Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 grudnia 2023 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSA Sławomir Jamróg

Protokolant: Marta Sekuła

po rozpoznaniu w dniu 1 grudnia 2023 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa (...) w P.

przeciwko K. P.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 3 grudnia 2021 r. sygn. akt I C 2231/20

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz strony powodowej, tytułem kosztów postępowania apelacyjnego, kwotę 8.100 zł (osiem tysięcy sto złotych) z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty.

Sygn. akt I ACa 385/22

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 3 grudnia 2021 r. sygn. akt I C 2231/20 Sąd Okręgowy w Krakowie zasądził od pozwanego K. P. na rzecz powodowego (...) (...)w P. kwotę 397 195, 64 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 24 października 2019 r. do dnia zapłaty (pkt I), zasądził od pozwanego K. P. na rzecz strony powodowej kwotę 25 660 zł tytułem kosztów postępowania (pkt II.).

Podstawę tego rozstrzygnięcia stanowił następujący stan faktyczny:

K. P. jako kierownik projektu skierował do (...)Centrum (...)wniosek o sfinansowanie projektu badawczego, w tym finansowanie zakupu lub wytworzenia aparatury naukowobadawczej niezbędnej do realizacji tego projektu ((...)We wniosku jako jednostkę naukową wskazał (...) (...)w T. oraz podał tytuł projektu (...) Celem projektu było wykazanie po pierwsze europejskiego poziomu ideowego i artystycznego tej architektury jako realizacji wielostopniowej, przy tym kreatywnej, na tle sztuki rezydencjonalnej zachodu. Po drugie udowodnienie bezpośredniego związku przyczynowo-skutkowego między dworskimi ceremonialno-rytualnymi zachowaniami w (...)opisanymi przez uczestników krucjat, a wartościami architektonicznymi reprezentowanymi przez budowlę w M. ukończoną około 1400 r.

Wskazano, że cechą projektu jest interdyscyplinarność i kompleksowość, a badania nad rezydencją (...) wpisują się w tok studiów nad kulturą łacińskiego średniowiecza, nad kulturą zdominowaną w swej szczytowej fazie idee dworsko-rycerską. Wyniki projektu dają szansę wprowadzenia korekty do mapy ideowych centrów europejskich doby krucjat i przedstawienia rezydencji w M. jako budowli porównywanych przez współczesnych z B. i M..

W dniu 18 marca 2014 r. została zawarta pomiędzy (...)w K. a Uniwersytetem(...) w T. i K. P. umowa nr (...) o realizację i finansowanie projektu badawczego, który uzyskał finansowanie w ramach konkursu (...). Umowa ta określała warunki realizacji, finansowania oraz rozliczania projektu badawczego pod tytułem „(...)”, przyjętego do finansowania w ramach konkursu (...) na projekty badawcze, w tym finansowanie zakupu lub wytworzenia aparatury naukowobadawczej niezbędnej do realizacji tych projektów, projekt miał być realizowany przez Uniwersytet (...)

Dzień rozpoczęcia realizacji projektu strony umowy ustaliły na dzień zawarcia umowy, a zakończenia realizacji projektu na dzień 16 września 2016 r.

Na realizację projektu przyznane zostały środki finansowe w wysokości 307.117 zł, które miały być przekazywane jednostce, czyli (...) w T. w ratach półrocznych, zgodnie z załącznikiem nr 2 do umowy w drodze przelewów bankowych. Środkami finansowymi przekazanymi na realizację projektu dysponuje kierownik projektu z tym, że wydatkowanie środków finansowych następuje po uzyskaniu zgody kierownika jednostki. Jednostka sprawuje nadzór nad realizacją projektu i nad prawidłowością wydatkowania środków finasowania. Jednostka była odpowiedzialna wobec Centrum za wykonanie umowy, w tym za działania i zaniechania kierownika projektu.

Kierownik projektu i jednostka zobowiązali się między innymi do realizacji projektu w sposób, który zapewni osiągnięcie wymiernych efektów zakładanych we wniosku o finasowanie projektu; ewaluacji i publikacji wyników badań zrealizowanych w ramach projektu w wydawnictwie o zasięgu międzynarodowym, zapewnienia realizacji badań zgodnie z zasadami dobrej praktyki w danej dziedzinie naukowej.

Raport końcowy miał obejmować miedzy innymi sprawozdanie zawierające omówienie wykonanych zadań badawczych i osiągniętych wyników. Postanowiono, że dyrektor dokonuje rozliczania umowy po przyjęciu sprawozdania przedłożonego przez jednostkę oraz po uzyskaniu pozytywnej oceny merytorycznej projektu dokonanej przez właściwego koordynatora dyscyplin, zespół ekspertów oraz Radę (...).

Raport końcowy miał być złożony w terminie 60 dni od dnia zakończenia realizacji projektu, niezłożenie raportu końcowego w terminie lub złożenie raportu niekompletnego stanowiło podstawę do uznania umowy za niewykonaną i uprawniało Centrum do żądania od jednostki zwrotu środków przekazanych na podstawie umowy wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych liczonymi od dnia przekazania środków do dnia ich zwrotu oraz do żądania zapłaty kary umownej.

Przy ocenie merytorycznej raportu końcowego z realizacji projektu należało uwzględnić w szczególności zgodność zakresu merytorycznego wykonanej pracy z umową, rangę naukową wyników otrzymanych w trakcie realizacji projektu z uwzględnieniem ich nowatorskiego charakteru i wpływu na obszar dziedziny naukowej, sposób upowszechniania wyników w trakcie realizacji projektu, zasadność wydatkowania środków w świetle uzyskanych wyników.

W razie nie przyjęcia sprawozdania finansowego lub w razie nieuzyskania przez projekt pozytywnej oceny merytorycznej dyrektor uznawał umowę za niewykonaną w całości lub w części i wzywał do zwrotu środków finansowych wykorzystanych nieprawidłowo, bądź niewykonaną w całości lub w części jak i wzywał do zwrotu środków finansowych wykorzystanych nieprawidłowo i do zapłacenia kary umownej.

Środki finansowe wykorzystane nieprawidłowo miały podlegać zwrotowi na rachunek bankowy Centrum wraz z odsetkami określonymi jak dla zaległości podatkowych naliczonymi za okres od dnia przekazania ich jednostce do dnia ich zwrotu.

W przypadku niewykonania umowy w całości lub w części z powodu okoliczności za które ponosi odpowiedzialność jednostka lub kierownik projektu Centrum mogło naliczyć karę umowną w wysokości 10% przyznanych środków finansowych.

W dniu 7 kwietnia 2014 r. do umowy (...) zawartej 18 marca 2014 r. został podpisany aneks nr (...), na podstawie którego postanowiono, iż z dniem 7 kwietnia 2014 r. prawa i obowiązki jednostki w miejsce (...) (...) w T. wstępuje Uniwersytet (...) w P., (...) Instytut (...)w (...) S..

Następnie umowa z dnia 18 marca 2014 r. była aneksowana aneksem nr (...) z dnia 24 lipca 2014 r. na podstawie, którego strony postanowiły zmienić warunki realizacji projektu poprzez dodanie do umowy załącznika nr 4 zawierającego wykaz planowanie do zakupu aparatury naukowo-badawczej.

Na podstawie umowy zawartej w dniu 18 marca 2014 r. pomiędzy stronami były zawierane umowy o dzieło na podstawie których powód przekazywał pozwanemu środki finansowe na realizację projektu. Środki były wypłacane stosownie do etapu realizacji projektu. Odpowiednie służby administracyjne powoda sprawdzały poprawność wydatkowania środków przez pozwanego. Badacz w ogólnopolskim systemie grantowym jest w pełni autonomiczny.

W trakcie realizacji projektu pozwany w piśmie z dnia 30 czerwca 2016 r. zwrócił się do (...)o przedłużenie terminu wykonania projektu o trzy miesiące i aneksem nr (...) do umowy (...) zawartej w dniu 18 marca 2014 r. termin zakończenia realizacji umowy został określony na dzień 17 grudnia 2016 r.

Kierownik powoda oraz pozwany złożyli raport końcowy z realizacji projektu badawczego (...)obejmujący lata 2014-2015 i 2016 z dnia 20 lutego 2017 r., w którym przedstawione zostały osiągnięcia projektu, a także przebieg wykonania zadania badawczego. W raporcie tym wskazano na publikację pokonferencyjną, która miała być wydana w B.. W rubryce upowszechnianie wyników projektu powołano się na sesję, zebranie naukowe i konferencję, na których przedstawiane były wyniki projektu oraz na jedną publikację.

W mailu z dnia 27 października 2017 r. (...)poinformował pozwanego o dokonanej ocenie projektu i uchybieniach. Pozwany został poproszony o poprawę raportu. Poprawiony raport został ponownie przedstawiony (...).

Pismem z dnia 20 lutego 2018 r. (...)zwrócił się do powoda i pozwanego do przedstawienia wymiernych efektów grantu w postaci publikacji wydanych bądź przyjętych do druku o zasięgu międzynarodowym.

W piśmie z dnia 11 czerwca 2018 r. kierownik projektu oraz prorektor (...) wskazali na artykuł umieszczony na stronie internetowej, a nadto, że z przyczyn związanych z kryzysem rządowym w Niemczech publikacja o zasięgu międzynarodowym ma nastąpić w drugim półroczu 2018 r.

Przygotowaniem publikacji zajmował się autor projektu, który decydował co będzie publikowane, w jakim zakresie oraz miejscu i formie publikacji, gdyż miał on rozeznanie, które czasopisma są najlepsze. Jednostka naukowa nie wpływała na miejsce i czas publikacji.

Ocena końcowa projektu realizowanego przez powoda pod względem rangi naukowej została określona jako słaba. Przy tej ocenie wzięto pod uwagę, czy czasopismo lub wydawnictwo posiada międzynarodową rangę. Również słabą ocenę otrzymało upowszechnienie wyników uzyskanych w trakcie realizacji projektu. Wskazano, że do projektu nie zostały dołączone referaty po sesjach naukowych. Stwierdzono, że koszty są tylko częściowo zasadne. Co do oceny raportu końcowego uznano, że projekt nie może być przyjęty jako właściwie zrealizowany, zwłaszcza w zakresie upowszechniania wyników.

Zespół Ekspertów nie przyjął wyjaśnień kierownika projektu i wobec braku efektów publikacyjnych uznał umowę za niewykonaną i wezwał do zwrotu całości środków, odstępując od nałożenia kary umownej.

Pismem z dnia 23 listopada 2018 r. (...)Centrum (...)poinformowało powoda, iż nie zachodzą ustawowe podstawy pozwalające na umorzenie należności finansowych wynikających z rozliczenia umowy nr (...) zawartej w dniu 18 marca 2014 r. o realizację i finansowanie projektu badawczego.

Także ponowny wniosek powoda o umorzenie należności finansowych, w tym odsetek nie został uwzględniony przez (...)Centrum (...).

W dniu 11 grudnia 2018 r. została przelana przez powoda na rzecz (...)Centrum (...)kwota 304 312, 29 zł, a następnie w dniu 1 października 2019 r. kwota 92 883, 25 zł.

Pismem z dnia 10 października 2019 r. pozwany został wezwany do zapłaty w terminie 7 dni kwoty zwróconej przez powoda (...)w wysokości 397 195, 64 zł. Wezwanie pozwany odebrał w dniu 16 października 2019 r.

Nadto Sąd pierwszej instancji ustalił, że pozwany cały czas zajmuje się problematyką związaną z projektem badawczym. Obecnie wydaje książkę w naukowym wydawnictwie w B..

W bieżącym roku ukazała się publikacja pozwanego w języku niemieckim.

Pozwany jest emerytem, pobiera emeryturę w wysokości 3 400 zł. oraz 58 euro miesięcznie. Posiada nieruchomość w M., jest to zabytkowy budynek mieszkalny z połowy XIX w.

Przy tym stanie faktycznym Sąd Okręgowy uznał, że powództwo zasługiwało na uwzględnienie w oparciu o art. 471 k.c. w zw. z art. 472 k.c .

Sąd Okręgowy wskazał, że zgodnie z § 6 ust. 4 umowy o realizację i finansowanie projektu badawczego z dnia 18 marca 2014 r. jednostka była odpowiedzialna wobec Centrum za wykonanie umowy, w tym za działania i zaniechania kierownika projektu. Na podstawie § 8 ust .1 litera a, b umowy jednostka i kierownik projektu zobowiązani byli między innymi do realizacji projektu w sposób, który zapewni osiągnięcie wymiernych efektów zakładanych we wniosku o finansowanie projektu oraz ewaluacji i publikacji wyników badań zrealizowanych w ramach projektu w wydawnictwie o zasięgu międzynarodowym. Zgodnie zaś z § 11 ust. 3 umowy niezłożenie raportu końcowego w terminie lub złożenie raportu niekompletnego stanowiło podstawę do uznania umowy za niewykonaną i uprawniało (...)do żądania od jednostki zwrotu środków przekazanych na podstawie umowy wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych liczonymi od dnia przekazania środków do dnia ich zwrotu oraz do żądania zapłaty kary umownej.

Sąd podkreślił, że pozwany miał pełną swobodę w realizacji projektu, w tym co do sposobu, zakresu, formy i miejsca publikacji wyników tego projektu. Powód czuwał nad realizacją projektu wypłacając pozwanemu stosowne środki przeznaczone na konkretne cele. Efekt końcowy, wskazany w umowie, a więc publikacja wyników badań zrealizowanych w ramach projektu w wydawnictwie o zasięgu międzynarodowym znajdował się w gestii pozwanego. Jeśli nawet wystąpiły trudności obiektywne w publikacji w Niemczech pozwany zobowiązany był do poszukiwania innego miejsca, gdzie mógłby dokonać publikacji. Tymczasem pozwany oczekiwał na jedną publikację, która ukazała się dopiero w 2021r. Pozwany jeszcze w październiku 2017 r. miał wiedzę, że wymagana jest korekta wykazu publikacji, że nie dołączył potwierdzenia złożenia wraz z tekstem pracy, co wynikało z maila (...)z dnia 27 października 2017 r., nie podjął żadnych działań w tym kierunku. Ten brak w postaci braku publikacji bądź złożenia do publikacji nie został uzupełniony. Zatem należało przyjąć, że pozwany nie wykonał projektu w sposób należyty. (...)Centrum (...)uznało umowę za niewykonaną z powodu braku przedstawienia wymiernych efektów grantu w postaci publikacji wydanych bądź przyjętych do druku o zasięgu międzynarodowym. Ocena końcowa projektu realizowanego przez powoda pod względem rangi naukowej została określona jako słaba. Słabą ocenę otrzymało też upowszechnienie wyników uzyskanych w trakcie realizacji projektu. Uznano, że projekt nie może być przyjęty jako właściwie zrealizowany, zwłaszcza w zakresie upowszechniania wyników. W pierwotnie złożonym raporcie końcowym z dnia 20 lutego 2017 r. w rubryce wykaz prac złożonych do druku wskazano jedynie konferencję z 2-3 września 2016 r. Natomiast w rubryce upowszechnianie wyników – rezultaty projektu badawczego powołano się na wygłoszenie komunikatu na sesji w B. w dniach 24 – 27 września 2014 r., wygłoszenie referatu na zebraniu naukowym w dniu 4 lutego 2015 r. oraz konferencję naukową w L. w dniach 2-3 września 2016 r. oraz na jedną publikację. Publikacja wydana bądź przyjęta do druku o zasięgu międzynarodowym do 15 czerwca 2018 r., na którą oczekiwał (...), nie została przedstawiona. Pozwany dopiero na rozprawie w dniu 3 grudnia 2021 r. złożył w niniejszej sprawie publikację jaka ukazała się w 2021r. w języku niemieckim.

(...)Centrum (...)wezwało powoda do zwrotu przekazanych środków na realizację projektu badawczego objętego umową z dnia 18 marca 2014 r. wraz z odsetkami i takiego zwrotu powód dokonał albowiem to jednostka odpowiada wobec (...)Centrum (...)za wykonanie umowy, w tym za działania i zaniechania kierownika projektu. Zobowiązanie jednostki i kierownika projektu do publikacji wyników badań zrealizowanych w ramach projektu nie wyłącza odpowiedzialności kierownika projektu za nienależyte wykonanie umowy wobec jednostki.

Zdaniem Sądu Okręgowego odpowiedzialność pozwanego to odpowiedzialność kontraktową, z domniemaniem winy dłużnika. Wierzyciel nie był zobowiązany do wykazania winy dłużnika, ale jedynie do wskazania okoliczności świadczących o niewykonaniu lub nienależytym wykonaniu zobowiązania oraz szkody, którą poniósł, niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania na skutek okoliczności, za które dłużnik z mocy umowy lub ustawy ponosi odpowiedzialność oraz związku przyczynowego między faktem nienależytego wykonania lub niewykonania zobowiązania a szkodą.

W ocenie Sądu powód wykazał, że poniósł szkodę w postaci zwrotu (...)kwoty 304.312, 39 zł z tytułu przekazanych środków oraz kwotę 92 883,24 zł stanowiącą odsetki od przekazanych środków. Do zwrotu środków finansowych i zapłaty odsetek doszło z powodu braku publikacji przez kierownika projektu wyników projektu w wydawnictwie o zasięgu międzynarodowym. O tym gdzie, kiedy i w jakim zakresie nastąpi publikacja decydował kierownik projektu. To pozwany pracował nad tym projektem i decydował o publikacji wyników swojego projektu, w tym zakresie miał pełną swobodę, jak każdy pracownik naukowy. Zaznaczyć trzeba, iż pozwany w żaden sposób nie próbował wykazać, że winę za brak publikacji wyników projektu ponosi powód, aby, na przykład, na czas nie zostały mu przekazane środki, że powód nie podjął starań, aby zminimalizować szkodę. Tymczasem powód podął takie działania, które miały uchronić go przed szkodą albo zmniejszyć jej rozmiary, zwracając się o umorzenie środków i odsetek, o czym informowany był również pozwany, jednakże (...)Centrum (...)nie wyraziło na to zgody.

Istnieje związek przyczynowo skutkowy pomiędzy nienależytym wykonaniem zobowiązania przez pozwanego a szkodą poniesioną przez powoda. Gdyby doszło do publikacji wyników projektu w wydawnictwach, w tym o zasięgu międzynarodowym, gdyby w odpowiednim czasie pozwany podjął stosowne, skuteczne działania zmierzające do takich publikacji, to wówczas raport końcowy zostałby przyjęty i nie powstałaby szkoda po stronie powoda. (...)Centrum (...)zarzuciło pozwanemu w szczególności brak upowszechnienia wyników projektu. Z tego zadania pozwany nie wywiązał się.

Wobec powyższego Sąd na podstawie art. 471 k.c. oraz powołanych postanowień umowy nr (...) z dnia 18 marca 2014 r. o realizację i finansowanie projektu badawczego, który uzyskał finansowanie w ramach konkursu (...) orzekł jak w punkcie I sentencji wyroku.

Podstawę orzeczenia o odsetkach stanowił art. 455 kc i art. 481 § 1 i 2 kc.

Sąd wskazał, że pozwany wniósł o rozłożenie kwoty zasądzonego świadczenia na raty na 10 lat z uwagi na jego sytuację majątkową i zarobkową. Jednocześnie pozwany podał, że jego dochód stanowi emerytura w wysokość 3.400 zł. i 58 euro miesięcznie, posiada on nieruchomość w M.. Zdaniem Sądu oparty na art. 320 k.p.c. wniosek o rozłożenie na raty nie zasługiwał na uwzględnienie, gdyż deklarowany czasokres spłaty jest zbyt długi, a pozwany posiada majątek, z którego powód, przynajmniej w większej części może się zaspokoić.

Jako podstawę rozstrzygnięcia o kosztach powołano art. 98 kpc,

Apelację od tego wyroku wniósł pozwany zaskarżając orzeczenie w całości , zarzucając:

1. naruszenie przepisów postępowania a to:

- art. 235 ²3§ 1 pkt 2 psł. 2 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. i art. 229 k.p.c. poprzez pominięcie dowodu z zeznań świadków zawnioskowanych przez pozwanego jako dowodu nieistotnego dla rozstrzygnięcia sprawy w sytuacji, gdy był to dowód zgłoszony celem wykazania wykonania przez pozwanego przedmiotu umowy nr (...),

- art. 235 ²§1 pkt 5 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. poprzez pominięcie dowodu z zeznań Świadków zawnioskowanych przez pozwanego jako dowodu zmierzającego jedynie do przedłużenia postępowania, czyli dowodu nieistotnego w sytuacji. gdy był to dowód zgłoszony celem wykazania wykonania przez pozwanego przedmiotu umowy nr (...),

- art. 205 ³§2 k.p.c. w zw. z at. 235 ² k.p.c. poprzez brak przeprowadzenia dowodu z informacji kto recenzował przedmiotowy projekt badawczy w sytuacji gdy był to dowód zgłoszony w terminie i jednoczesny brak wydania postanowienia o pominięciu dowodu, a skutkiem tego błąd w ustaleniach faktycznych co do faktu, że pozwany nie wykonał projektu w sposób należyty,

- art. 227 k.p.c., art. 233 § 1 k.p.c. i 245 k.p.c. przez bezzasadne przyjęcie na podstawie oceny zanimizowanego recenzenta, że powód nie wykonał należycie umowy nr (...) podczas, gdy powód podczas przesłuchania jasno wskazał, że wykonał w/w umowę i dowód z przesłuchania powoda został uznany za wiarygodny,

2. niewyjaśnienie wszystkich okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy wskutek naruszenia przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy, a konkretnie naruszenie art. 235 ²§ 1 pkt 2 i 5 w zw. z art. 227 k.p.c. albowiem oddalone wnioski dowodowe nie zmierzały do przedłużenia postępowania --zostały zgłoszone już w odpowiedzi na pozew a miały zostać przeprowadzone na okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia,

3. naruszenie przepisów prawa procesowego polegające na niezapewnieniu pozwanemu prawa do obrony przed sądem na postawione przez powoda zarzuty, nie stworzenie powodowi w trakcie rozprawy możliwości pełnego przedstawienia faktów,

4. naruszenie przepisów prawa procesowego polegającego na jednostronnym, nie uwzględniającym interesów pozwanego rozpatrzeniu przez Sąd okoliczności sprawy i posługiwanie się przedstawionymi w uzasadnieniu wyroku, nie zweryfikowanymi w trakcie procesu przesłankami, które prowadzą do wydania wyroku niekorzystnego dla pozwanego,

5. naruszenie prawa materialnego a to art. 471 k.c. w zw. z art. 6 k.c. poprzez błędne przyjęcie, że powód wykazał, że pozwany nienależycie wykonał umowę nr (...) podczas, gdy do czasu wezwania pozwanego do zapłaty, sam powód uważał, iż pozwany wykonał w/w umowę; co więcej w toku postępowania pozwany wykazał, że rzeczoną umowę wykonał, albowiem spełnił wymóg publikacji wyników badań zrealizowanych w ramach projektu w wydawnictwie o zasięgu międzynarodowym, którego wybór pozostawiony został w gestii pozwanego,

6. naruszenie art. 320 k.p.c. poprzez jego niezasadne niezastosowanie i nie rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty podczas, gdy prawidłowa analiza zgromadzonego w niniejszej sprawie materiału dowodowego prowadzi do wniosku, że zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek przemawiający za takim rozstrzygnięciem,

7. naruszenie art. 102 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i obciążenie pozwanego kosztami procesu pomimo, że w sprawie zachodzi szczególnie uzasadniony przypadek, uzasadniający odstąpienie od obciążenia pozwanego tymi kosztami. .

Pozwany wniósł o zmianę wyroku i oddalenie powództwa przy zasądzeniu od pozwanego na rzecz powoda kosztów postepowania za obie instancje, ewentualnie o uchylenie tego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Krakowie do ponownego rozpoznania, ewentualnie zmianę wyroku i rozłożenie zasądzonej należności na 10 lat a ponadto zmianę orzeczenia poprzez nieobciążanie pozwanego kosztami procesu na podstawie art. 102 k.p.c.

Strona powodowa wniosła o oddalenie apelacji i o zasądzenie kosztów postepowania wskazując, że działania pozwanego w ramach realizacji projektu , w tym organizacja sesji naukowej w L. jak i przedłożenie monografii w (...)nie były kwestionowane przez stronę powodową a ponadto powołani przez powoda świadkowie nie uczestniczyli w ocenie merytorycznej projektu , stąd zeznania świadków powołanych przez powoda nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia. Weryfikacja kto recenzował projekt nie mogła wpłynąć na rozstrzygnięcie albowiem ocena projektu to czynność wieloetapowa a ocena recenzenta stanowi tylko jeden z etapów. (...)dokonał oceny także z uwzględnieniem złożenia monografii i to w jego kompetencjach leżała ocena projektu.

Rozpoznając apelację Sąd Apelacyjny uznał za własne ustalenia Sądu Okręgowego i zważył co następuje:

Apelujący kwestionując ustalenia Sądu Okręgowego pomija, że to sam K. P. jako kierownik projektu skierował do (...)Centrum (...)wniosek o sfinansowanie projektu badawczego. (...)Centrum (...)przekazuje środki finansowe na realizację grantu badawczego jako agenda wykonawcza i jest obowiązane nadzorować prawidłowość wydatkowania tych środków w związku z projektem, na który środki te zostały przeznaczone. Beneficjent grantu nie wykonuje żadnego świadczenia na rzecz (...), które udostępnia publiczne środki finansowe, które beneficjent jest zobowiązany przeznaczyć na określone cele związane wyłącznie z projektem badawczym będącym przedmiotem decyzji Dyrektora (...)o dofinansowaniu. (...)czuwa nad prawidłowością realizacji projektu i wydatkowania udostępnionych środków. Tym bardziej strona powodowa nie jest żadnym beneficjentem świadczenia pozwanego a jej sytuacja w stosunku obligacyjnym z (...)zależna jest od własnej sprawności organizacyjnej i od sposobu realizacji celów naukowych przez pozwanego. Do sprawności organizacyjnej strony powodowej nie podnoszono zastrzeżeń. Zwierając umowę wspólnie z stroną powodową pozwany poddał się zasadom rozliczenia projektu w tym także sposobom oceny merytorycznej dokonywanej przez Koordynatora Dyscyplin, Zespołu Ekspertów oraz Rady Narodowej Centrum (...) (§12 umowy).

Bez znaczenia dla rozstrzygnięcia pozostaje pominiecie przez Sąd Okręgowy wniosku o zwrócenie się do (...)Centrum (...)o wskazanie kto recenzował projekt badawczy. Skarżący nie wskazał bowiem jak wiedza o tej osobie miałaby przełożyć się na wynik rozstrzygnięcia. Zgodnie bowiem z umową (§12 ust. 3) i art. 34 ust. 4 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o (...)Centrum (...)(Dz.U.2010.96.617 ze zm., dalej ustawa o (...)Centrum (...)) oceny merytorycznej dokonuje Koordynator Dyscyplin, Zespół Ekspertów oraz Rada Narodowa Centrum (...)a nie pojedynczy recenzent. Koordynator to pracownik Centrum odpowiadający za organizację prac Zespołów Ekspertów i przeprowadzanie konkursów na realizację projektów badawczych (art. 2 punkt 5 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o (...)Centrum (...). Zespoły Ekspertów powołuje Dyrektor na wniosek Rady (§ 5 Statutu (...) Centrum (...)Dz.U.2010.171.1154). W skład Rady zaś wchodziło dwudziestu czterech członków powoływanych przez Ministra spośród kandydatów wskazanych przez Zespół Identyfikujący (art. 15 o (...)Centrum (...)). Ocena prawidłowości powołania tych osób pozostaje poza kognicją sądów powszechnych. Pozwany zawierając umowę poddał się kontroli zespołu ekspertów jak też zasadom kontroli wynikającym z załącznika numer 1 do Zarządzenia Dyrektora (...)Centrum (...). Pozwany zgodził się więc, że to Organ (...) Centrum (...)ocenia ostatecznie uznanie umowy za wykonaną czy też niewykonaną (§12 ust. 11 umowy k.31). Zgodził się też, że nawet wykonanie określonych w projektach , które zostaną negatywnie ocenionej nie stanowi okoliczności uzasadniającej uznanie umowy za wykonaną. Nieistotny więc dla rozstrzygnięcia był powoływany na etapie apelacji dowód z wyciągu z wydruku monografii (...), której wartość merytoryczna wymaga wiadomości specjalnych, nie mówiąc już o złożeniu tej monografii poza harmonogramem umownym.

Skoro zaś doszło do negatywnej oceny projektu w sposób określony w umowie, to zgodnie z umową istniała podstawa do zwrotu nieprawidłowo środków wykorzystanych (§12 ust.12). Sesja zorganizowana w 2007r. nie mogła być wynikiem realizacji umowy zawartej później tj w 2014r. Sesja w B. w dniach 24 – 27 września 2014r., wygłoszenie referatu na zebraniu naukowym w dniu 4 lutego 2015 r. oraz konferencję naukową w L. w W. we wrześniu 2016r. była objęta oceną w procedurze oceny realizacji projektu. Świadkowie powołani w punkcie IV wniosków zawartych w odpowiedzi na pozew mogli jedynie na podstawie własnych spostrzeżeń potwierdzić ewentualny inny, nieuwzględniany w procedurze fakt, zdarzenie, które mogły mieć znaczenie dla oceny realizacji projektu. Takiego zdarzenia nie powołano natomiast już własne oceny świadków czy projekt został prawidłowo zrealizowany, są bez znaczenia albowiem ocena merytoryczna projektu wymaga wiadomości specjalnych.

Zarzut więc naruszenia art. 235 ²§1 pkt 2 i 5 k.p.c. nie mógł zostać uwzględniony.

Wynik procedury przed Dyrektorem (...)Centrum (...)wskazuje, że to kwestia braku efektów w postaci publikacji była decydująca dla negatywnej oceny projektu. W tamtym postępowaniu pozwany powinien przedstawić publikacje. W toku procesu nie obalono prawidłowości ocen ekspertów oceniających wniosek strony skarżącej złożony do konkursu organizowanego przez (...)Centrum (...). Pozwany miał świadomość, że przy ocenie raportu końcowego uwzględniana będzie zarówno ranga naukowa wyników w trakcie realizacji projektu ale także i sposób upowszechnienia wyników badań. Pozwany nie wykazał, że ocena sposobu upowszechnienia wyników dokonana przez (...)(k172) była niezgodna ze stanem faktycznym. Nie wykazał też , że ocena projektu była nierzetelna lub stronnicza. Nie wykazał ponadto, że brak możliwości upublicznienia wyniku realizacji projektu w sposób oczekiwany przez (...)jest wynikiem okoliczności, za które nie ponosi on odpowiedzialności.

Skoro przygotowaniem publikacji zajmował się autor projektu, który decydował co będzie publikowane, w jakim zakresie oraz decydował o miejscu i formie publikacji, natomiast jednostka naukowa nie wpływała na miejsce i czas publikacji, to można wyprowadzić domniemanie faktyczne, że to pozwany jest odpowiedzialny za niewykonanie umowy łączący obie strony procesu z (...). Strona powodowa bez zgody Centrum nie mogła zmieniać warunków realizacji projektu. Jeżeli więc strona powodowa zwróciła (...)przekazane środki w oparciu o §12 ust. 12- które wcześniej przekazano jej a następnie poprzez Jednostkę przekazano pozwanemu- to strona powodowa poniosła szkodę, za którą odpowiedzialny jest na podstawie art. 471 k.c. pozwany. Zamierzony cel transferu środków przekazywanych przez (...)nie został osiągnięty i strona powodowa miała obowiązek zwrotu (...)Centym (...)tych środków. Gdyby pozwany wykonał prawidłowo projekt, to strona powodowa nie musiałaby tych środków zwracać. Istnieje więc związek pomiędzy stanem majątkowym strony powodowej a nieprawidłowych działaniem pozwanego. Przepis art. 471k.c. oraz art. 6 k.c. nie zostały więc naruszone. Słusznie też Sąd Okręgowy wskazywał, że strona powodowa zrealizowała obowiązek minimalizowania szkody, szczególnie, że wystąpiła do (...)z wnioskiem o umorzenie należności (k.18).

Nie jest także zasadny zarzut naruszenia art. 320 k.p.c. Nie zostały wykazane szczególne okoliczności wskazujące, że pozwany w rozsądnym terminie mógłby zwrócić stronie powodowej całość dochodzonej należności. W sytuacji, gdy na skutek zwrotu środków do (...)na stronę powodową zostały przerzucone konsekwencje niezrealizowania projektu to ewentualne rozłożenie na raty pogłębi szkodę strony powodowej. Pozwany nie dokonał zaś od wymagalności długu choćby częściowej spłaty. Nie wykazał realnych szans na ratalną spłatę. Przepis art. 320 k.p.c. wymaga także uwzględnienie interesu wierzyciela. Ten zaś będzie naruszony w wypadku zbyt niskich rat. Dodatkowo należy uwzględnić, że strona powodowa ponosi konsekwencje nieprawidłowości realizacji projektu od dnia 11 grudnia 2018r.

Nie ma także podstaw do zmiany rozstrzygnięcia o kosztach. Ocena, czy w danej sprawie zachodzi wypadek szczególnie uzasadniony w rozumieniu art. 102 k.p.c., należy do swobodnego uznania Sądu. W okolicznościach faktycznych niniejszej sprawy nie można przyjąć, iż odstąpienie przez Sąd Okręgowy od zasady odpowiedzialności za wynik sprawy nastąpiło z rażącym naruszeniem reguł przewidzianych w art. 102 k.p.c. Sama trudna sytuacja majątkowa pozwanego nie jest wystarczająca do odstąpienia od obciążenia pozwanego kosztami procesu. Pozwany zaś znając motywy oceny projektu przez (...)nie mógł mieć uzasadnionego przekonania o zasadności swego stanowiska procesowego. Wszak był on również stroną umowy z dnia 18 marca 2014r.

Wobec powyższego apelację jako niezasadną oddalono na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 367 ¹§1k.p.c. w zw. z art. 32 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego, ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy - Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2023.1860).

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98§1, §1 ¹ i §3 k.p.c. w zw. z art. 391§1 k.p.c. , przy zastosowaniu §2 pkt 7 i §10 ust.1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2023.1935 t.j.).