Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 grudnia 2023 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSA Beata Kurdziel

Protokolant: Marta Sekuła

po rozpoznaniu w dniu 14 grudnia 2023 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa K. G.

przeciwko (...) Spółce z o.o. we W. i V. (...)

w G. (Szwecja)

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 1 lutego 2022 r., sygn. akt IX GC 196/17,

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Okręgowemu w Krakowie do ponownego rozpoznania.

Sygn. akt I AGa 89/22

UZASADNIENIE

Wyrokiem z 1 lutego 2022 roku Sąd Okręgowy w Krakowie wydanym w sprawie z powództwa K. G. przeciwko stronie pozwanej (...) spółka z o.o. we W. oraz stronie pozwanej V. (...) w G. o zapłatę, oddalił powództwo (pkt I); zasądził od powódki na rzecz (...) spółki z o.o. we W. oraz V. (...) w G. koszty procesu w kwocie po 5 417 zł (pkt. II i III) oraz nakazał ściągnąć od powódki na rzecz Skarbu Państwa -Sądu Okręgowego w Krakowie kwotę 10 550,93 zł tytułem kosztów tłumacza i opinii biegłych (pkt IV).

W uzasadnieniu ww. wyroku Sąd Okręgowy wskazał, że powódka K. G., prowadząca przedsiębiorstwo transportu międzynarodowego, która jako leasingobiorca względem (...) SA korzysta z pojazdu V. (...), domagała się od strony pozwanej (...) spółki z o.o. oraz strony pozwanej V. (...) zasądzenia kwoty 121 688 zł tytułem odszkodowania za nienależyte wykonanie naprawy gwarancyjnej ciągnika.

W odpowiedzi na pozew pozwane spółki wniosły o oddalenie powództwa, przecząc okolicznościom przytoczonym na pozwie.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka i (...) – (...) zawarły umowę leasingu w formie pisemnej w dniu 8 grudnia 2015 r. Podczas tych czynności sporządzono dodatkowo dokument podpisany przez (...) – (...), K. G. i przedsiębiorcę S. B. stanowiący zamówienie, na podstawie którego leasingodawca, a zarazem kupujący/finansujący, i leasingobiorca potwierdzili sprzedaż przez S. B. ciągnika siodłowego V. (...) rok produkcji za cenę 99 015 euro.

K. G. odebrała samochód bezpośrednio od zbywcy.

Dokumentacja sporządzona na okoliczność nabycia pojazdu przez S. B. nie potwierdza, ażeby przysługiwały mu prawa do pojazdu. Sprzedawca nie dysponował bowiem żadnym dowodem nawiązania relacji z podmiotem upoważnionym do rozporządzenia ciągnikiem. Jedynym dokumentem, jakim się legitymował był dokonany na Litwie wpis o rejestracji samochodu.

S. B. wydał powódce dokument ,,Gwarancja międzynarodowa”, zawierający wzór warunków zwykle udzielanych przez (...) (pozwanego 2).

S. B. nie sporządził dokumentu potwierdzającego uzgodnienie treści umowy sprzedaży, lecz ograniczył się do wystawienia w dniu 16 grudnia 2015 r. faktury VAT na sumę 99 015 euro, tytułem ceny za ,,dostawy/wykonanie usługi”.

W czasie realizacji transportu międzynarodowego wyleasingowaną naczepą V., wobec wystąpienia awarii punkt serwisowy w N. przyjął pojazd do naprawy gwarancyjnej w dniu 7 lutego 2016 r. Naprawa okazała się nie w pełni skuteczna, w związku z czym była kontynuowana w Autoryzowanej Stacji Obsługi w S., należącej do V. (...) spółki z oo., również na warunkach gwarancji. Usługa została wykonana prawidłowo pod względem technicznym, ale ze zwłoką.

Opóźnienie w naprawach wywołało znaczny uszczerbek w mieniu powódki, która utraciła zysk w wysokości 92 630 zł.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy wskazał, że S. B. powinien nabyć własność lub inne prawo do rozporządzania pojazdem v. w oparciu o przepisy konwencji Narodów Zjednoczonych o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów, sporządzonej w W. 11 kwietnia 1980 r. Do takiej czynności, ani żadnej innej jak wyżej ustalono nie doszło, co oznacza że również leasingodawca nie nabył praw do ciągnika. Konsekwencją powyższego w ocenie Sądu I instancji jest nieważność umowy leasingu, której istota została sformułowana w treści art. 709(1) k.c.

W ocenie Sądu I instancji, w myśl zasady, że nikt nie może przenieść więcej praw niż sam posiada, K. G. nie jest uprawniona z gwarancji. Wykonanie bezpłatnych napraw przez autoryzowane stacje obsługi było zatem działaniem dobrowolnym, a nie wykonaniem zobowiązania, co wyłącza odpowiedzialność za uszczerbek powstały w jej majątku.

O kosztach procesu Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c.

Na powyższy wyrok apelację wniosła powódka zaskarżając go w całości i zarzucając mu:

1.  sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego materiału dowodowego a polegającej w szczególności na błędnym przyjęciu iż przedmiotem procesu jest odszkodowanie za nienależyte wykonanie naprawy gwarancyjnej silnika, a proces dotyczył odszkodowania za utracone korzyści wskutek niemożności użytkowania pojazdu przez okres naprawy pojazdu, natomiast sama naprawa gwarancyjna pojazdu została dokonana przez producenta (okoliczność bezsporna), oraz pominiecie umów sprzedaży, dokumentów - faktur oraz dowodów rejestracyjnych pojazdu oraz protokołów przejęcia pojazdu na okoliczność dokonania sprzedaży i leasingu pojazdu;

2.  naruszenie przepisów postępowania mających wpływ na treść wyroku, a mianowicie art. 217 § 1 k.p.c. w zw. z art. 278 k.p.c. poprzez pominięcie dowodu z opinii biegłych z zakresu techniki motoryzacyjnej na okoliczność ustalenia uszczerbku w mieniu, jakie poniosła powódka i winy strony pozwanej jako producenta z siecią serwisów za wadliwą naprawę i produkcję ciągnika siodłowego;

3.  naruszenie prawa materialnego umowy leasingu art. 709 (1) k.c. oraz umowy sprzedaży pojazdu art. 535 k.c. poprzez jego niezastosowanie i błędne przyjęcie, iż samo odebranie pojazdu na podstawie umowy leasingu przez powódkę powoduje, że umowa sprzedaży na rzecz firmy leasingowej jest nieważna oraz iż faktura sprzedaży oraz zamówienie z elementami umowy sprzedaży na rzecz firmy leasingowej wraz z protokołem przejęcia pojazdu i dowodem rejestracyjnym nie jest dowodem w sprawie umowy sprzedaży pojazdu;

4.  naruszenie prawa materialnego art. 65 k.c. i art. 72 ustawy prawo o ruchu drogowym poprzez błędną wykładnię oświadczeń woli stron zawartych w umowie sprzedaży i leasingu, zamówienia, dowodu rejestracyjnego, a polegającą na stwierdzeniu, iż nie wywołuje skutków prawnych i jest nieskuteczna;

5.  naruszenie prawa materialnego to jest art. 6 k.c. w związku z art.363 k.c. i 361 k.c. poprzez przyjęcie iż powód nie udowodnił wysokości szkody oraz swej legitymacji w sytuacji, gdy powód już w załączniku do pozwu przedstawił opinię biegłego i wyliczenie kwoty utraconych korzyści w okresie przestoju na czas naprawy warsztatowej, a opinie biegłych sadowych potwierdziły wystąpienie uszczerbku w majątku powódki.

Mając na uwadze powyższe powódka wniosła zmianę wyroku poprzez uwzględnienie powództwa w całości oraz zasądzenie na swoją rzecz od pozwanych spółek kosztów procesu za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Pozwani wnieśli o oddalenie apelacji i zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja powódki musiała skutkować uchyleniem zaskarżonego wyroku i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji. W sprawie nie doszło bowiem do rozpoznania istoty sprawy.

Jak wynika z uzasadnienia zaskarżonego wyroku podstawą oddalenia powództwa było ustalenie, iż powódka nie jest leasingobiorcą, a zatem nie przysługują jej roszczenia z gwarancji. W ocenie Sądu Okręgowego, nie wykazane zostało w sprawie, aby leasingodawca zawarł ze S. B. umowę sprzedaży pojazdu V., na mocy której doszłoby do skutecznego nabycia własności pojazdu przez (...) SA z siedzibą w W.. Stanowisko to należy uznać za całkowicie chybione i sprzeczne z materiałem dowodowym zebranym w sprawie. I tak, do pozwu dołączone zostały potwierdzone za zgodność z oryginałem przez pełnomocnika powódki adw. R. P.: umowa leasingu operacyjnego nr (...) ((...)) z dnia 8 grudnia 2015r. zawarta między K. G. a (...) SA, której przedmiotem jest ciągnik siodłowy V. (...) oraz pismo (...) SA z dnia 8 grudnia 2015r., w którym pełnomocnik ww. spółki potwierdza zawarcie umowy leasingu z powódką. Okoliczność zawarcia umowy leasingu ciągnika siodłowego V. została zatem wykazana. Brak także podstaw do kwestionowania nabycia własność ww. ciągnika przez leasingodawcę. Do akt dołączone zostały: dokument identyfikacji pojazdu z dnia 16.12.2015r. (k.354), faktura (...) z dnia 16.12.2015r. na kwotę 99 015 zł brutto dotycząca ciągnika samochodowego V. (...), (...), rok produkcji 2015, w treści której jako sprzedawca wskazany został S. B., a jako nabywca (...) SA (k. 355), faktura nr (...) z dnia 28.08.2015r. , w której z kolei jako nabywca ww. ciągnika figuruje S. B. (k. 394) oraz protokół odbioru, z którego wynika, iż powódka odebrała bezpośrednio od S. B. przedmiot leasingu (k. 351). Co więcej, do akt przedłożona została także kopia (potwierdzona za zgodność) dowodu rejestracyjnego przedmiotowego ciągnika, w którym jako właściciel figuruje (...) SA. Powyższe dokumenty, w sposób nie budzący wątpliwości wskazują właściciela ciągnika, którym jest leasingodawca (...) SA oraz leasingobiorcę, którym jest powódka. Wskazać należy, że celem wydania dowodu rejestracyjnego pojazdu jest dopuszczenie pojazdu do ruchu drogowego, ale jednocześnie – dowód taki wydawany jest na podstawie dokumentu wykazującego prawo własności pojazdu (art. 72 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997r. Prawo o ruchu drogowym (Dz.2023.1047 t,j.). Jego przedstawienie, w połączeniu z przedłożoną do akt fakturą z dnia 16.12.2015r., może stanowić podstawę ustaleń w zakresie prawa własności ciągnika. Podkreślić należy także, że między stronami fakt zawarcia umowy leasingu nie był kwestionowany, a żaden z pozwanych nie zgłaszał zarzutów co do skuteczności nabycia ciągnika przez leasingodawcę. Omówiony wyżej materiał dowodowy zebrany w sprawie, nie kwestionowany przez strony, daje podstawy do ustalenia, że powódka jest leasingobiorcą, a leasingodawca – właścicielem ciągnika V..

Jak wynika z treści pozwu powódka domaga się w sprawie zapłaty dochodzonej kwoty z tytułu gwarancji. W pozwie powódka wprost powołuje się na międzynarodową gwarancję udzieloną dla przedmiotowego pojazdu, obejmującą wady fizyczne materiału oraz wady wynikające z niewłaściwego wykonania. W odpowiedzi na pozew, pierwotnie pozwany – (...) sp. z o.o. kwestionował udzielenie powódce gwarancji, wskazując, że pozwany ani nie był sprzedawcą przedmiotowego pojazdu powódce, ani nie wydał dokumentu gwarancji w rozumieniu art. 577 k.c. Wezwany do udziału w sprawie w charakterze pozwanego V. (...) z siedzibą w G. także kwestionował udzielenie gwarancji przez siebie. Z kolei w piśmie procesowym z dnia 22 sierpnia 2017r. powódka wskazała, że jej roszczenia wynikają z konieczności powtórnej naprawy pojazdu w Polsce, będącej skutkiem nieprawidłowej naprawy pojazdu przeprowadzonej w ramach gwarancji przez hiszpański serwis w N.. Na rozprawie apelacyjnej powódka (za pośrednictwem profesjonalnego pełnomocnika) podała, że domaga się odszkodowania przede wszystkim z uwagi na samą wadę pojazdu, a ponadto – z uwagi na nieprawidłową naprawę gwarancyjną przez serwis w N..

Zgodnie z art. 386§4 k.p.c. , sąd drugiej instancji może uchylić zaskarżony wyrok i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania tylko w razie nierozpoznania przez sąd pierwszej instancji istoty sprawy albo gdy wydanie wyroku wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości. Kwestia rozpoznania istoty sprawy wymaga kazuistycznego podejścia i każdorazowo podlega ocenie sądu drugiej instancji. W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjęto jednolicie pewne typowe sytuacje, w których taka decyzja sądu apelacyjnego jest uzasadniona. Należy do nich przede wszystkim zaniechanie przez sąd pierwszej instancji rozpoznania materialnej podstawy żądania pozwu, mające wpływ na istnienie prawa powoda bądź kwalifikację całego stosunku prawnego, albo też oddalenie powództwa wprost, tj. na podstawie tylko jednej przesłanki – unicestwiającej roszczenie, bez badania merytorycznego podstaw powództwa, np. sąd uznaje, że brak jest legitymacji procesowej, że doszło do przedawnienia bądź upływu terminu zawitego albo też że powództwo jest przedwczesne. Ponadto sąd pierwszej instancji nie rozpoznaje istoty sprawy, gdy pomija merytoryczne zarzuty pozwanego mogące doprowadzić do unicestwienia roszczenia, np. zarzut potrącenia, zarzut nieważności umowy.

W niniejszej sprawie Sąd I instancji zaniechał dokonania oceny podnoszonych przez pozwanych zarzutów, przyjmując nieprawidłowo, że powódka nie jest w ogóle leasingobiorcą. Przedmiotem badania Sądu nie było zatem, czy któryś z pozwanych udzielił gwarancji i jaki był jej zakres, zwłaszcza w sytuacji, gdy powódka powołuje się na gwarancję międzynarodową udzieloną przez (...) (V. (...)), która obejmuje nieopłatne usunięcie wad fizycznych materiału lub wad wynikających z niewłaściwego wykonania, wyłączając odpowiedzialność za straty, koszty i szkody mogące powstać w konsekwencji wad materiałowych lub niewłaściwego wykonania. Przedmiotem badania nie była także kwestia, czy „punkt serwisowy” (jak to zostało wskazane w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku) w N. dokonał naprawy gwarancyjnej wynikającej z udzielenia gwarancji międzynarodowej przez V. (...) i czy okoliczność nieprawidłowo wykonanej naprawy rodzi odpowiedzialność któregoś z pozwanych i na jakiej podstawie prawnej (łącznie z koniecznością oceny, przepisy jakiego prawa będą miały wówczas zastosowanie).

Wobec powyższego, zaskarżony wyrok podlegał uchyleniu do ponownego rozpoznania na podstawie art. 386§4 k.p.c. Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd I instancji dokona powyższej omówionych ustaleń i w ich świetle oceni zasadność zgłoszonego żądania.