Sygn. akt I AGa 281/22
Dnia 6 listopada 2023 r.
Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny
w składzie:
Przewodniczący: SSA Grzegorz Krężołek (spr.)
Sędziowie: SSA Beata Kurdziel
SSA Adam Sęk
Protokolant: Edyta Sieja
po rozpoznaniu w dniu 6 listopada 2023 r. w Krakowie na rozprawie
sprawy z powództwa J. W. (1)
przeciwko Przedsiębiorstwu (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.
przy interwencji ubocznej po stronie powódki (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K.
o ustalenie nieistnienia, ewentualnie stwierdzenie nieważności uchwały Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy Spółki Akcyjnej
na skutek apelacji powódki
od wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach
z dnia 12 sierpnia 2022 r., sygn. akt VII GC 236/21
uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Okręgowemu w Kielcach do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania apelacyjnego.
Sygn. akt : I AGa 281/22
W pozwie skierowanym przeciwko Przedsiębiorstwu (...) S.A. w K. , J. W. (1) domagała się ustalenia , iż uchwała o numerze (...) podjęta na Nadzwyczajnym Walnym Zgromadzeniu Akcjonariuszy strony pozwanej w dniu 29 kwietnia 2021 r. w sprawie odwołania ze składu Rady Nadzorczej M. W. nie istnieje.
Jako ewentualne sformułowała żądanie stwierdzenia jej nieważności z powodu naruszenia prawa. Wniosła także o obciążenie przeciwniczko procesowej kosztami postępowania.
Uzasadniając żądania wskazała , że jest akcjonariuszem pozwanej spółki. Zatem jest legitymowana do ich formułowania, a przy tym ma interes prawny w rozumieniu art. 189 kpc aby domagać się ustalenia dochodzonego w pierwszej kolejności.
Zachowała przy tym termin wymagany przez art. 425 §2 kodeksu spółek handlowych albowiem o podjęciu kwestionowanej uchwały dowiedziała się w dniu 30 kwietnia 2021r. Twierdziła, że mimo , iż dysponuje 44,36 % akcji w kapitale pozwanej, niezasadnie nie została dopuszczona do udziału w tym Zgromadzeniu. Było to konsekwencją trwającego od dłuższego czasu konfliktu pomiędzy nią a zarządem spółki i większościowym akcjonariuszem, w ramach którego jest pozbawiana , wbrew prawu, wpływu na funkcjonowanie spółki. W szczególności kwestionowany jest jej status jako akcjonariusza.
Odpowiadając na pozew strona przeciwna wniosła o oddalenie powództwa oraz obciążenie J. W. (1) kosztami procesu.
Swoje stanowisko spółka (...) SA oparła na tezie , iż powódka nie jest obecnie ani nie była w czasie zwoływania i odbywania Zgromadzenia na którym zapadła kwestionowana przez nią uchwała, jej akcjonariuszem.
Zatem nie jest uprawniona do formułowania , któregokolwiek ze zgłoszonych żądań.
Jak argumentowała, na podstawuie art. 343 § 1 k.s.h. wobec spółki uważa się za akcjonariusza tylko tę osobę, która jest wpisana do rejestru akcjonariuszy, z uwzględnieniem ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi. Zgodnie z treścią art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1798 oraz z 2020 r. poz.288) z dniem 1 marca 2021r utraciły moc dokumenty akcji wydanych przez spółkę, a o tym kto jest akcjonariuszem decyduje wyłącznie treść wpisów w rejestrze akcjonariuszy, który jest prowadzony w formie elektronicznej. W takim rejestrze , prowadzonym przez wybrany przez pozwaną , podmiot zewnętrzny (...) S.A. z siedzibą w W. – J. W. (1) nie figuruje i nie figurowała. Co więcej, mimo pięciokrotnych wezwań ze strony spółki aby przedstawiła dokumenty przysługujących jej akcji po to aby mogła być w nim ujawniona, nie uczyniła tego. Tym samym nie mogła brać udziału w Nadzwyczajnym Zgromadzeniu Akcjonariuszy odbytym w dniu 29 kwietnia 2021r ani głosować nad uchwałą nr (...) , którą kwestionuje.
Pozwana podnosiła również , że przed tym Zgromadzeniem wysłała[ mimo, że nie była do tego zobowiązana ] do akcjonariuszy , którzy dotąd nie złożyli dokumentów potwierdzających to , iż dysponują akcjami i nie zostali przed terminem NWZA ujawnieni w rejestrze , odrębne informacje z pouczeniem; iż mogą uczestniczyć w nim o ile na siedem dni przed jego terminem takie dokumenty wobec spółki złożą . Tej możliwości powódka także nie wykorzystała ,co dodatkowo czyni stanowisko procesowe strony pozwanej uzasadnionym.
Ponadto wskazywała , że sposób postępowania powódki , która stara się przedstawić władze korporacyjne spółki w złym świetle , a w kilku innych postępowaniach sądowych przeciwko spółce formułuje kolejne roszczenia, powinien zostać oceniony przez pryzmat nadużywania przez nią prawa podmiotowego, także i w obecnym sporze
Wyrokiem z dnia 12 sierpnia 2022r., Sąd Okręgowy w Kielcach :
- oddalił powództwo [ pkt I ] oraz
- zasądził od J. W. (1) na rzecz Przedsiębiorstwa (...) S.A. w K. kwotę 1097 zł , tytułem zwrotu kosztów procesu [ pkt II sentencji wyroku ].
Sąd nie dokonując żadnych ustaleń faktycznych , ani nie przeprowadzając oceny dowodów , a w zakresie oceny prawnej powtarzając w istocie stanowisko strony pozwanej prezentowane w toku postępowania rozpoznawczego [ i przytaczając w jej ramach także część użytych przez nią w pismach procesowych sformułowań ], nie odnosząc się do stanowiska powódki , która zwalczała zasadniczy zarzut pozwanej o braku po jej stronie statusu akcjonariusza spółki ,
stał na stanowisku , że J. W. (1) nie jest legitymowana czynnie w postępowaniu , nie mając w dacie odbywania (...) z dnia 29 kwietnia 2021r oraz podejmowania przez ten organ uchwały nr (...) statusu akcjonariusza spółki.
Stanowisko to opierało się stwierdzeniach i wnioskach , które można podsumować w następujący sposób :
a/ J. W. (1) według obowiązujących przepisów prawa nie jest aktualnie i nie była w dniu odbywania Nadzwyczajnego Zgromadzenia Akcjonariuszy akcjonariuszem strony pozwanej.
Miała wystarczająco dużo czasu aby sprawdzić czy jest w posiadaniu dokumentów akcji, tym bardziej , iż została pięciokrotnie wezwania przez pozwaną do złożenia ich w spółce, co było warunkiem dematerializacji akcji , której konieczność wynikała z obowiązujących od dnia 1 marca 2021r przepisów kodeksu spółek handlowych,
b/ zgodnie z art. 343 §1 k.s.h. za akcjonariusza uznaje się osobę wpisaną do rejestru akcjonariuszy, a jego treść decyduje o statusie danego podmiotu jako akcjonariusza . Dopiero wpis do tego rejestru daje mu pełnię praw akcyjnych skutecznych erga omnes. Niezłożenie przez powódkę dokumentów akcji, prowadzący do nie ujęcia jej w tym rejestrze powoduje , iż nie mogła być uznana za akcjonariusza (...) S.A i korzystać z praw udziałowych w tym uczestniczyć w Nadzwyczajnym Zgromadzeniu Akcjonariuszy w dniu 29 kwietnia 2021r , a w konsekwencji także głosować nad uchwałą nr (...) o odwołaniu M. W. z grona członków Rady Nadzorczej spółki ,
c/ w obecnym stanie prawnym dokument akcji imiennej lub na okaziciela w postaci materialnej ma zasadniczo walor tylko kolekcjonerski, ponieważ zgodnie z przepisami nie jest papierem wartościowym. Z dniem 1 marca 2021 r. dokument ten utracił bowiem przymiot nośnika praw, a tym samym właściwość papieru wartościowego, co ma zasadnicze znaczenie dla zbywalności akcji. W odniesieniu do funkcji obiegowej akcji, jest nią obecnie niematerialny nośnik praw akcyjnych w postaci zapisu we właściwym elektronicznym systemie rejestrowym.
Ustawodawca dla sytuacji, gdy część akcjonariuszy nie złożyła w terminie do dnia 1 marca 2021 r. w celu dematerializacji , dokumentów akcji, po którym wygasa ich moc prawna, przewidział pięcioletni okres od dnia 1 marca 2021 r. do dnia 1 marca 2026 r., w którym dokument akcji pomimo utraty mocy obowiązującej utrzymuje moc dowodową w zakresie wykazania przez akcjonariusza wobec spółki, że przysługują mu prawa udziałowe i na tej podstawie możliwe jest uzyskanie wpisu do wskazanego wyżej rejestru.,
d/ opóźnione złożenie dokumentu akcji, który utracił ważność z mocy prawa, oraz zarejestrowanie akcji- w zdematerializowanej formie - na wniosek spółki, przez podmiot prowadzący rejestr akcjonariuszy , są warunkiem prawnym umożliwiającym dopiero akcjonariuszowi czynienie użytku z praw akcyjnych.
Legitymowanie się w obecnym stanie prawnym unieważnionym z mocy prawa dokumentem akcji wydanym przez spółkę w formie papierowej, który pełni funkcję dokumentu legitymacyjnego w zakresie praw akcyjnych w nim inkorporowanych, nie gwarantuje w praktyce wykonywania lub korzystania z tych praw,
e/ w konsekwencji pierwszą przesłanką uczestnictwa w zgromadzeniu akcjonariuszy jest, dokonany w opisanej wyżej nowej formie wpis do rejestru akcjonariuszy. Drugą , zdaniem Sadu I instancji , jest wynikający z art. 406 k.s.h., obowiązek zachowania tygodniowego okresu pomiędzy takim wpisem , a datą odbycia planowanego zgromadzenia akcjonariuszy. Brak wpisu daje podstawę do tego aby nie dopuścić określonej osoby do udziału w zgromadzeniu dla braku legitymowania się przymiotem akcjonariusza , który pozytywnie potwierdza jedynie wypis w tym dokumencie,
f/ okoliczności i dowody powoływanie przez J. W. (1) dla wykazania jej twierdzeń zgodnie z którymi złożyła uprzednio akcje w siedzibie spółki (...) a także wskazywanie przez nią , iż w innych , wcześniejszych sporach sądowych pomiędzy stronami jej status akcjonariusza nie był kwestionowany, są pozbawione znaczenia dla oceny roszczeń poddanych pod osąd.
Przyjęte stanowisko prawne , jak dalej podnosił Sąd Okręgowy czyniło zbędnym przeprowadzanie merytorycznej oceny roszczeń powódki zgłoszonych jako główne i ewentualne.
Podstawą orzeczenia o kosztach procesu była norma art. 98 §1 i 3 kpc.
J. W. (1) zaskarżając ten wyrok w całości , we wniosku apelacji domagała się wydania przez Sąd II instancji orzeczenia reformatoryjnego , którym uwzględnione zostanie żądanie stwierdzenia nieważności uchwały nr (...) ewentualnie uchwała ta zostanie uchylona , a strona pozwana obciążona na jej rzecz kosztami procesu i postępowania apelacyjnego.
Na rozprawie apelacyjnej w dniu 7 listopada 2023r pełnomocnik powódki sprecyzował ten wniosek w taki sposób , iż wskazał , że wnosi aby Sąd Odwoławczy, zmieniając wyrok , w pierwszej kolejności uchylił uchwałę Nadzwyczajnego Zgromadzenia Akcjonariuszy strony pozwanej nr (...) z dnia 29 kwietnia 2021r , a ewentualnie ustalił , iż uchwała ta nie istnieje / por .k. 358 v akt/.
Środek odwoławczy został opraty na zarzutach :
- naruszenia prawa procesowego , w sposób mający dla treści wyroku istotne znaczenie a to art. 233 §1 kpc poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny zgromadzonych dowodów , a to dziewięciu dokumentów bliżej przez skarżącą wskazanych i w następie tej nieprawidłowości niepoprawnego ustalenia , iż J. W. (1) nie była , w chwili zwołania Nadzwyczajnego Zgromadzenia W. na dzień 29 kwietnia 2021r., akcjonariuszem spółki (...), podczas gdy prawidłowa ocena powinna prowadzić do innych ustaleń i wniosku co do jej statusu.
Motywując ten zarzut skarżąca szczególnie eksponowała to , że nabyła te akacje na podstawie umowy z dnia 29 lipca 2010r od P. B. i aż do czasu powstania konfliktu w spółce z większościowym akcjonariuszem, nikt, w tym władze korporacyjne (...) SA , nie kwestionował skuteczności tego nabycia.
Dokumenty kupionych akcji zdeponowała , bezpośrednio po tej czynności prawnej w siedzibie spółki a mimo to niezasadnie została wykreślona z księgi akcyjnej i rejestru akcjonariuszy , a pozwana odmówiła ponownego jej ujęcia w tych dokumentach , pomimo złożenia kompletnego wniosku z takim żądaniem.
Jak podnosiła dalej z niepoprawnie ocenionych , przedstawionych przez nią dowodów wynika także ,że kolejna część akcji nabyła od spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (...) w K., za kwotę 2 000 000 zł, a skutek prawny tej umowy potwierdził w prawomocnym orzeczeniu Sąd Okręgowy w K., wydanym w dniu 3 września 2020r w sprawie o sygnaturze (...) , zobowiązując sprzedającą spółkę do złożenie oświadczenia woli przenoszącego na powódkę kupiony przez nią pakiet akcji.
Pozbawione wytykanych błędów, ocena dowodów i poczynione prawidłowo ustalenia faktyczne powinny prowadzić do potwierdzenia tego ,iż apelująca jest akcjonariuszem pozwanej w znaczeniu materialnoprawnym i była nim w czasie podejmowania kwestionowanej przez nią uchwały NZWA nr (...), a tylko celowo podejmowane przez pozwaną działania doprowadziły do tego ,że formalnie nie figuruje w rejestrze akcjonariuszy.
- naruszenia prawa materialnego poprzez :
a/ nieprawidłowa wykładnię art. 15 ust. 2 ustawy o zmianie ustawy – Kodeks Spółek Handlowych oraz niektórych innych ustaw z dnia 30 sierpnia 2019r [ DzU z 2019 poz. 1798 ] poprzez uznanie , iż dokument akcji jest jedynym dowodem za pośrednictwem którego akcjonariusz może wykazywać wobec spółki swój status podczas gdy, zdaniem apelującej może to czynić za pomocą wszystkich dostępnych mu dowodów[ a te które przedstawił w sprawie wystarczają dla osiągniecia takiego rezultatu] ,
b/ art. 328 4 §1 k.s.h. wobec niezastosowania tej normy i zaakceptowania w konsekwencji przez Sąd Okręgowy sytuacji, w której J. W. (1) pozwana bezprawnie odmówiła wpisu do rejestru akcjonariuszy mimo , iż jej wniosek o wpis był prawidłowy i kompletny z wykazaniem postaw , które czyniły ją akcjonariuszem w znaczeniu materialnym,
c/ art. 343 §1 k.s.h. w następstwie nieprawidłowej wykładni tej normy i uznania przez Sąd , iż wpis do rejestru akcjonariusz ma charakter konstytutywny mimo , iż ma tylko formalno - dowodowe następstwa w zakresie ustalenia struktury akcjonariatu. Wobec tego akcjonariusz może wykazywać swój status / pomimo braku wpisu - uwaga redakcyjna SA ] w każdy dopuszczalny prawem sposób, czego , Sąd I instancji nie uwzględnił , nie podejmując w tym zakresie jakichkolwiek rozważań.
W ten sam sposób miało dojść, zdaniem powódki, do naruszenia art. 406 §1 kodeksu spółek handlowych.
Odpowiadając na apelację strona pozwana domagała się jej oddalenia jako pozbawionej uzasadnionych podstaw oraz obciążenia J. W. (1) kosztami postępowania odwoławczego.
W swoim stanowisku Przedsiębiorstwo (...) S. A. w W. w istocie powtórzyła argumenty , którymi posługiwała się przed Sądem Okręgowym , polemizując z zasadnością roszczeń powódki.
Podczas postępowania przed Sądem II instancji przystąpienie do niego po stronie powódki , w charakterze interwenienta ubocznego / samoistnego / zgłosiła (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K. , którą reprezentował M. W. pełniący , jak wynika z aktualnego wpisu do rejestru przedsiębiorców KRS dotyczącego spółki , funkcję prokurenta / prokura samoistna / [por. k. 282-283 oraz k. 358 v akt ].
Wobec interwencji strona pozwana zgłosiła opozycję , podnosząc w szczególności , iż przystępująca spółka nie jest w tym zakresie legitymowana , nie mając statusu akcjonariusza spółki (...) z tych samych powodów z których takiej legitymacji nie ma J. W. (1). / por. k. 298-303 akt /.
Wobec argumentacji zaprezentowanej w opozycji stanowiska polemiczne zajęli zarówno interwenient jak i powódka , domagając się jej oddalenia / por. k. 351-352 oraz k.354-355 akt /.
Postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 6 listopada 2023r , Sąd Apelacyjny opozycję strony pozwanej oddalił , uznając ją za nieuzasadnioną / por. k. 358 akt /
Sąd stanął na stanowisku , że wbrew zarzutom strony pozwanej spółka (...) w K. ma interes prawny w tym aby przedmiot sporu został rozstrzygnięty na korzyść powódki , tak jak to pojęcie jest rozumiane w ramach wykładni art 76 kpc.
Już tylko odwołując się do stanowiska Sądu Okręgowego , który zakwestionował status J. W. (1) jako akcjonariusza pozwanej nie można nie uwzględniać tego , że swój udział w strukturze akcjonariatu (...) (...) S.A. wywodzi ona m. in z ważnie zawartych umów zobowiązującej i stanowczej na podstawie których miała kupić za kwotę 2 000 000zł pakiet akcji właśnie od spółki interwenienta , co potwierdził Sąd Okręgowy w K. w prawomocnym wyroku z dnia 3 września 2020r wydanym w sprawie (...) , zobowiązując sprzedawcę do złożenia oświadczenia przenoszącego je na powódkę. Stad zasadnicza dla rozstrzygnięcia o jej obu żądaniach będących przedmiotem sporu w sprawie, kwestia jej statusu , oddziaływać będzie także na sytuację prawną spółki zbywcy.
Przede wszystkim jednak , oponując przeciwko przystąpieniu interwenienta, strona pozwana nie dostrzega , że wyrok w tej sprawie , która dotyczy uchwały Nadzwyczajnego Zgromadzenia Akcjonariuszy z dnia 29 kwietnia 2021 r. nr (...), w sytuacji gdyby doszło do uznania , iż którekolwiek z żądań powódki zostanie uznane za uzasadnione , wyrok będzie , na podstawie art. 427 §4 kodeksu spółek handlowych wiążący dla wszystkich akcjonariuszy oraz organów spółki (...). Zatem spółka (...) może także być nim związana , skoro zgodnie z powódką twierdzi , że co najmniej przed umowami z J. W. (1) [ o tej kwestii bliżej w dalszej części motywów ] była akcjonariuszem strony pozwanej.
Rozpoznając apelację , Sąd Apelacyjny rozważył
Środek odwoławczy powódki prowadzi do wydania przez Sad II instancji orzeczenia kasatoryjnego.
Jak już wskazano wcześniej konstrukcja pisemnych motywów orzeczenia objętego kontrolą instancyjną, w sposób oczywisty odbiega od wymagań konstrukcyjnych przewidzianych przez art. 327 1§1 kpc , w zasadniczym zakresie dla oceny apelacyjnej tak umotywowanego orzeczenia ich nie spełniając.
Jakkolwiek , w warunkach kiedy skarżąca nie formułuje zarzutu procesowego naruszenia tego przepisu przez Sąd niższej instancji , wadliwość ta sama w sobie nie może współtworzyć grupy przyczyn decydujących o konieczności uchylenia orzeczenia z dnia 12 sierpnia 2022r.
Tym nie mniej koniecznym jest dostrzeżenie , iż uzasadnienie wyroku nie zawiera ani jakichkolwiek ustaleń faktycznych ani też wskazania w jaki sposób Sąd przeprowadził ocenę zgromadzonych dowodów , przy czym nie można nie zwrócić uwagi , że były to zarówno dowody z dokumentów jak i dowody osobowe, co taką ocenę czyniło obligatoryjną , szczególnie wobec krańcowo odmiennych stanowisk stron w zakresie ich znaczenia dla ustaleń doniosłych dla rozstrzygnięcia , w tym w szczególności dla oceny statusu powódki , jako akcjonariusza którego nie potwierdzenie przez Sąd zdecydowało [ wyłącznie ] o oddaleniu powództwa.
Sąd Okręgowy w tym zakresie poprzestał na zrelacjonowaniu stanowiska procesowego stron sporu, czyniąc to bardziej szczegółowo w odniesieniu do stanowiska pozwanej spółki aby następnie przystąpić do rozważań prawnych. / por. k. 144-146 akt /.
Trzeba także stwierdzić , że część tych rozważań miała charakter generaliów poświęconych ciężarowi dowodzenia w procesie cywilnym , zupełnie pośrednio tylko mającego związek z istotą rozstrzyganego sporu , których merytoryczną wartość należy uznać za znikomą. Pozostała sprowadzona została natomiast wyłącznie do zaaprobowania stanowiska prawnego pozwanej z wykorzystaniem przy tym bardzo zbliżonych , a we fragmentach powtórzonych zapatrywań prawnych (...) S.A. na temat braku legitymacji czynnej J. W. (1) w procesie. Taka ocena skutkowała uznaniem przez Sąd , czemu dał wyraz w końcowym fragmencie motywów, iż zbędne jest przeprowadzanie merytorycznej oceny jej roszczeń tak objętego żądaniem głównym jak i ewentualnym.
W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku przyjmując , przy posłużeniu się wprost argumentami strony pozwanej , iż w dacie Nadzwyczajnego Zgromadzenia Akcjonariuszy , które podjęło kwestionowaną uchwałę o odwołaniu M. W. z grona członków Rady Nadzorczej(...) (...) SA , powódka nie była jej akcjonariuszem , Sąd nie wskazał na - ani tym bardziej nie odniósł się do któregokolwiek z zarzutów J. W. oraz jej argumentów faktytcznych [mających jej zdaniem podstawę w przedstawianych dowodach obu rodzajów] w oparciu o które twierdziła ,że w znaczeniu materialnym przysługiwał jej status akcjonariusza w oparciu o , co najmniej, czynności prawne nabycia akacji od P. B. z dnia 29 lipca 2010r , dokumenty których miała zdeponować w siedzibie spółki bezpośrednio po niej i na ich podstawie być / przed bezprawnym wykreśleniem z księgi akcyjnej / w niej ujawniona.
Druga podstawą ich nabycia / pomijając nawet 200 akcji , które były w jej dyspozycji od 2009r / były umowy: zobowiązująca i przenosząca własność pakietu akcji za kwotę 2 000 000zł od spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (...) w K. w roku 2019r .
Sąd I instancji uchylił się także od weryfikacji zarzutu powódki , że została bezpodstawnie wykreślona z księgi akcyjnej na skutek działania P. B. oraz większościowego akcjonariusza , a spółka niezasadnie nie wpisała jej jako akcjonariusza przed wskazaną wyżej zmianą kodeksu spółek handlowych mimo jej wniosku o taki wpis z dnia 21 sierpnia 2020r.
Nie poddał też ocenie zarzutu skarżącej , zgodnie z którym wszystkie te działania obecnego akcjonariatu pozwanej spółki oraz osób wchodzących w skład jej organów zmierza do wyeliminowania jej ze struktury kapitałowej spółki, a jednym z jego elementów było doprowadzenie do tego , iż została pozbawiona- niezgodnie z prawem udziału w głosowaniu nad uchwałą NZWA nr (...) , którą kwestionuje formułując żądania wskazane w pozwie.
Wskazane nieprawidłowości w zakresie konstrukcji uzasadnienia pisemnych motywów zaskarżonego wyroku , w odniesieniu do oceny dowodów i ustaleń faktycznych mają ten skutek , iż Sad Odwoławczy pozbawiony jest możliwości przeprowadzenia odwoławczej weryfikacji zarzutów powódki co do naruszenia art. 233 §1 kpc i poprawności ustaleń faktycznych , które Sąd I instancji uznał za dające podstawę do przyjętego przezeń wniosku prawnego , prowadzącego do oddalenia powództwa z przyczyny braku legitymacji czynnej J. W. (1)
Bez dokonania ustaleń faktycznych , a taką oczywistą nieprawidłowość należy także wytknąć Sądowi I instancji niemożliwym jest również dokonanie oceny postawionych przez skarżącą zarzutów materialnych.
Tym samym usprawiedliwionym jest wniosek , że wyrok Sądu Okręgowego przez sposób w jaki przygotowane zostały jego motywy z których nie wynika na jakiej podstawie faktycznej zastosował normy prawa materialnej , które w nich wymienił, wymyka się możliwości przeprowadzenia jego kontroli odwoławczej.
Nie sposób bowiem , przez wskazane braki w uzasadnieniu podstawowych danych stwierdzić , czy zarzuty na których opiera się konstrukcja apelacji są czy też nie są uzasadnione.
Już z tej przyczyny konieczne jest uchylenie zaskarżonego orzeczenia tym bardziej , że w ocenie Sądu II instancji nie została rozpoznana istota sprawy w rozumieniu tego pojęcia , którym posługuje się norma art. 386 §4 kpc.
Jednym z przypadków takiego nierozpoznania jest oddalenie powództwa przy przyjęciu przez Sąd przedwczesnego, nie wynikającego z poczynionych prawidłowo ustaleń faktycznych ani z dającej się zweryfikować oceny prawnej , stwierdzenia braku po stronie powoda czynnej legitymacji procesowej.
/ por. powołany jedynie ilustracyjnie judykat SN z 23 września 1998r , sygn. II CKN 897/97 , powołany za zbiorem Legalis, a także z bardziej aktualnych, postanowienia z dnia 24 czerwca 2021r , sygn. I CZ 50/21 , z 25 maja 2023, sygn. III CZ 99/23 i z dnia 27 czerwca 2023, sygn. III CZ 463/22, wszystkie powołane za zbiorem Lex/.
Trzeba przy tym w sposób szczególny zaakcentować , iż jakkolwiek w obowiązującym systemie apelacji pełnej , a także zważywszy na samą treść art. 386 §4 kpc ,orzeczenie kasatoryjne Sądu Odwoławczego jest jedynie orzeczeniem o charakterze fakultatywnym, tym nie mniej , zakres nieprawidłowości jakich dopuścił się Sad I instancji szczególnie w zakresie podstawy faktycznej wydanego orzeczenia w istocie nie czyniąc ustaleń i nie przeprowadzając oceny dowodów, wyklucza możliwość ich usunięcia procesowym działaniem Sądu II instancji.
Wymagałaby to dokonania tej oceny - po raz pierwszy na tym etapie sporu stron - na jej podstawie poczynienia ustaleń uznawanych za relewantne dla rozstrzygnięcia , dokonywania w taki sam sposób weryfikacji zarzutów , które powódka przeciwstawiła stanowisku strony pozwanej zaprzeczającemu jej statusowi akcjonariusza spółki (...) / które bez własnej - samodzielnej oceny - odtwórczo podzielił Sąd I instancji , nie odnosząc się do żadnego kontrargumentu powódki , w konsekwencji nie podejmując samodzielnej wykładni istotnych dla rozstrzygnięcia norm kodeksu spółek handlowych po wejściu w życie ustawy zmieniające ten akt prawny na podstawie ustawy z dnia 30 sierpnia 2019r [ DzU z 2019 poz. 1798].
Po raz pierwszy też to Sąd Odwoławczy dokonałby zastosowania prawa materialnego dla oceny żądań zgłoszonych przez J. W. (1), a realnie rzecz biorąc strony mogłyby przyjęte przez Sąd stanowisko w tym zakresie zakwestionować tylko w drodze szczególnego środka prawnego jakim jest skarga kasacyjna.
Tego rodzaju ograniczenie , które byłoby być udziałem stron sporu w zakresie ich uprawnień procesowych , nie dałoby się pogodzić z gwarantowanym normami ragi konstytucyjnej rozpoznaniem sprawy przed Sądem w postępowaniu co najmniej dwuinstancyjnym. / argument z art. 176 ust. 1 Konstytucji ].
Z podanych powodów, Sąd Apelacyjny orzekli jak w sentencji wyroku , na podstawie art. 386 §4 kpc w zw. z art. 425 §1 i 2 i 427 §4 kodeksu spółek handlowych.
Jedynie dla porządku Sąd II instancji wskazuje, że już uprzednio były wydawane , w tym przez Sąd Apelacyjny w Krakowie , orzeczenia mające za przedmioty rozstrzygnięć inne roszczenia powódki wobec pozwanej spółki u których podstaw znajdował się się jej udział w strukturze akcjonariatu (...) (...) SA w W./ por. dla przykładu orzeczenie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 26 maja 2022r , sygn. akt I AGa 301/21 /
W żadnym z nich legitymacja procesowa J. W. (1) o ile była wywodzona z jej j statusu akcjonariusza pozwanej, nie została zakwestionowana. Co więcej, w motywach wskazanego wyżej wyroku Sąd Apelacyjny, odnosząc się do zarzutu pozwanej opartego na fakcie braku ujawnienia jej w rejestrze akcjonariuszy już po zmianie jego charakteru wynikającego ze wskazanej wyżej zmiany ustawy kodeks spółek handlowych , obowiązującej od 1 marca 2021r zajął wobec niego merytoryczne stanowisko , wykluczające zasadność zarzutu spółki./ por. str. 13 i 14 tych motywów /.
Co do zasady stanowisko to należy podzielić , chociaż koniecznym jest uczynienie stanowczego zastrzeżenia , iż wspomniane już kilkukrotnie wady orzeczenia Sądu Okręgowego oraz ich skala i waga powodują , że Sąd II instancji w składzie rozpoznającym sprawę będzie mógł się [ ewentualnie ] w tej materii autorytatywnie wypowiedzieć wówczas , gdy błędy te zostaną usunięte , a fakty zostaną ustalone w sposób pozwalający na ich odwoławczą weryfikację. Pamiętać bowiem należy , iż dopiero poprawnie stwierdzone okoliczności umożliwiają na uznanie lub nie , iż prawo materialne zostało przez Sąd niższej instancji zastosowane w sposób pozbawiony błędów.