Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

20 grudnia 2023 r.

Sąd Rejonowy Poznań-Stare Miasto w P., I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: asesor sądowy M. P.

Protokolant: protokolant sądowy P. D.

po rozpoznaniu

na rozprawie 20 grudnia 2023 r. w P.

sprawy z powództwa T. B.

przeciwko M. G.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda 66212,58 zł (sześćdziesiąt sześć tysięcy dwieście dwanaście złotych i pięćdziesiąt osiem groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 28.09.2022 r. do dnia zapłaty,

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie

III.  kosztami obciąża w całości pozwanego i zasądza od pozwanego na rzecz powoda 11558 zł wraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku.

IV.  przyznaje adw. J. S.-W. 2700 zł tytułem wynagrodzenie za pełnienie funkcji kuratora dla pozwanego nieznanego z miejsca pobytu

asesor sądowy M. P.

UZASADNIENIE

Powód wniosła o zasądzenie od pozwanego 50000 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości 9% w skali roku liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty należności głównej oraz o kwotę 18801,65 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem skapitalizowanych odsetek umownych. Ponadto zażądał kosztów procesu. W uzasadnieniu wskazał, że 2 marca 2013 r. zawarł z pozwanym umowę pożyczki płatnej do 30.11.2013 r. Pozwany pożyczki nie spłacił w całości, dokonując jedynie wpłat na łączną sumę 19000 zł.

W odpowiedzi na pozew kurator ustanowiony dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego M. G. wniosła o oddalenie powództwa w całości i przyznanie wynagrodzenia. W uzasadnieniu wskazano, że powód nie wykazał zawarcia umowy pożyczki, nie można prowadzić dowodu z zeznań świadków ani stron wobec braku stwierdzenia pożyczki pismem, kwestionowała sposób zarachowania wpłat oraz podniosła zarzut przedawnienia.

W dalszym toku postępowania strony podtrzymały swoje stanowiska.

STAN FAKTYCZNY

T. B. i M. G. pracowali razem w OpenFinance w P.. Zawarli oni 2.10.2013 umowę pożyczki na kwotę 50000 zł z odsetkami w wysokości 9% w stosunku miesięcznym, łącznie w kwocie 4500 zł. Umowa została zawarta na okres od 2.10. (...). do 31.11.2013 r. Kwota pożyczki została wydana. Pożyczka została spłacona w łącznej wysokości 19000 zł.

Dowód: oświadczenie pozwanego o otrzymaniu pożyczki (k. 8), potwierdzenia transakcji bankowych (k. 9-18v), wezwanie do zapłaty z potwierdzeniem nadania (k. 19-22), wydruk wiadomości sms między stronami (k. 88-94v), przesłuchanie powoda (k. 125-127)

OCENA DOWODÓW

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie bezspornych twierdzeń stron oraz zebranego w sprawie materiału dowodowego w postaci dokumentów prywatnych, wydruków i nagrania stanowiących inny dowód zgodnie z art. 309 k.p.c., a także przesłuchania powoda.

Sąd uznał za wiarygodne wszelkie dokumenty przedłożone w toku postępowania zarówno te prywatne oraz urzędowe, jak i wydruki stanowiące inny dowód w postępowaniu zgodnie z art. 309 k.p.c. strony nie kwestionowały prawdziwości ani autentyczności złożonych do akt dokumentów.

Zeznania powoda Sąd uznał za wiarygodne, przedstawił on bowiem wersję szczegółową wersję wydarzeń, wskazującą na jego motywacje w udzieleniu tak wysokiej pożyczki oraz znajomość z pozwanym. Przedstawiony klip z programu telewizyjnego uprawdopodobnił przyczyny tak późnego dochodzenia należności. Skoro pozwany ma zalegać z płatnościami większej liczbie osób, a powodowi przez pewien czas coś wpłacał to zrozumiałą staje się postawa powoda. Równocześnie strony pozostawały w miarę stałym kontakcie telefonicznym i kwestia zwrotu pożyczki powracała.

STAN PRAWNY

Powództwo okazało się zasadne częściowo.

Zgodnie z art. 720 k.c. - Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Umowa została zawarta w formie ustnej. Zatem, w pierwszej kolejności wskazać należy obowiązującą w procedurze cywilnej zasadę: ciężar gromadzenia materiału procesowego spoczywa na stronach (art. 232 k.p.c., art. 3 k.p.c., art. 6 k.c.). Jego istota sprowadza się do ryzyka poniesienia przez stronę ujemnych konsekwencji braku wywiązania się z powinności przedstawienia dowodów. Wyżej wymienione przepisy statuują zatem zasady dotyczące dochodzenia roszczeń. Art. 6 k.c. określa reguły dowodzenia, to jest przedmiot dowodu oraz osobę, na której spoczywa ciężar udowodnienia faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Co więcej, Sąd nie jest też zobowiązany do zarządzania dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie. Obowiązek przedstawienia dowodów, a także dawania wyjaśnień co do okoliczności sprawy spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), zaś ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z tych faktów wywodzi skutki prawne (por. wyrok SN z dnia 17 grudnia 1996 r., sygn. akt I CKU 45/96, OSNC 1997, nr 6-7, poz. 76). Materialnym skutkiem ciężaru dowodu jest oddalenie powództwa w sytuacji, gdy strona na której ów ciężar spoczywał, nie sprostała mu. Zatem, aby uzyskać korzystne dla siebie rozstrzygnięcie, powód winien wykazać dochodzone roszczenie tak co do samej zasady, jak i wysokości. powód te kwestie wykazała w sprawie skutecznie.

Wobec braku pisemnej umowy, kurator pozwanego wskazał na niemożność korzystania z osobowych źródeł dowodowych wynikającą z rygoru ad probationem stosowanego do naruszenie formy umowy pożyczki. Art. 74 k.c. w § 2 wskazuje jednak, że mimo niezachowania formy pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej przewidzianej dla celów dowodowych dowód z zeznań świadków lub z przesłuchania stron jest dopuszczalny, jeżeli obie strony wyrażą na to zgodę, żąda tego konsument w sporze z przedsiębiorcą albo fakt dokonania czynności prawnej jest uprawdopodobniony za pomocą dokumentu. Powód przedłożył oświadczenie (okazując sądowi na rozprawie jego oryginał) datowane na 2.10.2013 r., z którego treści wynika, że M. G. otrzymał od T. B. kwotę 50.000 zł i zobowiązał się do jej zwrotu. Dokument ten per se nie stanowił umowy pożyczki, ale pozwolił na odtworzenie treści zawartej umowy poprzez zeznania stron, w tym przypadku samego powoda.

Równie niezasadna była argumentacja dotycząca przedawnienia roszczenia. Termin wymagalności roszczenia przypadał dopiero na 2.12.2013 r., z uwagi na fakt, że 31.11 nie istnieje a 30.11.2013 r. przypadał na sobotę, zatem termin zapłaty przenosił się na dzień 1.12.2013 r. Roszczenie w konsekw3encji stało się wymagalne dopiero 2.12.2013 r. W owym czasie termin przedawnienia zgodnie z art. 118 k.c. wynosił lat 10. Zmiana ww. przepisu ustawą z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1104) w art. 5 zawierał następujące normy intertemporalne: Jeżeli zgodnie z ustawą zmienianą w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, termin przedawnienia jest krótszy niż według przepisów dotychczasowych, bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się z dniem wejścia w życie niniejszej ustawy. Jeżeli jednak przedawnienie, którego bieg terminu rozpoczął się przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, nastąpiłoby przy uwzględnieniu dotychczasowego terminu przedawnienia wcześniej, to przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu. E. termin sześcioletni był niewątpliwie krótszy od dotychczasowego dziesięcioletniego terminu, zatem obliczanie biegu terminu sześcioletniego następowało od wejścia w życie ww. ustawy zmieniającej (czyli od 9 lipca 2018 r.). Jednakże tak obliczany termin byłby dłuższy od oryginalnego dziesięcioletniego terminu, zatem analizowane roszczenie uległoby przedawnieniu dopiero z końcem 2.12.2023 r. Pozew został zaś wniesiony 28 września 2022 r., czym przerwano bieg terminu przedawnienia.

Podobnie za nietrafną uznał sąd argumentację kwestionującą walor dowodowy dokumentów przedłożonych przez powoda. Zarówno oświadczenie, jak i zeznania powoda, oraz nagranie programu telewizyjnego, pozwoliły na całościową ocenę twierdzeń strony powodowej jako prawdziwych. Tym samym, powód wykazał zasadność roszczenia i jego wysokość, myląc się przy tym w obliczeniach odsetkowych i wadliwie sformułowanym żądaniu.

Zgodnie z umową pożyczki strony umówiły się na udostępnienie 50.000 zł kapitału wraz z odsetkami kapitałowymi w wysokości 9%. Strony posiadały wiedzę z zakresu ekonomii i finansów, zatem gdyby chodziło o odsetki w ujęciu rocznym to tak zostałoby to sformułowane. Zaś istniejące postanowienia umowy pożyczki obejmowały ogólne 9% od udzielonego kapitału, abstrahując od okresu pożyczki. Zatem, pozwany zobowiązany był zwrócić powodowi 54500 zł. W konsekwencji, dalsze żądanie odsetek umownych w wymiarze 9% było bezzasadne, a należne były wyłącznie odsetki ustawowe za opóźnienie

Powód nadto trafnie przedstawił, że roszczenie zostało w części spłacone, a w pozostałej pozostało niezaspokojone. Błędne zarachowanie wynikało z chybionych obliczeń odsetkowych.

Odsetki od wskazanych należności Sąd zasądził zgodnie z treścią art. 481 § 1 i 2 k.c., jedynie w części zgodnie z żądaniem powoda. W niniejszej sprawie spłata zaciągniętej przez pozwanego pożyczki była wprost określona w umowie, miała nastąpić z końcem listopada. Wskazana zaś na oświadczeniu z 2.10.2013 r. data 31.11.2013 r. była omyłką, albowiem dzień taki nie istnieje. Ostatnim dniem listopada owego roku była zaś sobota, zatem termin płatności ulegał przesunięciu na pierwszy dzień roboczy tj. na poniedziałek 2.12.2013 r. W konsekwencji roszczenie stało się wymagalne z dniem 3.12.2013 r. Powód nie był zatem zobowiązany do wzywania pozwanego do spłaty należności, albowiem z upływem umówionego terminu pozostawał on już w zwłoce ze spełnieniem świadczenia. Pozwany niewątpliwie miała już świadomość opóźnienia w spłacie, ponieważ sporadycznie dokonywał wpłat na rzecz powoda, łącznie w kwocie 19000 zł. Wobec powyższego obliczono kapitał plus odsetki kapitałowe plus odsetki za opóźnienie do daty wezwania do zapłaty, umniejszono ww. sumę o wpłatę dokonaną - zaliczając na najdalej wymagalne odsetki i orzeczono jak w pkt I wyroku.

Sąd w pkt II oddalił roszczenie powoda w pozostałym zakresie dotyczącym żądania odsetkowego, w którym to przyjęto większe wartości niż były dopuszczalne w kolejnych okresach z uwzględnieniem odsetek maksymalnych.

KOSZTY

O kosztach Sąd orzekł zgodnie z art. 100 k.p.c. i art. 98 § 1 ¹ k.p.c. i obciążył pozwanego kosztami w całości, albowiem uległ on jedynie co do części roszczenia odsetkowego. Skoro pozwany przegrał sprawę w całości, powodowi należy się zwrot całości poniesionych kosztów procesu, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od daty uprawomocnienia się wyroku. Na koszty procesu złożyły się 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, 3441 zł opłaty sądowej od pozwu, 2700 zł tytułem zaliczki na poczet wynagrodzenia kuratora dla pozwanego nieznanego z miejsca pobytu oraz 5400 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego zgodnie z § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. poz. 1800 z późn. zm.).

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w pkt III wyroku.

W punkcie IV wyroku Sąd orzekł o wynagrodzeniu kuratora dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego przyznając 50% stawki minimalnej z rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. poz. 1800 z późn. zm.) zgodnie z § 1 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 marca 2018 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej (Dz. U. poz. 536). Wartość przedmiotu sporu oraz nakład pracy kuratora uzasadniały przyznanie wyższej kwoty wynagrodzenia od przewidzianej w ust. 1, jednak nie mogły prowadzić do przyznania dwukrotności stawki, żądanie kuratora nie było poparte w tym względzie żadną argumentacją. Czynności zrealizowane przez kuratora w zakresie poszukiwania pozwanego były standardowe. Treść wniesionych pism była jednak rozbudowana.

Asesor sądowy M. P.