczeniach procesowych złożonych przez M. R. (1) i M. R. (2) przed przedstawieniem im zarzutów. W postępowaniu karnym obowiązuje zakaz dowodowego wykorzystania przy przesłuchaniu oskarżonego oświadczeń złożonych uprzednio w charakterze świadka (art. 389§1 kpk w zw. z art. 391§2 kpk). Z tego względu w niniejszej sprawie podstawą dowodzenia mogą być wyłącznie wyjaśnienia oskarżonych złożone po ogłoszeniu im zarzutów i zmianie ich pozycji procesowej na podejrzanych.

W tym stanie rzeczy rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego i argumentację przedstawioną dla jego uzasadnienia uznano za niezasadne. Powyższe wskazania oczywiście nie determinują rodzaju rozstrzygnięcia jakie zapadnie w przyszłości w zakresie sprawstwa i zawinienia M. R. (1) i M. R. (2), ale powodują, że ustalenia, będące konsekwencją wadliwej oceny zgromadzonego materiału dowodowego, należało uznać za dowolne i skutkujące błędnym ustaleniem stanu faktycznego w sprawie. Wobec powyższego argumentacja skarżącego i w konsekwencji także sformułowany wniosek o uchylenie wyroku, musiały zostać uznane za zasadne.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd I instancji winien przeprowadzić postępowanie dowodowe, w szczególności aby zweryfikować wyjaśnienia oskarżonych, w tym wszechstronnie rozważyć znamiona strony podmiotowej zarzucanych im czynów i usunąć rozbieżności stwierdzone w powyższych motywach. Konieczne będzie także uzupełnienie materiału dowodowego i dopuszczenie dowodu z zeznań świadków funkcjonariuszy Wydziału Operacyjno Śledczego Nadwiślańskiego Oddziału Straży Granicznej w Warszawie odnośnie okoliczności prawidłowo sprecyzowanych przez oskarżyciela publicznego, a następnie Sąd winien dokonać kompleksowej i szczegółowej oceny zgromadzonego materiału dowodowego, w tym wziąć pod uwagę również powyższe zastrzeżenia. Ocena ta musi również uwzględniać zasady prawidłowego rozumowania oraz wskazania wiedzy i doświadczenia życiowego, tak aby nie przekroczyć granic swobody oceny zgromadzonego materiału dowodowego.

Z tych względów Sąd Odwoławczy orzekł, jak na wstępie.