Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 sierpnia 2023 r.

Sąd Rejonowy w Piszu I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: sędzia Anna Lisowska

Protokolant: st. sekr. sąd. Judyta Masłowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 lipca 2023 roku

sprawy z powództwa (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W.

przeciwko B. K.

o zapłatę

o r z e k a:

Zasądza od pozwanego B. K. na rzecz powoda (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. kwotę 7 000 zł (siedem tysięcy złotych) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 12.04.2023r. do dnia zapłaty.

Zasądza od pozwanego B. K. na rzecz powoda (...) Sp. z o.o. kwotę 400 zł (czterysta złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Sygn. akt I C 222/23

UZASADNIENIE

(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. wystąpiła z pozwem przeciwko B. K. o zapłatę kwoty 7 000 złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 12 kwietnia 2023 roku do dnia zapłaty. Nadto powódka wniosła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powódka wskazała, że w dniu 2 marca 2023 roku strony zawarły – za pośrednictwem platformy internetowej (...) – umowę o świadczenie usług pośrednictwa kredytowego (zwana „Umową Ramową”), której skutkiem miało być uzyskanie przez pozwanego środków finansowych z tytułu udzielonego mu kredytu lub pożyczki pieniężnej. Usługa pośrednictwa kredytowego polegała na podjęciu przez powódkę we własnym imieniu wszelkich czynności faktycznych lub prawnych związanych z przygotowaniem i oferowaniem kredytu lub pożyczki pieniężnej. Zgodnie z zapisami § 3 ww. umowy ramowej, pozwany zobowiązany był do zapłaty na rzecz powódki wynagrodzenia za usługę w wysokości 19% brutto liczonych od wartości finansowania uzyskanego przez pozwanego przy zaangażowaniu powódki. Prawo do tego wynagrodzenia powódka nabywała wyłącznie wtedy, gdy bank lub instytucja finansująca udzieli pozwanemu kredytu lub pożyczki pieniężnej.

Powódka wskazała, że niezwłocznie po zawarciu ww. umowy, wykonała na rzecz pozwanego szereg czynności mających na celu poprawę zdolności kredytowej pozwanego, takich jak m.in. usunięcie negatywnych wpisów z rejestru BIK i innych rejestrów prowadzonych przez instytucje finansowe. W tym celu powódka przygotowała i przesłała pozwanemu wnioski zawierające zlecenie usunięcia zapytań kredytowych i wszystkich informacji dotyczących udzielonych pozwanemu pożyczek parabankowych, z wyszczególnieniem instytucji, do których wnioski te powinny skierowane. Dzięki tym działaniom powódki, zdolność kredytowa pozwanego uległa poprawie. Po wykonaniu ww. czynności przygotowawczych, które były niezbędne, w dniu 28 marca 2023 roku powódka skierowała pozwanego do oddziału Banku (...) w O.. W banku tym pozwany uzyskał pożyczkę na łączną kwotę 90 501,83 złoty.

Wobec powyższego, w związku ze zrealizowaniem przez powódkę usług pośrednictwa kredytowego zgodnie z zapisami Umowy Ramowej, czego skutkiem było uzyskanie przez pozwanego środków finansowych z tytułu udzielonej mu pożyczki, strony zawarły w dniu 31 marca 2023 roku – również za pośrednictwem platformy internetowej (...) – umowę o świadczenie usług pośrednictwa kredytowego (zwaną „Umową”), zastępującą zapisy Umowy Ramowej, zgodnie z którą wysokość należnego powódce wynagrodzenia określono ostatecznie na kwotę 9 000 złotych. Tego samego dnia powódka wystawiła fakturę VAT nr (...) na kwotę 9 000 złotych określając termin płatności na dzień 11 kwietnia 2023 roku. Pozwany odebrał i podpisał ww. fakturę, tym samym zaakceptował wskazaną w niej należność i termin zapłaty. Z uwagi na brak wpłaty, w dniu 17 kwietnia 2023 roku powódka skierowała do pozwanego drogą elektroniczną przedsądowe wezwanie do zapłaty. W dniu 19 kwietnia 2023 roku pozwany wpłacił na rachunek bankowy powódki kwotę 2 000 złotych tytułem częściowej zapłaty za ww. fakturę. Do dnia dzisiejszego pozostała część w kwocie 7 000 złotych nie została przez pozwanego zapłacona.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 10 maja 2023 roku wydanym w niniejszej sprawie, Sąd Rejonowy w Piszu uwzględnił żądanie pozwu w całości.

Pozwany B. K. wniósł sprzeciw od wydanego nakazu zapłaty zaskarżając go w całości. Wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie na jego rzecz od powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych. Pozwany przyznał, że strony łączyła ww. Umowa Ramowa z dnia 2 marca 2023 roku. Podniósł natomiast, że powódka nie wywiązała się z umowy, a pożyczkę w Banku (...) na kwotę 90 501,83 złoty pozwany uzyskał wyłącznie dzięki własnemu działaniu. Pozwany porozmawiał ze swoim pracodawcą i wynegocjował podwyżkę. Dzięki temu miał już zdolność kredytową i sam udał się do Banku (...), gdzie pozytywnie zweryfikowano jego zdolność kredytową i przyznano mu pożyczkę. O fakcie tym pozwany poinformował powódkę i na jej prośbę wysłał powódce umowę kredytową. Próbował jeszcze skontaktować się z powódką telefonicznie, jednak bezskutecznie. Następnie powódka wystawiła fakturę i wezwała pozwanego do zapłaty kwoty 9 000 złotych. Początkowo pozwany nie opłacał faktury uznając, iż powódka nie podjęła żadnych działań w celu uzyskania przez pozwanego ww. pożyczki. Nie mniej jednak, otrzymawszy od powódki telefon z informacją, że w przypadku braku zapłaty sprawa zostanie skierowana na drogę sądową, pod wpływem silnego stresu pozwany postanowił opłacić chociaż część faktury. Następnie pozwany otrzymał elektroniczne wezwanie do zapłaty pozostałej należności. Wtedy postanowił sprawdzić w internecie informacje o powódce. Okazało się, że powódka oszukała nie tylko pozwanego, ale i wiele innych osób starających się o pożyczkę.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 2 marca 2023 roku pomiędzy (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. (pośrednik), a B. K. (klient) została zawarta – za pośrednictwem środków porozumiewania się na odległość – umowa o świadczenie usług pośrednictwa kredytowego.

Przedmiotem umowy było świadczenie przez pośrednika we własnym imieniu na rzecz klienta usług pośrednictwa kredytowego, których skutkiem miało być uzyskanie przez klienta środków finansowych z tytułu udzielonego mu kredytu lub pożyczki pieniężnej (§ 1 ust. 1 umowy).

Strony zgodnie oświadczyły, że w wykonaniu ww. umowy, o ile co innego nie wynika z treści podjętych czynności lub udzielonych pośrednikowi przez klienta pełnomocnictw, pośrednik nie jest upoważniony do składania w imieniu klienta jakichkolwiek oświadczeń woli lub wiedzy wobec podmiotów trzecich (§ 1 ust. 3 umowy).

Za wykonanie czynności skutkujących uzyskaniem przez klienta kredytu lub pożyczki, klient zobowiązał się zapłacić pośrednikowi wynagrodzenie w wysokości 19% brutto liczone od wartości finansowania uzyskanego przez klienta przy zaangażowaniu pośrednika (§ 3 ust. 1 umowy).

Wynagrodzenie powyższe miało być zapłacone przez klienta także w przypadku, gdy po dokonaniu analizy sytuacji finansowej klienta, pośrednik wskaże klientowi adres placówki/oddziału banku lub instytucji finansującej, w której klient może otrzymać finansowanie o charakterze kredytowym i takowe tam faktycznie uzyska (§ 3 ust. 2 umowy).

(okoliczności bezsporne, dowód: umowa k. 15-20)

Z ramienia spółki (...), powyższa sprawa B. K. prowadzona była przez P. R. (dalej: doradca).

B. K. poinformował doradcę o wysokości swojego co miesięcznego dochodu i podał inne informacje, które pozwoliły na dokonanie oceny jego zdolności finansowej.

Następnie doradca podjął czynności mające na celu poprawę zdolności kredytowej klienta, poprzez m.in. usunięcie negatywnych wpisów z raportu BIK i z rejestrów prowadzonych przez instytucje parabankowe. W tym celu doradca przygotował i przesłał pozwanemu wnioski - z wyszczególnieniem instytucji, do których wnioski te powinny być skierowane - zawierające w swojej treści zlecenie usunięcia zapytań kredytowych i wszystkich informacji dotyczących udzielonych pozwanemu kredytów/pożyczek oraz oświadczenie klienta o cofnięciu zgody na przetwarzanie i udostępnianie danych po wygaśnięciu zobowiązania.

Po wykonaniu powyższych czynności, w dniu 28 marca 2023 roku doradca skierował B. K. do oddziału Banku (...). Bank ten pozytywnie zweryfikował jego zdolność kredytową i udzielił mu pożyczki w wysokości 90 501,83 złoty. B. K. poinformował o tym fakcie doradcę.

(dowód: wydruk korespondencji mailowej k. 85-95; wydruk wiadomości prowadzonych przez strony za pośrednictwem komunikatora WhatssApp k. 40-44 i 96-98; zeznania świadka P. R. k. 130v; zeznania świadka S. H. k. 131; zeznania pozwanego k. 131v-132v)

Wobec powyższego, w związku ze zrealizowaniem przez spółkę (...) usług pośrednictwa kredytowego zgodnie z zapisami umowy z dnia 2 marca 2023 roku, w dniu 31 marca 2023 roku pomiędzy spółką (...), a B. K. zawarta została – również za pośrednictwem środków porozumiewania się na odległość – umowa o świadczenie usług pośrednictwa kredytowego (zastępująca zapisy umowy z dnia 2 marca 2023 roku), zgodnie z którą wysokość należnego spółce (...) wynagrodzenia określono ostatecznie na kwotę 9 000 złotych.

Tego samego dnia spółka (...) wystawiła fakturę VAT nr (...) na kwotę 9 000 złotych określając termin płatności na dzień 11 kwietnia 2023 roku. Pozwany odebrał i podpisał ww. fakturę.

Z uwagi na brak wpłaty, w dniu 17 kwietnia 2023 roku spółka (...) skierowała do B. K. drogą elektroniczną przedsądowe wezwanie do zapłaty. W dniu 19 kwietnia 2023 roku B. K. dokonał częściowej zapłaty w kwocie 2 000 złotych uznając, iż jest to kwota adekwatna do wykonanych przez spółkę (...) czynności pośrednictwa. Do dnia dzisiejszego nie zapłacił pozostałej części wynagrodzenia.

(okoliczności bezsporne, dowód: umowa z 31.03.2023r. k. 21v-26; faktura k. 21; wezwanie do zapłaty k. 27-28; potwierdzenie przelewu k. 29; zeznania pozwanego k. 131v-132)

Sąd zważył co następuje:

Stan faktyczny sprawy Sąd ustalił na podstawie przedłożonych przez strony dokumentów, wydruków korespondencji e-mail i rozmów prowadzonych za pośrednictwem komunikatora Whatss’App, zeznań świadków P. R. i S. H., jak również na podstawie dowodu z przesłuchania pozwanego.

Materiał dowodowy w postaci dokumentów, w szczególności w postaci zawartej umowy oraz wydruków korespondencji e-mail i Whatss’App nie budził wątpliwości Sądu co do swojej wiarygodności, jak też nie był kwestionowany przez strony postępowania.

Zeznania przesłuchanych świadków Sąd uznał za wiarygodne, albowiem były spójne i logiczne, wzajemnie się uzupełniały, jak też korespondowały ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, w szczególności z treścią wspomnianej wyżej korespondencji prowadzonej między stronami drogą e-mailową i poprzez Whatss’App.

Pozwany przyznał w swoich zeznaniach, że informował powódkę o wysokości osiąganych dochodów. Tym samym za całkowicie chybiony uznać należało zarzut pozwanego, iż powódka nie zbadała jego zdolności finansowej.

Pozwany nie udowodnił, że uzyskał pożyczkę w Banku (...) wyłącznie dzięki swoim staraniom, w szczególności dzięki uzyskaniu podwyżki wynagrodzenia za pracę. Tymczasem załączone do akt sprawy wydruki korespondencji e-mailowej i Whatss’App potwierdzają aktywną rolę powódki w procesie ubiegania się pozwanego o pożyczkę. Z wydruków tych wprost wynika, że pozwany pozostawał w bieżącym kontakcie z przedstawicielem powódki, wykonywał zlecone przez niego czynności mające na celu polepszenie zdolności kredytowej pozwanego i występował do wskazanych przez niego banków i instytucji parabankowych z wnioskami o udzielnie kredytu/pożyczki. Z korespondencji Whatss’App jednoznacznie wynika, że w dniu 28 marca 2023 roku przedstawiciel powódki skierował pozwanego do oddziału Banku (...). Bank ten, jak bezspornie ustalono, pozytywnie zweryfikował zdolność finansową pozwanego i udzielił mu pożyczki w wysokości 90 501,83 zł.

Z uwagi na powyższe, zdaniem Sądu zgromadzony w sprawie materiał dowody wykazał, że pozwany uzyskał ww. pożyczkę korzystając z usług powódki.

Łącząca strony umowa obejmowała obowiązek zapłaty przez pozwanego wynagrodzenia na rzecz powódki. Istota sporu sprowadzała się do oceny, czy powódce należne jest wynagrodzenie w żądanej przez nią wysokości 9 000 zł. Zdaniem pozwanego, wpłacona przez niego na rzecz powódki kwota 2 000 zł jest w pełni adekwatna do wykonanych przez powódkę czynności.

Zaznaczyć należy, że zawarta przez strony umowa w jasny i przejrzysty sposób określała wysokość należnego powódce wynagrodzenia za wykonanie czynności, w wyniku których pozwany uzyska kredyt lub pożyczkę (19% od wartości przyznanego pozwanemu finansowania). Przed podpisaniem umowy pozwany miał możliwość zapoznania się z treścią umowy i regulaminem świadczenia usług pośrednictwa przez powódkę. Zawarł umowę w ramach swobody kontraktowej. Podpisując umowę, zaakceptował jej warunki. Niezapoznanie się z umową przez pozwanego przy jej podpisywaniu nie ma żadnego wpływu na związanie jej treścią. Na marginesie zauważyć należy, że nie może być mowy o wprowadzeniu pozwanego w błąd co do treści dokumentu w sytuacji, gdy umowa w skonstruowana została w zwięzły, jasny i przejrzysty sposób.

Przechodząc do oceny charakteru prawnego łączącej strony umowy wskazać należy, że brak jest podstaw do automatycznego kwalifikowania umowy pośrednictwa kredytowego jako umowy rezultatu, bądź też umowy starannego działania. W każdym przypadku o charakterze umowy powinna decydować jej treść wykładana z uwzględnieniem art. 65 § 2 k.c. W niniejszej sprawie strony umówiły się na „świadczenie usług pośrednictwa kredytowego, których celem jest uzyskanie przez klienta kredytu lub pożyczki pieniężnej”. Tak określony przedmiot umowy kwalifikuje ją, w ocenie Sądu, właśnie jako umowę o świadczenie usług, do której na mocy art. 750 k.c. znajdują zastosowanie przepisy o umowie zlecenia. Umowa o świadczenie usług pośrednictwa kredytowego to umowa, która nie jest uregulowana przepisami szczególnymi, a podlega ogólnej zasadzie prawa cywilnego – tj. zasadzie swobody kontraktowania. W doktrynie wskazuje się, że przykładami umów, do których przepis art. 750 k.c. może mieć zastosowanie są m.in. umowy pośrednictwa, chyba że ich konstrukcja uzasadnia zastosowanie w drodze analogii przepisów o agencji (K. Kopaczyńska – Pieczniak. Komentarz do art. 750 k.c. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania – część szczególna pod red. A. Kidyby, LEX 2014). W niniejszej sprawie konstrukcja zawartej umowy nie pozwala na przyjęcie tego typu wniosków.

Umowa o świadczenie usług ma charakter umowy starannego działania, co oznacza, że wynagrodzenie należne jest stronie już za samo jej działanie ukierunkowane na uzyskanie kredytu. Umowa ta opiera się na wzajemnej współpracy stron. W związku z powyższym brak było podstaw do uznania, że z uwagi na rodzaj podjętych czynności powódce nie należało się wynagrodzenie za wykonaną pracę.

Podstawę żądania wynagrodzenia za czynności podjęte przez powódkę stanowił § 3 zawartej umowy z dnia 31 marca 2023 roku, będący konsekwencją zapisu § 3 umowy z dnia 2 marca 2023 roku.

Zwrócić należy uwagę, że działalność w zakresie pośrednictwa finansowego jako działalność przedsiębiorcy powinna być opłacalna dla tego podmiotu, ale nie może też naruszać rażąco interesów klienta. Poszczególne czynności z zakresu tego pośrednictwa powinny być wycenione realnie oraz pozostawać w związku z rynkowymi cenami tego typu usług. Wysokość wynagrodzenia pośrednika finansowego powinna uwzględniać interesy obu stron i być adekwatna w stosunku do wykonanej pracy.

Sąd, po analizie czynności podejmowanych przez powódkę, doszedł w wniosku, że dochowała ona należytej staranności w wykonaniu umowy i dochodzona kwota, stanowiąca wynagrodzenie za te czynności, nie może zostać uznana za nienależną, czy też wygórowaną. Powódka udowodniła, że w ramach realizacji umowy była stroną aktywną i zmierzająca do uzyskania korzystnej decyzji kredytowej dla swojego klienta.

Mając na względzie powyższe rozważania Sąd, działając na podstawie art. 735 § 1 k.c. w zw. z art. 750 k.c. w zw. z art. 353 ¹ k.c. , uwzględniając uiszczoną dotychczas przez pozwanego należność w kwocie 2 000 zł, Sąd zasądził od pozwanego B. K. na rzecz powodowej spółki kwotę 7 000 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 12 kwietnia 2023 roku do dnia zapłaty. Rozstrzygnięcie o odsetkach ma swoją podstawę w art. 481 § 1 k.c. i znajduje uzasadnienie w terminie płatności faktury VAT nr (...), który upłynął w dniu 11 kwietnia 2023 roku.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 1 ¹ k.p.c. , zasądzając od pozwanego na rzecz powódki 400 zł tytułem zwrotu opłaty sądowej od pozwu z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.