Sygn. akt I C 2096/20
Dnia 3 października 2023 r.
Sąd Okręgowy w Warszawie, I Wydział Cywilny w składzie:
Przewodniczący: SSO Ewa Ligoń-Krawczyk
Protokolant: sekretarz sądowy Ewa Kocielnik
po rozpoznaniu w dniu 12 września 2023 r. w Warszawie
na rozprawie sprawy z powództwa B. K. (1), J. K.
przeciwko(...) S.A. z siedzibą w W.
o zapłatę
I. zasądza od (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz B. K. (1) i J. K. kwotę 300.000 (trzysta tysięcy) złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 13 lipca 2018 roku do dnia zapłaty,
II. oddala powództwo w pozostałym zakresie,
III. ustala, że powodowie wygrali proces w 100% i pozostawia rozliczenie kosztów postępowania referendarzowi sądowemu po uprawomocnieniu się niniejszego wyroku.
Sygn. akt I C 2096/20
Pozwem z dnia 11 stycznia 2019 r. (data prezentaty, k. 1) B. K. (1) i J. K., zastępowani przez profesjonalnego pełnomocnika, wnieśli przeciwko (...) S.A. o zasądzenie od (...) S.A. solidarnie na rzecz B. K. (1) i J. K. kwoty 300.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 13 lipca 2018 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu strona powodowa wskazała, że w 2017 r. z polecenia właścicielki biura pośrednictwa sprzedaży nieruchomości zwrócili się do firmy (...) S.A. w zakresie doradztwa finansowego. Skontaktowali się wówczas z J. T. – dyrektorem regionalnym (...)S.A., z którym spotkali się osobiście w dniu 2 lutego 2018 r. w oddziale spółki przy ul. (...) w P.. Na miejscu J. T. zaproponował, by posiadane przez powodów środki finansowe zainwestować w oferowany przez (...)S.A. opłacalny produkt, jakim miały być bardzo korzystnie oprocentowane na poziomie 2,5 % lokaty w (...), które miały zapewnić największy zysk. Dodatkową atrakcję stanowiła „nagroda” za wybór pośrednika jakim był (...) S.A. w postaci bonów zakupowych o równowartości 1 % wpłaconej sumy. Powodowie, mając na uwadze powyższe okoliczności, zdecydowali się na podpisanie umów lokat terminowych. Wszystkie umowy zostały podpisane w siedzibie (...) S.A. – Oddział przy ul. (...) w P.:
- w dniu 2 lutego 2018 r. doszło do zawarcia dwóch umów lokat terminowych nr (...) pomiędzy (...)S.A. i B. K. (1) na okres 6 miesięcy na kwotę 100.000 zł oraz nr (...) pomiędzy (...)S.A. i B. K. (1) na okres 6 miesięcy na kwotę 100.000 zł – środki w łącznej wysokości 200.000 zł zostały przesłane na rachunek bankowy wskazany w umowie nr (...) w dniu 5 lutego 2018 r.;
- w dniu 20 lutego 2018 r. doszło do zawarcia dwóch kolejnych umów lokat terminowych nr (...) pomiędzy (...) S.A. i B. K. (1) na okres 6 miesięcy na kwotę 50.000 zł oraz nr (...) pomiędzy (...)S.A. i B. K. (1) na okres 6 miesięcy na kwotę 50.000 zł – środki w łącznej wysokości 100.000 zł zostały przesłane na rachunek bankowy wskazany w umowie nr (...) w dniu 21 lutego 2018 r.
Zgodnie z zapewnieniami J. T. zgromadzone na lokatach środki w kwocie powiększonej o zysk z lokaty, miały zostać zwrócone klientom po upływie terminu na jaki te umowy zostały zawarte. Po upływie miesiąca powodowie uzyskali informację, iż z przyczyn nie leżących po stronie (...) S.A. nie mogą oni otrzymać bonów podarunkowych o wartości 1% wpłaconej sumy, jednakże tytułem rekompensaty zaoferowano im zapłatę kwoty 3.000 zł, który to przelew nastąpił 27 marca 2018 r. W lipcu 2018 r. powodowie podjęli próbę kontaktu z J. T., telefonując pod widniejący na jego służbowej wizytówce numer (...) Pod ww. numerem, uzyskali informację (nagraną na poczcie głosowej), iż J. T. nie pracuje już w (...) SA, a w sprawie wyjaśnień dotyczących umów powodowie mają kontaktować się z upoważnionym do tego pracownikiem (...) J. D. na nr tel. (...). Wskazany pracownik poinformował o zwolnieniu J. T. i zgłoszeniu przez (...) do prokuratury doniesienia o podejrzeniu popełnienia przez niego przestępstwa. Kontaktując się następnie z przedstawicielem (...) powodowie uzyskali informację, iż (...) nie współpracował nigdy z (...) a wpłacone przez nich środki finansowe w kwocie 300.000 zł nigdy nie wpłynęły na rachunki bankowe lokat terminowych tego banku. Po uzyskaniu tych informacji J. i B. K. (1) skontaktowali się drogą elektroniczną z (...) SA przesyłając w dniu 04.07.2018 r. prośbę o wyjaśnienie zaistniałej sytuacji. W odpowiedzi dyrektor działu prawnego (...) SA – M. F., wskazała, iż J. T. działając w sposób nielegalny, przyjmował od klientów środki finansowe i w ten sposób nie działał w imieniu spółki. Podkreśliła, iż (...) S.A. jako pośrednik kredytowy, nie prowadziła i nie mogła prowadzić działalności w zakresie zakładania lokat bankowych. Jednocześnie odpowiedź ta zawierała informację, iż w trybie natychmiastowym rozwiązano umowę agencyjną z J. T. i skierowano zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa na szkodę (...) S.A. Mając na uwadze powyższe powodowie pismem z dnia 09.07.2018 r. wypowiedzieli zawarte z (...) SA umowy nr (...) (na podstawie § 2 ust. 6 każdej z tych umów) i wezwali ww. spółkę do natychmiastowej zapłaty kwoty 300.000 zł. Do dnia dzisiejszego (...) SA nie zapłaciło powodom żądanej kwoty. W odpowiedzi na wezwanie do zapłaty pełnomocnik spółki podtrzymywał, iż J. T. współpracujący z (...) SA na podstawie umowy agencyjnej był upoważniony do działania wyłącznie w zakresie czynności pośrednictwa kredytowego w rozumieniu ustawy z dnia 23.03.2017 r. o kredycie hipotecznym oraz nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami. Proponowane i zawierane przez niego umowy bankowych lokat terminowych nie wchodziły w zakres współpracy pomiędzy agentem a pozwaną spółką. Jednocześnie poinformowano, iż skierowano zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa przez J. T.. Aktualnie pod nadzorem Prokuratury Rejonowej (...) prowadzone jest postępowanie w sprawie o czyn z art. 286 § 1 k.k. Odnosząc się do okoliczności współpracy powodów z J. T. powodowie podkreślili, iż sposób działania J. T. nie nasuwał żadnych wątpliwości co do jego umocowania w przedmiocie zawierania umów, w tym również umów dotyczących otwarcia lokat bankowych. Podejmując decyzję o wyborze (...) SA jako pośrednika finansowego powodowie działali w dobrej wierze, z polecenia, pozostając w pełnym przekonaniu, iż oferowane przez dyrektora regionalnego oddziału spółki produkty są rzeczywiście oferowane przez pośrednika finansowego. Powodowie jeszcze przed podjęciem decyzji o otwarciu lokat i przekazaniu swoich pieniędzy zapoznali się z ofertą (...) SA prezentowaną w szczególności na stronie internetowej. Z uzyskanych w ten sposób informacji wynikało, iż (...) SA ma w swojej ofercie również pośrednictwo w zakresie usług inwestycyjnych, zawierania lokat we współpracy z innymi bankami, w tym również z (...) Zdaniem strony powodowej, nie ulega również wątpliwości fakt, iż J. T. reprezentował (...) SA wobec klientów, oferując im produkty będące w oficjalnej ofercie pośrednika finansowego. Nie zaprzeczył temu również pełnomocnik spółki prezentując wielokrotnie swoje stanowisko, iż dyrektor regionalny (...) oddziału działał w imieniu pozwanej spółki w ramach umowy agencyjnej. Powodowie wywodzą swoje roszczenie z faktu zawarcia umów w siedzibie przedsiębiorstwa z dyrektorem regionalnym oddziału spółki będącej stroną umowy. W ocenie powodów (...)S.A. na zasadzie ryzyka ponosi odpowiedzialność za działania podejmowane przez dyrektora regionalnego swojego oddziały J. T. bez względu na formę współpracy czy rodzaj łączącej go z pozwaną spółką umowy. J. T. od 2016 r. w opisany wyżej sposób doprowadził do zawarcia co najmniej kilkunastu kontraktów. Spółka (...) S.A. udzielając swoim przedstawicielom szerokiego umocowania do reprezentowania spółki przed kontrahentami, powierzając wysokie stanowiska w spółce, a także udostępniając pomieszczenie w siedzibie oddziału, dostęp do urządzeń biurowych, firmowych pieczęci i logo spółki, ponosi odpowiedzialność za działanie, w tym zawieranie umów, przez swoich przedstawicieli (pozew, k. 1-5).
W odpowiedzi na pozew(...) S.A. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów procesu od powodów solidarnie na rzecz pozwanego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty. W uzasadnieniu pozwany (...) S.A. wskazał, że nie jest bankiem, nie pośredniczy przy zawieraniu lokat bankowych czy też innych produktów depozytowych, jak też nie świadczy takich czynności w ramach outsourcingi usług bankowych. W ocenie pozwanego spółka (...) nie mogła skutecznie zawrzeć umów bankowych lokat terminowych, jak również J. T. nie był w ogóle umocowany do zawarcia takich umów w imieniu i na rzecz (...)S.A. Co istotne, J. T. przyjmował środki pieniężne na rachunek bankowy, który jest jego prywatnym rachunkiem, nie jest zaś rachunkiem (...). Nawet w przypadku skutecznego zawarcia takich umów, pozwany nie ponosi odpowiedzialności za działania J. T., które – zdaniem pozwanego – stanowiły eksces rozumiany jako wykroczenie poza zakres czynności zazwyczaj dokonywanych z osobami korzystającymi z usług przedsiębiorstwa. Pozwany wskazał, że ewentualna odpowiedzialność (...) jako pośrednika kredytu hipotecznego, za działania agenta, kreowana jest na podstawie art. 54 ust. 3 k.h.p.a., stanowiącego, że pośrednik ponosi odpowiedzialność za wszelkie działania lub zaniechania jego agenta podejmowane w imieniu i na rzecz tego pośrednika. Odpowiedzialność pośrednika kredytu hipotecznego za swego agenta ukształtowana została więc na zasadzie ryzyka. Jeśli tak, to wywiedziona powyżej okoliczność, że działania J. T. nie były podejmowane w imieniu i na rzecz (...) bo i podejmowane w jego imieniu być nie mogły – a zdaniem pozwanego jest oczywiste, że (...) nie może wykonywać czynności bankowej jaką jest przyjmowanie „lokat terminowych", a także, że J. T. nie został przez (...) upoważniony do działania w takim zakresie w jego imieniu i na jego rzecz. To jest zaś tzw. eksces, wyłączający odpowiedzialność (...). W sprawie nie występują też okoliczności dotyczące winy w wyborze. W momencie nawiązania współpracy przez pozwanego, jak też w czasie jej kontynuacji, J. T. był osobą niekaraną, spełniał wymogi wynikające z obowiązujących przepisów prawa, tzn. opisane w art. 54 k.h.p.a., jak również w ustawie z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym. Nadto wskazaną odpowiedzialność wyłącza powierzenie wykonania czynności podmiotowi profesjonalnemu, który w zakresie swojej działalności zawodowej trudni się wykonywaniem takich czynności, jak powierzone. J. T. przeszedł szereg szkoleń o bardzo różnorodnej tematyce, przeznaczonych dla osób wykonujących czynności agenta pośrednika kredytu hipotecznego oraz czynności agencyjne, których odbycie jest wymagane na mocy powołanych już wyższej przepisów, jak też prowadził w tym zakresie działalność gospodarczą. Uzasadnione jest więc twierdzenie, że w zakresie powierzonych mu czynności był on podmiotem w pełni profesjonalnym. Upatrywanie odpowiedzialności pozwanego przez pryzmat art. 430 k.c. również jest niezasadne, gdyż J. T. nie podlegał kierownictwu pozwanego. J. T. był przedsiębiorcą, który na własny rachunek prowadził działalność gospodarczą pod nazwą (...), zaś z pozwanym łączyła go oparta na stosunku zlecenia „Umowa pośrednictwa finansowego i koordynowania”, na mocy której J. T. wykonywał czynności z zakresu pośrednictwa kredytowego (§ 5 tej umowy), pośrednictwa produktami inwestycyjnymi (§ 6 tej umowy) oraz pośrednictwa ubezpieczeniowego (§ 7 tej umowy). W umowie tej wprost wskazywano na niezależność świadczenia usług (vide § 3), rozumiana jako swobodę w podejmowaniu decyzji co do sposobu realizacji powierzonych zadań, mając na uwadze dbałość o interesy (...), przewidując kontrolę ze strony (...), jak też określono wynagrodzenie wyłącznie jako prowizyjne. Na gruncie art. 760 ( 1) § 1 k.c. zasadą jest również swoiste niezwiązanie agenta wskazówkami dającego zlecenie, która doznaje wyjątku jedynie w przypadkach uzasadnionych danymi okolicznościami. Tym samym, zdaniem pozwanego, brak jest koniecznego związku funkcjonalnego między wykonywaniem przez J. T. czynności powierzonych mu przez pozwanego, a szkodą. W ocenie pozwanego, w okolicznościach w jakich powodowie mieli powierzyć J. T. swe pieniądze tytułem rzekomych lokat bankowych, każdy przeciętny, rozważnie postępujący i wykazujący elementarną dbałość o swe interesy człowiek powinien się zorientować, że J. T. działa poza zakresem czynności powierzonych mu przez pozwanego, dokonując czynności wyłącznie „na własny rachunek”, co powinno powstrzymać ich od przekazywania J. T. jakichkolwiek pieniędzy. Jeżeli powodów to nie powstrzymało, to uczynili to na własne ryzyko, a sytuacje takie leżą poza zakresem ochrony, jakiej poszkodowanemu udziela art. 430 k.c. Pozwany podkreślił, że:
- jak wynika z publicznie dostępnych informacji zawartych na stronie internetowej pozwanego, (...) nie zajmuje się zawieraniem „lokat bankowych”, ani też nie pośredniczy przy ich zawarciu,
- formularze Umów już na pierwszy rzut oka powinny wzbudzić wątpliwość Powodów, gdyż są niechlujne, nie zawierają logo, w sposób wyraźny odbiegają od typowego standardu umów bankowych,
- określenie w treści umowy banku, w którym miała zostać założona „lokata” jako „w (...)", co jest rzeczą niespotykaną, by w umowie dotyczącej jakichkolwiek usług finansowych dokonywać takich skrótów, czy też w tak nieprecyzyjny sposób opisywać podmiot, w którym deponowane mają być znaczne środki finansowe, bez wskazania adresu siedziby czy jakichkolwiek danych takich jak nr KRS;
- umowa nie zawiera ani jakiegokolwiek załącznika, ani choćby prostego odwołania do jakiegokolwiek regulaminu czy też tabeli opłat i prowizji, co jest powszechne przy umowach rachunków bankowych;
- powodowie otrzymali płatność kwoty 3000 zł, odpowiadającej karcie podarunkowej nie od (...), lecz od J. T., za pośrednictwem serwisu (...). Pozwany ostatecznie wskazał, że nawet w razie ewentualnego przyjęcia, że co do zasady pozwany odpowiada za szkodę, należałoby zarazem przyjąć, że powodowie przyczynili się w istotnym stopniu do jej powstania, co musiałoby skutkować istotnym obniżeniem ewentualnego należnego im odszkodowania, na zasadzie art. 362 k.c. (odpowiedź na pozew, k. 286-321).
Do czasu zamknięcia rozprawy stanowiska stron nie uległy zmianie (protokół rozprawy z 12 września 2023 r., k. 704).
Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:
(...) S.A. jest firmą pośrednictwa finansowego w Polsce, działającą od 2004 r. W czerwcu 2018 r. oferował produkty finansowe ponad 15 banków, posiadał około 50 oddziałów w całej Polsce. Oferował niezależne pośrednictwo finansowe, pomagał klientom wybrać odpowiednie kredyty, lokaty i fundusze inwestycyjne spośród funkcjonujących obecnie na rynku. Eksperci mieli udzielać pomocy w porównaniu oferty banków, optymalnym dopasowaniu produktu bankowego do możliwości i założonych celów. W ofercie internetowej (...) P. wskazano: kredyt mieszkaniowy, kredyt budowalny, kredyt konsolidacyjny, pożyczka hipoteczna, kredyt dla firmy, leasing samochodowy oraz lokaty bankowe (wydruk oferty online (...) P., k. 684-686; wydruk oferty online(...) S.A. z czerwca 2018 r., k. 680-683 i 687-692; zeznania powoda J. K., protokół k. 655, nagranie 00:35:26-00:37:15). (...) S.A. oferował kredyty, ubezpieczenia na życie i produkty oszczędnościowe (zeznania świadka J. D., protokół k. 675, nagranie 00:43:43).
J. T. był agentem sprzedaży, liderem w oddziale (...) S.A. w P.. Osiągał najlepsze wyniki sprzedażowe (zeznania świadka R. P., protokół k. 656, nagranie 00:44:17-00:50:50). Z firmą (...) S.A. łączyła go umowa agencyjna oraz 1/40 etatu, gdyż były to wymogi banku (zeznania świadka J. D., protokół k. 675, nagranie 00:39:24; zeznania świadka D. G., protokół k. 675v, nagranie 00:55:25 i 00:58:43). Praca agenta polegała na dystrybucji produktów. Agent wykonywał swoją pracę w placówkach, miał swobodę wykonywania działalności. Kontaktował się z klientami telefonicznie i mailowo, miał też osobiste spotkania z klientami. Klienci pochodzili ze współpracy z agentami nieruchomości oraz deweloperów. Zawsze był jeden agent kontrolujący. Kontrola agentów polegała na wizytach nadzorczych (zeznania świadka M. F., protokół k. 673v, nagranie 00:10:31-00:15:52; zeznania świadka J. D., protokół k. 675, nagranie 00:38:50-00:41:05). Zarząd spółki, dział marketingu (pracownik D. E.) oraz dział wsparcia produktu odpowiadali za to, jakie dokładnie informacje i jaka oferta ma znajdować się na firmowej stronie internetowej. Wizytówki, teczki i papier firmowy dostarczała firma. Ulotki były zamawiane przez pracowników po konsultacji z firmą (...) S.A. ustalał również adres mailowy pracowników. Reklamacje najpierw trafiały do członka zarządu odpowiedzialnego za dany region, a następnie do działu prawnego. Dwa razy w miesiącu realizowane były kontrole oddziału w P., które wykonywał J. D. (zeznania świadka R. P., protokół k. 657, nagranie 00:44:17-00:50:50; zeznania świadka M. F., protokół k. 673v, nagranie 00:12:52 oraz protokół k. 674, nagranie 00:20:52; zeznania świadka J. D., protokół k. 675, nagranie 00:37:15-00:42:43; zeznania świadka D. G., protokół k. 675v, nagranie 00:56:08-00:57:42; zeznania świadka D. E., protokół k. 703, nagranie 00:06:31-00:07:14; zeznania świadka A. T., protokół k.. 674-674v; nagranie 00:30:56). J. D. spotykał się osobiście z agentami oddziału (...) S.A. w P., również z J. T.. Rozmowy dotyczyły codziennej obsługi klienta, problemów i wyzwań przed którymi stawali agenci. Nie miała miejsca weryfikacja dokumentów. Dopiero w sytuacji wpłynięcia reklamacji analizowane były dokumenty przedstawiane przez klienta i agenta (zeznania świadka J. D., protokół k. 675, nagranie 00:37:15).
J. T. prowadził działalność gospodarczą pod nazwą: J. T. (...) w zakresie pozostałego pośrednictwa pieniężnego (wydruk z CEiDG, k. 554-556). Od 4 maja 2009 r. łączyła go jako agenta z (...) S.A. z siedzibą w W. umowa pośrednictwa finansowego i koordynowania w ramach której miał również koordynować czynności wykonywane przez podległych agentów i nowych podległych agentów z zakresu pośrednictwa kredytowego, inwestycyjnego i ubezpieczeniowego. Zgodnie z § 3 ust. 1-5 zawartej umowy, agent oświadczył, że dysponuje wiedzą, doświadczeniem oraz uprawnieniami niezbędnymi do należytego wykonywania powierzonych czynności i zobowiązuje się wykonywać je ze szczególną starannością, z uwzględnieniem obowiązujących przepisów prawa, profesjonalnego charakteru swojej działalności oraz interesu zarówno (...), jak i Klienta. W zakresie świadczenia usług wynikających z Umowy, (...) nie wprowadza ograniczeń odnośnie określenia miejsca oraz czasu ich realizacji przez Agenta. Agent świadcząc usługi określone w umowie nie jest związany dyspozycjami wydanymi przez (...), z zastrzeżeniem ust. 5. Agent świadczy swoje usługi w sposób niezależny, tzn. posiada swobodę w podejmowaniu decyzji dotyczących sposobu wykonywania przez niego powierzonych mu zadań, mając na uwadze dbałość o interesy (...). Agent nie podlega administracyjnie podporządkowaniu (...) w zakresie świadczenia usług będących przedmiotem niniejszej Umowy. Agent jest obowiązany przestrzegać stosownych regulaminów i instrukcji obowiązujących w (...), wprowadzonych uchwałami zarządu (...). Stosownie do § 18 ust. 1 umowy, (...), a w szczególności upoważnieni pracownicy (...), mieli prawo dokonywania, bez uprzedniego zawiadomienia kontroli działalności Agenta w zakresie wykonywania obowiązków wynikających z niniejszej Umowy, a w szczególności obowiązku należytego zabezpieczenia danych, zachowania tajemnicy zawodowej oraz wykorzystywania udostępnionych Agentowi urządzeń/narzędzi/składników majątku wyłącznie w celu realizacji postanowień niniejszej Umowy. W myśl § 18 ust. 2 ww. umowy, agent miał obowiązek poddać się czynnościom kontrolnym opisanym w regulaminach i instrukcjach obowiązujących w (...), a w szczególności na żądanie (...) lub upoważnionych pracowników (...) w każdym czasie udzieli pisemnych lub ustnych wyjaśnień o przebiegu wykonywanych czynności określonych w niniejszej Umowie, umożliwi wgląd do wszelkich dokumentów i wszelkich danych mających lub mogących mieć związek z wykonywaniem niniejszej Umowy, umożliwi przeprowadzanie oględzin urządzeń, nośników oraz systemów informatycznych służących lub mogących służyć do przetwarzania informacji i danych określonych w niniejszej Umowie, a w szczególności tajemnicy zawodowej.
(...) oraz upoważnieni pracownicy (...) po zidentyfikowaniu nieprawidłowości są uprawnieni do żądania od Agenta usunięcia tych nieprawidłowości, a w szczególności do wstrzymania przetwarzania danych, zastosowania wskazanych środków bezpieczeństwa (§ 18 ust. 3 umowy). Za odmowę poddania się kontroli lub odmowę wykonania czynności określonych w ust. 2 lub 3, Agent może zostać obciążony przez (...) karą umowną w wysokości 3.000 zł. Kara będzie płatna w terminie 7 dni od dnia wezwania do zapłaty (§ 18 ust. 4 ww. umowy) (aneks nr 4 do umowy o wspólnym przedsięwzięciu z 4 maja 2009 r., k. 364-383 wraz z załącznikami, k. 392-394).
J. T. odbywał niezbędne szkolenia, zdawał potrzebne egzaminy, posiadał również upoważnienia udzielane mu przez (...) do wykonywania czynności agencyjnych w imieniu (...) (zaświadczenie ze szkolenia, k. 396, 500, 502-504, 508, 512, 518-522, 526, 530, 534, 356, 540; zaświadczenie o zdaniu egzaminu, k. 498, 506, 510, 514-516, 524, 528, 532; upoważnienia, k. 398-496; zaświadczenie o ukończeniu kursu, k. 538).
Małżonkowie B. K. (1) i J. K. w 2017 r. podjęli decyzję o sprzedaży własnościowego lokalu mieszkalnego. W sprzedaży mieszkania pośredniczyła właścicielka biura pośrednictwa w sprzedaży nieruchomości – D. B.. Małżonkowie potrzebowali również doradztwa w znalezieniu sposobu zagospodarowania pieniędzmi uzyskanymi ze sprzedaży nieruchomości. Za poleceniem pośrednika nawiązali kontakt z J. T. – dyrektorem regionalnym (...) S.A. W dniu 2 lutego 2018 r. spotkali się z nim w oddziale (...) S.A. przy ul. (...) w P.. Spotkanie trwało około godziny. J. T. zaproponował wówczas małżonkom, aby uzyskane ze sprzedaży mieszkania środki zainwestowali w bardzo korzystnie oprocentowane, krótkoterminowe lokaty w (...). Dodatkowo małżonkom miał być przekazany bon zakupowy o wartości 1% wpłaconej sumy. W przeszłości B. i J. K. nie korzystali z agresywnych instrumentów finansowych (zeznania powódki B. K. (1), protokół k. 653-655, nagranie 00:05:47-00:33:09 oraz protokół k. 704, nagranie 00:18:46-00:22:22; zeznania powoda J. K., protokół k. 655, nagranie 00:34:55).
Korespondencja pomiędzy J. T. a B. i J. K. prowadzona była przez firmowego maila ((...)), który widniał również na wizytówce J. T. (zeznania powódki B. K. (1), protokół k. 653, nagranie 00:09:56-00:11:06 i protokół k. 654, nagranie 00:26:33; wydruk korespondencji e-mail, k. 575-576). Agent przyjmując dokumenty od klienta musiał zarejestrować wniosek (zeznania świadka J. D., protokół k. 675v, nagranie 00:46:43).
W dniu 2 lutego 2018 r. B. K. (1) podpisała z (...) S.A. umowę bankowej lokaty terminowej nr (...) (dalej: Umowa nr (...)). Zgodnie z § 1 ust. 1 Umowy nr (...), za pośrednictwem (...) B. K. (1) miała otworzyć w dniu zawarcia umowy lokatę terminową w (...) na kwotę 100.000 zł, na warunkach określonych w umowie. W § 1 ust. 2 Umowy nr (...), B. K. (1) miała dokonać wpłaty kwoty określonej w pkt 1 na wskazany w umowie numer rachunku bankowego nr (...), jako odbiorcę wskazać (...)S.A. z tytułem przelewu „(...) B. K. (1)” na kwotę 100.000 zł. Lokata terminowa zawarta została na okres 6-mcy (§ 2 ust. 1 Umowy nr (...)), oprocentowanie lokaty miało wynosić 2,5% w skali roku i miała być stała w całym okresie trwania umowy (§ 2 ust. 4 Umowy nr (...)). Odsetki z tytułu zawartej lokaty za cały okres jej trwania wynosiły 1.250 zł, pod warunkiem utrzymania lokaty przez cały okres opisany w pkt 1 (§ 2 ust. 5 Umowy nr (...)). W przypadku braku wpłaty na rachunek wskazany w § 1 pkt 2 w ciągu 3 dni roboczych niniejsza umowa miała wygasnąć (§ 2 ust. 3 Umowy nr (...)).
W § 2 ust. 6 Umowy nr (...) wskazano, ze posiadacz lokaty może w każdym czasie wypowiedzieć niniejszą umowę ze skutkiem natychmiastowym, bez podania przyczyny. W przypadku wypowiedzenia umowy i zerwania lokaty przed terminem określonym w niniejszej umowie zostaną naliczone odsetki w wysokości 1% w skali roku. Odsetki zostaną naliczone proporcjonalnie za każdy dzień trwania lokaty a środki z lokaty wraz z należnymi odsetkami zostaną przelane w ciągu 3 dni roboczych od dnia złożenia pisemnego wypowiedzenia.
W dniu zakończenia lokaty (kapitalizacji odsetek) pobrany zostanie podatek od zysków kapitałowych, zgodnie z obowiązującymi przepisami (§ 2 ust. 7 Umowy nr (...)).
Stosownie do § 2 ust. 8 Umowy nr (...), wypłata zdeponowanych na lokacie środków wraz z należnymi odsetkami (po potrąceniu podatku) nastąpi przelewem w dniu zakończenia lokaty na ten sam rachunek bankowy, z którego został wykonany przelew zasilający lokatę. Wypłata środków nastąpi automatycznie bez konieczności składania dodatkowej dyspozycji.
Zgodnie z § 3 ust. 1 i 2 Umowy nr (...), po spełnieniu warunków określonych w § 1, w ramach promocji B. K. (1) otrzyma przedpłaconą kartę upominkową do sieci sklepów (...) o wartości 1 000 zł (karta ważna jest 24 m-ce we wszystkich sklepach sieci (...) położonych na terytorium Polski). W przypadku zerwania lokaty przed upływem terminu na jaki lokata została zawarta B. K. (1) będzie zobowiązana do zwrotu równowartości otrzymanej karty o której mowa w § 1.
W § 4 ust. 1-3 Umowy nr (...), (...) oświadczył, że nie pobiera żadnych opłat i prowizji w związku z założeniem lokaty o której mowa w niniejszej umowie. Poinformował, że może przekazać informacje stanowiące tajemnicę bankową do instytucji utworzonych na podstawie art. 105 ust. 4 ustawy Prawo bankowe, w związku z art. 105 ust. 4b tej ustawy, o zobowiązaniach powstałych z tytułu umów związanych z wykonywaniem czynności bankowych za pośrednictwem instytucji utworzonych na podstawie art. 105 ust. 4 ustawy Prawo bankowe, w związku z art. 105 ust. 4b tej ustawy, instytucjom finansowym będącym podmiotami zależnymi od banków oraz bezpośrednio lub za pośrednictwem instytucji utworzonych na podstawie art. 105 ust. 4 ustawy Prawo bankowe, w związku z art. 105 ust. 4b tej ustawy, biurom informacji gospodarczej, na warunkach, określonych w ustawie o udostępnianiu informacji gospodarczych. Środki zgromadzone na lokacie podlegają gwarancji Bankowego Funduszu Gwarancyjnego w zakresie przewidzianym w ustawie o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym do łącznej wysokości równowartości w złotych 100 000 EUR (umowa bankowa lokaty terminowej nr (...) z 2 lutego 2018 r., k. 7 wraz z wydrukiem przelewu z rachunku z 5 lutego 2018 r., k. 11).
W tym samym dniu, tj. 2 lutego 2018 r. tożsamą umowę terminowej lokaty oszczędnościowej o nr (...) na kwotę 100.000 zł z (...)S.A. zawarł J. K. (dalej: Umowa nr (...)) (umowa bankowa lokaty terminowej nr (...)z 2 lutego 2018 r., k. 8 wraz z wydrukiem przelewu z rachunku z 5 lutego 2018 r., k. 12).
Umowy zawierały nr KRS firmy (...) S.A., firmową pieczątkę zarówno (...)S.A. Biura w P., jak również pieczątkę firmową J. T. jako (...) S.A. Umowy zawierane były z J. T. – dyrektorem Oddziału (...) S.A. (umowa bankowa lokaty terminowej nr (...) z 2 lutego 2018 r., k. 7; umowa bankowa lokaty terminowej nr (...) z 2 lutego 2018 r., k. 8; umowa bankowa lokaty terminowej nr (...) z 20 lutego 2018 r., k. 9; umowa bankowa lokaty terminowej nr (...) z 20 lutego 2018 r., k. 10; zeznania powódki B. K. (1), protokół k. 653, nagranie 00:09:56-00:11:06 i protokół k. 654, nagranie 00:26:33).
Przed przekazaniem środków na rachunek bankowy wskazany w umowach J. K. sprawdził, iż taki produkt był oferowany na oficjalnej stronie internetowej (...) S.A. (zeznanie powoda J. K., protokół k. 704, nagranie 00:22:22; zeznania powódki B. K. (1), protokół k. 653, nagranie 00:11:51).
W dniu 5 lutego 2018 r. z rachunku bankowego należącego do B. K. (1) i J. K. wykonano dwa przelewy po 100.000 zł każdy, łącznie 200.000 zł na rachunek odbiorcy: (...) S.A. ul. (...) w W. nr (...). Pierwszy przelew na kwotę 100.000 zł wykonany o godzinie 11:46 był zatytułowany (...), J. K.” (wydruk przelewu z rachunku z 5 lutego 2018 r., k. 12), zaś drugi przelew na kwotę 100.000 zł z godziny 11:49 zatytułowano (...) B. K. (2)” (wydruk przelewu z rachunku z 5 lutego 2018 r., k. 11).
Po około dwóch tygodniach poinformowano małżonków, iż jest nowa edycja lokat ( zeznania powódki B. K. (1), protokół k. 653-654, nagranie 00:16:01).
W dniu 20 lutego 2018 r. B. K. (1) podpisała z (...)S.A. kolejną umowę bankowej lokaty terminowej nr (...) (dalej: Umowa nr (...)). Zgodnie z § 1 ust. 1 Umowy nr (...), za pośrednictwem (...) B. K. (1) miała otworzyć w dniu zawarcia umowy lokatę terminową w (...) na kwotę 50.000 zł, na warunkach określonych w umowie. W § 1 ust. 2 Umowy nr (...), B. K. (1) miała dokonać wpłaty kwoty określonej w pkt 1 na wskazany w umowie numer rachunku bankowego nr (...), jako odbiorcę wskazać (...) S.A. z tytułem przelewu (...) B. K. (1)” na kwotę 50.000 zł. Lokata terminowa zawarta została na okres 6-mcy (§ 2 ust. 1 Umowy nr (...)), oprocentowanie lokaty miało wynosić 2,6% w skali roku i miała być stała w całym okresie trwania umowy (§ 2 ust. 4 Umowy nr (...)). Odsetki z tytułu zawartej lokaty za cały okres jej trwania wynosiły 650 zł, pod warunkiem utrzymania lokaty przez cały okres opisany w pkt 1 (§ 2 ust. 5 Umowy nr (...)). W przypadku braku wpłaty na rachunek wskazany w § 1 pkt 2 w ciągu 3 dni roboczych niniejsza umowa miała wygasnąć (§ 2 ust. 3 Umowy nr (...)).
W § 2 ust. 6 Umowy nr (...) wskazano, ze posiadacz lokaty może w każdym czasie wypowiedzieć niniejszą umowę ze skutkiem natychmiastowym, bez podania przyczyny. W przypadku wypowiedzenia umowy i zerwania lokaty przed terminem określonym w niniejszej umowie zostaną naliczone odsetki w wysokości 1% w skali roku. Odsetki zostaną naliczone proporcjonalnie za każdy dzień trwania lokaty a środki z lokaty wraz z należnymi odsetkami zostaną przelane w ciągu 3 dni roboczych od dnia złożenia pisemnego wypowiedzenia.
W dniu zakończenia lokaty (kapitalizacji odsetek) pobrany zostanie podatek od zysków kapitałowych, zgodnie z obowiązującymi przepisami (§ 2 ust. 7 Umowy nr (...)).
Stosownie do § 2 ust. 8 Umowy nr (...), wypłata zdeponowanych na lokacie środków wraz z należnymi odsetkami (po potrąceniu podatku) nastąpi przelewem w dniu zakończenia lokaty na ten sam rachunek bankowy, z którego został wykonany przelew zasilający lokatę. Wypłata środków nastąpi automatycznie bez konieczności składania dodatkowej dyspozycji.
Zgodnie z § 3 ust. 1 i 2 Umowy nr (...), po spełnieniu warunków określonych w § 1, w ramach promocji B. K. (1) otrzyma kupony podarunkowe (...)o łącznej wartości 500 zł ważne do czerwca 2019 r. W przypadku zerwania lokaty przed upływem terminu na jaki lokata została zawarta B. K. (1) będzie zobowiązana do zwrotu równowartości otrzymanych kuponów o której mowa w § 1.
W § 4 ust. 1-3 Umowy nr (...), (...) oświadczył, że nie pobiera żadnych opłat i prowizji w związku z założeniem lokaty o której mowa w niniejszej umowie. Poinformował, że może przekazać informacje stanowiące tajemnicę bankową do instytucji utworzonych na podstawie art. 105 ust. 4 ustawy Prawo bankowe, w związku z art. 105 ust. 4b tej ustawy, o zobowiązaniach powstałych z tytułu umów związanych z wykonywaniem czynności bankowych za pośrednictwem instytucji utworzonych na podstawie art. 105 ust. 4 ustawy Prawo bankowe, w związku z art. 105 ust. 4b tej ustawy, instytucjom finansowym będącym podmiotami zależnymi od banków oraz bezpośrednio lub za pośrednictwem instytucji utworzonych na podstawie art. 105 ust. 4 ustawy Prawo bankowe, w związku z art. 105 ust. 4b tej ustawy, biurom informacji gospodarczej, na warunkach, określonych w ustawie o udostępnianiu informacji gospodarczych. Środki zgromadzone na lokacie podlegają gwarancji Bankowego Funduszu Gwarancyjnego w zakresie przewidzianym w ustawie o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym do łącznej wysokości równowartości w złotych 100 000 EUR (umowa bankowa lokaty terminowej nr (...)z 20 lutego 2018 r., k. 9 wraz z wydrukiem przelewu z rachunku z 21 lutego 2018 r., k. 13)
W tym samym dniu, tj. 20 lutego 2018 r. tożsamą umowę terminowej lokaty oszczędnościowej o nr (...) na kwotę 50.000 zł z(...) S.A. zawarł J. K. (dalej: Umowa nr (...)) (umowa bankowa lokaty terminowej nr (...)z 20 lutego 2018 r., k. 10 wraz z wydrukiem przelewu z rachunku z 21 lutego 2018 r., k. 14)
Umowy – podobnie jak poprzednie – zawierały nr KRS firmy (...) S.A., firmową pieczątkę zarówno (...) S.A. Biura w P., jak również pieczątkę firmową J. T. jako (...) S.A. Umowy zawierane były z J. T. – dyrektorem Oddziału (...) S.A. (umowa bankowa lokaty terminowej nr (...) z 2 lutego 2018 r., k. 7; umowa bankowa lokaty terminowej nr (...) z 2 lutego 2018 r., k. 8; umowa bankowa lokaty terminowej nr (...) z 20 lutego 2018 r., k. 9; umowa bankowa lokaty terminowej nr (...) z 20 lutego 2018 r., k. 10; zeznania powódki B. K. (1), protokół k. 653, nagranie 00:09:56-00:11:06 i protokół k. 654, nagranie 00:26:33).
W dniu 21 lutego 2018 r. z rachunku bankowego należącego do B. K. (1) i J. K. wykonano dwa przelewy po 50.000 zł każdy, łącznie 100.000 zł na rachunek odbiorcy: (...)S.A. ul. (...) w W. nr (...). Pierwszy przelew na kwotę 50.000 zł wykonany o godzinie 11:38 był zatytułowany (...) B. K. (2)” (wydruk przelewu z rachunku z 21 lutego 2018 r., k. 13), zaś drugi przelew na kwotę 50.000 zł z godziny 11:40 zatytułowano (...) J. K.” (wydruk przelewu z rachunku z 21 lutego 2018 r., k. 14).
W marcu 2018 r. małżonkowie otrzymali informację od J. T., iż z przyczyn niezależnych od (...) S.A. nie mogą otrzymać bonów podarunkowych o wartości 1% wpłaconej sumy, jednak mogą otrzymać rekompensatę w wysokości 3.000 zł. W dniu 27 marca 2018 r. z rachunku bankowego (...) S.A. na rachunek bankowy J. K. i B. K. (1) dokonano przelewu kwoty 3.000 zł tytułem bonu premiowego od J. T. (...) S.A. (wydruk przelewu na rachunek z 27 marca 2018 r., k. 15; zeznania powódki B. K. (1), protokół k. 653, nagranie 00:09:56).
Kiedy zbliżał się termin końca lokat B. K. (1) zadzwoniła do J. T., w celu umówienia spotkania, jednak nie mogła się dodzwonić. Z informacji nagranej na sekretarkę w wiadomości głosowej wskazano numer telefonu do kontaktu. B. K. (1) zadzwoniła na nowy numer. Wówczas J. D. – pracownik firmy (...) S.A. poinformował ją, że J. T. dopuścił się oszustwa na rzecz klientów, pobierał środki finansowe na fikcyjne lokaty, do czego przyznał się u pozwanego (zeznania powódki B. K. (1), protokół k. 654, nagranie 00:17:23-00:18:40; zeznania świadka M. F., protokół 673v-674, nagranie 00:08:02 i 00:21:45). Firma (...) S.A. poczyniła kroki prawne – zawiadomiła policję, złożyła zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa (zeznania świadka M. F., protokół 673v, nagranie 00:09:06).
W dniu 18 czerwca 2018 r. (...) S.A. wypowiedział J. T. umowę pośrednictwa finansowego zawartą dnia 15 maja 2018 r. z terminem natychmiastowym w związku z niewywiązywaniem się z przestrzegania procedur wskazanych w § 3 ust. 5 oraz działaniami na szkodę i stratę spółki (...) S.A. oraz dopuszczeniem się fraudów na klientach (wypowiedzenie umowy pośrednictwa finansowego z 18 czerwca 2018 r., k. 558).
W dniu 9 lipca 2018 r. J. K. i B. K. (1), zastępowani przez profesjonalnego pełnomocnika, skierowali do (...)S.A. wypowiedzenie umowy wraz z wezwaniem do zapłaty w którym, na podstawie § 2 ust. 6:
- umowy bankowej lokaty terminowej nr (...) z dnia 20 lutego 2018 r. na kwotę 50.000 zł;
- umowy bankowej lokaty terminowej nr (...) z dnia 2 lutego 2018 r. na kwotę 100.000 zł;
- umowy bankowej lokaty terminowej nr (...) z dnia 2 lutego 2018 r. na kwotę 100.000 zł,
wypowiedzieli ww. umowy ze skutkiem natychmiastowym.
W związku z powyższym wezwali do natychmiastowego zwrotu kwoty 300.000 zł z tytułu zakończenia ww. umów na wskazany w wezwaniu rachunek J. K. i B. K. (1). W piśmie wskazali, że do zawarcia ww. umów doszło w oddziale (...) S.A. w P. w dniach 2 oraz 20 lutego 2018 r., zaś w § 2 ust. 6 umów wskazano, że umowy te można wypowiedzieć w każdym czasie, a środki z lokat zostaną przelane w ciągu 3 dni od dnia złożenia pisemnego wypowiedzenia (wypowiedzenie umowy wraz z wezwaniem do zapłaty z 9 lipca 2018 r., k. 17).
W odpowiedzi (...) S.A. wskazał, że J. T. jako prowadzący działalność gospodarczą agenta pośrednika kredytowego, przyjmując nielegalnie środki pieniężne na prywatny rachunek bankowy pod pozorem zawarcia umowy lokaty terminowej, nie działał i nie mógł działać w imieniu (...), który jako pośrednik kredytowy nie prowadzi i nie może prowadzić działalności w zakresie zakładania lokat bankowych. (...) nie przyjmuje również żadnych środków pieniężnych w celu przekazania ich następnie do banków. Środki wpłacane na rachunek bankowy J. , pod pozorem rzekomo zawieranej lokaty terminowej, były wykorzystywane przez niego do własnych celów. W piśmie wyjaśniono nadto, że wskazany przedsiębiorca był upoważniony do działania jako agent (...) wyłącznie w zakresie czynności pośrednictwa kredytowego w rozumieniu ustawy z dnia 23 marca 2017 r. o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami. Wymienione czynności nie mają nic wspólnego z zawieraniem umów lokat bankowych, o których mowa w art. 5 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe. Zawierając rzekomą umowę lokaty terminowej i przyjmując na tej podstawie środki pieniężne na prywatny rachunek bankowy oraz posługując się bezprawnie znakiem towarowym (...) dla osiągnięcia osobistej korzyści majątkowej, J. T. działał nielegalnie na szkodę zarówno J. K. i B. K. (1), jak i (...). W związku z powyższym (...) rozwiązał z J. T. umowę agencyjną w trybie natychmiastowym oraz bezzwłocznie złożył w Prokuraturze Rejonowej (...) w W. zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przez niego przestępstwa. Nadto poinformowali o możliwości wystąpienia do sądu powszechnego w celu dochodzenia roszczeń nie nieuwzględnionych przez (...) S.A., a także o możliwości wystąpienia do Rzecznika Finansowego z wnioskiem o rozpatrzenie sprawy w przypadku nieuwzględnienia przez (...) S.A. roszczeń wynikających z reklamacji (pismo(...) S.A. z 23 lipca 2018 r., k. 18-19).
W dniu 31 lipca 2019 r. J. T. został oskarżony m. in. że w okresie od 2 lutego 2018 r. do 20 lutego 2018 r. w P., działając w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził J. K. i B. K. (1) do niekorzystnego rozporządzenia mieniem własnym w łącznej kwocie 300.000 zł poprzez wprowadzenie ich w błąd co do zakresu oferty (...) S.A., woli spełnienia świadczenia polegającego na otwarciu lokat terminowych na rachunkach prowadzonych przez (...) S.A. oraz zwrotu zdeponowanych środków wraz z zyskiem i zawarcie umów bankowych lokat terminowych o numerach: (...), (...), (...) i (...), tj. o czyn z art. 286 § 1 k.c. w. zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 12 § 1 k.k. W uzasadnieniu wskazano, że przesłuchany w charakterze podejrzanego J. T. przyznał się do popełnienia zarzucanych mu czynów i złożył obszerne wyjaśnienia, w których potwierdził, że wykorzystał zaufanie klientów do pokrzywdzonej spółki i zawarł z nimi umowy, których zapisy nie znalazły potwierdzenia w rzeczywistości, zaś środki przeznaczył na spłatę swoich zobowiązań, wynikających również z uzależnienia oskarżonego od hazardu (akt oskarżenia z 31 lipca 2019 r., sygn. akt (...), k. 350-360).
Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie złożonych do akt sprawy dokumentów. Sąd w całości dał wiarę dokumentom stanowiącym podstawę ustaleń stanu faktycznego, bowiem żadna ze stron nie kwestionowała ich autentyczności, a Sąd nie miał podstaw do podważenia ich wiarygodności bądź zawartej w nich treści z urzędu. W szczególności Sąd nie odnalazł podstaw do kwestionowania przedłożonych przez stronę powodową wydruków oferty produktowej pozwanego, w tym oferty z czerwca 2018 r. (wydruk oferty online (...) P., k. 684-686; wydruk oferty online (...) S.A. z czerwca 2018 r., k. 680-683 i 687-692).
Nie budziły wątpliwości Sądu zeznania powódki B. K. (1) (protokół k. 652-655, 704) i powoda J. K. (protokół k. 655 i 704), które Sąd uznał za w pełni wiarygodne albowiem były spójne, logiczne, wzajemnie się uzupełniały, jak również znalazły potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie. Oboje potwierdzili, że skontaktowali się z J. T. jako dyrektorem regionalnym (...) S.A. z polecenia pracownika biura pośrednictwa nieruchomości. Podpisali umowy zawierające dane firmy, KRS, firmowe pieczątki, w oficjalnym oddziale firmy w P., zaś przed przekazaniem pieniędzy na konto upewnili się, że na oficjalnej stronie internetowej (...)S.A. znajduje się informacja o oferują produkt w postaci lokat.
Sąd uznał za wiarygodne zeznania świadka R. P. – pracownika (...) S.A. (protokół rozprawy, k. 655-657). Świadek R. P., który od 2004 r. do 2021 r. był Prezesem zarządu (...) S.A. wskazał, że J. T. przyznał się do „naciągania klientów”. Zeznał, że w (...)S.A. zawsze istniały procedury w spółce, ale nie pamiętał jakie. Świadek nie pamiętał jaka była treść strony internetowej firmy, nie wiedział też czy dostępne były lokaty, a drobne zmiany mogły być wykonywane bez decyzji zarządu. Świadek nie pamiętał też jakie były procedury nadzoru nad agentami potwierdzając, że oddział w P. miał kontrole 2 razy w miesiącu, które wykonywał J. D..
Sąd w większości uznał za wiarygodne zeznania świadka M. F. , która w okresie 2014-2020 pracowała u pozwanego na stanowisku dyrektora prawnego (protokół rozprawy k. 673-674). Świadek zeznała, że J. T. był „oszustem i hazardzistą”, była grupa osób poszkodowanych. Świadek w sposób spójny przedstawił sposób nadzorowania nad agentami, zakres wykonywanej przez agenta działalności. Świadek wskazał, że w okresie kiedy pracował (2014-2020) w ofercie (...) znajdowały się trzy rodzaje produktów: kredyty, polisy na życie i produkty TFI. Zeznania, iż nie było w ofercie produktów inwestycyjnych stoją w sprzeczności z materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie, a któremu Sąd przyznał walor wiarygodności, w postaci wydruków z oficjalnej strony internetowej w której wskazano jako produkty oferowane przez (...) lokaty i lokaty bankowe (wydruk oferty online (...) P., k. 684-686; wydruk oferty online (...) S.A. z czerwca 2018 r., k. 680-683 i 687-692).
Niewiele do sprawy wniosły zeznania świadka A. T. – byłego pracownika (...) S.A. (protokół k. 674-674v), który odpowiadał za budowę strony internetowej pozwanego, jednak to dział marketingu odpowiadał za to, co się na niej znajdowało. Świadek nie znał sprawy J. T., nie wiedział na jakiej podstawie pan T. współpracował ze spółką (...), nie miał żadnej wiedzy w zakresie informacji istotnych dla sprawy.
Sąd w części dał wiarę zeznaniom świadka J. D. – wiceprezesa zarządu (...) S.A. w latach 2004-2019 (protokół k. 674v-375v). Świadek potwierdził, że raz na kilka tygodni był w oddziale w P., spotykał się osobiście z agentami, również z J. T.. Rozmowy dotyczyły codziennej obsługi klienta, problemach i wyzwań przed którymi stawali. Nie miała miejsce weryfikacja dokumentów. Dopiero w sytuacji wpłynięcia reklamacji analizowane były dokumenty przedstawiane przez klienta i agenta. Świadek potwierdził, że za treści na stronach internetowych odpowiadał właściciel produktu, marketing i zarząd, jednocześnie wskazując, że „Zarząd nie weryfikował tego, co jest na stronie internetowej” (protokół k. 675, nagranie 00:44:49). Sąd nie uznał za wiarygodne twierdzeń świadka, iż pozwana firma nie oferowała lokat (protokół k. 675, nagranie 00:44:14), albowiem stoją w sprzeczności z materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie, a któremu Sąd przyznał walor wiarygodności, w postaci wydruków z oficjalnej strony internetowej w której wskazano jako produkty oferowane przez (...) lokaty i lokaty bankowe (wydruk oferty online (...) P., k. 684-686; wydruk oferty online (...)S.A. z czerwca 2018 r., k. 680-683 i 687-692).
Sąd w pełni za wiarygodne uznał zeznania świadka D. G. – pracownika pozwanego od lutego 2004 r. do 21 stycznia 2018 r. (protokół k. 675v-676). Świadek potwierdziła podstawy zatrudnienia agentów w firmie. Wskazała, że każdy agent otrzymywał od firmy dwie początki, miał zamawiane wizytówki, teczki i papier firmowy.
Zeznania świadka P. G. pracownika marketingu pozwanego w latach 2016-2020 nie stanowiły podstawy dla ustaleń stanu faktycznego w sprawie (protokół k. 676). Świadek odpowiadał za marketing i finanse jednak zajmował się jedynie nadzorowaniem pionu finansowanego i raportowaniem. Nie brał udziału w kontroli agentów, nie odpowiadał za treści na stronie internetowej spółki.
Zeznania świadka P. S. – szefa działu kadr pozwanego również nie przysłużyły się ustaleniu stanu faktycznego w niniejszej sprawie (protokół k. 676). Świadek nie rekrutował pracowników, jedynie podpisywał z nimi umowy. Nie pamiętał J. T..
Sąd w części dał wiarę zeznaniom świadka D. E. – pracownika pozwanego zajmującego stanowiska projekt menadżera (protokół k. 703-704). Świadek potwierdził, że to on wraz z działem wsparcia sprzedaży decydował co znajduje się na stronie internetowej, a zarząd miał jedynie pośredni wpływ na to, co znajdowało się na stronie internetowej. Świadek wskazał, że na stronie internetowej nigdy nie było informacji ofertowych dotyczących lokat. (...) S.A. jako oferta nie miała produktów takich jak lokaty i inwestycji. Twierdzenia te stoją jednak w sprzeczności z materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie, a któremu Sąd przyznał walor wiarygodności, w postaci wydruków z oficjalnej strony internetowej pozwanego, w której wskazano jako produkty oferowane przez (...) lokaty i lokaty bankowe (wydruk oferty online (...) P., k. 684-686; wydruk oferty online (...) S.A. z czerwca 2018 r., k. 680-683 i 687-692). Świadek podał jednocześnie, że „czysto encyklopedyczne” informacje dotyczące lokat mogły znajdować się na ich stronie internetowej.
Sąd Okręgowy zważył co następuje:
Powództwo zasługiwało na uwzględnienie co do zasady w całości.
W przedmiotowym postępowaniu strona powodowa dochodziła od pozwanej (...)S.A. zapłaty kwoty 300.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 13 lipca 2018 r. do dnia zapłaty. Dochodzona kwota stanowiła środki przekazane przez powodów na podstawie czterech umów terminowych lokat oszczędnościowych zawartych w dniach 2 lutego 2018 r. (nr (...) i nr (...), k. 7-8) i 20 lutego 2018 r. (nr (...) i nr (...), k. 9-10) z (...) S.A. z siedzibą w W., reprezentowaną przez (...) S.A. J. T..
Pozwana stała na stanowisku, iż powództwo jest niezasadne, bowiem nie doszło do skutecznego zawarcia jakiejkolwiek umowy bankowej lokaty terminowej, której stroną jest (...)S.A., gdyż spółka nie posiadała w swojej ofercie produktów w postaci lokat, a J. T. nie był umocowany do zawarcia takich umów na rzecz i w imieniu (...)S.A., zaś – nawet przyjmując że doszło do skutecznego zawarcia umów – pozwana spółka nie ponosi odpowiedzialności za działania J. T., który prowadził własną działalność gospodarczą, środki przyjął na własny rachunek bankowy (nie firmowy), zaś zawarcie przedmiotowych Umów stanowiło eksces mający na celu oszustwo na niekorzyść powodów dokonany przez J. T., za który pozwana spółka nie ponosi odpowiedzialności. Pozwany podkreślił, iż ów eksces był widoczny mając na uwadze, że: na publicznie dostępnych na stronie internetowej informacji wynika, że (...) nie zajmuje się zawieraniem „lokat bankowych”, ani też nie pośredniczy w ich zawarciu, formularz umowy powinien wzbudzić wątpliwości, gdyż „są niechlujne”, nie zawierają logo, w wyraźny sposób odbiegają od typowego standardu umów bankowych, nieprecyzyjnie określono produkt i bank w którym miała być założona lokata, umowy nie zawierają jakiegokolwiek załącznika czy odwołania do regulaminu czy tabeli opłat i prowizji, typowych dla umów rachunków bankowych, dodatkowo powodowie otrzymali płatność 3.000 zł bezpośrednio z rachunku J. T.. Powyższe zdaniem pozwanego świadczyło o tym, że powodowie sami przyczynili się w istotnym stopniu do powstania szkody.
Stosownie do treści art. 429 k.c. kto powierza wykonanie czynności drugiemu, ten jest odpowiedzialny za szkodę wyrządzoną przez sprawcę przy wykonywaniu powierzonej mu czynności, chyba że nie ponosi winy w wyborze albo że wykonanie czynności powierzył osobie, przedsiębiorstwu lub zakładowi, które w zakresie swej działalności zawodowej trudnią się wykonywaniem takich czynności.
Wykładnia pojęcia „przy wykonywaniu powierzonej mu czynności”, w rozumieniu art. 429 k.c., jest determinowana okolicznościami faktycznymi konkretnej sprawy, a w szczególności tym, czy rodzaj czynność, w związku z którą doszło do wyrządzenia szkody, z punktu widzenia poszkodowanego, przy uwzględnieniu należytej jego staranności, daje obiektywne podstawy do przyjęcia przez niego istnienia funkcjonalnego związku tej czynności z czynnościami, które faktycznie wchodziły w zakres czynności powierzonych. Nie bez znaczenia jest tutaj kwalifikacja podmiotowa poszkodowanego, tj. występowanie w charakterze konsumenta, co w odniesieniu do przesłanki winy w wyborze powierzającego ma istotne znaczenie dla oceny, czy powierzający, jako przedsiębiorca o szczególnych kwalifikacjach, należycie sprawdził przymioty podmiotu, któremu powierzył wykonywanie czynności oraz, czy z uwagi na rodzaj powierzonych czynności i w dodatku realizowanych nie jednorazowo, lecz przez dłuższy okres czasu, właściwie nadzorował wykonywanie powierzonych czynności, także z uwagi na to, że drugą stroną czynności zawieranych w wykonaniu czynności powierzonych mogą być konsumenci. Przepis art. 429 k.c. stanowi o odpowiedzialności opartej na domniemaniu winy w wyborze, co oznacza, że ciężar udowodnienia okoliczności obalających to domniemanie, obciąża powierzającego czynność. Jest to odpowiedzialność za własne czyny i za własną winę, dlatego należy odróżnić zawinione działanie lub zaniechanie powierzającego czynności od zawinienia bezpośredniego sprawcy. Nawet skuteczne powierzenie czynności osobie trzeciej, które na podstawie art. 429 k.c. zwalnia od odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez przedsiębiorstwo trudniące się zawodowo wykonywaniem danych czynności, nie wyklucza odpowiedzialności powierzającego za szkodę wyrządzoną jego własnym zaniedbaniem i najczęściej odpowiedzialność ta oparta będzie na podstawie art. 415 k.c. (postanowienie Sądu Najwyższego- Izba Cywilna z 30 października 2019 r., sygn. IV CSK 190/19, Legalis nr 2277389).
J. T., zawierając jako Dyrektor Oddziału (...) S.A. w dniach 2 i 20 lutego 2018 r. z B. K. (1) i J. K. cztery umowy terminowych lokat oszczędnościowych nr (...), nr (...), nr (...) i nr (...) był zarówno agentem (...)S.A. działającym na podstawie licznych upoważnień do wykonywania czynności agencyjnych w imieniu (...) S.A., jak również pracownikiem pozwanego, zatrudnionym na 1/40 etatu. Co istotne, umowy te zostały zawarte przez agenta pozwanego będącego (...) S.A. w P., w jego oficjalnym oddziale (biurze). Umowy zawierają oficjalne pieczątki firmowe pozwanego, jak i samego J. T. jako Dyrektora Oddziału (...). Cała obsługa klientów następowała w oddziale pozwanego w P., a kontakt z klientem przed i po podpisaniu umów odbywał się za pośrednictwem numerów telefonów i e-mail pozwanego. Pozwany wskazywał, iż miały miejsce kontrole agentów, które w okolicznościach niniejszej sprawy dokonywał J. D. – wiceprezes zarządu pozwanego w latach 2004-2019, który spotykał się osobiście z agentami oddziału (...)S.A. w P., również z J. T.. Rozmowy dotyczyły codziennej obsługi klienta, problemów i wyzwań, jednak nie miała miejsca weryfikacja dokumentów. Dopiero w sytuacji wpłynięcia reklamacji analizowane zostały dokumenty (zeznania świadka J. D., protokół k. 675, nagranie 00:37:15). W ocenie Sądu to na pozwanym jako powierzającym – przedsiębiorcy o szczególnych kwalifikacjach, spoczywał obowiązek należytego sprawdzenia J. T., któremu powierzył wykonywanie czynności oraz (przy powierzeniu czynności realizowanych nie jednorazowo, lecz przez dłuższy okres czasu) właściwego nadzorowania wykonywania powierzonych czynności. Powyższe wynika również wprost w postanowień umowy zawartej między pozwanym a J. T., gdzie w § 18 zatytułowanym kontrola wykonania umowy jest opisane prawo pozwanego do przeprowadzenia kontroli działalności agenta, zakres kontroli, obowiązek poddania się agenta czynnościom kontrolnym, jak również kary za odmowę poddania się kontroli (aneks nr 4 do umowy o wspólnym przedsięwzięciu z 4 maja 2009 r., k. 379).W ocenie Sądu pozwany nie prowadził właściwego, pełnego nadzoru nad działaniami swoich agentów, w tym nad działaniami J. T., wykonywanymi w imieniu i na rzecz (...) S.A., które to kontrole pozwoliłyby na weryfikację zawieranych przez niego umów z klientami. Prowadzony nadzór był wybiórczy, polegał jedynie na rozmowach z agentami, bez weryfikacji dokumentów, umów zawieranych z klientami, jak również braku jakiejkolwiek kontroli nad korespondencją, w tym mailową z klientami (zeznania świadka J. D., protokół k. 675, nagranie 00:37:15).
Mając powyższe na względzie, w ocenie Sądu należało uznać, iż z uwagi na rodzaj powierzonych czynności i w dodatku realizowanych nie jednorazowo, lecz przez dłuższy okres czasu, pozwany nie zwolnił się z odpowiedzialności wynikającej z art. 429 k.c., albowiem – mimo powierzenia wykonywania czynności profesjonaliście w osobie agenta J. T. – pozwany w sposób nieprawidłowy nadzorował wykonywanie powierzonych ww. agentowi czynności.
Pozwany w toku postępowania starał się wykazać, iż nie odpowiada za zawarcie z powodami przez swojego agenta – J. T. umów lokat oszczędnościowych, gdyż taki produkt nie znajdował i nadal nie znajduje się w ofercie produktowej (...), tym samym J. T. nie był w ogóle uprawniony do zawierania takich umów w imieniu i na rzecz pozwanego. Świadkowie M. F. – dyrektor prawny pozwanego w latach 2014-2020 (protokół rozprawy k. 673-674) oraz D. E. – projekt menadżer odpowiedzialny za stronę internetową pozwanego (protokół k. 703-704) wskazywali, że w ofercie produktowej (...) S.A. nie było produktów inwestycyjnych i lokat, jednak R. P., będący Prezesem zarządu (...) S.A. w latach 2004-2021 nie pamiętał jaka była treść strony internetowej w dacie zawierania przedmiotowych Umów i zasłaniał się niepamięcią odnośnie tego czy dostępne były lokaty. Z kolei świadek J. D. – wiceprezes zarządu pozwanego w latach 2004-2019 wskazał, że pozwany oferował produkty oszczędnościowe (zeznania świadka J. D., protokół k. 675, nagranie 00:43:43), a w ocenie Sądu lokata bankowa stanowi produkt oszczędnościowy, zaś potwierdzenie tej informacji powodowie otrzymali wyszukując wiadomości na oficjalnej stronie internetowej pozwanego. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika natomiast, że jeszcze w czerwcu 2018 r. na oficjalnych stronach internetowych pozwanego oraz oddziału w P. widniały informacje o oferowanych produktach, w tym lokatach (wydruk oferty online (...) P., k. 684-686; wydruk oferty online (...) S.A. z czerwca 2018 r., k. 680-683 i 687-692). W toku postępowania strona pozwana skutecznie nie zakwestionowała prawdziwości przedstawionych przez stronę powodową wydruków oferty (...) S.A. zawierających informacje o produktach w postaci lokat. Co prawda pozwany do odpowiedzi na pozew załączył wydruk ze strony internetowej (...) S.A., jednak nie wiadomo jakiego okresu dotyczy wydruk, gdyż widnieją tam dwie daty 27 marca 2018 r. i 16 marca 2018 r., które zdaniem Sądu (mając na uwadze standardową budowę stron internetowych) nie stanowią ani daty wyświetlenia strony, ani daty wydruku oferty ze strony internetowej (wydruk ze strony internetowej (...)S.A., k. 362). Sąd zauważa bowiem, że na wydrukach przedłożonych przez stronę powodową widnieje zarówno data, jak i godzina wydruku oferty ze strony internetowej pozwanego, tym samym jednoznacznie można określić w jakim dniu nastąpił wydruk (wydruk oferty online (...) P., k. 684-686; wydruk oferty online (...) S.A. z czerwca 2018 r., k. 680-683 i 687-692). Zdaniem Sądu, pozwany nie podołał skutecznemu zakwestionowaniu przedłożonych przez powodów wydruków oferty ze strony internetowej pozwanego, które potwierdzają że w okresie zawierania przez powodów umów lokat terminowych w ofercie pozwanego na jego oficjalnej stronie internetowej widniały lokaty.
W ocenie Sądu nawet jeśli faktycznie pozwany nie oferował produktów w postaci lokat bankowych czy lokat oszczędnościowych, to informacje w tym zakresie umieszczone na oficjalnej stronie internetowej mogły wprowadzić klientów w błąd, a z pewnością stanowiły informację, która w dacie zawierania przedmiotowych Umów upewniła powodów, iż takie produkty oferowane są przez (...)S.A., co potwierdza treść zeznań powodów (zeznanie powoda J. K., protokół k. 704, nagranie 00:22:22; zeznania powódki B. K. (1), protokół k. 653, nagranie 00:11:51).
Na marginesie należy wskazać, iż strona pozwana załączyła szereg upoważnień zawartych z J. T., które miały wykazać zakres czynności do jakich wykonywania upoważniony był J. T.. Zwrócić jednak należy uwagę na fakt, że powodowie nie mieli dostępu do umów zawieranych pomiędzy pozwanym a J. T. i nie mieli możliwości zweryfikować czy (...) S.A. był czy też nie upoważniony do zawierania umów bankowych lokat terminowych z klientami. Co istotne, strona pozwana w toku niniejszego postępowania skutecznie nie wykazała, aby na stronie internetowej pozwanego w okresie zawierania z powodami Umów lokat terminowych nie była zamieszczona oferta produktowa w postaci lokat. Z przedłożonych przez stronę powodową wydruków z oficjalnej strony internetowej pozwanego z czerwca 2018 r. wskazano jako produkty oferowane przez (...) lokaty i lokaty bankowe (wydruk oferty online (...) P., k. 684-686; wydruk oferty online (...) S.A. z czerwca 2018 r., k. 680-683 i 687-692). Ponownie na podkreślenie zasługuje, że to pozwany powierzył J. T. czynności wchodzące z zakres ich czynności, realizowane nie jednorazowo, lecz przez dłuższy okres czasu, i to pozwany niewłaściwie nadzorował wykonywanie powierzonych agentowi czynności. Tym samym pozwany nie zwolnił się z odpowiedzialności wynikającej z art. 429 k.c.
Zdaniem Sądu niezasadne są zarzuty formułowane przez pozwanego względem powodów, iż powodowie przyczynili się do powstania szkody, gdyż formularz umowy już „na pierwszy rzut oka” dawał podstawy do stwierdzenia, iż nie jest to standardowy formularz umowy zawieranej przy tego typu produktach, tym samym powinni już wówczas powziąć wątpliwość co do zawieranych umów. W ocenie Sądu nie można wymagać od powodów będących konsumentami, którzy pierwszy raz korzystali z tego typu produktów finansowych, aby byli w stanie ocenić standardy formularza umów poddając w wątpliwość sposób ich sformułowania, brak załączników oraz uznać czy odbiegają one, czy też nie od standardu umów bankowych. Nie należy bowiem zapominać, iż powodowie zawierali Umowy nie z bankiem, a z pośrednikiem, którego poleciła im zaufana osoba. Umowa co prawda nie zawierała loga firmy, jednak zawarcie loga w umowie nie jest obowiązkiem wynikającym z żadnych przepisów prawa. Umowa zawiera prawidłowe i pełnie oznaczenie pozwanego (nazwę firmy z siedzibą, adres, NIP, wartość kapitału zakładowego, nr KRS), jak również podpisy zostały opatrzone oficjalnymi pieczątkami firmowymi. Umowy zawierane były z Dyrektorem Oddziału, co również upewniło powodów co do rzetelności oferowanego produktu. Okoliczność, że powodowie otrzymali przelew w kwocie 3.000 zł z rachunku bankowego J. T. a nie od (...)S.A., w ocenie Sądu, mogła nie wzbudzić wątpliwości powodów, gdyż to właśnie J. T. był osobą podpisującą umowy z powodami, zaś w tytule przelewu znalazła się nazwa (...) S.A. bon premiowy od J. T. (k. 15).
Obecnie przyjmuje się, że konsument to osoba dobrze poinformowana, uważna i działająca racjonalnie, a więc dbającej o własne interesy. W ocenie Sądu powodowie byli właśnie takimi konsumentami, którzy udali się do poleconej osoby, świadczącej usługi doradztwa finansowego, będącego oficjalnym agentem (...) S.A., tytułującym się mianem Dyrektora Oddziału, podpisali umowy w oddziale firmy, a przelewu środków dokonali po tym, jak upewnili się, że na oficjalnych stronach internetowych pozwanego informacja o takich właśnie produktach się znajduje. Przewidywany w Umowach zysk z lokat nie był też nieracjonalny czy też istotnie odbiegający od standardów rynkowych. Co więcej, lokaty bankowe czy lokaty oszczędnościowe nie są powszechnie uznawane za produkt ryzykowny, przy którym należy liczyć się z ewentualną utratą środków.
Przeciwko J. T. toczy się postępowanie karne w toku którego przyznał się do popełnienia zarzucanych mu czynów, w tym doprowadzenia J. K. i B. K. (1) do niekorzystnego rozporządzenia mieniem własnym w łącznej kwocie 300.000 zł poprzez wprowadzenie ich w błąd co do zakresu oferty (...) S.A., woli spełnienia świadczenia polegającego na otwarciu lokat terminowych na rachunkach prowadzonych przez (...) S.A. oraz zwrotu zdeponowanych środków wraz z zyskiem i zawarcie umów bankowych lokat terminowych o numerach: (...), (...), (...) i (...). W toku postępowania prowadzonego pod sygn. akt(...) J. T. potwierdził, że wykorzystał zaufanie klientów do pokrzywdzonej spółki i zawarł z nimi umowy, których zapisy nie znalazły potwierdzenia w rzeczywistości, zaś środki przeznaczył na spłatę swoich zobowiązań, wynikających również z uzależnienia oskarżonego od hazardu (akt oskarżenia z 31 lipca 2019 r., sygn. akt (...), k. 350-360).
W powyższych okolicznościach Sąd uznał, iż powództwo było zasadne i zasługiwało na uwzględnienie w całości co do kwoty 300.000 zł, dlatego też w pkt I wyroku zasądził od (...)S.A. z siedzibą w W. na rzecz B. K. (1) i J. K. kwotę 300.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 13 lipca 2018 r. do dnia zapłaty.
Sąd oddalił roszczenie strony powodowej o zasądzenie ww. kwoty „solidarnie na rzecz B. K. (1) i J. K.”, albowiem powodom pozostającym we wspólności małżeńskiej ustawowej przysługuje do majątku nią objętego współwłasność (wspólność) łączna, ale nie solidarność (pkt II wyroku).
Podstawę orzeczenia o odsetkach stanowił przepis art. 481 § 1 k.c. Datę początkową płatności odsetek Sąd przyjął zgodnie z żądaniem pozwu tj. 13 lipca 2018 r., mając na uwadze, iż wypowiedzenie umowy wraz z wezwaniem do zapłaty zostało skierowane do pozwanego pismem z dnia 9 lipca 2018 r., a więc po tym dniu roszczenie stało się wymagalne. Nadto strona pozwana nie kwestionowała wprost daty początkowej naliczania odsetek wskazanej przez stronę powodową.
Zgodnie z art. 108 § 1 k.c. sąd rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym postępowanie w instancji. Podstawę rozstrzygnięcia o kosztach procesu w niniejszej sprawie stanowi przepis art. 98 § 1 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).
W niniejszej sprawie Sąd w myśl przepisu art. 108 § 1 zd. 2 k.p.c. rozstrzygnął jedynie o zasadach ponoszenia kosztów procesu ustalając, że powodowie wygrali proces w 100% i pozostawił rozliczenie kosztów postępowania referendarzowi sądowemu po uprawomocnieniu się niniejszego wyroku, o czym orzekł w punkcie III wyroku.
Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł jak w wyroku.
Sędzia Ewa Ligoń-Krawczyk