Pełny tekst orzeczenia

WYROK

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 sierpnia 2023 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSA Zygmunt Drożdżejko

Protokolant: osobiście

po rozpoznaniu w dniu 29 sierpnia 2023 r. w Krakowie na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa: Skarbu Państwa – Nadleśniczego Nadleśnictwa B. w B.

przeciwko: (...) SA w K.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 23 stycznia 2023 r. sygn. akt IX GC 369/22

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

a)  w pkt. I kwotę „379 512,10 zł (trzysta siedemdziesiąt dziewięć tysięcy pięćset dwanaście złotych 10/100)” zastępuje kwotą „270 016,27 zł (dwieście siedemdziesiąt tysięcy szesnaście złotych i dwadzieścia siedem groszy)” i oddala powództwo w pozostałej części;

b)  w pkt. II kwotę „10 800 zł (dziesięć tysięcy osiemset złotych)” zastępuje kwotą „4 536 zł (cztery tysiące pięćset trzydzieści sześć złotych)”;

c)  w pkt. III kwotę „18 976 zł (osiemnaście tysięcy dziewięćset siedemdziesiąt sześć złotych)” zastępuje kwotą „13 473 zł (trzynaście tysięcy czterysta siedemdziesiąt trzy złote)”;

2.  zasądza od powoda Skarbu Państwa – Nadleśniczego Nadleśnictwa B. w B. na rzecz pozwanego (...) SA w K. kwotę 2101,04 zł (dwa tysiące sto jeden złotych i cztery grosze) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego

Sygn. akt I AGa 109/23

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 29 sierpnia 2023r.

Wyrokiem z dnia 23 stycznia 2023r. Sąd Okręgowy w Krakowie zasądził od strony pozwanej (...) spółki akcyjnej w K. na rzecz strony powodowej Skarbu Państwa - Nadleśniczego Nadleśnictwa B. w B. kwotę 379.512,10 zł (trzysta siedemdziesiąt dziewięć tysięcy pięćset dwanaście złotych 10/100) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 5 sierpnia 2021 roku do dnia zapłaty (I); zasądził od strony pozwanej (...) spółki akcyjnej w K. na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej kwotę 10.800 zł (dziesięć tysięcy osiemset złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego w sprawie, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty (II); nakazał ściągnąć od strony pozwanej (...) spółki akcyjnej w K. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Krakowie kwotę 18.976 zł (osiemnaście tysięcy dziewięćset siedemdziesiąt sześć złotych) tytułem zwrotu tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa kosztów sądowych (III).

Ustalony przez Sąd Okręgowy stan faktyczny:

Strona powodowa Skarb Państwa - Nadleśniczy Nadleśnictwa B. w B. oraz strona pozwana (...) S. A. w K. zawarły dwie umowy, przedmiotem których było ustanowienie na rzecz strony pozwanej służebności przesyłu na gruntach należących do strony powodowej, a to w dniu w dniu 4 grudnia 2014 roku (Rep.(...), k. 26-112) i w dniu 4 października 2016 roku (Rep. (...), k. 10-22, 24-25). W paragrafie 6 obu umów ustalono, iż w wysokość wynagrodzenia z tytułu ustanowienia służebności miał określać art. 39a ust. 2 ustawy o lasach, do którego należało doliczyć podatek od towarów i usług. Miało być ono płatne w terminie 14 dni od otrzymania przez stronę pozwaną faktury. Zgodnie z powołanym przepisem wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu na rzecz przedsiębiorstwa energetycznego zajmującego się przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej ustala się w wysokości odpowiadającej wartości podatków i opłat ponoszonych przez Lasy Państwowe od części nieruchomości, z której korzystanie jest ograniczone w związku z obciążeniem tą służebnością. Strony ustaliły nadto (paragraf 6 ust. 4 umów), iż w przypadku, gdy właściwy organ podatkowy dokona zmiany wysokości podatków gruntowych, wynagrodzenie z tytułu ustanowienia służebności ulegało zmianie zgodnie z dokonaną przez organ podatkowy korektą podatku (zobowiązania podatkowego). Niezależnie od wynagrodzenia (paragraf 6 ust. 5 umów) strona pozwana zobligowała się do zapłaty kompensaty za ograniczenie w korzystaniu z nieruchomości: w łącznej kwocie 15 zł (plus podatek VAT), na którą to kwotę składał się podatek leśny za lata 2015-2016 określony zgodnie z art. 39a ust. 2 ustawy o lasach, to jest w wysokości równej kwotom zapłaconych przez stronę powodową podatków leśnych, rolnych lub od nieruchomości oraz zapłaconym innym opłatom lokalnym od części nieruchomości – w zakresie gruntów z umowy z dnia 4 października 2016 roku oraz w łącznej kwocie 162.509 zł (plus podatek VAT), na którą to kwotę składał się podatek leśny za lata 2006-2014 w wysokości 9.236 zł netto oraz podatek od nieruchomości w wysokości 153.273 zł netto, określone zgodnie z art. 39a ust. 2 ustawy o lasach, to jest w wysokości równej kwotom zapłaconych przez stronę powodową podatków leśnych, rolnych lub od nieruchomości oraz zapłaconym innym opłatom lokalnym od części nieruchomości – w zakresie gruntów z umowy z dnia 4 grudnia 2014 roku. Strona powodowa złożyła deklarację podatkową na podatek od nieruchomości za rok 2016, w której nie zostały ujęte grunty pod liniami energetycznymi, gdyż te objęto podatkiem leśnym. Po uiszczeniu podatków za rok 2016 strona powodowa wystawiła na rzecz strony pozwanej dwie faktury: jedna z dnia 07.03.2016 r. na kwotę 1.486,55 zł obejmująca podatek leśny od gruntów z umowy z dnia 4 grudnia 2014 roku (tytułem wynagrodzenia za ustanowienie służebności za rok 2016, k. 114) i druga z dnia 04.10.2016 r. na kwotę 18,45 zł obejmującą podatek leśny od gruntów z umowy z dnia 4 października 2016 roku (tytułem kompensaty za ograniczenie w korzystaniu z nieruchomości za część roku 2016). Faktury zostały przez stronę pozwaną zapłacone (k. 116-117). Wobec wszczęcia z urzędu przez Wójta Gminy B. postępowania podatkowego w sprawie określenia wysokości zobowiązania podatkowego w podatku od nieruchomości za rok 2016, w dniu 5 marca 2021 roku wydana została (prawomocna i ostateczna, wobec utrzymania jej w mocy decyzją Samorządowego Kolegium Odwoławczego w J. z dnia 30 czerwca 2021 roku) decyzja określająca wysokość zobowiązania podatkowego w podatku od nieruchomości na kwotę 328.261 zł (k. 118-149). W dniu 16 lipca 2021 roku strona powodowa zapłaciła na rachunek Urzędu Gminy B. kwotę podatku od nieruchomości za rok 2016 wraz z odsetkami od zaległości podatkowych w łącznej kwocie 450.032 zł (k. 150). W związku z wydaną przez Wójta Gminy B. decyzją określającą wysokość zobowiązania podatkowego w podatku od nieruchomości za rok 2016 odnośnie gruntów objętych obiema umowami, strona powodowa wystawiła faktury korygujące do tych wystawionych w 2016 roku, w celu prawidłowego określenia wynagrodzenia za ustanowienie służebności (paragraf 6 ust. 4 powołanych umów). Określona fakturą z dnia 07.03.2016 r. kwota 1.486,55 zł brutto została skorygowana do kwoty 380.311,08 zł, a to wobec określenia podatku od nieruchomości w wysokości 220.340 zł netto i kwoty 88.856 zł netto zapłaconych odsetek od zaległości podatkowych, co po odliczeniu uiszczonej wcześniej kwoty dawało zaległość na poziomie 378.824,53 zł. Natomiast określona fakturą z dnia 04.10.2016 r. kwota 18,45 zł brutto została skorygowana do kwoty 706,02 zł, a to wobec określenia podatku od nieruchomości w wysokości 409 zł netto i kwoty 165 zł netto zapłaconych odsetek od zaległości podatkowych, co po odliczeniu uiszczonej wcześniej kwoty dawało zaległość na poziomie 687,57 zł

Ocena prawna dokonana przez Sąd Okręgowy:

Powództwo było zasadne w całości. Niezasadny okazał się zgłoszony przez stronę pozwaną zarzut przedawnienia roszczenia. Zgodnie z art. 118 k.c. jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata. W niniejszej sprawie, mając na względzie charakter zgłoszonego roszczenia, w tym fakt, iż obejmowało ono w istocie kwoty poniesionych przez stronę powodową należności publicznoprawnych (konstrukcja umowy określała wynagrodzenie, czy też kompensatę, które to należności strona pozwana miała uiszczać w zamian za służebności przesyłu ustanowione na gruntach należących do strony powodowej jedynie jako kwoty odpowiadające tym poniesionym przez powodową jednostkę w charakterze podatków, czy to leśnego, rolnego, od nieruchomości lub innym opłatom lokalnym), trudno zdaniem Sądu kwalifikować go jako związane z prowadzeniem przez stronę powodową działalności gospodarczej. Chociaż sprawa była rozpoznawana w Sądzie Gospodarczym, po jej przekazaniu przez Sąd Cywilny, niekoniecznie bezrefleksyjnie należało przyjmować, iż ma ona charakter gospodarczy. W tym zakresie, mając na uwadze to, czego dotyczyło roszczenie objęte pozwem, można było mieć wątpliwości, zwłaszcza że jak wynikało z podawanych przez strony informacji (rozprawa w dniu 18 stycznia 2023 roku, k. 223v) analogiczne sprawy były przecież rozpoznawane także przez Sąd Cywilny. W tym zakresie, jeżeliby przyjąć koncepcję zwykłego, a nie gospodarczego charakteru roszczenia, sześcioletni termin jego przedawnienia w żadnym razie by nie upłynął (faktury pierwotne z roku 2016, a powództwo wniesione w 2021 roku). Zdaniem Sądu do przedawnienia nie doszło również, gdyby traktować przedmiotowe roszczenie jako związane z prowadzeniem przez stronę powodową działalności gospodarczej (chociaż pogląd ten nie do końca jest akceptowany przez tutejszy Sąd w niniejszej sprawie z przyczyn, na które zwracano uwagę na wstępie). Nie sposób bowiem przyjmować, iż wymagalność tego powstałego w istocie w 2021 roku roszczenia/roszczeń (decyzja Wójta Gminy B. z dnia 5 marca 2021 roku, prawomocna i ostateczna z dniem 30 czerwca 2021 roku, wobec decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w J. o utrzymaniu w mocy decyzji organu pierwszej instancji) miała być powstać w istocie po upływie terminu zapłaty roszczeń ujętych na fakturach z roku 2016, a więc z końcem 2016 roku. Trzeba bowiem przyjmować, iż to powstałe w związku z wydanymi w 2021 roku decyzjami o ustaleniu zobowiązania podatkowego miało charakter samoistny, niezależny od roszczeń objętych fakturami z roku 2016. Co warto w tym miejscu zasygnalizować strony w umowach wyraźnie postanowiły, iż zmiana ustalonego wynagrodzenia (a zdaniem Sądu odnosi się to również do kompensaty, która nie obejmowała podatku od nieruchomości, a jedynie podatek leśny) powoduje obliczenie na nowo (uzupełnienie) tego wynagrodzenia według dokonanej korekty podatku gruntowego. Trudno bowiem byłoby w takich okolicznościach przyjmować takie rozumowanie stron umowy, które starała się uwypuklić strona pozwana, iż ową ewentualną zmianę można by uwzględniać jedynie w okresie trzyletniego terminu przedawnienia pierwotnych roszczeń, które udokumentowane były fakturami z 2016 roku, w tym też roku wymagalnymi. Należy się opowiedzieć raczej za taką interpretacją umowy, według której strony zgodziły się na ową modyfikację (zmianę/uzupełnienie) do czasu, w którym takich zmian mógł dokonywać organ podatkowy. Inna interpretacja byłaby nieracjonalna, zwłaszcza w sytuacji, kiedy strona powodowa zgodziła się (takie były zresztą uregulowania ustawy o lasach) na ustanowienie służebności na własnych gruntach na rzecz pozwanej spółki, która czerpała de facto z tego tytułu korzyści, bez żadnego dla siebie nawet niewielkiego zysku, skoro wysokość wynagrodzenia odpowiadała jedynie wysokości ponoszonych z tego tytułu należności publicznoprawnych (podatkowych). W tym wypadku inna interpretacja byłaby zdaniem Sądu niedopuszczalna, a te ostatnie argumenty przemawiają przecież za artykułowaną już na wstępie niniejszych rozważań koncepcją braku gospodarczego charakteru dochodzonego roszczenia, a więc potrzeby stosowania sześcioletniego terminu przedawnienia. Co znamienne, skoro podnoszony przez stronę pozwaną zarzut przedawnienia (niezależnie jak liczonego) okazał się chybiony, roszczenie należało uznawać za uzasadnione. Kwestia tylko czy było zasadne w całości, czy bez naliczonych przez stronę powodową odsetek od zaległości podatkowych, w związku z ich uiszczeniem na rzecz podmiotu, który naliczył opodatkowanie wobec ustalenia tego zobowiązania dopiero w roku 2021. Głównym bowiem zarzutem strony pozwanej był ten oparty na przedawnieniu roszczenia, a jedynie z ostrożności sygnalizowano niezasadność doliczenia do ustalonego na nowo wynagrodzenia z tytułu ustanowionych służebności odsetek od zaległości podatkowych, a tym samym brak wskazania, jaka część dochodzonego roszczenia stanowi wynagrodzenie, a jaka odsetki. Z kolei wniosek o określenie wysokości tegoż wynagrodzenia przy zastosowaniem art. 357 ¹ k.c. nie został przez stronę pozwaną w żaden sposób umotywowanym, jedynie zasygnalizowano w sprzeciwie taką możliwość. Zresztą roszczenie winno być zgłoszone jedynie w ramach powództwa (w tym wzajemnego), a strona pozwana uzasadniając możliwość stosowania art. 5 k.c. jedynie przywołała przepis art. 357 ¹ k.c. Także i w tym zakresie nie podawano żadnych twierdzeń, a tym bardziej dowodów, posiłkując się jedynie enigmatyczną informacją, o ustaleniu w innej sprawie analogicznego wynagrodzenia w oparciu o art. 5 k.c. jako połowa różnicy pomiędzy ustalonym podatkiem od nieruchomości, a tym wcześniej płaconym. Sąd rozpoznający sprawę nie widział w niniejszej sprawie takiej możliwości, zwłaszcza w związku z podnoszonymi wcześniej argumentami, iż owo wynagrodzenie stanowiło jedynie należności publicznoprawne związane w ustanowioną służebnością. Uwzględniając wyżej przytoczoną argumentację zasadne było na pewno roszczenie strony powodowej w zakresie nowo ustalonego podatku od nieruchomości co do gruntów objętych służebnością, w zakresie których uprzednio nie objęto ich tym podatkiem, a jedynie podatkiem leśnym. Zgodnie bowiem z art. 39a ust. 2 ustawy o lasach wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu na rzecz przedsiębiorstwa energetycznego zajmującego się przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej ustala się w wysokości odpowiadającej wartości podatków i opłat ponoszonych przez Lasy Państwowe od części nieruchomości, z której korzystanie jest ograniczone w związku z obciążeniem tą służebnością. Wbrew twierdzeniom strony pozwanej, kwota ta, z wyodrębnieniem od niej odsetek od zaległości podatkowych, czyli 220.340 zł netto co do nieruchomości objętych umową z dnia 4 grudnia 2014 roku oraz 409 zł netto co do nieruchomości objętych umową z dnia 4 października 2016 roku została wskazana przez stronę powodowa, a ponadto wynikała z przedstawionych przez nią dokumentów (treści faktur korygujących wraz z wyliczeniem wartości, k. 152-155). Do kwot tych należało doliczyć podatek od towarów i usług, a zatem kwoty te łącznie wynosiły 271.521,27 zł (271.018,20 zł + 503,07 zł). W tym zakresie strona pozwana żądania pozwu nie kwestionowała (poza podniesionym zarzutem przedawnienia, co do którego Sąd rozprawił się we wcześniej poczynionych motywach), dlatego nie było żadnych wątpliwości co do zasadności tej części roszczenia strony powodowej. Te mogły się pojawić przy części żądania związanej z odsetkami od zaległości podatkowych powstałych wobec zapłaty podatku ustalonego decyzją Wójta Gminy B. w roku 2021. Wprost do ich zapłaty strona pozwana w umowie się bowiem nie zobowiązywała. Całościowa analiza łączących strony (tożsamych zresztą za wyjątkiem ujętych w nich oznaczeniach nieruchomości) umów dała Sądowi podstawę do przyjęcia, iż także i w tym zakresie roszczenie strony powodowej jest uzasadnione. Przy wyliczaniu bowiem wysokości wynagrodzenia strony powodowej stanowiącego jedynie wysokość ponoszonych przez nią różnorakich należności publicznoprawnych dotyczących objętych służebnością gruntów, także i odsetki od zaległości podatkowej winny być do tego wynagrodzenia wliczone. Strona powodowa ustalając bowiem wynagrodzenie (kompensatę) za 2016 rok co do działek objętych spornymi umowami stosowała korzystną dla pozwanej spółki interpretację przepisów podatkowych. Oczywiście pojawiały się już w tym czasie poglądy odmienne co do opodatkowania takich objętych służebnością gruntów, ale w interesie strony pozwanej nie były one stosowane. Strona pozwana mogła przecież sugerować stronie powodowej, żeby objęła opodatkowaniem od nieruchomości rzeczone grunty i ustaliła w związku z tym to wynagrodzenie na znacznie wyższym poziomie, ale jak widać do takiej sytuacji z oczywistych względów (finansowych) nie doszło. Trudno w takiej sytuacji obarczać obecnie stronę powodową odsetkami od zaległości podatkowych tylko dlatego, że działała w dobrej dla strony przeciwnej wierze, nie obciążając podatkiem od nieruchomości tych gruntów, skoro były w tym zakresie wątpliwości i niejednolitość organów podatkowych. Gdyby tak uczyniła, spotkałaby się pewnie z zarzutem strony pozwanej, iż ustala owo wynagrodzenie w sposób zawyżony. Gdy tak nie czyniła spotyka się obecnie z zarzutem strony pozwanej, że mogła tak postąpić, a skoro nie uczyniła, powinna teraz ponosić koszty tych odsetek od zaległości. Takie rozumowanie jest zdaniem Sądu rozpoznającego sprawę nielogiczne. Tym samym do wysokości naliczonego w związku z wydaną decyzją wynagrodzenia należało doliczyć uiszczone przez stronę powodową odsetki od zaległości podatkowych wynoszące 88.856 zł netto (109.292,88 zł brutto) odnośnie umowy z dnia 4 grudnia 2014 roku oraz 165 zł netto (202,95 zł brutto) co do umowy z dnia 4 października 2016 roku została. Łącznie zatem były to kwoty: 380.311,08 zł brutto i 706,02 zł brutto. Po odjęciu zapłaconych już w 2016 roku kwot, a to co do pierwszej umowy 1.486,55 zł, do zapłaty pozostawała kwota 378.824,53 zł (k. 154-155), a co do drugiej umowy 18,45 zł, do zapłaty pozostawała kwota 687,57 zł (k. 156-157). Całkowita zatem kwota należna stronie powodowej to 379.512,10 zł i taka była dochodzona pozwem, w całości uwzględniona przez Sąd rozpoznający sprawę. W zakresie żądania odsetkowego Sąd orzekł na zasadzie art. 481 k.c. zasądzając je w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia następnego po dniu płatności wystawionych korekt faktur (termin 14 dni liczony od dnia otrzymania faktur, paragraf 6 każdej z umowy), przy czym faktury doręczono w dniu 21.07.2021 r., k. 156-158. W pkt II sentencji wyroku Sąd orzekł o kosztach postępowania w oparciu o zasadę odpowiedzialności za wynik procesu zawartą w zawartą w art. 98 § 1, 1 ¹ i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. oraz w zw. z art. 32 ust. 3 ustawy o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, zasądzając tytułem kosztów zastępstwa procesowego w sprawie radcy Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej wynagrodzenie w kwocie 10.800 zł ustalone na podstawie § 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty. W pkt III wyroku Sąd orzekł w przedmiocie zwrotu poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa kosztów sądowych. Dotyczyło to nieuiszczonych przez stronę powodową - Skarb Państwa kosztów sądowych, to jest opłaty od pozwu w wysokości 18.976 zł ustalonej na podstawie art. 13 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, od której ten był zwolniony na podstawie art. 94 powołanej ustawy, które również zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu winna ponieść strona pozwana. W tym zakresie Sąd orzekł mając za podstawę art. 113 ust. 1 przywołanej ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Apelacja pozwanego:

Pozwany zaskarżył wyrok w całości i domagał się jego zmiany poprzez oddalenie powództwa i zasądzenie na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego za I i II instancję wg norm przepisanych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od daty uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty, ewentualnie, o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Postawione zarzuty:

1.  Naruszenie art. 117, 118 i 120 kc poprzez błędne przyjęcie, iż początek biegu terminu przedawnienia zdarzenia gospodarczego udokumentowanego w pierwotnej fakturze VAT określać należy na podstawie terminu płatności wynikającego z faktury korekty, a nie faktury pierwotnej, co w efekcie powoduje nieuzasadnione i zależne wyłącznie od jednej ze stron umowy wydłużenie terminu przedawnienia roszczenia, a w konsekwencji nieuwzględnienie podniesionego prawidłowo zarzutu przedawnienia, skutkujące uwzględnieniem powództwa,

2.  Naruszenie art. 119 kc poprzez uznanie, iż na skutek czynności prawnej tj. wydania decyzji podatkowej termin przedawnienia roszczenia wynikającego z wystawionej faktury pierwotnej nie uległ przedawnieniu, ( a rozpoczął nowy bieg od daty płatności wystawionej faktury korekty będącej konsekwencją wydania decyzji podatkowej korygującej wysokość podatku za rok 2016 ), a tym samym dopuszczeniu do niezgodnego z przepisami kodeksu cywilnego przedłużenia terminu przedawnienia,

3.  Naruszenia art. 353 kc w zw. z art. 353 ¹ kc i 354 kc poprzez zobowiązanie pozwanego do świadczenia nieobjętego umową o ustanowienie służebności przesyłu - w części zasądzającej odsetki od zaległości podatkowych. Nadto dokonania interpretacji zapisów umowy o ustanowieniu służebności przesyłu , w sposób sprzeciwiający się ustawie tj. art. 119 kc,

4.  Naruszenia art. 405 kc poprzez zasadzenie odsetek od zaległości podatkowych, co nie znajduje oparcia ani w ustawie, ani też w zawartych umowach o ustanowieniu służebności przesyłu, w konsekwencji doprowadzenie do uzyskania korzyści majątkowej przez powoda bez podstawy prawnej,

5.  Naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na treść wyroku, a mianowicie art. 233 § 1 kpc i art. 327’§ 1 i 2 kpc poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, bez wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego i dokonania jego wadliwej oceny polegające na błędnym przyjęciu, że zawarte pomiędzy stronami umowy ustanowienia służebności przesyłu stanowią podstawę do dochodzenia przez powoda odsetek od zaległości podatkowych pomimo braku takich zapisów w kontrakcie. Wadliwego określenia daty płatności wynikającej z faktury korekty jako początku biegu terminu przedawnienia roszczeń dot. zdarzeń gospodarczych udokumentowanych w pierwotnych fakturach VAT z 2016 r. Nadto niedostateczne wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa, w szczególności w zakresie zasądzenia odsetek od zaległości podatkowych. Zasądzenie należności wynikającej z faktury korekty (...) pomimo braku postaw prawnych do jej wystawienia,

6.  Naruszenie art. 5 kc poprzez uwzględnienie powództwa pomimo braku podstaw prawnych wynikających z przedłożonej przez powoda umowy oraz braku należytej staranności po stronie powoda, której dochowanie umożliwiłoby dochodzenie prawidłowo ustalonego wynagrodzenia w okresie, o którym mowa w art. 118 kc jak również ustalenia podatku w poprawnej wysokości. Nadto obciążeniem wzrostem wysokości opodatkowania wyłącznie strony pozwanej.

Powód wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja częściowo jest uzasadniona.

Sąd w całości podziela ustalenia stanu faktycznego dokonane przez Sąd Okręgowy i przyjmuje je za własne. Sąd w całości również podzielił rozważania prawne Sądu Okręgowego odnoszące się do samego podatku, jego wymagalności i braku przedawnienia, ale nie podzielił poglądów co do istnienia obowiązku zapłaty odsetek podatkowych.

Zarzut dotyczący naruszenia art. 233 kpc i art. 327 ¹ kpc nie jest uzasadniony. W istocie rzeczy zarzut ten nie dotyczy wadliwych ustaleń stanu faktycznego w tym rozumieniu, że sąd błędnie odtworzył literalną treść umowy, ale dotyczy on naruszenia art. 65 kc, a więc interpretacji umowy. Pozwanemu chodzi o to, że z treści zapisów umownych nie sposób wyciągnąć wniosku, że w przypadku późniejszych zmian dotyczących naliczanego wstecznie podatku i zaległości w jego dokonaniu istnieje możliwość doliczenia do zasądzonej kwoty odsetek od zaległości podatkowej. Z tym zarzutem związany jest także zarzut naruszenia art. 405 kc, art. 353 kc, art. 353 ¹ kc i art. 354 kc.

Zarzut ten jest uzasadniony, ale z innych przyczyn tj. należy uznać, że pozwany nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie.

Zgodnie z art. 354 kc dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje - także w sposób odpowiadający tym zwyczajom (§1). W taki sam sposób powinien współdziałać przy wykonaniu zobowiązania wierzyciel (§2).

Zgodnie z art. 471 kc dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Podstawową zasadą odpowiedzialności dłużnika za szkodę jest wiedza o istnieniu zobowiązania ewentualnie, w przypadku braku wiedzy, zarzucalny brak wiedzy tj. istnienie okoliczności, że przy dochowaniu należytej staranności dłużnik powinien wiedzieć o istnieniu zobowiązania.

W przedmiotowej sprawie nie doszło do zawinienia po stronie pozwanej w opóźnieniu płatności samego podatku przez powoda. Strony początkowo przyjęły inny wymiar podatku. Następnie postanowieniem z dnia 20 kwietnia 2018r. Wójt Gminy B. wszczął postępowanie podatkowe, które zakończyło się decyzją z dnia 5.03.2021r. O wszczęciu tego postępowania oraz o decyzji z dnia 5.03.2021r. pozwany nie został poinformowany. Następnie powód odwołał się od decyzji z dnia 5.03.2021r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia 30.06.2021r. utrzymało w mocy decyzję Wójta Gminy B.. Dopiero po tej decyzji, pismem z dnia 19.07.2021r., pozwany został poinformowany o całej sprawie i powód zwrócił się do pozwanego o podjęcie decyzji czy się odwoływać czy też nie. Ostatecznie powód nie odwoływał się od tej decyzji, zapłacił podatek i wystawił faktury korygujące nr (...) na kwotę 378 824,53 zł ( 271 018,20 zł brutto czyli 220340 zł netto tytułem podatku + 109292,88 zł brutto czyli 88856 zł netto tytułem odsetek od zaległego podatku) oraz fakturę nr (...) na kwotę 687,57 zł ( 503,07 zł brutto czyli 409 zł netto tytułem podatku + 202,95 zł brutto czyli 165 zł netto tytułem odsetek od zaległego podatku). Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, że pozwany nie ponowi odpowiedzialności za opóźnienie w płatności podatku czyli nie ponosi odpowiedzialności za odsetki, albowiem nie wiedział o zobowiązaniu i przy należytej staranności nie mógł o tym wiedzieć. W sumie sama należność podatkowa wyniosła 270 016,27 zł, a odsetki 109 495,83 zł. Zatem zasądzoną w pkt I kwotę należał obniżyć o kwotę 109 495,83 zł do kwoty 270 016,27 zł.

Zarzut dotyczący naruszenia art. 117 kc – 120 kc nie jest uzasadniony. Zgodnie z umowami (§6 – umowy z dnia 4.10.2016r. i § 6 - umowy z dnia 4.12.2014r.) oraz zgodnie z art. 39a ust. 2 ustawy o lasach ( wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu na rzecz przedsiębiorstwa energetycznego zajmującego się przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej ustala się w wysokości odpowiadającej wartości podatków i opłat ponoszonych przez Lasy Państwowe od części nieruchomości, z której korzystanie jest ograniczone w związku z obciążeniem tą służebnością). Z treści tego artykułu wyraźnie wynika, że pozwany ma obowiązek zapłacić wynagrodzenie w wysokości odpowiadającej wysokości wartości ponoszonych podatków i opłat przez powoda. System podatkowy jest tak zbudowany, że podmiot sam składa deklarację podatkową, a organ podatkowy, który uznaje, że podatek został wyliczony i zapłacony w błędnej wysokości wszczyna postępowanie podatkowe i w konsekwencji może określić inny wymiar podatku. Dopóki jednak nie zakwestionuje prawidłowości wyliczenia to nie można mówić, aby istniał formalny obowiązek zapłaty innego podatku. Skoro powód wskazał i uiścił inny, niższy podatek, to wówczas nie ma podstaw aby pozwany miał obowiązek płacić mu wyższe wynagrodzenie. Taki obowiązek powstał dopiero po wymierzeniu nowego, wyższego podatku w decyzji wójta z dnia 5.03.2021r. Dopiero wówczas możemy mówić o wymagalności roszczenia. Pozew został złożony 26 listopada 2021r., a więc nawet, gdyby przyjąć, że dochodzone roszczenie związane jest z prowadzoną działalnością gospodarczą to i tak nie jest przedawnione, ponieważ w takiej sytuacji okres przedawnienia wynosi 3 lata. Niezależnie od tego sąd uznaje, że nie jest to roszczenie związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, ponieważ wynagrodzenie stanowi tylko zwrot poniesionych kosztów na poczet podatków i opłat.

W związku ze zmianą zasądzonej kwoty należało zmienić rozliczenie o kosztach. Sąd dokonał rozliczenia na podstawie art. 100 kpc.

Powód wygrał/przegrał proces w relacji 79/21 %.

W pkt. II Sąd Okręgowy rozliczył wynagrodzenie pełnomocników. Z tego tytułu powodowi należała się kwota 7668 zł (79% z 10800), a pozwanemu 3132 zł (21 % z 10800), a zatem po potraceniu powodowi należy się z tego tytułu kwota 4536 zł i dlatego sąd zastąpił kwotę 10 800 zł kwotą 4536 zł.

Pozostałe koszty zostały rozliczone w punkcie III. Pozwany przegrał co do kwoty 270 016,27 zł, a zatem powinien ponieść opłatę w wysokości 13 473 zł.

Koszty postepowania apelacyjnego sąd również rozliczył w oparciu o zasadę z art. 100 kpc. Koszty apelacji wyniosły 35176 zł. Pozwanego obciąża kwota 24 974,96 zł, a zapłacił już kwotę 8100 zł za pełnomocnika i 18 976 zł tytułem opłaty od apelacji, a zatem ma nadpłatę w wysokości 2101,04 zł i sąd zasądził ta kwotę od powoda na rzecz pozwanego jako koszty postępowania apelacyjnego.

Mając powyższe na uwadze – na zasadzie art. 386 § 1 kpc – orzec należało jak w sentencji wyroku.