Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 lipca 2023 r.

Sąd Okręgowy w Krakowie, I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia SO Agnieszka Włodyga

Protokolant: Małgorzata Wałęga

po rozpoznaniu w dniu 28 czerwca 2023 r. w Krakowie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank (...) S.A. w W.

przeciwko S. K., (...) sp. z o.o. w W., A. K.

o zapłatę

I.  zasądza pozwanych S. K., (...) sp. z o.o. w W. i A. K. na rzecz strony powodowej (...) Bank (...) S.A. w W. kwotę 322.243,06 (...) z odsetkami umownymi w wysokości odsetek ustawowych powiększonych o 10 punktów procentowych, nie większych niż stopa odsetek maksymalnych za opóźnienie, od kwoty 272.245,77 (...) od dnia 10 września 2019 r. do dnia zapłaty

z tym zastrzeżeniem, że solidarna odpowiedzialność pozwanych (...) sp. z o.o. w W. i A. K. ograniczona jest do przedmiotów stanowiących zabezpieczenie wierzytelności strony powodowej, tj. nieruchomości lokalowych położonych w K., dla których Sąd Rejonowy dla Krakowa Podgórza w Krakowie prowadzi księgi wieczyste nr (...), oraz że spełnienie świadczenia przez pozwanego S. K. zwalnia pozostałych pozwanych (odpowiedzialność in solidum dłużnika osobistego i rzeczowych);

II.  zasądza od każdego z pozwanych, tj. od S. K., (...) sp. z o.o. w W. i A. K. na rzecz strony powodowej kwoty po 24.930 zł., z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia prawomocności wyroku do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Sygn. akt I C 218/20

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 5 lipca 2023 r.

Strona powodowa (...) Bank (...) S.A. w W. w pozwie skierowanym przeciwko S. K., (...) sp. z o.o. w W., A. K. wniosła o zasądzenie od pozwanych na rzecz strony powodowej kwoty 322.243,06 (...) wraz z odsetkami umownymi od dnia 10 września 2019 r. do dnia zapłaty od kwoty 272.245,77 (...) wg stopy równej stopie odsetek ustawowych powiększonych o 10 punktów procentowych, ale nie większych niż stopa odsetek maksymalnych za opóźnienie, z tym że odpowiedzialność pozwanych (...) sp. z o.o. i A. K. ograniczona jest do przedmiotów stanowiących zabezpieczenie wierzytelności strony powodowej tj. nieruchomości położnych w K. dla których Sąd Rejonowy dla Krakowa Podgórza w Krakowie, IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgi wieczyste o nr (...).7, (...), oraz że spełnienie świadczenia przez S. K. zwalnia pozostałych (odpowiedzialność in solidum).

Strona powodowa wniosła też o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego w częściach po 1/3 od pozwanego S. K. i w 2/3 solidarnie od pozostałych pozwanych (k. 169/2).

Na uzasadnienie strona powodowa wskazała, że w dniu 30 czerwca 2006 r. zawarła z pozwanym S. K. umowę kredytu, zmienioną aneksem z dnia 12 czerwca 2007 r. Na zabezpieczenie wierzytelności wynikającej z umowy została ustanowiona hipoteka umowna kaucyjna do kwoty 725.820 (...) na nieruchomościach lokalowych położonych w K. przy ul. (...)/M2, M4, M5. Po kilku zmianach właścicieli, nieruchomości te są własnością spółki (...) sp. z o.o. i A. K.. Ponieważ zobowiązania z umowy nie były przez głównego kredytobiorcę regulowane w terminach bank wypowiedział umowę, informując o tym dłużników i wzywając do zapłaty. Na potwierdzenie wysokości zadłużenia sporządzony został wyciąg z ksiąg banku z dnia 10 września 2019 r.

Pozwana A. K. , w odpowiedzi na pozew i późniejszych pismach (k. 107) wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów postępowania. Wskazała, że podstawą odpowiedzialności pozwanej jest wierzytelność hipoteczna. Pozwana jest współwłaścicielką nieruchomości dla których prowadzone są księgi wieczyste (...). Na wskazanych nieruchomościach ustanowiona została hipoteka umowna łączna w kwocie 725.820 (...) na zabezpieczenie kredytu udzielonego dłużnikowi osobistemu. Przepis art. 73 u.k.w.h. umożliwia właścicielowi nieruchomości, który nie jest dłużnikiem osobistym podnieść dwa rodzaje zarzutów – zarzuty przysługujące dłużnikowi osobistemu i zarzuty przysługujące właścicielowi wobec wierzyciela. Pozwana podniosła zarzuty przysługujące dłużnikowi osobistemu: brak udowodnienia żądania pozwu, w tym przekazania środków kredytobiorcy, niewykazanie zasady i wysokości dochodzonego roszczenia, w tym brak dowodów świadczących jaką kwotę uiścił na rzecz banku S. K.. Pozwana podniosła zarzuty przysługujące jej jako dłużnikowi rzeczowemu: brak doręczenia jej wypowiedzenia umowy, brak pełnomocnictw pod wypowiedzeniem umowy dla osób na nim podpisanych, brak doręczenia jej wyciągu z ksiąg banku. Pozwana wskazała, że ewentualna odpowiedzialność dłużników rzeczowych powinna być określona jako solidarna. Następnie, pozwana (k. 147/2) podniosła zarzut nieważności umowy kredytowej z uwagi na abuzywność postanowień § 2 ust. 2 umowy i § 6 ust. 1 umowy. Zarzut ten uzasadniła wywodem pisma z dnia 2 grudnia 2020 r. (k. 149). W piśmie wskazała, m. in., że jako była żona pozwanego S. K. musi sobie radzić z następstwami działalności byłego męża, który występuje obecnie w 67 podmiotach gospodarczych, a historycznie występował w 131 podmiotach gospodarczych. Pozwana mieszka w i użytkuje nieruchomości wskazane w pozwie. Pozwana wskazała, że S. K. zawarł umowę objętą przedmiotem sporu, w zakresie niezwiązanym ze swoją działalnością gospodarczą i zawodową. Działał jako konsument. Postanowienia umowy nie były indywidualnie uzgadniane, prawa i obowiązki kredytobiorcy określone zostały w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszającymi interesy kredytobiorcy.

W piśmie z dnia 30 grudnia 2020 r. (k. 169) strona powodowa podtrzymała wcześniej zajęte stanowisko procesowe. Wskazała m.in., że strony zawarły umowę kredytu denominowanego. Wypłata kredytu nastąpiła w dniu 6 lipca 2006 r. w walucie kredytu tj. (...). Już w 2006 roku kredytobiorca część rat uiszczał bezpośrednio w (...). Wypowiedzenie umowy nastąpiło po wcześniejszych wezwaniach do zapłaty. Zostały zachowane wszystkie wymogi do wypowiedzenia umowy, z art. 75 C pr. bankowego.

Pozwany S. K. i pozwana spółka (...) sp. z o.o. w W. z odpowiedzi na pozew (k. 510 i k. 525) wnieśli o oddalenie powództwa w całości i zasadzenie kosztów postępowania, odrębnie na rzecz każdego z pozwanych. Podnieśli, że powodowy Bank nie przedstawił dowodu na fakt istnienia rzekomej należności dochodzonej pozwem, ani jej wysokości. Nie wykazał, że doszło do skutecznego wypowiedzenia umowy kredytu z dnia 30 czerwca 2006 r. Następnie, podnieśli zarzut nieważności umowy kredytu ze względu na abuzywność postanowień umowy, podnieśli, że pozwany podpisując umowę nie był świadomy ryzyka walutowego, że umowa ma zapisy abuzywne, że jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. Postanowienia umowy nie były indywidualnie negocjowanie. Wskazali, że nie wyrażają zgody na kontynuowanie obowiązywania umowy.

Po zwróceniu uwagi przez przewodniczącego składu orzekającego, podczas rozprawy w dniu 25 maja 2022 r. na możliwość rozpoznania sprawy przy przyjęciu że umowa jest ważna (jak twierdzi powodowy Bank) lub że umowa jest nieważna (co podnieśli pozwani), ze zwróceniem uwagi na wyrok SA w Krakowie z dnia 21luty 2022 r., sygn. akt I ACa 587/20 i uzasadnienie wyroku; w piśmie z dnia 6 lipca 2022 r. (k. 556) strona powodowa podtrzymała żądanie pozwu, w brzmieniu, jak pierwotnie, podnosząc, że umowa kredytu jest ważna. Pozwany S. K. zawierając umowę nie posiadał statusu konsumenta. Nie korzystał z któregoś z kredytowanych mieszkań celem zaspakajania własnych potrzeb mieszkaniowych.

Pozwani w pismach z dnia 16 października 2022 r. (k. 596) i 26 października 2022 r. (k. 600) podtrzymali wcześniej zajęte stanowiska procesowe.

W piśmie z dnia 29 grudnia 2022 r. (k. 603) strona powodowa zmieniła powództwo w ten sposób, że obok dotychczas zgłoszonego żądania pozwu wniosła roszczenie ewentualne o zasądzenie od pozwanego S. K. na rzecz strony powodowej kwoty 1.970.430,04 zł. z odsetkami ustawowymi za opóźnienie:

- od kwoty 1.161.285,92 zł. tytułem zwrotu kwoty wypłaconej na rzecz pozwanego w ramach wykonania umowy kredytu od dnia następnego po doręczeniu pozwanemu odpisu pisma z dnia 29 grudnia 2022 r.

- kwoty 809.144,12 zł. tytułem zwrotu bezpodstawnego wzbogacenia w postaci równowartości kosztu korzystania przez pozwanego z kwoty kapitału kredytu w okresie od dnia 6 lipca 2006 r. do dnia złożenia pisma z dnia 29 grudnia 2022 r. od dnia następnego po doręczeniu pozwanemu odpisu pisma z dnia 29 grudnia 2022 r.

Strona powodowa wskazała, że roszczenie ewentualne sformułowane zostało w oparciu o przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu, na wypadek przyjęcia, że kwestionowana umowa jest nieważna. Kwota 1.161.285,92 zł. stanowi równowartość kwoty 483.880 (...).

Do zmodyfikowanego żądania pozwu, pozwani odnieśli się w pismach z dnia 4 kwietnia 2023 r. (k. 649) i z dnia 6 kwietnia 2023 r. (k. 651) wskazując, w oparciu o orzecznictwo i poglądy doktryny, że żądanie ewentualne pozwu nie ma podstaw faktycznych ani prawnych. Kwestionując też wysokość dochodzonych roszczeń.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 30 czerwca 2006 r. S. K., zameldowany w K. przy ul. (...), zawarł z (...) Bank (...) S.A. w W. umowę kredytu. Zgodnie z umową:

- kwota i waluta kredytu wypłacone jednorazowo wynosiła 334.450 (...), a ostateczny termin wypłaty kredytu 5 sierpnia 2008 r.

- okres kredytowania wynosił 300 miesięcy, ostateczny termin spłaty kredytu to 4 sierpnia 2031 r.

- oprocentowanie kredytu ustalono na zmienne – 2,52 % w stosunku rocznym. Marża Banku zawarta w oprocentowaniu kredytu 1%

- system spłaty kredytu określono jako raty malejące

- cel kredytu: refinansowanie zobowiązań kredytowych oraz remont mieszkań

- jako nieruchomości stanowiące przedmiot hipoteki wskazano: własność do lokali S. K. i M. K. przy ul. (...) ( (...)), własność lokalu S. K. przy ul. (...)/M2 ( (...)) i M3 ( (...)). Procentowy udział wysokości kredytu w stosunku do wartości nieruchomości 93 %

- wysokość hipoteki kaucyjnej ustalono na 501.675 (...) na zabezpieczenie kredytu, odsetek oraz kosztów – hipoteka łączna umowna na nieruchomościach określonych wyżej

- jako inne sposoby zabezpieczenia wskazano: cesję prawa z polisy ubezpieczenia, weksel in blanco, pełnomocnictwo do rachunku w banku, poręczenie wekslowe M. K.

- kredyt miał być wypłacony na sześć rachunków bankowych prowadzonych na nazwisko S. kwiecień, wymienionych w umowie, pod warunkiem m.in. przedłożenia wniosku o wykreślenie hipoteki wpisanej na mieszkaniu przy ul. (...)

- wysokość stropy procentowej dla kredytu przeterminowanego ustalono jako stopę odsetek ustawowych powiększonych o 10 punktów procentowych

- w drugiej części zatytułowanej „warunki kredytu” w kolejnych paragrafach określono ogólne kwestie dot. umowy, w tym w § 9 postanowienia dot. braku spłaty kredytu – brak terminowej spłaty raty w pełnej wysokości powoduje uznanie niespłaconej raty lub jej części za zadłużenie przeterminowane od której należy się oprocentowanie jak dal zadłużenia przeterminowanego, a w § 13 postanowienia dot. wypowiedzenia umowy – bank ma prawo wypowiedzieć umowę z zachowaniem 30-dniowego terminu wypowiedzenia m.in. w przypadku opóźnienia w spłacie kredytu lub odsetek przekraczającego 2 miesiące.

S. K., m.in., w dniu 1 marca 2007 r. złożył w (...) Bank (...) S.A. wniosek o kredyt w kwocie 376.000 zł. w walucie (...) wskazując jako cel kredytu: remont/modernizację/adaptację lokalu mieszkalnego przez firmę budowlaną. Jako zabezpieczenie wskazał lokale mieszkalne przy ul. (...) – do czasu wykreślenia hipoteki z k.w. O. (...). Wskazał, że mieszkanie przy ul. (...) jest do użytku własnego a przy ul. (...) do wynajęcia.

W dniu 12 czerwca 2007 r. strony zawarły aneks do umowy z dnia 30 czerwca 2006 r. w którym wskazano, że pozostająca do spłaty kwota należności głównej stanowiąca zobowiązanie z umowy kredytu wynosi 323.301,70 (...). Bank na wniosek kredytobiorcy podwyższa kredyt o 149.430 (...).

- kwota kredytu po zmianie została określona na kwotę 483.880 (...). Wypłata jednorazowo do dnia 12 września 2007 r.

- zabezpieczenie kredytu to hipoteki na nieruchomościach lokalowych S. K. o nr (...), (...), (...). Procentowy udział wysokości kredytu w stosunku do wartości nieruchomości to 100 %

- hipoteka kaucyjna na nieruchomościach wyżej opisanych została określona na kwotę 725.820 (...)

Od 1 sierpnia 2004 r. w (...) Bank (...) S.A. obowiązywał regulamin kredytu mieszkaniowego i konsolidacyjnego (...) Bank (...) S.A.

(dow. umowa kredytu z dnia 30 czerwca 2006 r., k. 19, aneks nr (...) do umowy, k. 26, regulamin, k. 260 wniosek o kredyt konsolidacyjny z dnia 1 marca 2007 r., k. 577)

Wypłata kredytu miała nastąpić zgodnie z dyspozycją pozwanego z dnia 6 lipca 2006 r., - 334.450 (...), jednorazowo, po kursie 2, (...), na rachunki S. K.:

- spłata kredytu w (...) S.A. – 127.689,94 zł.

- całkowita spłata kredytu w (...) Bank S.A. – 81.988,93 zł.

- całkowita spłata kredytu w (...) Bank S.A. – 508.238,77 zł.

- spłata limitu w koncie osobistym w Banku (...) S.A. – 10.000 zł.

- spłata limitu w koncie osobistym w (...) Bank (...) S.A. – 30.000 zł.

- wypłata kredytu mieszkaniowego, środki przeznaczone na remont w (...) Bank (...) S.A. – 29.475,52 (...) (środki z nadwyżki po zrealizowaniu wszystkich dyspozycji wypłaty zgodnie z umową miały zostać przekazane na konto pozwanego w banku)

Wypłata kwoty z poszerzenia kredytu – 149.430 (...), zgodnie z dyspozycją kredytobiorcy z dnia 13 czerwca 2007 r., miała nastąpić, jednorazowo, po kursie 2,2583, na rachunki:

- całkowita spłata pożyczki ekspresowej w Banku (...) S.A. – 69.438,01 zł.

- całkowita spłata zadłużenia karty kredytowej w (...) Handlowy S.A. – 48.000 zł.

- kredyt mieszkaniowy przeznaczony na remont mieszkań (pozostała kwota) (...) Bank (...) S.A. – 93.623,69 (...)

S. K. początkowo uiszczał raty kredytu zgodnie z umową. Zaprzestał spłacania rat w 2017/2018 roku. Wyciąg z ksiąg z banku sporządzony został na podstawie dokumentów bankowych.

(dow. zlecenie wypłaty z dnia 6 lipca 2006 r., k. 338; zlecenie wypłaty z dnia 13 czerwca 2007 r., k. 340; wyciąg z rachunku bankowego pozwanego, k. 268, zestawienie należności i zaległości kapitałowych z kalkulacją odsetek za zwłokę, k. 329)

Pismem z dnia 5 grudnia 2017 r. bank wezwał S. K. (na adres ul. (...) K.) do zapłaty zaległości w ratach, m. in. kapitału przeterminowanego w wysokości 4.906,67 (...).

Pismem z dnia 17 kwietnia 2018 r. skierowanym do kredytobiorcy S. K. (na adres Ł., ul. (...)) bank wypowiedział umowę kredytu z dnia 17 kwietnia 2018 r. wskazując, że opóźnienie w spłacie kredytu i odsetek przekracza 2 miesiące oraz wskazując, że wypowiedzenie następuje z zachowaniem procedury z art. 75C pr. bankowego. Wypowiedzenie nastąpiło z zachowaniem 30-dniowego terminu wypowiedzenia, który liczony od dnia 25 kwietnia 2018 r. upływa z dniem 24 maja 2018 r. Na dzień sporządzenia wypowiedzenia w księgach banku figuruje zadłużenie:

- kapitał niewymagalny – 260.818,70 (...)

- kapitał wymagalny – 11.427,07 (...)

- niewymagalne odsetki umowne – 24,53 (...)

- wymagalne odsetki umowne – 418,65 (...)

- odsetki za opóźnienie (naliczone od wymagalnego kapitału wg stopy karnej określonej w umowie kredytu) – 452,16 (...)

O wypowiedzeniu umowy, pismem z dnia 19 lipca 2018 r. bank poinformował A. K. (na adres K., ul. (...), ul. (...) i ul. (...)), wskazując na hipoteki ustanowione na zabezpieczenie kredytu na mieszkaniach nr (...) i wzywając do zapłaty wymagalnego zadłużenia, które na dzień 19 lipca 2018 r., wynosi 279.233,04 (...), w tym wymagalny kapitał – 272.245,77 (...).

Pismem z dnia 7 czerwca 2019 r. bank wystąpił do (...) sp. z o.o. (na adres: ul. (...), K.) z pismem informującym o wypowiedzeniu umowy i z wezwaniem do zapłaty łącznie kwoty 312.322,87 (...), w tym należność główna (kapitał) 272.245,77 (...), w związku z hipotekami zabezpieczającymi kredyt na nieruchomościach przy ul. (...). Do pisma załączono odpis pisma z dnia 17 kwietnia 2018 r. o wypowiedzeniu umowy.

(dow. wezwanie do zapłaty z dnia 5 grudnia 2017 r., k. 423; wypowiedzenie umowy kredytu z dnia 17 kwietna 2018 r., k. 28, pismo do A. K., k. 30, 32, 34, pismo do (...) sp. z o.o. z dnia 7 czerwca 2019 r., k. 36)

Zgodnie z wyciągiem z ksiąg banku z dnia 10 września 2019 r. zobowiązanie dłużnika S. K. z umowy z dnia 30 czerwca 2006 r. na datę sporządzenia wyciągu wynosi 322.243,06 (...), w tym:

- 272.245,77 (...) należność główna (kapitał)

- 512,74 (...) odsetki umowne naliczone w sposób i terminach określonych w wyciągu

- 49.484,55 (...) odsetki umowne podwyższone (karne) za opóźnienie w zapłacie naliczone w sposób i terminach określonych w wyciągu

W wyciągu wskazano, że od należności głównej (kapitału) bankowi przysługują od dnia 19 września 2019 r. do dnia zapłaty dalsze odsetki umowne podwyższone (karne) liczone wg stopy 14 % w skali roku.

Dokumenty podpisywane były przez osoby posiadające do tego pełnomocnictwa: R. B., B. J., M. P., M. S..

(dow. wyciąg z ksiąg banku z dnia 10 września 2019 r., k. 39, pełnomocnictwa dla R. B., B. J., k. 41 i 42 i M. P., k. 445, M. S., k. 446)

S. K. od 2001 roku prowadził działalność gospodarczą pod firmą (...). W ramach działalności zajmował się m. in. kupnem i sprzedażą nieruchomości na własny rachunek, wynajem i zarządzenia nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi, pośrednictwo w obrocie nieruchomościami, zarządzenie nieruchomościami wykonywane na zlecenie. W roku 2006 prowadził rozległą działalność gospodarczą. W tym czasie zawierał szereg umów kredytowych, zawsze na swoją osobę tj. jako osoba fizyczna. Pozwany kupował mieszkania na potrzeby inwestycyjne oraz mieszkaniowe dla siebie. Jako przedsiębiorca nie zajmował się takimi rzeczami jak pertraktowanie warunków konkretnych umów. Pracownik pozwanego zgłaszał do banku potrzebę wzięcia kredytu i czekał na najbardziej korzystną ofertę. Działalność gospodarcza prowadzona przez pozwanego była opłacalna do 2017 roku, później pojawiły się problemy, a w chwili obecnej pozwany określa siebie jako bankruta. W 2018 roku pozwany wyjechał do Tajlandii.

Przed zawarciem umowy było kilka spotkań, głównie aby sprawdzić zdolność kredytową pozwanego, jego firmy. Z bankiem nie dało się negocjować poza takimi kwestiami jak odsetki czy okres na jaki udzielany jest kredyt. Wg pozwanego z bankami się nie dyskutowało, a bank zatrudniający szereg prawników, pilnował aby umowy były dobrze przygotowywane. Nie było mowy o ryzyku kursowym, a tylko że taka umowa jest opłacalna – będą niższe raty. W dacie zawarcia umowy pozwany zarabiał w walutach(...), (...), (...), (...). Wypłata środków z umowy była w PLN i w takiej walucie pozwany uiszczał raty. Jako, że posiadał na koncie franki szwajcarskie, bank mógł sobie coś pobrać w tej walucie. Sam kredyt przeznaczony był, m. in. na nieruchomości przy ul. (...). W jednym z mieszkań pozwany nawet przez pewien okres czasu mieszkał, pozostałe były wynajmowane.

A. K. i S. K. pozostawali w związku małżeńskim. Obecnie są po rozwodzie. A. K. mieszka w jednym z mieszkań przy ul. (...)/M4. Spółka (...) sp. z o.o. nr KRS (...), została założona celem m.in. zarządzania nieruchomościami, w tym położonymi przy ul. (...). Sama spółka została założona gdy S. K. wyjeżdżał z Polski, po to aby za niego zajmowała się określonymi sprawami pod jego nieobecność. Jej prezesem jest S. K..

Podczas rozprawy w dniu 25 maja 2022 r., pozwany S. K., po pouczeniach, oświadczył, że podtrzymuje zarzut nieważności umowy, wniósł o nieważnienie umowy.

(dow. dane z KRS, k. 516, zeznania pozwanego S. K., k. 546, oświadczenie pozwanego, k. 546, informacja z (...), k. 581)

S. K. składał szereg wniosków o kredyty i zawarł szereg umów, w tym kredytowych. Wierzyciele pozwanego kierują swoje roszczenia przeciwko dłużnikowi na drogę sądową. Przed tut. Wydziałem toczyły/toczą się sprawy cywile z udziałem m.in. S. K..

S. K., m.in., w dniu 10 sierpnia 2007 r. złożył w (...) Bank (...) S.A. wniosek o kredyt w kwocie w walucie (...), na zakup nieruchomości (340.000 zł.) i remont nieruchomości (150.000 zł.) położonej w K..

W dniu 11 września 2007 r. zawarł z (...) Bank (...) S.A. umowę kredytu na kwotę 154.160 (...) wskazując jako cel kredytu: zakup nieruchomości na rynku wtórnym oraz jej remont. Umowa dotyczyła nabycia prawa własności spółdzielczego lokalu mieszkalnego/domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, położonego w K. gm. W.. Roszczeń ze wskazanej umowy strona powodowa dochodzi m. in. od pozwanego S. K. w sprawie o sygn. akt. I C 1441/23.

(dow. dokumenty w aktach I C 1441/23, umowa, k. 17, wniosek o kredyt, k. 163)

W księdze wieczystej nr (...) prowadzonej dla lokalu mieszkalnego położonego w K. przy ul. (...)/M2 o pow. 79 m.kw. w dziale II jako właściciel ujawnieni są A. K. w 1/2 części, S. K. w 49/100 części i (...) sp. z o.o. w 1/100 części. W dziale IV wpisanych jest osiem hipotek, z pozycją pierwszą hipoteka umowna łączna kaucyjna na rzecz (...) Bank (...) S.A. na kwotę 725.820 (...).

W księdze wieczystej (...) prowadzonej dla lokalu mieszkalnego położonego w K. przy ul. (...)/M4 o pow. 84 m.kw. w dziale II jako właściciel ujawnieni są A. K. w 1/2 części, S. K. w 49/100 części i (...) sp. z o.o. w 1/100 części. W dziale IV wpisanych jest dziesięć hipotek, z pozycją pierwszą hipoteka umowna łączna kaucyjna na rzecz (...) Bank (...) S.A. na kwotę 725.820 (...).

W księdze wieczystej nr (...) prowadzonej dla lokalu mieszkalnego położonego w K. przy ul. (...)/M5 o pow. 27,8 m.kw. w dziale II jako właściciel ujawnieni są A. K. w 1/2 części, S. K. w 49/100 części i (...) sp. z o.o. w 1/100 części. W dziale IV wpisanych jest dziewięć hipotek, z pozycją pierwszą hipoteka umowna łączna kaucyjna na rzecz (...) Bank (...) S.A. na kwotę 725.820 (...).

(dow. wydruki z ksiąg wieczystych w aktach sprawy, dane z wyszukiwarki ksiąg wieczystych na stronie www.ms.gov.pl)

Stan faktyczny sprawy ustalono w oparciu o dowody z dokumentów, których prawdziwości strony nie kwestionowały i których prawdziwość w ocenie sadu nie budziła wątpliwości.

Odnośnie zeznań złożonych przez świadków B. B. (k. 488) i A. P. (1) (k. 493) wskazać należy, że świadkowie – pracownicy pozwanego Banku w dacie zawarcia spornych umów – nie pamiętali ani pozwanego S. K., ani żadnych szczegółów wiążących się z kwestionowaną w sprawie umową. Opisali szczegółowo procedury obowiązujące w banku a dotyczące umów denominowanych, które w ofercie miał bank, ze zwróceniem uwagi na zmieniające się przepisy czy procedury w trakcie wykonywania umów. Co do zasady, fakty wskazane przez świadków zasługują na wiarę, z tym że są nieprzydatne do poczynienia ustaleń koniecznych dla wydania rozstrzygnięcia w sprawie.

Zeznania złożone przez pozwanego S. K., zasługują na wiarę. Zwrócić należy uwagę, że pozwany z uwagi na upływ czasu od zawarcia umowy, fakt, że wszystkimi kwestiami wiążącymi się z zawarcie umowy zajmował się jego pracownik, a nie on osobiście nie potrafił udzielić odpowiedzi na istotne w sprawie kwestie. Przyznał fakt zawarcia umowy, fakt zaprzestania spłacania rat i powód takiej sytuacji. Pozwany słuchany był zdalnie, poinformowany o możliwości dodatkowego złożenia zeznań, bezpośrednio przed sądem, a to wobec jego powrotu do Polski i przebywania w K., co było okolicznością notoryjną dla sądu, wobec aktywnego udziału pozwanego i innych procesach toczących się przed tut. Sądem pozwany nie stawił się. Pozwana A. K. nie stawiła się celem złożenia zeznań.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo co do zasady zasługiwało na uwzględnienie. Strona powodowa domagała się zapłaty kwot przez nią wskazanych w pozwie głównym i ewentualnym, a swe roszczenia wywiodła z umowy kredytu zawartej z pozwanym S. K. w dniu 12 czerwca 2007 r. zmienionej aneksem z dnia 12 czerwca 2007 r. Pozew wniosła nie tylko przeciwko kredytobiorcy – dłużnikowi osobistemu, ale i podmiotom, które na skutek zbycia udziałów w zabezpieczonych hipotekami nieruchomościach, obecnie są współwłaścicielami obciążonych nieruchomości – A. P. (2) – (...) sp. z o.o. w W..

Dłużnik osobisty, nie zaprzeczył, że zaprzestał uiszczania rat kredytu w 2017 roku. Stąd w pierwszej kolejność należało udzielić odpowiedzi czy umowa zawarta przez strony jest ważna (wówczas na uwzględnienie zasługiwało roszczenie zgłoszone jako główne) czy też jest nieważna i to ze skutkiem ex tunc wobec abuzywnych zapisów umowy czy obciążenia wszystkimi ryzykami kursowymi, zmiany oprocentowania kredytobiorcy (wówczas na uwzględnienie zasługiwało roszczenie zgłoszone jako ewentualne).

Warunkiem udzielenia dłużnikowi osobistemu ochrony jako konsumentowi, było wykazanie, że pozwany S. K. zawierając umowę w dniu 30 czerwca 2006 r. działał jako konsument. Zgodnie z art. 22 ¹ k.c. za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Czynność konsumenta, która pozwala uzyskać taki status podmiotowy, nie może być związana bezpośrednio z działalnością gospodarczą lub zawodową. Kryterium to oznacza, że status konsumenta nie podlega ocenie in abstracto, lecz w relacji do konkretnej czynności prawnej. Jeśli dany podmiot nie prowadzi w ogóle działalności gospodarczej, omawiana przesłanka negatywna nie zachodzi. Jeżeli natomiast osoba pretendująca w kontekście określonej czynności do miana konsumenta prowadzi działalność gospodarczą lub zawodową, należy ustalić charakter konkretnej czynności. Pomocne w tej kwestii może być rozpoznanie, czy dana czynność jest typowa dla prowadzonej przez daną osobę działalności gospodarczej, co często wynika z danych zamieszczonych w ewidencji działalności gospodarczej. Analiza, czy zachodzi bezpośredni związek danej czynności prawnej dokonywanej przez osobę fizyczną z działalnością gospodarczą, powinna być dokonywana w odniesieniu do określonych okoliczności sprawy. Dotyczy to w szczególności przypadków, gdy dana czynność częściowo jest związana z działalnością gospodarczą lub zawodową określonej osoby fizycznej, a w pozostałej części nie ma takiego charakteru. Dla potrzeb omawianej interpretacji należy wykluczyć możliwość równoczesnego przypisania przeciwstawnego charakteru analizowanej czynności prawnej (oceny dwutorowej). Jeśli nierozerwalnym skutkiem czynności jest osiągnięcie zarówno celu związanego bezpośrednio z prowadzoną działalnością gospodarczą lub zawodową, jak i celu niezwiązanego z taką działalnością, związek takiej czynności – choć tylko w pewnym zakresie, ale o charakterze bezpośrednim z prowadzoną działalnością gospodarczą lub zawodową – przesądza o braku znamion obrotu konsumenckiego.

Z ustaleń stanu faktycznego wynika, że pozwany S. K. prowadził szeroko zakroją działalność gospodarczą. Z wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej RP (k. 581) wynika, że w okresie od 31 marca 2021 r. do 31 grudnia 2017 r. pod nazwą S. K. Przedsiębiorstwo (...) zajmował się m.in. kupnem i sprzedażą nieruchomości na własny rachunek, wynajmem i zarządzaniem nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi, zarządzaniem nieruchomościami. Samą działalność prowadził pod adresem K. ul. (...) (dane adresowe z umowy o kredyt z dnia 30 czerwca 2006 r.) i w N. ul. (...). W dacie zawarcia umowy wskazał, że jest zameldowany w K. przy ul. (...). Kwestiami z zawarciem umowy zajmował się pracownik zatrudniony przez pozwanego. Nie wynika z materiału dowodowego aby zawarcie umowy czy rok później aneksu do umowy wiązało się z zaspakajaniem potrzeb mieszkaniowych kredytobiorcy, wiązało się z zaspakajaniem potrzeb prywatnych niezwiązanych z działalnością zawodową czy gospodarczą prowadzoną przez pozwanego. Sam cel kredytu: refinansowanie zobowiązań kredytowych oraz remont mieszkań i faktyczne przeznaczenie uzyskanych z kredytu środków w żadne sposób nie świadczy o tym aby umowa miała charakter konsumencki. Środki z umowy zostały przeznaczone na: spłatę kredytu w (...) S.A. – 127.689,94 zł., całkowitą spłatę kredytu w (...) Bank S.A. – 81.988,93 zł., całkowitą spłatę kredytu w (...) Bank S.A. – 508.238,77 zł., spłatę limitu w koncie osobistym w Banku (...) S.A. – 10.000 zł., spłatę limitu w koncie osobistym w (...) Bank (...) S.A. – 30.000 zł. Pozostałe środki miały zostać przeznaczone na remont i pozostać na koncie pozwanego w (...) Bank (...) S.A. – 29.475,52 (...) (środki z nadwyżki po zrealizowaniu wszystkich dyspozycji wypłaty zgodnie z umową miały zostać przekazane na konto pozwanego w banku). Wypłata kwoty z poszerzenia kredytu – 149.430 (...), została przeznaczona na całkowitą spłatę pożyczki ekspresowej w Banku (...) S.A. – 69.438,01 zł., całkowitą spłatę zadłużenia karty kredytowej w (...) Handlowy S.A. – 48.000 zł. i pozostała kwota miała pozostać w (...) Bank (...) S.A. – 93.623,69 (...) z przeznaczeniem na remont mieszkań. Nawet przy uwzględnieniu, że z kwot kredytu pewna część została przeznaczona na nabycie czy remont mieszkań przy ul. (...) to nie wynika z ustaleń staniu faktycznego, aby pozwany kupił i remontował trzy mieszkania w celach prywatnych, w celach zaspakajania potrzeb rodziny. W ocenie sądu, z całokształtu okoliczności faktycznych wynika, że mieszkania te zostały nabyte w cellach związanych z działalnością gospodarczą prowadzoną przez pozwanego tj. celem ich wynajmu. To, że w późniejszym czasie w mieszkaniu zamieszkał pozwany sam, czy z żoną, a obecnie mieszka w jednym z mieszkań była żona, która uzyskała udział w lokalach nie zmienia okoliczności, że zawierając umowę pozwany nie posiadał statusu konsumenta. Dodać też trzeba, że wg pozwanej – byłej żony S. K. było on w przeszłości zaangażowany w działalności ponad 100 podmiotów. Pozwany składając zeznania oświadczył, że w dacie zawarcia umowy osiągał dochody nie tylko w PLN ale i w euro, (...), USD. Nie było to też jedyny taki kredyt przez niego zawarty. Pozwany miał wobec tego wiedzę o tym, że kursy walut mogą ulegać wahaniom.

Konkludując, pozwany S. K. zawierając umowę w dniu 30 czerwca 2006 r. i aneks do umowy w dniu 12 czerwca 2007 r. nie posiadał statusu konsumenta i nie może oczekiwać ochrony jaką przepisy prawa krajowego (art. 385 ¹ k.c.) czy unijnego (dyrektywa Rady 93/13/EWG z 5.04.1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich) przyznają konsumentom.

W efekcie, co do zasady rozważenia wymaga roszczenie zgłoszone przez stronę powodową jako główne. Pozwani, zarówno dłużnik osobisty jak i dłużnicy rzeczowi, w oparciu o dyspozycję art. 73 ustawy o księgach wieczystych i hipotece podnieśli zarzuty do pozwu, przede wszystkim niewykazania zasadności żądania pozwu, wypowiedzenia umowy, wysokości kwoty dochodzonej pozwem … Żaden z zarzutów nie zasługiwał na uwzględnienie. Powodowy Bank wykazał, że łączyła go umowa o kredyt zawarta ze S. K.. Bank ze swej strony wywiązał się z umowy, tj. wypłacił kapitał kredytu, wskazany w umowie w walucie (...), w walucie PLN, przeliczając wypłacane jednorazowo kwoty, w dniu 6 lipca 2006 r. po kursie (...) 2, (...) i w dniu 13 czerwca 2007 r. po kurcie (...) 2, (...). Dłużnik osobisty uiszczał raty kredytu do 2017 roku, nie kwestionując swojego zobowiązania wobec banku. W 2017 roku zaprzestał spłat, nie reagował na wezwania do zapłaty, osobiście potwierdził otrzymanie dokumentu – wezwanie do zapłaty z dnia 5 grudnia 2017 r. (k. 425), wypowiedzenia umowy kredytu. Wypowiedzenie umowy kredytu wysłane do pozwanego zostało odebrane przez dorosłego domownika – M. M. (k. 29). Informację o wypowiedzeniu umowy wraz z wezwaniem do zapłaty zadłużenia powodowy Bank wysłał oddzielnie do każdego z dłużników rzeczowych – art. 78 ustawy o księgach wieczystych i hipotece. Strona powodowa przedłożyła do kat pełnomocnictwa upoważniające podpisane pod poszczególnymi dokumentami osoby do reprezentowania banku w zakresie dokonywanych czynności. Wysokość zadłużenia wynika z ksiąg bankowych, wyciągów z rachunków bankowych, w analogiczny sposób została zaprezentowana w kolejnych pismach, wysyłanych do dłużników. Procedura przewidziana w umowie i przepisach ustawy prawo bankowe – art. 75 c została przez kredytujący bank zachowana.

Powództwo główne, zasługiwało więc w całości na uwzględnienie. Pozwany S. K. – jako dłużnik osobisty ponosi odpowiedzialność całym swoim majątkiem za zobowiązanie wynikające z umowy, której nie wykonał zgodnie z jej postanowieniami, zaś pozwana A. P. (2) – (...) sp. z o.o. – jako dłużnicy rzeczowi ponoszą odpowiedzialność do wysokości udziałów posiadających w nieruchomościach lokalowych obciążonych hipotekami umownymi kaucyjnymi w kwocie 725.820 (...). (zob. art. 65 ustawy o księgach wieczystych i hipotece).

Odsetki tytułem opóźnienia w płatności zasądzono, zgodnie z żądaniem pozwu, tj. od daty wymagalności roszczeń wynikających z umowy.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. i art. 105 k.p.c. Od pozwanych na rzecz strony powodowej zasądzono koszty postępowania obejmujące dwie pozycje: opłatę sądową od pozwu – 63.988 zł. i wynagrodzenie pełnomocnika procesowego strony powodowej w taryfowej wysokości – 10.800 zł. Koszty zasądzono od każdego z pozwanych w części po 1/3 tj. po 24.930 zł., biorąc pod uwagę, że każdy z pozwanych podjął własną obronę podnosząc zarzuty co do żądań pozwu, działając we własnym imieniu i własnym interesie. Brak podstaw do obciążania jednego z pozwanych kosztami postępowania spowodowanymi czynnościami procesowymi podjętymi przez innych pozwanych.