Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 stycznia 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 17 stycznia 2013 r. w Katowicach

na rozprawie

sprawy z powództwa K. H.

przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w B.

ze skargi powoda o wznowienie postępowania

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach

z dnia 27 października 2011 r., sygn. akt II C 319/11,

uchyla zaskarżony wyrok, znosząc postępowanie przed Sądem pierwszej instancji poczynając od złożenia wniosku o ustanowienie pełnomocnika z urzędu i sprawę przekazuje do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Katowicach, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

I ACa 337/12

UZASADNIENIE

Skarżący K. H. wniósł o wznowienia postępowania w sprawie o sygn. akt II C 217/08, która toczyła się przed Sądem Okręgowym w Katowicach z jego powództwa przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w B. o uchylenie uchwały i domagał się uwzględnienia żądania pozwu w tejże sprawie, to jest uchylenia uchwały pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w B. Nr (...). Jako podstawę skargi powód wskazał początkowo art. 403 § 3 k.p.c. a następnie art. 403 § 2 k.p.c., to jest wykrycie takich okoliczności faktycznych i środków dowodowych, których nie mógł wcześniej powołać, a które mają wpływ na wynik sprawy. W ocenie powoda takimi środkami dowodowymi są: wyrok Sądu Okręgowego w K. w sprawie sygn. akt II C 83/08, wyrok Sądu Rejonowego w B. w sprawie sygn. akt I C 1334/09, oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach w sprawie sygn. akt I ACa 213/09.

Pozwana Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w B. wniosła
o odrzucenie skargi, wskazując iż art. 403 § 3 k.p.c., na który powołuje się powód jako podstawę wznowienia nie obowiązuje od 1 lipca 2009 r., w świetle powyższego skarga kwalifikuje się do odrzucenia jako nie oparta na ustawowej podstawie. Na wypadek gdyby Sąd nie uwzględnił wniosku pozwanej o odrzuceniu skargi pozwana wniosła o jej oddalenie nie zachodzi bowiem, żadna z okoliczności przewidzianych art. 401, 401 ¹, 403 i 404 k.p.c.

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Okręgowy w Katowicach oddalił skargę o wznowienie postępowania w sprawie z powództwa K. H. przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w B. o uchylenie uchwały sygn. akt II C 217/08 i zasądził od powoda na rzecz pozwanego koszty procesu.

W motywach wyroku Sąd Okręgowy wskazał, że bez znaczenia dla rozstrzygnięcia w przedmiocie skargi o wznowienie jest fakt, że inni członkowie Spółdzielni wygrali z nią spory, nie ma też znaczenia wyrok wydany w sprawie pomiędzy stronami w dniu 7 grudnia 2010 r. skoro orzeczenie to nie istniało jeszcze w czasie poprzedniego postępowania. Reasumując, Sąd Okręgowy przyjął, że w rzeczywistości nie istnieją podstawy wznowienia wymienione w art. 403 § 2 k.p.c.

W apelacji od tego wyroku powód wniósł o jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania i zarzucił:

- naruszenie art. 379 pkt 5 k.p.c. w związku z art. 117 ¹ k.p.c., którego konsekwencją jest zaistnienie nieważności postępowania z uwagi na fakt, iż powód mający ustanowionego pełnomocnika z urzędu umocowanego do jego reprezentowania nie był należycie reprezentowany ponieważ do uzupełnienia braków formalnych skargi został wezwany powód, gdy winien zostać wezwany pełnomocnik z urzędu, którego udział w sprawie Sąd uznał za potrzebny,

- naruszenie przepisów postępowania przez nierozpoznanie istoty sprawy, a to oddalenie skargi z uwagi na brak podstaw do przyjęcia istnienia podstawy wznowienia a to wykrycia tego samego stosunku prawnego w sytuacji gdy powód w skardze wskazał jako podstawę wznowienia okoliczności faktyczne i środki dowodowe, z których nie mógł skorzystać w poprzednim postępowaniu.

W dalszym toku postępowania apelacyjnego powód wniósł także o zniesienie postępowania w zakresie w jakim był on reprezentowany przez adwokata P. P. (protokół rozprawy apelacyjnej – k. 255).

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja zasługuje na uwzględnienie bowiem słuszny jest zarzut apelacji, iż postępowanie w sprawie dotknięte było nieważnością.

Zgodnie z art. 379 pkt 2 k.p.c. nieważność postępowania zachodzi także wtedy gdy pełnomocnik strony nie był należycie umocowany. W toku postępowania przed Sądem pierwszej instancji w dniu 20 lipca 2011 r. powód złożył wniosek o ustanowienie dla niego adwokata z urzędu (wniosek – k. 18). Postępowanie wywołane tym wnioskiem zostało umorzone z tym uzasadnieniem, że w sprawie, o której wznowienie skarżący wnosi postanowieniem z dnia 27 stycznia 2009 r. został dla niego ustanowiony pełnomocnik z urzędu, który z mocy art. 91 pkt 1 k.p.c. jest umocowany do reprezentowania powoda również w sprawie ze skargi o wznowienie postępowania (postanowienie z dnia 24 sierpnia 2011 r. – k. 28 i 29). W rezultacie Sąd Okręgowy, przyjmując że ustanowiony dla powoda w sprawie o sygn. II C 217/08 tego Sądu pełnomocnik w osobie adw. P. P. jest umocowany do działania za powoda w sprawie ze skargi o wznowienie postępowania, z jego udziałem prowadził dalsze postępowanie, zawiadamiając go przy tym o terminie rozprawy wyznaczonej na dzień 27 października 2011 r., po zamknięciu której zapadł zaskarżony wyrok. Tymczasem postanowienie z dnia 24 sierpnia 2011 r. było wadliwe, a adw. P. P. ustanowiony w poprzednim postępowaniu nie był umocowany do podejmowania za powoda czynności procesowych w sprawie ze skargi o wznowienie postępowania. Zgodnie z art. 118 § 2 k.p.c. w brzmieniu nadanym mu ustawą z dnia 17 grudnia 2009 r. (Dz. U. 2010.7.45) adwokat lub radca prawny ustanowiony przez sąd jest obowiązany zastępować stronę do prawomocnego zakończenia postępowania, chyba że z postanowienia sądu wynika, iż obowiązek zastępowania strony ustaje wcześniej. Po tej nowelizacji utraciło aktualność wcześniejsze orzecznictwo dotyczące doręczania pism w postępowaniu ze skargi o wznowienie postępowania pełnomocnikowi procesowemu ustanowionemu z urzędu w poprzednim prawomocnie zakończonym postępowaniu przy uwzględnieniu treści art. 91 pkt 1 k.p.c. A zatem powód w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji nie miał należycie umocowanego pełnomocnika, co uzasadnia stwierdzenie nieważności tego postępowania i uchylenie zaskarżonego wyroku, przy jednoczesnym zniesieniu postępowania w jego części następującej po złożeniu przez skarżącego wniosku o ustanowienie dla niego pełnomocnika. Ponownie rozpoznając sprawę w pierwszej kolejności rozpozna Sąd Okręgowy wniosek powoda o ustanowienie pełnomocnika z dnia 20 lipca 2011 r. i podejmie dalsze potrzebne w sprawie czynności.

Niezależnie od powyższego zauważyć należy, nawiązując do uzasadnienia zaskarżonego wyroku, że w razie uznania, iż skarga nie opiera się na ustawowej podstawie, podlega ona odrzuceniu po myśli art. 410 § 1 k.p.c., nie zaś oddaleniu jak przyjął Sąd Okręgowy.

Z tych przyczyn Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.