Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 grudnia 2023 roku

Sąd Rejonowy w Głubczycach, I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Bartłomiej Wylęgała

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Barbara Kaźmierczak

po rozpoznaniu w dniach: 11 października 2023 roku, 29 listopada 2023 roku i 29 grudnia 2023 roku w G.

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W.

przeciwko M. Z.

o zapłatę

1.  Zasądza od pozwanej M. Z. na rzecz powoda (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 6.211,38 (sześć tysięcy dwieście jedenaście 38/100) złotych.

2.  Umarza postępowanie w zakresie żądania zasądzenia od pozwanej na rzecz powoda należności głównej kredytu w wysokości 2.550,00 (dwa tysiące pięćset pięćdziesiąt) złotych.

3.  W pozostałym zakresie powództwo oddala.

4.  Zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 2.838,55 (dwa tysiące osiemset trzydzieści osiem 55/100) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, liczonymi od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty.

Sygn. akt I C 170/23

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym w dniu 11 maja 2023 r. (...) Bank (...) S.A. domagał się zasądzenia na jego rzecz od M. Z. kwoty 13.497,84 zł. oraz kosztów procesu wg norm przepisanych.

Uzasadniając swoje stanowisko powód podniósł, że zawarł z pozwaną umowę
o kredyt ratalny i kartę kredytową, a wobec tego, iż nie wywiązała się ona z warunków umowy wezwał ją do zapłaty długu i wypowiedział następnie tę umowę. W następstwie powyższego pozwana była zobowiązana na dzień 15 grudnia 2022 r. do zapłaty na rzecz w/w Banku 13.497,80 zł. tytułem niespłaconego kredytu oraz 200,04 zł. tytułem odsetek umownych karnych, naliczonych od należności głównej, co do której pozwana opóźniła się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty wydanego w niniejszej sprawie w postępowaniu upominawczym M. Z. zarzuciła, iż roszczenie powoda jest bezzasadne
i nieudowodnione.

W ostatecznym stanowisku wyrażonym w piśmie procesowym z dnia 15 grudnia 2023 r., wobec dokonania przez pozwaną wpłat na jego rzecz w toku niniejszego procesu, powód cofnął w tym zakresie pozew ze zrzeczeniem się roszczenia, domagając się ostatecznie zasądzenia oz pozwanej na jego rzecz kwoty 11.147,84 zł. oraz kosztów procesu.

Natomiast pozwana w toku przeprowadzonych w sprawie rozpraw przyznała, że zawarła z Bankiem umowę kredytu oraz że ze względu na trudną sytuację finansową zaprzestała w pewnym momencie jego spłaty. Oświadczyła również, że będzie spłacać należność w ratach, bo nie stać jej na jednorazowe jej uiszczenie i nie kwestionowała zasadności pozwu.

Powód, reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika, nie przedstawił
w wyznaczonym terminie szczegółowych informacji dotyczących aktualnego zadłużenia pozwanej z tytułu łączącej strony postępowania umowy kredytu, przy uwzględnieniu pierwotnego harmonogramu spłat kredytu i wysokości rat określonych w umowie, bez uwzględnienia jej wypowiedzenia oraz postawienia w stan natychmiastowej wykonalności całości zadłużenia z tytułu tego kredytu, do czego został zobowiązany przez Sąd wraz
z zasygnalizowaniem mu w trybie art. 156 ¹ § 2 pkt 2 k.p.c., iż wypowiedzenie pozwanej umowy kredytu nastąpiło przed upływem terminu spłaty zaległości, określonym pismem powoda z dnia 11 sierpnia 2022 r.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 11 lipca 2018 r. pozwana M. Z. zawarła z powodem (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. umowę, na mocy której uzyskała ona kredyt ratalny na cele niezwiązane z działalnością gospodarczą w wysokości 27.653,83 zł. Przedmiotową umowę zawarto na okres do dnia 15 lipca 2025 r., a spłata kredytu miała nastąpić w 84 ratach kapitałowo – odsetkowych w wysokości 398,34 zł. każda, przy czym ostatnia rata miała wynieść 398,53 zł. Płatność pierwszej raty ustalono na dzień 15 sierpnia 2018 r., a każda następna rata miała być zapłacona do 15 dnia każdego miesiąca kalendarzowego.

W treści umowy przewidziano również możliwość jej wypowiedzenia przez Bank
w sytuacji, gdy kredytobiorca opóźnia się przez co najmniej 14 dni ze spłatą co najmniej jednej raty miesięcznej, po uprzednim pisemnym wezwaniu kredytobiorcy przez Bank do zapłaty zaległej raty miesięcznej pod rygorem wypowiedzenia umowy kredytu
i bezskutecznym upływie dodatkowego wyznaczonego przez Bank terminu 14 dni roboczych do jej zapłaty, liczonego od dnia otrzymania wezwania przez kredytobiorcę (§ 5 ust. 3 pkt 1 umowy).

/dowód: umowa kredytu k. 13-18 akt - okoliczności bezsporne/

W związku z faktem, iż pozwana od marca 2022 r. faktycznie zaprzestała spłaty rat kredytu pismem datowanym na dzień 11 sierpnia 2022 r. powód wezwał ją do natychmiastowej zapłaty należności wymagalnej na podstawie łączącej strony umowy w wys. 2.049,14 zł. w terminie 14 dni roboczych od daty doręczenia tego pisma informując ją, że nieuregulowanie tejże kwoty w w/w terminie może doprowadzić do umieszczenia danych osobowych pozwanej w Systemie Bankowy Rejestr oraz spowoduje przeniesienie sprawy na ostatni już etap windykacji. Wskazano również, że za dzień wpłaty należności uznaje się datę księgowania środków na rachunku Banku. Bank wskazał także, iż kolejnym etapem działań windykacyjnych będzie wypowiedzenie umowy kredytowej, a co za tym idzie postawienie całej kwoty kredytu w stan natychmiastowej wykonalności. Dodatkowo poinformowano pozwaną, że w terminie 14 dni roboczych od otrzymania tegoż pisma może ona złożyć wniosek o restrukturyzację zadłużenia.

Przedmiotowe pismo Banku doręczono skutecznie pozwanej w dniu 29 sierpnia 2022 r.

/dowód: wezwanie do zapłaty wraz z dowodem doręczenia k. 33-34 akt, historia rachunku k. 21-32 akt, harmonogram k. 98-99 akt - okoliczności bezsporne/

Jednakże jeszcze przed terminem wyznaczonym przez Bank pozwanej, który upływał z dniem 16 września 2022 r., pismem z dnia 7 września 2022 r., nadanym 8 września 2022 r., powód wypowiedział pozwanej przedmiotowa umowę kredytu w całości, z zachowaniem 30-dniowego terminu wypowiedzenia, liczonego od daty doręczenia wypowiedzenia.
W piśmie tym wskazano, że całkowite zobowiązanie pozwanej z tytułu kredytu na dzień sporządzenia pisma wynosiło 14.580,10 zł. Przesyłka pocztowa zawierająca wskazane wyżej pismo po jej awizowaniu w dniu 14 września 2022 r., została odebrana przez pozwaną
w urzędzie pocztowym w dniu 20 września 2022 r.

/dowód: wypowiedzenie wraz z dowodem doręczenia k. 35-36 akt/

Począwszy od marca 2022 r. do chwili zamknięcia rozprawy pozwana uiściła na rzecz powoda na poczet zadłużenia wynikającego z w/w umowy kredytu łącznie 2.552,10 zł., przy czym w toku kwotę 2.550,00 zł. uiściła już w toku niniejszego procesu.

/dowód: dowody wpłat k. 81-88, 93 akt, historia rachunku k. 98-99 akt - okoliczności bezsporne/

Sąd zważył co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie jedynie w części.

Ustalając stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd oparł się na dowodach
z dokumentów szczegółowo opisanych w części ustaleń faktycznych niniejszego uzasadnienia, przy czym zważywszy na ostateczne stanowisko procesowego pozwanej M. Z. wyrażone na przeprowadzonych w sprawie rozprawach uznać należy, iż stan faktyczny w sprawie jest w zasadzie bezsporny.

Zważywszy jednak na fakt, iż pozwana zawarła z powodem w dniu 11 lipca 2018 r. jako konsument w rozumieniu art. 22 ¹ k.c., a więc strona „słabsza” stanowiącego podstawę powództwa stosunku cywilnoprawnego, mając na uwadze obowiązujące przepisy krajowe, jak również cel i charakter dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich, zadaniem Sądu w niniejszej sprawie było również zbadanie prawidłowości dokonanego przez powodowy Bank wypowiedzenia zawartej z pozwaną umowy kredytu.

Analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego prowadzi zaś do wniosku, iż czynności powoda związane z wypowiedzeniem tejże umowy nastąpiły nie tylko wbrew postanowieniu samej umowy (§ 5 ust. 3 pkt 1 umowy), ale również niezgodnie z normą art. 75c ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe. Zgodnie z przywołanym postanowieniem zawartej przez strony postępowania umowy kredytu powodowy Bank miał możliwość jej wypowiedzenia w sytuacji, gdyby pozwana opóźniała się przez co najmniej 14 dni ze spłatą co najmniej jednej raty miesięcznej, po uprzednim pisemnym wezwaniu kredytobiorcy przez Bank do zapłaty zaległej raty miesięcznej pod rygorem wypowiedzenia umowy kredytu i bezskutecznym upływie dodatkowego wyznaczonego przez Bank terminu 14 dni roboczych do jej zapłaty, liczonego od dnia otrzymania wezwania przez pozwaną. Jakkolwiek bezspornym jest, iż M. Z. od 16 kwietnia 2022 r. opóźniła się ze spłatą kredytu w takim zakresie, który upoważniał Bank do wezwania jej do zapłaty zgodnie z w/w postanowieniem umownym, to powód, pomimo konsekwencji nieuregulowania przez pozwaną zaległości opisanych w wezwaniu do zapłaty z dnia 11 sierpnia 2018 r., nie czekając na upływ określonego tam (oraz w samej umowie) terminu 14 dni roboczych od otrzymania przez pozwaną tego pisma, który mijał z dniem 16 września 2022 r., już w dniu
7 września 2022 r. dokonał wypowiedzenia tejże umowy. Czynność ta nastąpiła zatem nie tylko niezgodnie z treścią samej umowy, ale też wbrew przywołanemu wyżej przepisowi art. 75c ust. 1 i 2 ustawy Prawo bankowe, który stanowi, że jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych. W wezwaniu, o którym mowa w ust. 1, bank informuje kredytobiorcę o możliwości złożenia, w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia.

Tymczasem, jak słusznie wskazuje się w orzecznictwie przepis art. 75c ustawy Prawo bankowe pełni dla kredytobiorców funkcję gwarantującą dochowanie minimalnego standardu w zakresie spełnienia opóźnionego świadczenia oraz informacji o istnieniu procedury umożliwiającej restrukturyzację zadłużenia. Jednocześnie wypowiedzenie umowy o kredyt będące uprawnieniem kształtującym banku, prowadzącym do zakończenia nawiązanego stosunku prawnego, bez dochowania wymaganych warunków, może prowadzić do uznania tej czynności za bezskuteczną. Nie może być zatem czynnością nagłą, zaskakującą dla kredytobiorcy, nawet jeżeli istnieją podstawy do podjęcia jej zgodnie z treścią umowy. Jest ono bardzo dotkliwe dla kredytobiorcy, dlatego skorzystanie z niego powinno nastąpić po wyczerpaniu środków mniej dolegliwych, w tym odpowiednich wezwań (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2022 r., I CSK 4786/22, Lex 3553283). Analogiczne stanowisko wyraził Sąd Najwyższy także w postanowieniu z dnia 20 czerwca 2023 r. wskazując, że w świetle celu i charakteru prawnego art. 75c cytowanej ustawy pominięcie obowiązkowej procedury przez bank czyni dokonane wypowiedzenie kredytu bezskutecznym. Brak podjęcia przez bank ustawowo przewidzianych czynności, które poprzedzają wypowiedzenie, czynią wypowiedzenie przedwczesnym (I CSK 5548/22, Lex nr 3572339). Podobnie wypowiedział się Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 30 czerwca 2022 r., iż warunkiem skutecznego wypowiedzenia kredytu - przed złożeniem oświadczenia woli w tym przedmiocie - jest uprzednie zastosowanie przez bank procedury wynikającej z art. 75c p.b. (V ACa 40/21, LEX nr 3567564). Wreszcie także doktryna stoi na stanowisku, że niewdrożenie przez bank działań określonych w art. 75c ustawy Prawo bankowe jest nieskuteczność oświadczenia o wypowiedzeniu kredytu i w konsekwencji sytuacja, w której wypowiedzenie to nie prowadzi do wymagalności wierzytelności banku
o spłatę tej części kredytu, co do której kredytobiorca nie pozostawał w opóźnieniu (zob. A. Mikos – Sitek (red.), P. Zapadka (red.): Prawo bankowe. Komentarz, WKP 2022).

Podzielając zatem wyżej zaprezentowane i ugruntowane stanowisko orzecznictwa oraz doktryny dojść należy do przekonania, iż powodowy Bank, dokonał wypowiedzenia łączącej go z pozwaną umowy kredytu wbrew postanowieniu umowy stron oraz niezgodnie
z art. 75c ustawy Prawo bankowe, konsekwencją czego jest konieczność stwierdzenia nieskuteczności tego wypowiedzenia. Za zupełnie niezrozumiałe, nieuczciwe i sprzeczne
z zasadami współżycia społecznego uznać należy sporządzenie przez powoda już w dniu
7 września 2022 r. oświadczenia o wypowiedzeniu pozwanej umowy kredytu, podczas gdy zgodnie z wcześniejszym wezwaniem do zapłaty miała ona jeszcze 9 dni na uregulowanie zaległości kredytu, bądź złożenie wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Dodać należy, iż termin określony w wezwaniu do zapłaty z dnia 11 sierpnia 2022 r. upływał w dniu 16 września 2022 r., a więc w piątek. Skoro zatem, jak wskazał Bank w przywołanym piśmie, za dzień wpłaty uznaje się datę księgowania środków na rachunku Banku, gdyby pozwana uczyniła zadość wezwaniu do zapłaty i uiściła tę kwotę w dniu 16 września 2022 r., będącym ostatnim dniem roboczym w tygodniu, jej zaksięgowanie mogło nastąpić dopiero
w następującym po nim dniu roboczym, tj. 19 września 2022 r. Poza tym istotnym jest, iż oświadczenie o wypowiedzeniu umowy kredytu nadano pocztą do pozwanej już w dniu
8 września 2022 r. i jedynie z faktu trwania procedury doręczenia i jednokrotnego awizowania tej przesyłki w dniu 14 września 2022 r., faktycznie odebrała ona to pismo dopiero w dniu 20 września 2022 r. Zdaniem Sądu okoliczność ta nie może mieć jednak na ocenę skuteczności wypowiedzenia żadnego wpływu. Przyjęcie bowiem odmiennego stanowiska w tej kwestii, pozwalającego bankom na dokonywanie wypowiedzeń umów kredytowych niejako „na zapas” w sposób jaskrawy kłóciłoby się z celem wprowadzenia regulacji art. 75c ustawy Prawo bankowe, którym było zwiększenie gwarancji ochrony przysługującej kredytobiorcom (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 marca 2023 r., (...) 832.22, Lex nr 3567868), jak również stanowiłoby nieuczciwy warunek umowny
w rozumieniu art. 3 ust. 3 w zw. z załącznikiem do dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia
5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich, upoważniający w istocie banki do rozwiązywania umów tego rodzaju według własnego uznania, jak również stanowiłoby nadużycie prawa podmiotowego w rozumieniu art. 5 k.c., jako postępowanie sprzeczne z zasadami uczciwości, rzetelności i dobrych obyczajów, skutkujące rażącym naruszeniem interesów konsumenta w postaci przedwczesnego
i niejako „na zapas” wypowiadania zawieranych z nimi umów. Tym samym nie sposób w tej sytuacji twierdzić o uznaniu przez pozwaną powództwa w rozumieniu art. 213 § 2 k.p.c.

Biorąc pod uwagę powyższe rozważania – w ocenie Sądu – na skutek powyższej opisanych naruszeń, nie doszło do skutecznego wypowiedzenia przez powoda łączącej strony umowy kredytu, stąd oceniając zasadność pozwu wzięto pod uwagę jedynie zaległość pozwanej w spłacie rat kredytu, w terminach i wysokościach określonych w tej umowie. Skoro zatem bezspornym w sprawie jest, iż pozwana de facto zaprzestała płacenia rat od marca 2022 r., to do dnia wydania w sprawie wyroku winna zapłacić 22 raty, w wysokości po 398,34 zł. każda, co daje łącznie 8.763,48 zł. Z uwagi zaś na fakt, iż od marca 2022 r. pozwana dokonała wpłat na poczet kredytu w łącznej wysokości 2.552,10 zł., powództwo zasługuje na uwzględnienie jedynie w części stanowiącej różnicę tych kwot, tj. do kwoty 6.211,38 zł. W pozostałym zaś zakresie powództwo podlega oddaleniu jako nieuzasadnione, albowiem dotyczy rat kredytu, których termin wymagalności jeszcze nie upłynął. Sąd nie zasądził także od pozwanej na rzecz powoda żadnych odsetek, albowiem wbrew wyraźnemu zobowiązaniu ze strony Sądu z dnia 29 listopada 2023 r. powód, reprezentowany zresztą przez zawodowego pełnomocnika, nie przedstawił szczegółowego ich określenia, a tym samym nie udowodnił zasadności żądania w rozumieniu art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c.

Jednocześnie wobec cofnięcia pozwu ze zrzeczeniem się roszczenia wskutek zapłaty przez pozwaną w toku procesu części dochodzonej pozwem należności, postępowanie
w tym zakresie umorzono w oparciu o art. 355 k.p.c.

Rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów procesu oparto zaś na przepisie art. 100 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2023, poz. 1935), dokonując stosunkowego ich rozdzielenia. Powód wygrał bowiem proces w 65%, uwzględniając kwotę zasądzoną wyrokiem, jak i kwotę co do której postępowanie umorzono, albowiem spełnienie tej części świadczenia nastąpiło po wszczęciu postępowania, a tym samym w tym zakresie pozwana dała powód do wytoczenia powództwa. Koszty procesu po stronie powoda wyniosły łącznie 4.367,00 zł. w tym: opłata sądowa od pozwu – 750,00 zł., opłata skarbowa od pełnomocnictwa – 17,00 zł. oraz wynagrodzenie pełnomocnika będącego radcą prawnym 3.600,00 zł. Po stronie pozwanej takie koszty nie powstały. Pozwana zatem winna ponieść 65% w/w kosztów procesu, co daje łącznie kwotę 2.838,55 zł., którą to zasądzono od niej na rzecz powoda wraz z odsetkami za opóźnienie, zgodnie z art. 98 § 1 ¹ k.p.c.