Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 30 stycznia 2023 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSA Małgorzata Wołczańska

po rozpoznaniu w dniu 30 stycznia 2023 r. w Katowicach

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa G. M.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w (...) Spółce Akcyjnej w K.

o naprawę szkód górniczych

na skutek apelacji pozwanej (...) Spółki Akcyjnej w K. od wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 25 lipca 2022 r., sygn. akt I Cgg 50/19

p o s t a n a w i a :

1)  uchylić zaskarżony wyrok w punktach 2), 4) i 5) wobec pozwanej (...) Spółki Akcyjnej w K. i w tej części umorzyć postępowanie;

2)  oddalić wnioski powoda i pozwanej Grupy (...) Spółki Akcyjnej w K. o zasądzenie kosztów postępowania.

.

Sygn. akt I ACa 2129/22

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Katowicach wyrokiem z dnia 25 lipca 2022 r. oddalił powództwo główne, zasądził solidarnie od pozwanych (...) Spółki Akcyjnej w (...) Spółki Akcyjnej w K. na rzecz powoda kwotę 323 560 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 19 lutego 2022 r. do dnia zapłaty, oddalił powództwo w pozostałym zakresie oraz zasądził solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kwotę 10 817 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego i orzekł o nieuiszczonych kosztach sądowych.

Apelację od tego wyroku w części uwzględniającej powództwo ewentualne wniosła jedynie pozwana (...) Spółka Akcyjna w K., wskazując że zaskarża wyrok w imieniu obu pozwanych (k. 533). Apelacja w części, w której skarżąca zaskarżyła wyrok w imieniu współpozwanej (...) Spółki Akcyjnej w K. została odrzucona prawomocnym postanowieniem z dnia 24 listopada 2022 r. (k. 536).

Następnie pismem z dnia 16 grudnia 2022 r. powód cofnął pozew wobec pozwanej (...) Spółka Akcyjna w K. zrzekając się roszczenia (k. 550) oraz wyjaśniając, że pozwana (...) Spółka Akcyjna w K. w dniu 7 września 2022 r. oraz w dniu 2 grudnia 2022 r. w pełni wykonała zobowiązanie wynikające z wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 25 lipca 2022 r. Powód domagał się nadto przyznania kosztów postępowania apelacyjnego od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej w K..

Skarżąca spółka wniosła o uznanie cofnięcia pozwu za niedopuszczalne w świetle art. 203 § 4 k.p.c. powołując się na to, że szczególna okolicznością sprawy jest fakt solidarności dłużników i kwestionowanie przez jednego z nich obowiązku stwierdzonego zaskarżonym przez niego wyrokiem. Niezależnie od takiego stanowiska pozwana domagała się zasądzenia od powoda kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 203 § 1 k.p.c. (znajdującym zastosowanie w postępowaniu apelacyjnym przez art. 391 § 1 k.p.c.) pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia – aż do wydania wyroku. Powód cofnął pozew wobec pozwanej (...) Spółki Akcyjnej w K. zrzekając się roszczenia wobec tej pozwanej w zakresie objętym nieprawomocną częścią wyroku Sądu Okręgowego. Jak wyjaśnił powód, współpozwana (...) Spółka Akcyjna w K., która nie zaskarżyła wyroku, wykonała wynikające z tego orzeczenia zobowiązanie, na dowód czego dołączone zostały potwierdzenia przelewów bankowych.

Wbrew zarzutom apelującej brak jest podstaw, aby uznać, że dokonane przez powoda cofnięcie pozwu połączone ze zrzeczeniem się roszczenia jest niedopuszczalne w świetle art. 203 § 4 k.p.c. Okoliczności sprawy nie dają bowiem podstaw do przyjęcia, że wymieniona czynność powoda jest sprzeczna z prawem, zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa. U podstaw dokonanego przez powoda cofnięcie pozwu połączonego ze zrzeczeniem się roszczenia wobec skarżącej spółki leży okoliczność zaspokojenia roszczenia objętego żądaniem ewentualnym przez drugą ze współpozwanych – dłużniczkę solidarną. Z tego względu racjonalne i uzasadnione było – wobec otrzymanej zapłaty, która skutkowała wygaśnięciem zobowiązania pozwanych – art. 366 § 1 k.c., dalsze niepopieranie przez powoda żądania w stosunku do skarżącej. Pozwana (...) S.A. w K. jako okoliczność, która ma skutkować uznaniem dokonanej przez powoda czynności za niedopuszczalną powołuje kwestie solidarnej odpowiedzialności pozwanych oraz braku zobowiązania obu pozwanych wobec powoda. Niemniej wskazać należy, że pozwana (...) Spółka Akcyjna w K. przyjęła na siebie odpowiedzialność; nie tylko nie zaskarżyła wyroku w części do niej się odnoszącego, ale nadto dobrowolnie wykonała zobowiązanie. W tych okolicznościach brak więc było podstaw do prowadzenia dalszego postępowania. Natomiast skarżąca spółka nie jest pozbawiona obrony swoich praw w stosunkach z drugim z współpozwanych, gdyż te reguluje art. 376 k.c.

Z tych przyczyn wyrok w części, w jakiej nie stał się prawomocny wobec pozwanej (...) S.A. w K. należało uchylić i postępowanie umorzyć – art. 386 § 2 k.p.c. w zw. z art. 203 § 1 k.p.c. i art. 355 k.p.c.).

W wypadku cofnięcia pozwu, stosownie do regulacji z art. 203 § 2 zd. 2 k.p.c., na żądanie pozwanego powód zwraca mu koszty, jeżeli sąd już przedtem nie orzekł prawomocnie o obowiązku ich uiszczenia przez pozwanego. Regułę tę nie należy jednak traktować jako jedyne rozstrzygnięcie, które może zapaść odnośnie do kosztów procesu w razie cofnięcia pozwu. Rozstrzygnięcie o kosztach procesu w razie cofnięcia pozwu powinno bowiem uwzględniać ogólne i szczególne zasady orzekania o kosztach. W szczególności, ustalić należy czy orzeczenie formalne (umorzenie postępowania będące skutkiem cofnięcia pozwu), w okolicznościach danej sprawy, należy traktować jako przegraną powoda czy pozwanego. Powód (co do kosztów postępowania apelacyjnego) i skarżąca (w odniesieniu do ogółu kosztów) domagali się przyznania kosztów na swoją rzecz. Żądanie powoda jest niezasadne z tej przyczyny, że to nie skarżąca spełniła sporne świadczenie, nadto cofnięcie pozwu nastąpiło przed doręczeniem powodowi odpisu apelacji. Z podobnych względów na uwzględnienie nie zasługiwał wniosek skarżącej, gdyż powód cofnął pozew na skutek uzyskania świadczenia od współpozwanego dłużnika solidarnego, w konsekwencji jego zachowanie w postaci cofnięcia pozwu wobec skarżącej połączone ze zrzeczeniem roszczenia było w pełni racjonale i zasadne.

Orzeczenie Sądu Apelacyjnego uzasadnia art. 386 § 2 k.p.c., rozstrzygnięcie w tym zakresie ma charakter formalny, zatem mimo że odnosi się do wyroku, to właściwą jego formą jest postanowienie.