Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 marca 2023r.

Sąd Rejonowy w Kaliszu w I Wydziale Cywilnym, w składzie:

Przewodniczący: sędzia Michał Włodarek

Protokolant: Anna Dulas

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 31 marca 2023r. w K.

sprawy z powództwa M. J. (1) (PESEL (...))

przeciwko pozwanemu D. G. (PESEL (...))

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego D. G. na rzecz powódki M. J. (1) kwotę 49.000,00zł (czterdzieści dziewięć tysięcy złotych 00/100) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 24 czerwca 2022r. do dnia zapłaty,

2.  zasądza od pozwanego D. G. na rzecz powódki M. J. (1) kwotę 6.067,00zł (sześć tysięcy sześćdziesiąt siedem złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 3.600,00zł (trzy tysiące sześćset złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wraz z odsetkami w wysokości w stosunku rocznym odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Sygn. akt I C 1028/22

UZASADNIENIE

W dniu 8 sierpnia 2022r. powódka M. J. (1) skierowała do tut. Sadu w stosunku do pozwanego D. G. żądanie zasądzenia kwoty pieniężnej w wysokości 49.000,00zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 24 czerwca 2022r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powódka podniosła, iż pozostawała z pozwanym w nieformalnym związku, który zakończył się w dniu 3 maja 2021r. W czasie, gdy strony pozostawały we wspólnym pożyciu powódka czyniła nakłady na majątek osobisty pozwanego związany z budową przez niego domu rodzinnego na nieruchomości położonej w Z., dla której Sąd Rejonowy w Kaliszu prowadzi księgą wieczystą numer (...). Powódka podała również, że wiele pracy w budowę domu włożył jej ojciec, który działa w branży budowlanej. Powódka wskazała, że z historii jej rachunku bankowego wynika, iż przelała na konto pozwanego kwotę przekraczającą 76.000,00zł. Powódka podała, że w związku z zakończeniem związku stron ustaliła wspólnie z pozwanym, że dług pozwanego w stosunku do powódki wynosi 63.000,00zł. Powódka podała, że pozwany zobowiązał się do zapłaty na jej rzecz takiej właśnie kwoty. Do chwili obecnej pozwany zwrócił powódce łącznie kwotę 14.000,00zł w 5 przelewach, 1 lipca 2021r. kwocie 2.500,00zł, 3 lipca 2021r. w kwocie 2.500,00zł, 17 sierpnia 2021r. w kwocie 2.000,00zł, 1 października 2021r. w kwocie 4.000,00zł i w dniu 22 lutego 2022r. w kwocie 3.000,00zł. Pozwany po wykonaniu tych przelewów zaniechał spłaty dalszej należności, co powoduje, że na rzecz powódki pozostaje do zapłaty kwota 49.000,00zł. W dniu 20 maja 2022r. powódka wezwała pozwanego do zapłaty pozostałej należności. Pozwany nie zareagował na powyższe wyzwanie. Ponadto powódka wskazała, że zaprosiła pozwanego do mediacji, przy czym wezwanie to okazało się bezskuteczne.

Jako podstawę prawną swojego roszczenia powódka podała przepisy art. 410 kc w zw. z art. 405 kc.

W odpowiedzi na pozew pozwany D. G. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powódki na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu tego kwalifikowanego pisma procesowego pozwany potwierdził, że strony pozostawały w konkubinacie przez około 5 lat. Pozwany wskazał, że w tym czasie strony mieszkały razem w domu rodziców pozwanego. Powódka początkowo nie pracowała, studiowała dziennie przez około 2 lata i pozostawała na wyłącznym utrzymaniu pozwanego. Po 2 latach powódka zaczęła pracować w firmie w F. w K., gdzie zarabiała najniższą krajową. Pozwany wskazał, że przez okres konkubinatu to on ponosił koszty utrzymania i wyżywienia stron. Pozwany partycypował w kosztach utrzymania rodziców, robił samodzielnie zakupy spożywcze lub zakupy robili jego rodzice. Pozwany przyznał, że budował dom w trakcie związku z powódką z myślą o wspólnym z powódką w nim zamieszkaniu. Jednakże na budowę domu przeznaczał własne środki finansowe. Pozwany zaprzeczył, aby ojciec powódki w jakiś szczególny sposób pomagał mu w tej budowie. Pozwany zaprzeczył również, aby powódka partycypowała finansowo w budowanym przez niego domu i przekazywała na ten cel środki w kwocie wskazanej w pozwie. Pozwany przyznał, że powódka dokonywała przelewów na jego rachunek bankowy, natomiast zaprzeczył, aby środki te stanowiły nakłady powódki z jej majątku na majątek osobisty pozwanego. Pozwany zaprzeczył ponadto, aby uznał roszczenie powódki. Pozwany natomiast przyznał, że dokonał na rzecz powódki kilku wpłat w łącznej wysokości 14.000,00zł.

W dalszych pismach procesowych strony podtrzymały swoje dotychczas wyrażone stanowiska w sprawie.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny.

Powódka M. J. (1) i pozwany D. G. pozostawali w nieformalnym związku od miesiąca czerwca 2017r. W miarę rozwoju relacji stron związek ten przybrał postać konkubinatu. Strony były zaręczone. Związek stron zakończył się definitywnie w miesiącu maju 2021r.

W okresie trwania tej relacji strony początkowo zamieszkiwały każda w swoim domu rodzinnym, natomiast w okresie 2019 – 2020 i 2020 – 2021 strony mieszkały na przemian w domu rodzinnym pozwanego, a następnie w domu rodzinnym powódki.

Mieszkając u pozwanego powódka wydatkowała własne środki pieniężne z przeznaczeniem na bieżące utrzymanie stron, w szczególności na zakup żywności czy środków czystości i higienicznych oraz inne codzienne potrzeby. Pozwany łącznie z innymi domownikami dokładał się natomiast do kosztów utrzymania.

W okresie, kiedy strony mieszkały wspólnie w domu rodzinnym powódki, to jej rodzice pokrywali koszty ich utrzymania. Powódka w razie zaistnienia takiej konieczności dokładała się do bieżących wydatków.

Strony żyły oszczędnie. Poza budową domu nie czyniły żadnych znaczących wydatków na zakup dóbr, czy też nakładów. W okresie trwania znajomości strony wyjechały na wypoczynek do Z.. Ponadto w/w uczestniczyli okazjonalnie w uroczystościach weselnych, czy też w spotkaniach towarzyskich.

(historia rachunku k. 131-132, wydruk z wiadomości sms k. 271-294, 318-325, nr dowodu dostawy k. 295-296, 340, wz k. 341, zapiski k. 297-309, 354-360, historia rachunku k. 254, 316-317, kopie zaproszeń i wydruki zdjęć k. 255-268, częściowo zeznania świadka E. S. k. 112-112v 00:03:48-00:46:06, zeznania świadka W. J. k. 170-170v 00:05:55-00:38:30, zeznania świadka T. J. k. 170v 00:38:30-01:25:53, zeznania świadka M. J. (2) k. 170v-171 01:25:53-01:52:15, zeznania świadka Ł. J. k. 171 01:52:15-02:23:15, częściowo zeznania świadka A. Z. k. 171v 03:19:44-03:41:29, zeznania świadka A. Ł. k. 171v 03:41:29-03:49:42, przesłuchanie powódki M. J. (1) k. 342-342v 00:03:28-01:16:47, częściowo przesłuchanie pozwanego D. G. k. 342v 01:16:47-02:11:27)

W okresie trwania związku stron powódka uzyskiwała stałe przychody.

Początkowo ich źródłem było m.in. stypendium w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej im. (...) W. w K., gdzie powódka w okresie od dnia 14 grudnia 2015r. do dnia 10 czerwca 2016r. uzyskała przychód w łącznej kwocie 5.760,00zł, natomiast w okresie od dnia 30 listopada 2016r. do dnia 14 czerwca 2018r. w łącznej kwocie 12.510,00zł,

Powódka w okresie kontynuowania nauki pracowała ponadto sezonowo na umowie zlecenia w (...) K. i P. (...) Spółka Jawna z/s w K. w okresach:

- od dnia 20 czerwca 2018r. do dnia 30 czerwca 2018r. z wynagrodzeniem brutto 3.104,00zł,

- od dnia 1 lipca 2018r. do dnia 31 lipca 2018r. z wynagrodzeniem brutto 3.040,00zł,

- od dnia 1 sierpnia 2018r. do dnia 31 sierpnia 2018r. z wynagrodzeniem brutto 1.760,00zł,

- od dnia 1 września 2018r. do dnia 21 września 2018r.

Od dnia 8 października 2018r. powódka została zatrudniona w/w przedsiębiorstwie na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony.

Z tytułu pracy w przedmiotowym przedsiębiorstwie powódka uzyskała dochód w okresie od dnia 9 lipca 2018r. do dnia 9 maja 2019r. w łącznej wysokości 24.683,87zł, natomiast w okresie od dnia 7 czerwca 2019r. do dnia 7 maja 2021r. w łącznej wysokości 72.870,93zł.

Powódka osiągnęła przychód w roku 2018 w wysokości 15.842,27zł, w roku 2019 w wysokości 23.822,97zł i w roku 2020 w wysokości 42.396,19zł.

We wskazanym czasie powódka podejmowała się również prac dorywczych, które polegały na sprzątaniu, sprzedaży, czy pracy ogrodniczej, gdzie osiągała dochód w wysokości 100 – 300 zł tygodniowo.

(historia rachunku k. 72-73, 89-91, 100-103, 104-110, umowa zlecenia k. 92-93, 94-95, 96-97, 98, zaświadczenie o zatrudnieniu k. 99, PIT-37 k. 142-145, 146-149, 150-153, 154-156, wydruki sms k. 326-339, zeznania świadka W. J. k. 170-170v 00:05:55-00:38:30, zeznania świadka T. J. k. 170v 00:38:30-01:25:53, zeznania świadka M. J. (2) k. 170v-171 01:25:53-01:52:15, zeznania świadka Ł. J. k. 171 01:52:15-02:23:15, przesłuchanie powódki M. J. (1) k. 342-342v 00:03:28-01:16:47)

Pozwany od dnia 14 września 2017r. prowadzi działalność gospodarczą pod nazwą DEKARSTWO D. G. z/s w Z., w tym do 2019r. łącznie ze wspólnikiem.

Z tego tytułu pozwany osiągnął przychód:

- w 2018r. w wysokości 20.500,00zł,

- w 2019r. w wysokości 14.230,00zł,

- w 2020r. w wysokości 11.030,00zł.

Pozwany częściowo nie ewidencjonował uzyskiwanego przychodu. Pozwany nadużywał alkoholu, co przekładało się na jego aktywność zawodową i wysokość osiąganych dochodów.

W 2020r. pozwany zaciągnął kredyt bankowy w wysokości 20.000,00zł z przeznaczeniem na pokrycie bieżącej działalności i kosztów. Nieznaczna część tych środków została przeznaczona na sfinansowanie budowy domu.

Powódka dokonywała częściowej spłaty tego zobowiązania.

(historia rachunku k. 128, wydruk (...) k. 129-130, PIT-28 k. 161-163, 164-166, 167-169, przesłuchanie powódki M. J. (1) k. 342-342v 00:03:28-01:16:47, przesłuchanie pozwanego D. G. k. 342v 01:16:47-02:11:27, zeznania świadka W. J. k. 170-170v 00:05:55-00:38:30, zeznania świadka T. J. k. 170v 00:38:30-01:25:53, zeznania świadka M. J. (2) k. 170v-171 01:25:53-01:52:15, zeznania świadka Ł. J. k. 171 01:52:15-02:23:15, przesłuchanie powódki M. J. (1) k. 342-342v 00:03:28-01:16:47)

W 2018r. strony podjęły decyzję o budowie domu, w którym chciały wspólnie zamieszkać.

W tym celu pozwany w miesiącu listopad 2018r. zawarł umowę sprzedaży niezbudowanej nieruchomości gruntowej położonej w miejscowości Z. za cenę 40.000,00zł. Cena zakupu została zapłacona przez pozwanego w wysokości 35.000,00zł i przez powódkę w wysokości 5.000,00zł.

W 2019r. strony rozpoczęły budowę.

Dom budowany był metodą gospodarczą. Prace budowalne domu na przestrzeni lat 2019 – 2021 były prowadzone sukcesywnie z różną intensywnością.

W proces ten na każdym jego etapie byli zaangażowani i czynnie uczestniczyli ojciec i bracia powódki, a także strony. Pomagali również pozostali członkowie rodziny stron. Zaangażowanie w/w osób było co do zasady nieodpłatne, ewentualnie strony finansowały wynagrodzenie dla tych osób, które było ustalane w wysokości znacznie niższej od warunków rynkowych i pokrywało tylko niezbędne koszty.

W dacie rozstania stron budowa pozostawała na etapie surowym otwartym.

Do maja 2021r. strony na budowę domu poniosły wydatki w wielkości 130 – 140 tysięcy złotych. Powyższa kwota nie uwzględnia kosztu zakupu działki w wysokości 40.000,00zł.

Poza nielicznymi wyjątkami za nabywane na potrzeby budowy materiały budowlane nie były wystawiane faktury, rachunki, czy też inne dokumenty potwierdzające dokonanie zapłaty za materiał i wykonane prace budowlane, które miałyby wskazywać ich nabywcę.

Strony w równym stopniu partycypowały w kosztach budowy domu.

(historia rachunku k. 13, 14-18, 19-22, 23-26, 27-31, 111, 131-132, 199-200, 201-210, 211-212, 215, 216, 221-223, wydruk wiadomości sms k. 213, 271-294, 318-325, nr dowodu dostawy k. 295-296, 340, wz k. 341, zapiski k. 297-309, 354-360, częściowo zeznania świadka E. S. k. 112-112v 00:03:48-00:46:06, zeznania świadka W. J. k. 170-170v 00:05:55-00:38:30, zeznania świadka T. J. k. 170v 00:38:30-01:25:53, zeznania świadka M. J. (2) k. 170v-171 01:25:53-01:52:15, zeznania świadka Ł. J. k. 171 01:52:15-02:23:15, zeznania świadka L. B. k. 171 02:23:15-:02:41:10, częściowo zeznania świadka J. S. k. 171-171v 02:41:10-03:02:26, częściowo zeznania świadka E. K. k. 171v 03:02:26-03:19:44, częściowo zeznania świadka A. Z. k. 171v 03:19:44-03:41:29, przesłuchanie powódki M. J. (1) k. 342-342v 00:03:28-01:16:47, częściowo przesłuchanie pozwanego D. G. k. 342v 01:16:47-02:11:27)

W okresie od dnia 1 czerwca 2019r. do dnia 1 czerwca 2021r. powódka wypłaciła ze swojego rachunku bankowego kwoty pieniężne w łącznej wysokości 38.500,00zł, i tak:

- w dniu 11 maja 2021r. łącznie kwotę 3.000,00zł,

- w dniu 26 kwietnia 2021r. kwotę 500,00zł,

- w dniu 21 kwietnia 2021r. kwotę 5.000,00zł,

- w dniu 15 grudnia 2020r. łącznie kwotę 1.500,00zł,

- w dniu 17 października 2020r. kwotę 500,00zł,

- w dniu 13 października 2020r. łącznie kwotę 2.000,00zł,

- w dniu 7 października 2020r. łącznie kwotę 2.000,00zł,

- w dniu 6 października 2020r. łącznie kwotę 2.000,00zł,

- w dniu 5 października 2020r. łącznie kwotę 9.500,00zł,

- w dniu 25 sierpnia 2020r. łącznie kwotę 1.000,00zł,

- w dniu 14 lipca 2020r. kwotę 700,00zł,

- w dniu 22 marca 2020r. łącznie kwotę 2.000,00zł,

- w dniu 26 lutego 2020r. kwotę 6.000,00zł,

- w dniu 6 grudnia 2019r. kwotę 500,00zł,

- w dniu 12 listopada 2019r. kwotę 500,00zł,

- w dniu 8 listopada 2019r. kwotę 500,00zł,

- w dniu 18 października 2019r. kwotę 500,00zł.

Przedstawione kwoty zostały zużyte przez powódkę na sfinansowanie poszczególnych etapów budowy domu na nieruchomości pozwanego.

Powódka ponadto przelała z należącego do niej rachunku bankowego:

1.  na konto J. S. prowadzącego hurtownię materiałów budowalnych:

- w dniu 20 czerwca 2020r. kwotę 526,00zł,

- w dniu 4 czerwca 2020r. kwotę 900,00zł,

2.  na konto pozwanego D. G.:

- w okresie od dnia 8 lipca 2020r. do dnia 24 marca 2021r. łącznie kwotę 6.510,00zł,

- w okresie od dnia 14 listopada 2018r. do dnia 16 czerwca 2020r. łącznie kwotę 29.650,00zł,

- w okresie od dnia 13 lipca 2019r. do dnia 24 marca 2021r. łącznie kwotę 26.960,00zł,

3.  na konto A. Z. – siostry pozwanego w dniu 17 kwietnia 2020r. kwotę 300,00zł z przeznaczeniem na spłatę długu pozwanego,

4.  na konto E. G. – siostry pozwanego w dniu 17 kwietnia 2020r. kwotę 1.800,00zł z przeznaczeniem na spłatę długu pozwanego,

5.  na konto (...) S.A. – za przyłącze budowlane w dniu 28 czerwca 2020r. kwotę 710,00zł.

Powódka z należącego do niej rachunku bankowego dokonała również przelewów na rzecz pozwanego:

- w dniu 19 kwietnia 2021r. kwoty 100,00zł z tytułu zapłaty mandatu,

- w okresie od dnia 10 lipca 2020r. do dnia 2 kwietnia 2021r. wpłat na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w łącznej wysokości 5.550,00zł.

(historia rachunku k. 13, 14-18, 19-22, 23-26, 27-31, 69-71, 111, 199-200, 201-210, 211-212, 215, 216, 221-223, wydruk wiadomości sms k. 213, przesłuchanie powódki M. J. (1) k. 342-342v 00:03:28-01:16:47)

Pozwany D. G. przelał z należącego do niego rachunku bankowego na konto powódki M. J. (1) w dniu 4 stycznia 2020r. kwotę 1.800,00zł, w dniu 26 lutego 2020r. kwotę 10.000,00zł i w dniu 9 czerwca 2020r. kwotę 1.000,00zł.

Takich przelewów pozwany dokonywał również na rachunek J. S.:

- w dniu 15 listopada 2018r. kwotę 3.000,00zł,

- w dniu 30 grudnia 2019r. na kwotę 2.500,00zł,

- w dniu 7 stycznia 2020r. na kwotę 500,00zł,

- w dniu 9 stycznia 2020r. na kwotę 1.000,00zł,

- w dniu 16 stycznia 2020r na kwotę 1.500,00zł.

W latach 2016 – 2017 pozwany dokonał wpłat kwot pieniężnych na należący do niego rachunek bankowy:

- w dniu 16 listopada 2016r. na kwotę 5.500,00zł,

- w dniu 28 listopada 2016r. na kwotę 3.000,00zł,

- w dniu 28 lutego 2017r. na kwotę 2.000,00zł,

- w dniu 18 kwietnia 2017r. na kwotę 3.500,00zł,

- w dniu 5 kwietnia 2017r. na kwotę 3.000,00zł,

- w dniu 10 maja 2017r. na kwotę 5.500,00zł,

- w dniu 24 sierpnia 2017r. na kwotę 7.000,00zł,

- w dniu 26 września 2017r. na kwotę 5.000,00zł.

Wpłat gotówkowych na rachunek bankowy należący do pozwanego dokonywała również jego matka M. G.:

- w dniu 5 stycznia 2018r. na kwotę 8.000,00zł,

- w dniu 13 listopada 2018r. na kwotę 24.500,00zł,

- w dniu 15 listopada 2018r. na kwotę 3.000,00zł,

- w dniu 28 listopada 2018r. na kwotę 1.000,00zł,

- w dniu 29 stycznia 2019r. na kwotę 2.000,00zł,

- w dniu 31 lipca 2019r. na kwotę 1.000,00zł.

(historia rachunku k. 49-50, 229-253)

Po rozstaniu stron w miesiącach maj i czerwiec 2021r. doszło do spotkań powódki i pozwanego, w tym z udziałem rodziców stron, gdzie zostały podniesione kwestie rozliczeń finansowych w związku z zakończeniem ich związku i nakładami, które powódka poczyniła na majątek osobisty pozwanego. W ich trakcie pozwany przyznał istnienie długu w stosunku do powódki oraz że jego wysokość wynosi łącznie 63.000,00zł. Pozwany zadeklarował również dobrowolny i periodyczny zwrot uznanej należności na rzecz powódki.

Do chwili obecnej z tytułu należnego powódce świadczenia pozwany przelał na jej rzecz łącznie kwotę 14.000,00zł, i tak:

- w dniu 1 lipca 2021r. kwotę 2.500,00zł,

- w dniu 3 lipca 2021r. kwotę 2.500,00zł,

- w dniu 18 sierpnia 2021r. kwotę 2.000,00zł,

- w dniu 1 października 2021r. kwotę 4.000,00zł,

- w dniu 22 lutego 2022r. kwotę 3.000,00zł.

Pozwany zaprzestał spłaty dalszych kwot uznanego świadczenia.

(historia rachunku k. 27-31, wyciąg z zapisu rozmowy z dnia 18 czerwca 2021r. k. 32, nagranie – płyta Cd k. 33, wydruki sms k. 74-88, 182-198, zeznania świadka W. J. k. 170-170v 00:05:55-00:38:30, zeznania świadka T. J. k. 170v 00:38:30-01:25:53, zeznania świadka Ł. J. k. 171 01:52:15-02:23:15, przesłuchanie powódki M. J. (1) k. 342-342v 00:03:28-01:16:47, częściowo zeznania świadka A. Z. k. 171v 03:19:44-03:41:29, częściowo przesłuchanie pozwanego D. G. k. 342v 01:16:47-02:11:27)

W dniu 20 maja 2022r. powódka skierowała w stosunku do pozwanego wezwanie do zapłaty kwoty pieniężnej w wysokości 49.000,00zł, natomiast w dniu 21 czerwca 2022r. zaproszenie na mediację.

(wezwanie do zapłaty k. 10-11, zaproszenie na mediację k. 12)

Sąd ocenił negatywnie z perspektywy wiarygodności tę część przesłuchania pozwanego D. G. oraz zeznań świadków E. S. i A. Z., a także J. S. i E. K., w których komunikują oni, że w trakcie trwania związku stron powódka pozostawała na utrzymaniu pozwanego, że początkowo nie zarobkowała, a potem uzyskiwała dochód w niskiej wysokości, który przeznaczała wyłącznie na własne potrzeby, nie partycypując w kosztach bieżącego utrzymania stron, że nie współfinansowała inwestycji budowlanej stron oraz zakresu poniesionych przez nią nakładów na budowę domu na nieruchomości pozwanego, a ponadto tę część przesłuchania pozwanego, w której podaje on wysokość uzyskiwanego przez niego dochodu, a także co do rodzaju i charakteru przepływu środków finansowych pomiędzy stronami i ich przeznaczenia oraz gdzie wskazuje, że uznanie długu w stosunku do powódki i jego wysokości nastąpiło pod wpływem groźby.

Powyższe twierdzenia nie korespondują z ustalonym w sprawie stanem faktycznym, a także pozostają w opozycji do dokumentarnego materiału dowodowego oraz są sprzeczne z uznanymi za polegającymi na prawdzie przesłuchaniem powódki M. J. (1) oraz zeznaniami świadków W. J., T. J., Ł. J., M. J. (2) i L. B..

Powódka w sposób kompleksowy, syntetyczny, a także chronologicznie, odwołując się przy tym do dokumentarnego materiału dowodowego opisała relacje stron, w tym w szczególności w obszarze finansowym. Przedstawiła proces budowlany od momentu zakupu nieruchomości gruntowej przez pozwanego do jego obecnego stanu, jak i poszczególne etapy budowy, podając szeroko i szczegółowo ich koszt, źródło i sposób sfinansowania, a także zaangażowanie poszczególnych osób, w tym osobiste stron i członków ich rodzin.

Powódka podsumowała również całkowity koszt wspólnej inwestycji stron w nieruchomość pozwanego prezentując łączną wartość tych nakładów, rozkład ciężaru ich ponoszenia oraz czas, miejsce i sposób jej finansowania.

Trzeba mieć przy tym na względzie, że budowa domu posadowionego na nieruchomości należącej do pozwanego do obecnego stanu trwała ponad 2 lata. Przy tak długotrwałym procesie, który nie odbywa się w sposób usystematyzowany, a raczej według aktualnych możliwości, finansowych czy technicznych, partycypujących w nim osób, ustalenie dokładnej kwoty poniesionych przez strony nakładów jest utrudnione, tym bardziej, że strony nie prowadziły w sposób fachowy bilansu ani ksiąg rachunkowych, co zważywszy na wspólnotę gospodarczą, w której żyli, jest zrozumiałe.

Niemniej jednak dokumentarny materiał dowodowy oceniany przez pryzmat depozycji powódki oraz zeznań jej rodziców i rodzeństwa skonfrontowany z wykazem prowadzonym przez powódkę pozwala na ustalenie zakresu jej zaangażowania finansowego w przedmiotową inwestycję budowlaną i wysokość poczynionych nakładów na majątek pozwanego.

Relacja pozwanego ograniczyła się w tym obszarze do negacji twierdzeń powódki, w szczególności pozwany nie potrafił przedstawić wiarygodnych wiadomości odnośnie wysokości osiąganego przez niego przychodu z prowadzonej działalności gospodarczej oraz wartości zaangażowanych przez niego środków w budowę domu.

W tym zakresie należy przedstawione depozycje skonfrontować z dokumentarnym materiałem dowodowym, którym pozwany praktycznie nie dysponuje, nie legitymując się w szczególności rachunkami i fakturami potwierdzającymi zakup przez niego materiałów budowalnych i wartość tych zakupów, czy też zapłaty za pracę osób, którym zalecono działania przy budowie domu, a także z dokumentami w postaci deklaracji podatkowych za lata 2018 – 2020 i wykazywanej w nich wysokości przychodu pozwanego oraz z przesłuchaniem powódki, która podała, że dochód pozwanego mógł kształtować się na poziomie 5 – 6 tysięcy złotych i to tylko do 2019r., kiedy od pozwanego odszedł jego wspólnik oraz z okolicznością, iż na początku 2020r. pozwany był zmuszony do zaciągnięcia kredytu w wysokości 20.000,00zł, z czego tylko jedynie nieznaczna część została przekazana na budowę domu.

W zakresie wypowiedzi świadków E. S. i A. Z., a także J. S. i E. K. dotyczących budowy domu stron, to należało uznać je jedynie w części za wiarygodne, tym bardziej, że w/w nie posiadali pełnych informacji o wartości wkładu stron w tą inwestycję oraz o sposobach i źródłach jej finansowania.

Świadek J. S. potwierdził, że sprzedawał stronom materiały budowlane oraz że zarówno pozwany jak i powódka przekazywali mu środki na zapłatę, nie potrafiąc jednak precyzyjnie umiejscowić tych zdarzeń w czasie oraz nie mając możliwości ich potwierdzenia poprzez odwołanie się do dokumentów sprzedażowych prowadzonego przez niego przedsiębiorstwa.

Podobnie wiedza świadka E. K. ma charakter szczątkowy. Świadek złożył wypowiedzi odnośnie wysokości zarobków pozwanego, które w ocenie Sądu miały charakter przypuszczeń, a nie wiedzy o faktach oraz że dostarczył na nieruchomość pozwanego materiały służące do budowy dachu, w tym pokrycia garażu.

Dokonując natomiast oceny atrybutu zeznań świadków E. S. i A. Z., to trzeba wziąć pod uwagę to, że nie były one zaangażowane w proces budowy domu stron, a wiedzę w tym zakresie posiadają w większości z przekazu pozwanego, a nie z własnych obserwacji, czy też z dostępu do materiałów źródłowych.

Odnośnie natomiast zeznań świadka A. Ł., to w/w posiadała jedynie informacje z początku związku stron, tj. z kilku miesięcy 2017r., natomiast nie dysponowała żadnymi wiadomościami dotyczącymi źródła i wysokości dochodów stron, budowy domu na nieruchomości pozwanego oraz sposobu, zakresu i wartości finansowania budowy przez każdą ze stron.

Za wiarygodne należało uznać zaliczone w poczet materiału dowodowego dokumenty zgromadzone w postępowaniu, albowiem zostały one sporządzone przez uprawnione organy w ramach przysługujących im kompetencji, w sposób rzetelny i fachowy. Ich prawdziwość i autentyczność nie wzbudziła w ocenie Sądu wątpliwości.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje.

Powództwo jako zasadne podlegało uwzględnieniu w całości.

Do rozliczenia konkubinatu, w tym nakładów dokonanych przez konkubentów na majątek jednego z nich, mają zastosowanie przepisy art. 405 i n. kc, chyba że szczególne okoliczności faktyczne sprawy wskazują na istnienie innej podstawy prawnej tych rozliczeń.

Dyspozycja art. 405 kc wyznacza trzy podstawowe przesłanki do powstania roszczenia o zwrot wzbogacenia, a mianowicie wymaga się, aby: doszło do wzbogacenia majątku jednej osoby, uzyskanego kosztem majątku innej osoby, wzbogacenie i zubożenie pozostawały ze sobą w związku w tym rozumieniu, iż wzbogacenie jest wynikiem zubożenia, a zatem by miały wspólne źródło oraz aby wzbogacenie nastąpiło bez podstawy prawnej.

Dodatkowo jako przykłady rozważanego obowiązku zwrotu podaje się sytuacje, w których konkubent czy konkubina czynią nakłady na majątek partnera, licząc na trwałość związku faktycznego. Dopuszcza się też zastosowanie dyspozycji art. 408 kc w celu rozliczenia ewentualnych nakładów, natomiast zasadniczo nie dokonuje się klasyfikacji wydatków.

Dodatkowo na powodzie spoczywa ciężar dowodu w zakresie jego zubożenia, wzbogacenia pozwanego i związku między zubożeniem a wzbogaceniem.

Bezpodstawnie wzbogacony obowiązany jest do zwrotu wartości uzyskanej korzyści (gdy nie jest możliwe wydanie jej w naturze). Wartość bezpodstawnego wzbogacenia jest ograniczona dwiema wielkościami, a mianowicie wartością tego, co bez podstawy prawnej ubyło z majątku zubożonego i wartością tego, co bez podstawy prawnej powiększyło majątek wzbogaconego.

Wartości te nie muszą być równe, a w wypadku nierówności niższa kwota określa wartość bezpodstawnego wzbogacenia. Co zaś istotne, tak opisana wartość winna być ustalona według wartości wzbogacenia z chwili zażądania jego zwrotu, przy czym w sytuacji, gdy zwrot bezpodstawnego wzbogacenia nastąpić ma w pieniądzu, należy uwzględnić ceny z chwili wyrokowania – por. postanow. SN z dnia 9 listopada 2021r., V CSK 63/21, opubl. Legalis, wyrok SA w Szczecinie z dnia 31 października 2019r., I ACa 311/19, opubl. Legalis, Wyrok SA w Szczecinie z dnia 6 lipca 2021r., I ACa 649/20, opubl. Legalis, wyrok SA w Krakowie z dnia 18 grudnia 2020r., I ACa 1001/19, opubl. Legalis.

Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 232 kpc), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 kpc) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 kc).

Dobór dowodów należy do strony, to ona powinna wskazywać wyłącznie takie, które są dopuszczalne i wiarygodne. Rzeczą Sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy.

Przepis prawa materialnego – art. 6 kc określa na czyje ryzyko idzie nieudowodnienie określonego faktu. Z kolei art. 232 kpc stanowi procesowe narzędzie za pomocą, którego strony mogą osiągnąć skutek w postaci udowodnienia dla nich korzystnych faktów istotnych z punktu widzenia dochodzonego roszczenia w znaczeniu materialnoprawnym. Art. 6 kc zawiera normę decyzyjną, pozwalającą ocenić wyniki przeprowadzonego postępowania dowodowego.

Obowiązkiem stron w ramach powództwa głównego i wzajemnego było przytoczenie okoliczności faktycznych, z których wywodzą roszczenie (art. 187 § 1 pkt 2 kpc) i wskazanie na dowody, których przeprowadzenie potwierdzi zasadność jego twierdzeń o faktach (art. 232 kpc i art. 6 kc). Zgodnie z zasadami procesu cywilnego ciężar gromadzenia materiału dowodowego spoczywa na stronach (art. 232 kpc, art. 3 kpc, art. 6 kc). Jego istota sprowadza się do ryzyka poniesienia przez stronę ujemnych konsekwencji braku wywiązania się z powinności przedstawienia dowodów. Skutkiem braku wykazania przez stronę prawdziwości twierdzeń o faktach istotnych dla sprawy jest tylko to, że twierdzenia takie zasadniczo nie będą mogły leżeć u podstaw sądowego rozstrzygnięcia. Strona, która nie udowodni przytoczonych twierdzeń, utraci korzyści, jakie uzyskałaby aktywnym działaniem (por. wyrok s.apel w Białymstoku z dnia 28 sierpnia 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 286/14, opubl. LEX nr 1511625).

Konstatując należy stwierdzić, iż roszczenie byłego konkubenta o zwrot nakładów na nieruchomość może być kwalifikowane jako mające swoją podstawę w przepisach o bezpodstawnym wzbogaceniu, ale tylko w relacji z byłym partnerem, będąc środkiem rozliczenia wzajemnych przesunięć majątkowych pomiędzy nimi, w czasie trwania tego związku, nie mających innej podstawy prawnej.

Ustalenia dokonane przez Sąd w sprawie potwierdzają, że strony w okresie od czerwca 2017r. do maja 2021r. pozostawały w nieformalnym związku. Wynikające z niego bliskie relacje pomiędzy stronami, zgodnie z podstawą faktyczną żądania pozwu są źródłem dochodzonego roszczenia.

Należało zatem zidentyfikować roszczenie powódki jako mające swoją podstawę w instytucji bezpodstawnego wzbogacenia i odwołując się do ustawowych jej przesłanek skonstatować, że powódka dowiodła tego, że pozwany został wzbogacony jej kosztem.

Powódka bezsprzecznie udowodniła, że współfinansowała zakup nieruchomości gruntowej należącej do pozwanego oraz czyniła na nią dalsze nakłady, chociażby poprzez zakup materiałów budowlanych niezbędnych do budowy i wykańczania budynku mieszkalnego oraz ponosiła koszty związane z pracami budowlanymi przy nim.

Materiał dowodowy zgromadzony w postępowaniu natomiast nie dał dostatecznej podstawę do oceny, że inwestycja finansowana była przez pozwanego w prezentowanej przez niego części oraz że nakłady powódki miały mieć charakter znikomy.

Powódka wykazała, że realizując tę inwestycję korzystała z własnych środków finansowych, jaka była skala ich zaangażowania, na co rzeczywiście zostały przeznaczone i w jakiej wysokości, a w szczególności, że posłużyły budowie domu na nieruchomości gruntowej pozwanego.

Sąd stwierdził, że faktem jest, iż powódka dokonywała nakładów na majątek osobisty pozwanego.

Rozpoznając sprawę Sąd uwzględnił przy tym treść art. 322 kpc.

I tak analiza zgromadzonych w sprawie dowodów doprowadziła Sąd do konkluzji, że nakłady powódki na nieruchomość pozwanego wyniosły, co najmniej 63.000,00zł i biorąc pod uwagę, że do chwili obecnej pozwany zapłacił na rzecz powódki kwotę 14.000,00zł zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 49.000,00zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 24 czerwca 2022r. do dnia zapłaty.

Sąd miał przy tym na względzie to, że wprawdzie pozwany twierdził, że to na jego barkach spoczywał ciężar finansowania budowy, jednakże ostatecznie nie zaprzeczał jakoby powódka nie ponosiła w związku z budową żadnych kosztów, przeciwnie, choć wskazywał, że dysponował on pieniędzmi, a także dochodami z prowadzonej przez siebie działalności, to jednak z omówionych już materiałów dowodowych, w tym przesłuchania powódki i zeznań świadków wynikało wprost, że udział powódki w realizowanej inwestycji był istotny.

Sąd ustalił w tym zakresie i uznał, że wkład powódki i pozwanego we wspólne przedsięwzięcie budowy domu na nieruchomości pozwanego był równy.

Faktem jest bowiem, że powódka inwestowała w nieruchomość pozwanego, nie uchylała się od uiszczania kosztów niezbędnych przy budowie, także dlatego, że wraz z pozwanym przeprowadzali te prace z myślą o sobie i wspólnym życiu. Pozwany natomiast w sposób nieuzasadniony i bezpodstawny bagatelizuje wkład powódki w budowę.

Niezależnie od powyższego trzeba wskazać, iż po stronie pozwanego doszło do uznania roszczenia powódki.

Uznanie roszczenia występuje w każdym wypadku wyraźnego oświadczenia woli lub też innego jednoznacznego zachowania się dłużnika wobec wierzyciela, z którego wynika, że dłużnik uważa roszczenie za istniejące.

W związku z tym wyróżniane są dwie postacie uznania: uznanie właściwe, mające formę umowy między dłużnikiem a wierzycielem oraz uznanie niewłaściwe, będące jednostronnym działaniem dłużnika, które potwierdza fakt istnienia określonego zobowiązania.

Uznanie nie wymaga zachowania szczególnej formy prawnej, co oznacza, że może być dokonane w każdej formie, nie tylko w sposób wyraźny. Może to być zatem również taka czynność dłużnika, z której wynika, że jest on świadomy istnienia długu, przy czym istotne jest, aby zachowanie dłużnika dotyczyło jednoznacznie skonkretyzowanego, skierowanego przeciwko niemu roszczenia.

Nie można przy tym pominąć, że jeżeli dochodzi do uznania niewłaściwego, to nie musi zostać wskazana wprost ani podstawa prawna, ani wysokość uznawanego roszczenia.

Skoro uznanie może nastąpić w sposób dorozumiany, czy przez czynności konkludentne, to z natury rzeczy nie musi dojść do złożenia oświadczenia co do wysokości uznawanego długu.

Jak przy tym podkreśla się o uznaniu niewłaściwym, można mówić wtedy, gdy łącznie spełnione są dwie niezależne przesłanki: zobowiązany oświadczył, że jest dłużnikiem, a uprawniony powziął przy tej okazji uzasadnione przekonanie, że dłużnik świadczenie spełni.

Można zatem przyjąć, że uznanie niewłaściwe polega na tym, iż chociaż dłużnik nie składa wyraźnego oświadczenia o uznaniu roszczenia, to z jego zachowania wierzyciel może zasadnie wnioskować, że dłużnik ma świadomość ciążącego na nim zobowiązania i ma zamiar dobrowolnie spełnić świadczenie. Okoliczność, że dłużnik nie miał woli uznania roszczenia, jest obojętna, jak też jest rzeczą obojętną, czy zdawał sobie sprawę z tych skutków – te następują bowiem niezależnie od woli stwierdzającego – por. postanow. SN z dnia 15 czerwca 2021r., (...) 102/21, opubl.Legalis.

Zatem uznanie niewłaściwe polega na tym, że dłużnik nie składa wprawdzie wyraźnego oświadczenia o uznaniu roszczenia, lecz na podstawie objawów jego zachowania – spłata części świadczenia, wierzyciel może zasadnie przyjmować, że dłużnik ma świadomość ciążącego na nim zobowiązania i ma zamiar dobrowolnego spełnienia świadczenia.

Przyjmuje się bowiem, że do uznania roszczenia może dojść przez takie zachowanie się zobowiązanego, które – choćby nie wyrażało zamiaru wywołania tego skutku – dowodzi świadomości istnienia roszczenia po stronie zobowiązanego i tym samym uzasadnia przekonanie uprawnionego, że zobowiązany uczyni zadość roszczeniu.

Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, że po zakończeniu związku stron w maju 2021r. doszło pomiędzy stronami do kilku spotkań, w trakcie których strony postawiły kwestie wzajemnych rozliczeń finansowych, w szczególności dotyczących nakładów jakie powódka poczyniła na majątek osobisty pozwanego.

Powódka w sposób wyraźny i jednoznaczny zakomunikowała pozwanemu i przedstawiła swoje oczekiwania zwrotu przez pozwanego kwoty pieniężnej, którą ostateczną wysokość oznaczono na 63.000,00zł. Pozwany potwierdził powódce istnienie tego długu, jego źródła i wysokości oraz zadeklarował spłatę należnego powódce świadczenia w odstępach czasowych. Następnie pozwany przystąpił do zapłaty długu, wykonując jednak obowiązek jego zwrotu jedynie w części poprzez zapłatę na rzecz powódki łącznie kwoty 14.000,00zł.

O roszczeniu ubocznym orzeczono w oparciu o treść art. 481 § 1 i 2 - 2 ⁴ kc.

O kosztach procesu, w tym kosztach zastępstwa procesowego, orzeczono na podstawie art. 108 § 1 kpc w z art. 98 § 1 i 3 kpc oraz w oparciu o treść § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. 2015.1800 ze zm.) oraz w oparciu o treść art. 13 ust. 1 i art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. 2022.1125 – j.t.) i art. 1 ust. 1 pkt 2 i art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006r. o opłacie skarbowej (Dz. U. 2022.2142 – j.t. ze zm.).

Z tych wszystkich względów orzeczono jak w sentencji wyroku.

sędzia Michał Włodarek