Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 października 2023 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: sędzia Piotr Królikowski

Protokolant: Kamila Jabłońska

po rozpoznaniu w dniu 3 października 2023 r. w Warszawie

na rozprawie sprawy z powództwa Skarbu Państwa - Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad

przeciwko (...) Towarzystwu Ubezpieczeń S.A. (...) z siedzibą w W.

o zapłatę

1.  zasądza od (...) Towarzystwa Ubezpieczeń S.A. (...) z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad kwotę 449.466,67 zł (czterysta czterdzieści dziewięć tysięcy czterysta sześćdziesiąt sześć złotych 67/100) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 28 marca 2019 r. do dnia zapłaty;

2.  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

3.  zasądza od (...) Towarzystwa Ubezpieczeń S.A. (...) z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad kwotę 10.800,00 zł (dziesięć tysięcy osiemset złotych 00/100) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty - tytułem zwrotu kosztów procesu;

4.  nakazuje ściągnąć od pozwanej (...) Towarzystwa Ubezpieczeń S.A. (...) z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie kwotę 22.689,00 zł (dwadzieścia dwa tysiące sześćset osiemdziesiąt dziewięć złotych 00/100) tytułem opłaty sądowej od pozwu od uiszczenia której powód był zwolniony.

sędzia Piotr Królikowski

Sygn. akt I C 2235/21

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 6 września 2021 r. Skarb Państwa reprezentowany przez Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad wniósł o orzeczenie nakazem zapłaty, aby pozwana (...) Towarzystwo Ubezpieczeń S.A. (...) z siedzibą w W. zapłaciła powodowi kwotę 453 770,40 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 18 marca 2016 r. do dnia zapłaty. Ponadto wniósł o zasądzenie od pozwanej na jego rzecz kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu podniesiono, że w dniu 27 listopada 2014 r. na drodze krajowej nr (...) doszło do uszkodzenia bramownicy preselekcyjnego systemu ważenia pojazdów w ruchu. Sprawca szkody posiadał ważne ubezpieczenie OC u pozwanego Towarzystwa Ubezpieczeń. Na skutek zdarzenia doszło do całkowitego uszkodzenia bramownicy, która wymagała odbudowy. Powód zgłosił pozwanemu szkodę i wniósł o przyznanie odszkodowania w kwocie 483 300 zł, na którą to kwotę składały się koszty uprzątnięcia miejsca zdarzenia oraz koszty odbudowy bramownicy wraz z niezbędnymi systemami. Pozwana przyznała odszkodowanie w kwocie 4 363,13 zł odpowiadające wyłącznie wartości niezwłocznie wykonanych napraw bariery ochronnej oraz usuwania skutków wypadku i odmówiła wypłaty dalej idącego odszkodowania. Powód podniósł, że zmuszony był przeprowadzić przetarg na odbudowę konstrukcji bramownicy, w toku którego wybrano ofertę. Firma przeprowadzająca odbudowę bramownicy wyceniła roboty związane z odbudową konstrukcjo bramowej oraz elementów systemu na kwotę 604 028,40 zł brutto, co odpowiada rzeczywistym kosztom naprawy szkody. Po przedłożeniu dodatkowych dokumentów wykazujących opis zakresu i rozmiaru powstałych szkód, pozwana decyzją z dnia 20 stycznia 2020 r. przyznała powodowi odszkodowanie w kwocie 150 198,60 zł netto. Łącznie pozwana wypłaciła powodowi odszkodowanie w wysokości 154 561,73 zł, podczas kiedy powód żądał wypłaty odszkodowania w pełnej wysokości, tj. kwoty 604 028,40 zł brutto. Powód zarzucił, że argumentacja pozwanej prezentowana w toku postępowania likwidacyjnego pozostaje oderwana od rzeczywistości, a powód nie miał interesu w wykonywaniu zbędnych prac przy wykonywaniu odbudowy bramownicy i związanych z nią systemów. Odbudowa została poprzedzona postępowaniem przetargowym w reżimie prawa zamówień publicznych, a powód podlega dyscyplinie finansów publicznych. W toku postępowania likwidacyjnego pozwane Towarzystwo Ubezpieczeń uznało swoją odpowiedzialność co do zasady, odmawiając jego uznania co do wysokości. W ocenie powoda wykazane zostało powstanie szkody, której wysokość odpowiada wydatkom poniesionym na odtworzenie bramownicy wraz z systemem ważenia pojazdów w ruchu. Powód zarzucił, że pozwana w zupełnie dowolny sposób ustaliła wysokość odszkodowania. Powód wyjaśnił, że tym samym żądanie pozwu obejmuje zarówno kwotę nieuznanych wydatków poniesionych przez powoda, jak i należne kwoty podatku VAT ( pozew – k. 3-14).

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwana zakwestionowała roszczenie powoda co do wysokości, jak również zakres powstałej szkody. Wskazała, że w toku likwidacji szkody, Towarzystwo Ubezpieczeń zwracało się do powoda o dostarczenie kompleksowej dokumentacji (fotografii, opisu kosztorysu i zakresu uszkodzeń wraz z fakturami źródłowymi) w celu weryfikacji roszczeń powoda, który odmówił dostarczenia wnioskowanych dokumentów, wskazując na tajemnicę handlową. Pozwany podniósł, że część elementów systemu preselekcyjnego ważenia pojazdów została uszkodzona w czasie akcji ratowniczej przez służby porządkowe. Ponadto powód nie wykazał wysokości poniesionej szkody komputera wagowego, a przedłożona faktura nie zawiera ceny nabycia produktu. W ocenie pozwanego odmowę przesłania wnioskowanych dokumentów należy traktować jako brak współdziałania poszkodowanego z zakładem ubezpieczeń, a więc brak współpracy wierzyciela z dłużnikiem w rozumieniu art. 354 k.c., przez co pozwany zakwestionował również żądanie odsetek ustawowych jako nieusprawiedliwionych ( odpowiedź na pozew – k. 134-137).

Do czasu zamknięcia rozprawy stanowiska stron nie uległy zmianie ( protokół – k. 219-220).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 27 listopada 2014 r. o godzinie 13:35 na drodze krajowej nr (...) (kilometraż 75+910, w miejscowości N.) kierujący samochodem ciężarowym marki M., nr rej. (...) S. W. nie zabezpieczył należycie przewożonego ładunku, w wyniku czego doszło do uszkodzenia bramownicy preselekcji, która spadając na jezdnię uszkodziła instalację systemu ważenia pojazdów. W wyniku tego zdarzenia zniszczeniu uległa konstrukcja wagi preselekcyjnej oraz bariery ochronne. Ponieważ przewrócona bramownica podłączona była do prądu, do usunięcia jej wezwana została straż pożarna ( notatka służbowa z dnia 1 grudnia 2014 r. – k. 18, notatka policyjna z dnia 27 listopada 2014 r. – k. 20-21, ponadto zeznania świadków M. B. – k. 219-219 oraz M. K. – k. 219v-220).

Zniszczony system ważenia pojazdów zrealizowany został na podstawie umowy zawartej przez GDDKiA Oddział w G. ze spółką (...) S.A. z siedzibą w O. z dnia 14 września 2011 r. nr(...)i przekazany w użytkowanie w dniu 21 grudnia 2011 r. Wykonawca udzielił 3-letniej gwarancji w czasie której dokonywał przeglądu i kalibracji systemu. W dacie zdarzenia system był sprawny, a żaden jego element nie był uszkodzony ( umowa z dnia 14 września 2011 r. – k. 164-173, specyfikacja istotnych warunków zamówienia z dnia 1 lipca 2011 r. – k. 175-182, protokoły z dnia 21 grudnia 2011 r. – k. 184, 186-188, protokoły przeglądu i kalibracji z maja 2014 r. – k. 190-199).

GDDKiA poniosła koszty remontu bariery ochronnej oraz usuwania zanieczyszczeń w łącznej kwocie 3 346,09 zł brutto ( faktura VAT nr (...) z dnia 2 grudnia 2014 r. – k. 26).

W dacie zdarzenia jego sprawca posiadał ubezpieczenie OC potwierdzone polisą nr (...) wystawioną przez (...) Towarzystwo Ubezpieczeń(...) Group ( okoliczności bezsporne).

Pismem z dnia 18 marca 2016 r. GDDKiA dokonało zgłoszenia szkody, wskazując na szacunkową wartość szkody kwotę 483 330 zł brutto. Wraz ze zgłoszeniem przekazane zostały: notatka Policji z miejsca zdarzenia, fotografie miejsca zdarzenia, kosztorys naprawy oraz notatka pracownika GDDKiAdot. kolizji ( zgłoszenie szkody – k. 23-24, ponadto zeznania świadka M. K. – k. 219v-220).

GDDKiA Oddział w G. przeprowadził postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego na usługę: „utrzymanie preselekcyjnego systemu ważenia pojazdów w ruchu w ciągu dróg krajowych administrowanych przez GDDKiA Oddział w G.”. System ważenia stanowiący przedmiot przetargu dotyczył także odtworzenia bramownicy wraz z systemami o identycznych parametrach jak system sprzed zdarzenia ( okoliczności bezsporne, ponadto zeznania świadka M. K. – k. 219v-220).

W odpowiedzi na zapytanie dotyczące odbudowy systemu preselekcji wagowej firma (...) złożyła ofertę obejmującą montaż konstrukcji wsporczej, skrzyni sterowniczej, czujników wagowych wraz z pętlami indukcyjnymi, kalibracji po instalacji oraz transmisji danych na kwotę 483 267,86 zł brutto ( pismo z dnia 29 grudnia 2014 r. – k. 28).

Pismem z dnia 29 stycznia 2015 r. wycenę odbudowy stacji preselekcji przedstawiła firma (...) elektronik, która przedstawiła ją na kwotę 405 000 zł netto ( pismo z dnia 29 stycznia 2015 r. – k. 30).

W dniu 11 października 2018 r. GDDKiA Oddział w G. poinformował o wyborze najkorzystniejszej oferty, wskazując wybór Konsorcjum firm (...) sp. z o.o. z siedzibą w G. oraz (...) sp. z o.o. z siedzibą w G. za cenę ofertową 4 490 188,80 zł brutto ( informacja o wyborze oferty – k. 35-36).

(...) TU przyznała odszkodowania w kwocie 4 363,13 zł brutto. Jednocześnie Towarzystwo Ubezpieczeń skierowało prośbę do GDDKiA o przesłanie szczegółowego kosztorysu przedwykonawczego dot. bramownicy preselekcji ( decyzja z dnia 27 października 2016 r. – k. 32-33).

W dniu 8 lutego 2019 r. (...) sp. z o.o. wystawiła na rzecz GDDKiA oddział w G. fakturę VAT nr (...) na kwotę 897 924,60 zł brutto tytułem realizacji umowy nr (...) z dnia 6 listopada 2018 r. – zakończenie etapu 1 ( faktura VAT nr (...) – k. 47).

W dniu 20 lutego 2019 r. pracownik GDDKiA M. K. poinformował współpracujące biuro brokerów ubezpieczeniowych o zakończeniu postępowania przetargowego i odbudowie zniszczonej bramownicy, przesyłając jednocześnie skan kosztorysu i faktury za wykonanie robót.

Mailem z dnia 25 lutego 2019 r. pracownica biura, A. K., przesłała (...) TU dokumenty do szkody nr (...) z prośbą o decyzję dopłaty ( mail z dnia 20 lutego 2019 r. wraz z potwierdzeniem odczytania – k. 38-39, mail z dnia 25 lutego 2019 r. – k. 41-43, ponadto zeznania świadka M. K. – k. 219v-220).

Pismem z dnia 19 marca 2019 r. (...) TU poinformowało GDDKiA, że na obecnym etapie nie znajduje uzasadnienia do zmiany dotychczasowego stanowiska. Towarzystwo Ubezpieczeń wskazało na brak możliwości weryfikacji przedstawionych roszczeń w wysokości 483 257,86 zł netto, z uwagi na brak przedstawienia szczegółowej kalkulacji prac remontowych. Wskazano, że bez dokładnych dokumentów technicznych oraz opisu uszkodzeń nie ma możliwości weryfikacji i akceptacji przedstawionych roszczeń, z zaznaczeniem, że po ich uzyskaniu Towarzystwo zajmie stanowisko adekwatne do uzyskanego materiału dowodowego ( pismo z dnia 19 marca 2019 r. – k. 49).

W odpowiedzi na stanowisko Towarzystwa Ubezpieczeń GDDKiA przekazało za pośrednictwem biura brokerów w dniu 2 maja 2019 r. uszczegółowiony kosztorys robót. Spółka (...) sp. z o.o. z siedzibą w G. sporządziła wyjaśnienia doprecyzowujące dot. odbudowy systemu oraz szczegółowy kosztorys odbudowy konstrukcji bramowej oraz elementów systemu na sumę 491 080 zł netto, tj. 604 028,40 zł brutto.

W kosztorysie wyszczególniono poszczególne koszty obejmujące: sensory wagowe, komputer wagowy masę zalewową/uszczelniającą dedykowaną do sensorów wagowych, masę zalewową/uszczelniającą do pętli indukcyjnych, kamerę automatycznego rozpoznawania tablic rejestracyjnych, kamerę do identyfikacji pojazdu, pętle indukcyjne, robociznę, szafę teletechniczną, modem (...), czujniki wysokości, konstrukcję bramową, odtworzenie kanału technologicznego wraz ze studnią SK1, poprowadzenie nowego okablowania wraz z peszlami UV, odtworzenie uziemienia wraz z pomiarami, odtworzenie uziemienia wraz z pomiarami, odtworzenie fundamentów pod konstrukcję bramową, odtworzenie złącza kablowego wraz z zabezpieczeniami, czasową organizację ruchu na czas wykonywania prac, wynajem podnośnika koszowego, kalibrację wstępną i testy uruchomieniowe, zasilanie awaryjne, projekty oraz geodezję.

W dniu 3 czerwca 2019 r. broker ubezpieczeniowy działający na rzecz GDDKiA ponownie zwrócił się do (...) TU o decyzję dotyczącą wypłaty odszkodowania oraz kolejny raz w dniu 16 sierpnia 2019 r. ( kosztorys – k. 45, mail z dnia 30 kwietnia 2019 r. wraz z potwierdzeniem odczytania – k. 51-52, pismo z dnia 26 kwietnia 2019 r. wraz z załącznikami, w tym fakturami za zakupiony i zamontowany sprzęt – k. 54-72, mail z dnia 2 maja 2019 r. – k. 74-75, mail z dnia 3 czerwca 2019 r. – k. 77-78, mail z dnia 16 sierpnia 2019 r. – k. 80-82, pismo z dnia 23 listopada 2021 r. wraz z załącznikami – k. 201-203).

Pismem z dnia 2 września 2019 r. (...)TU poinformowała, że prowadzi postępowania mające na celu rozpatrzenie zgłoszonych roszczeń, wyjaśniając że w jej ocenie celem poprawnej weryfikacji przedstawionych roszczeń niezbędne jest przekazanie pierwotnej dokumentacji (projektowej i kosztowej) na podstawie której wznoszono konstrukcję bramy wraz z całym systemem ( pismo z dnia 2 września 2019 r. – k. 84).

GDDKiA przekazało wnioskowane dokumenty, wraz z dokumentacją systemów pomiarowych zamontowanych na bramownicy ( mail z dnia 12 września 2019 r. wraz z dokumentacją techniczną i fakturą – k. 86-109).

W dniu 22 stycznia 2020 r. (...)TU wydała decyzję o przyznaniu odszkodowania w kwocie 154 561,73 zł netto. W uzasadnieniu wskazano m.in., że:

1)  brak było możliwości bezpośredniego uszkodzenia sensorów wagowych na skutek kolizji, a wobec tego nie zachodziła konieczność ich wymiany co wiąże się z brakiem podstaw do wypłaty;

2)  uznano wypłatę 20% roszczenia za koszt zakupu komputera wagowego;

3)  brak jest podstaw do wypłaty kosztów wymiany sensorów;

4)  brak jest podstaw do wymiany pętli indukcyjnych;

5)  brak było możliwości bezpośredniego uszkodzenia pętli indukcyjnych na skutek kolizji, a wobec tego nie zachodziła konieczność ich wymiany co wiąże się z brakiem podstaw do wypłaty;

6)  za zasadne koszty robocizny przyjęto 16 000 zł;

7)  brak podstaw do wypłaty kosztu odtworzenia kanału teletechnicznego wraz ze studnią, z uwagi na mało prawdopodobne uszkodzenie studni w wyniku analizowanego zdarzenia;

8)  brak uszkodzenia fundamentów, wobec czego koszty związane z odtworzeniem fundamentów pod konstrukcją bramową są nieuzasadnione;

9)  brak udokumentowania kosztów w zakresie kalibracji wstępnej i testów (uznano 50%);

10)  TU oceniło, że odtworzenie bramownicy do stanu pierwotnego nie wymuszało konieczności wykonywania nowego projektu, a prace mogły zostać wykonane na tych samych fundamentach ( decyzja o przyznaniu odszkodowania z dnia 22 stycznia 2020 r. – k. 111-113, raport szkodowy k. 151-154v).

GDDKiA złożyła odwołania od powyższej decyzji, podnosząc, że wysokość faktycznie poniesionych kosztów w związku z odbudową bramownicy wyniosła zgodnie z przedstawionym kosztorysem 604 028,40 zł, a kwota przyznana przez TU wynosi zaledwie 24,87% poniesionych kosztów. GDDKiA odniosło się do kwestii dotyczących sensorów wagowych (wskazując, że zostały uszkodzone przewody łączące sensory z komputerem wagowym, a żaden producent nie przewiduje ponownego łączenia kabli sygnałowych, które ponadto skorodowały z powodu dostania się wody), komputera wagowego, pętli indukcyjnych. Wskazano, że podczas odtworzenia systemu wykorzystano istniejące fundamenty, jednakże konieczne było wykonanie ekspertyzy zawierającej opis naprawy fundamentów i kotw, a naprawa polegała na usunięciu powyginanych, istniejących szpilek fundamentów i montażu nowych systemowych kotw wklejanych ( pismo z dnia 18 lutego 2020 r. wraz z załącznikami – k. 115-118).

W odpowiedzi z dnia 24 marca 2020 r. (...)TU wskazała, że po ponownej analizie dokumentacji dowodowej zgromadzonej w aktach szkody nie znajduje podstaw do zmiany zajętego stanowiska ( pismo z dnia 24 marca 2020 r. – k. 120 odpowiedź na odwołanie – k. 155-157v).

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny częściowo na podstawie okoliczności, które były pomiędzy stronami bezsporne, w pozostałej zaś części na podstawie dokumentów złożonych w niniejszej sprawie, które w całości uznał za wiarygodne, a ich rzetelność i prawdziwość nie były przez strony kwestionowane. Sąd dał nadto wiarę zeznaniom świadków M. B. ( k. 219-219) oraz M. K. ( k. 219v-220), które były logiczne i spójne oraz znajdowały potwierdzenie w dokumentach przedstawionych przez strony postępowania.

Na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. Sąd pominął wniosek dowodowy powoda o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego do spraw budownictwa drogowego, dochodząc do wniosku, że okoliczności na które był on przywołany są nieistotne dla rozstrzygnięcia sprawy. W ocenie Sądu niezbędny do wykonania zakres robót w związku z uszkodzeniem bramownicy preselekcyjnego systemu ważenia pojazdów w ruchu oraz zasadność kosztów wskazanych w kosztorysie wykonawcy zostały w sposób wystarczający wykazane przedłożonymi do akt sprawy dowodami z dokumentów oraz zeznaniami świadków.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w przeważającej części.

Powód w niniejszym postępowaniu dochodził zapłaty odszkodowania z tytułu poniesionych kosztów odbudowy zniszczonej, na skutek zdarzenia z dnia 27 listopada 2014 r., bramownicy preselekcyjnego systemu ważenia pojazdów. Pozwane Towarzystwo Ubezpieczeń nie kwestionowało swojej odpowiedzialności co do zasady, podnosząc jednak, że wypłacona powodowi w toku postępowania likwidacyjnego kwota odszkodowania wyczerpuje roszczenie powoda z tytułu poniesionych kosztów.

Odpowiedzialność ubezpieczyciela za ruch pojazdu ubezpieczonego należy wywodzić z art. 34 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Stanowi on w ust. 1, że z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Przepis ten uzależnia zatem odpowiedzialność ubezpieczyciela od odpowiedzialności ubezpieczonego. Odpowiedzialność ubezpieczonego za ruch pojazdu reguluje natomiast przepis art. 436 § 1 k.c., stanowiący, że odpowiedzialność za ruch mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody ponosi samoistny posiadacz. Jednocześnie, stosownie do art. 35 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu.

Dla ustalenia odpowiedzialności za szkodę, niezbędnym jest ustalenie wystąpienia trzech elementów, tj. zdarzenia, szkody i związku pomiędzy zdarzeniem a szkodą (tzw. związku przyczynowo-skutkowego). Zdarzenie, rozumiane jako przyczyna inicjująca łańcuch przyczynowo skutkowy może zaś zaistnieć na trzech różnych płaszczyznach, tj. umownej, deliktowej, bądź w przypadku tzw. bezpodstawnego wzbogacenia. Odpowiedzialność cywilnoprawna za ruch pojazdów mechanicznych została uregulowana w art. 436 § 1 k.c. Ma ona zatem charakter deliktowy. Zakres tej odpowiedzialności określony został natomiast w przepisach art. 444-448 k.c. Na zasadzie art. 34 ust. 1 ustawy i art. 822 § 1 k.c., z racji łączącej ubezpieczyciela ze sprawcą zdarzenia umowy ubezpieczenia, odpowiedzialność w takim samym zasadniczo zakresie ponosi również pozwany (ze wskazanym wcześniej ograniczeniem do szkód będących następstwami zdarzeń określonych w art. 34 ust. 1 ustawy).

Zaistnienie zdarzenia oraz wystąpienie szkody nie budzi w realiach niniejszej sprawy wątpliwości. Okoliczności te nie były w toku postępowania kwestionowane.

Do okoliczności egzoneracyjnych - w ramach odpowiedzialności z art. 436 § 1 k.c. należą: siła wyższa, okoliczność, że szkoda nastąpiła wyłącznie z winy poszkodowanego, okoliczność, że szkoda nastąpiła wyłącznie z winy osoby trzeciej, za którą posiadacz odpowiedzialności nie ponosi, zaś istota sporu sprowadzała się do przesądzenia kwestii czy wypłacone odszkodowanie naprawiła szkodę powoda w całości..

W niniejszej sprawie takie okoliczności wyłączające odpowiedzialność pozwanego nie miały miejsca.

Pojęcie szkody nie zostało zdefiniowane w ustawie. Najogólniej stwierdza się, iż pojęcie to obejmuje uszczerbek w dobrach lub interesach prawnie chronionych, których poszkodowany doznał wbrew swojej woli. Uszczerbek może mieć charakter majątkowy bądź niemajątkowy. Ze względu na przedmiot uszczerbku rozróżnia się szkodę na mieniu i szkodę na osobie. W doktrynie podkreśla się, iż podział na szkodę na mieniu i na osobie nie pokrywa się z podziałem na szkodę majątkową i niemajątkową. Podczas gdy szkoda na mieniu ma zawsze charakter majątkowy, to szkoda na osobie może przybrać postać uszczerbku zarówno majątkowego (np. koszty leczenia), jak i niemajątkowego (np. ból, cierpienia psychiczne, negatywne skutki dla zdrowia). W przypadku majątkowej szkody na osobie środkiem kompensaty jest odszkodowanie. Wysokość świadczenia odszkodowawczego, którego celem jest naprawienie szkody, powinna ściśle odpowiadać wysokości szkody.

Zgodnie z treścią art. 363 § 1 k.c. "naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej". Z przepisu tego wynika, iż wybór formy naprawienia szkody należy, co do zasady do poszkodowanego, który może domagać się zarówno restytucji naturalnej - przywrócenia sytuacji, która istniałaby, gdyby nieprawidłowe działanie lub zaniechanie nie miało miejsca, bądź zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej.

Jak wynika z art. 822 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność ponosi ubezpieczający, albo osoba na której rzecz zostaje zawarta umowa ubezpieczenia.

W razie zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej wystąpienie przewidzianego w niej wypadku ubezpieczeniowego wywołuje ten skutek, że ubezpieczony może liczyć na zwolnienie go przez ubezpieczyciela z obowiązku zapłaty odszkodowania należnego poszkodowanemu.

Przypomnieć w tym miejscu wypadnie, iż zgodnie z przywołanym powyżej art. 34 ustęp 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia. Taka sytuacja miała miejsce w niniejszej sprawie - sprawca kolizji - posiadał ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych zawarte z pozwanym. Powód natomiast doznał szkody.

Sąd w przedmiotowej sprawie stanął na stanowisku, że powód w sposób w pełni uzasadniony skorzystał ze swego uprawnienia i zażądał w pozwie od pozwanego wypłaty odpowiedniej sumy pieniężnej, tytułem odszkodowania w obliczu odmowy jego wypłaty przez pozwanego.

Przywrócenie rzeczy uszkodzonej do stanu poprzedniego polega na doprowadzeniu jej do stanu używalności w takim zakresie, jaki istniał przed wyrządzeniem szkody. Jeżeli do osiągnięcia tego celu konieczne jest użycie nowych elementów, to poniesione na nie wydatki wchodzą w skład kosztów naprawienia szkody przez przywrócenie rzeczy do stanu poprzedniego. Nadto wskazać należy, że ze zwiększeniem wartości rzeczy po naprawie można by mówić wyłącznie wówczas, gdyby chodziło o wykonanie napraw takich uszkodzeń, które istniały przed wypadkiem, bądź dokonania ulepszeń w stosunku do stanu przed wypadkiem. Taka sytuacja na gruncie niniejszej sprawy nie zachodziła, bowiem waga preselekcji po naprawie posiada takie same jak przed zdarzeniem parametry, a jednocześnie nie zostało wykazane, aby przed zdarzeniem była w jakikolwiek sposób uszkodzona. Z istoty odszkodowania wynika, że powód winien otrzymać świadczenie od ubezpieczyciela w wysokości odpowiadającej poniesionej przez niego szkodzie.

W przypadku uszkodzenia preselekcyjnego systemu ważenia pojazdów odszkodowanie obejmuje przede wszystkim kwotę pieniężną, konieczną do opłacenia jego naprawy lub przywrócenia do stanu sprzed wypadku. Osoba odpowiedzialna jest zobowiązana zwrócić poszkodowanemu wszelkie celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki poniesione w celu przywrócenia poprzedniego stanu, do których należą koszty nowych części, systemów i innych materiałów. Przywrócenie rzeczy uszkodzonej do stanu poprzedniego polega na doprowadzeniu jej do stanu używalności w takim zakresie, jaki istniał przed wyrządzeniem szkody.

Odnosząc się do podniesionego przez pozwanego argumentu, że część elementów systemu preselekcyjnego ważenia pojazdów została uszkodzona w czasie akcji ratowniczej przez służby porządkowe, to zwrócić należy uwagę, że pomimo iż część zniszczeń całego systemu nie jest bezpośrednio wynikiem działania sprawcy zdarzenia kierującego pojazdem ciężarowym, lecz powstała na skutek działania Straży Pożarnej usuwającej skutki tego zdarzenia, to zniszczenia te pozostają w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem, co skutkuje uznaniem, że szkody powstałe w systemie wagowym poczynione w związku z usuwaniem uszkodzonych elementów stanowią normalne, adekwatne do sytuacji następstwa zdarzenia, które trzeba uwzględnić przy obliczeniu wysokości odszkodowania. Pozwany niesłusznie pomijał, że dla ustalenia czy związek przyczynowy miał normalny charakter w zdarzeniach wieloczłonowych, należy ustalić czy pomiędzy poszczególnymi ogniwami łańcucha kauzalnego związek przyczynowy można uznać za normalny. Jeżeli ustalenie to wypadnie pozytywnie (a w ocenie sądu tak jest w sprawie niniejszej), wówczas także powiązanie między przyczyną wyjściową a skutkiem w sferze dóbr poszkodowanego odpowiada temu kryterium. Uznaniu normalności następstw nie sprzeciwia się okoliczność, że chodzi o dalsze skutki określonego zdarzenia. Wszystkie ogniwa łańcucha zdarzeń podlegają bowiem ocenie w świetle kryterium normalności. W ocenie Sądu wszelkie następstwa związane z działaniami Straży Pożarnej były normalnym, adekwatnym następstwem akcji usuwania uszkodzeń, której konieczność przeprowadzenia wynikała ze zdarzenia za które odpowiedzialność ponosi pozwana. Działania strażaków były konieczne w tej sytuacji, kiedy nie można było zabezpieczyć poszczególnych części systemu wagowego z uwagi na uszkodzenia jakie wystąpiły. Powyższe okoliczności skutkowały uwzględnieniem, że przy wyliczeniu szkody powstałej w mieniu powoda należy brać pod uwagę również zniszczenia, do jakich doszło również w wyniku działania służb.

W kwestii podnoszonych przez pozwane Towarzystwo Ubezpieczeń w toku postępowania likwidacyjnego zarzutów, że powód zwiększył wymiary szkody poprzez przeprowadzenie przetargu, w tym, wykonanie nowego projektu – podczas kiedy w ocenie pozwanego odtworzenie bramownicy do stanu pierwotnego nie wymuszało konieczności jego wykonania. Jednakże podnieść trzeba, że powód – w tym przypadku Skarb Państwa reprezentowany przez GDDKiA oddział w G., po pierwsze był zobowiązany do przeprowadzenia przetargu w trybie prawa zamówień publicznych, a po drugie działając na podstawie przepisów tejże ustawy, był zobowiązany do przestrzegania dyscypliny finansów publicznych, który to reżim wprowadzony przedmiotową ustawą, rygorystycznie określa zasady gospodarowania finansami przez powoda. Innymi słowy, strona powodowa nie miała innej możliwości przeprowadzenia procesu odtworzenia zniszczonego systemu wagowego, niż ten, który wprowadziła w życie. Wiązało się to z koniecznością sporządzenia po raz kolejny wymaganej dokumentacji, w tym projektowej, co w oczywisty sposób nie może stanowić podstawy do ograniczenia odpowiedzialności za powstałą szkodę i odmowę uwzględnienia tych kosztów przy ustalaniu wymiaru należnego powodowi odszkodowania. Powód w toku postępowania nie wykazał, by w takim trybie możliwa była jedynie częściowa wymiana bramownicy z zachowaniem elementów za które odmówił wypłaty odszkodowania.

W dalszej kolejności podkreślić trzeba, że cel ubezpieczeń, w których przedmiotem ochrony jest mienie, polega na pokryciu przez ubezpieczyciela szkody w mieniu ubezpieczającego. Z istoty świadczenia "odszkodowawczego" wynika, że ma ono odpowiadać rzeczywistej szkodzie poniesionej przez ubezpieczonego, ma ją rekompensować. Odszkodowanie przysługujące na podstawie umowy ubezpieczenia OC posiadacza pojazdu mechanicznego za szkodę powstałą w związku z ruchem tego pojazdu obejmuje kwotę podatku od towarów i usług (VAT) w zakresie, w jakim poszkodowany nie może obniżyć podatku od niego należnego o kwotę podatku naliczonego.

Zatem uwzględnić należało koszty naprawy systemu wagowego adekwatnie, do wykazanych przez stronę powodową już w toku postępowania likwidacyjnego. Pozwane Towarzystwo Ubezpieczeń otrzymało zarówno szczegółowy kosztorys robót wykonany przez spółkę (...) sp. z o.o. z siedzibą w G. jako wykonawca tego systemu, jak również doprecyzowujące wyjaśnienia w zakresie odbudowy systemu, wraz z fakturami. Ponieważ powód wykazał, że parametry systemu przed zdarzeniem, jak również po jego odbudowaniu były identyczne, uznać należało wykazane przez powoda koszty poniesione w związku z tym odtworzeniem za prawidłowo udowodnione i poniesione w związku ze szkodą.

Powód prawidłowo wykazał jeszcze na etapie postępowania likwidacyjnego, że koszt odtworzenia konstrukcji bramowej oraz elementów systemu wagowego wynosił 604 028,40 zł brutto. Pozwany nie podniósł, ani nie wykazał w żaden sposób, podstaw do uznania, że poniesione koszty nie były w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem. Niezależnie od tego, powód wykazał zasadność i wysokość poniesionych kosztów, w tym kwestionowanych przez pozwanego na etapie postępowania likwidacyjnego takich jak m.in. zakup komputera wagowego, wymianę sensorów, pętli indukcyjnych oraz masy zalewowej/uszczelniającej. Pozwany na etapie postępowania likwidacyjnego wypłacił na rzecz GDDKiA kwotę 154 561,73 zł.

Zatem uwzględniając ustalone koszty odtworzenia bramownicy oraz systemu wagowego w celu naprawy powstałej w majątku powoda szkody, niezbędnym było zasądzenie kwoty 449 466,67 zł (jako różnicy kwot 604 028,40 zł oraz 154 561,73 zł).

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych Zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Stąd odsetki ustawowe za opóźnienie od zasądzonej kwoty należało zasądzić od dnia 28 marca 2019 r., bowiem kosztorys oraz faktury za wykonanie robót pozwany otrzymał w dniu 25 lutego 2019 r.

Dalej idące powództwo, jako niewykazane, podlegało oddaleniu (pkt 1 i 2 wyroku).

Powód wygrał proces praktycznie w całości. W związku z reprezentacją powoda przez Prokuratorię Generalną Rzeczpospolitej Polskiej, zgodnie z art. 32 ust. 3 ustawy z dnia 15 grudnia 2016 r. o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej koszty zastępstwa zasądzone lub przyznane Skarbowi Państwa w sprawie, w której zastępstwo Skarbu Państwa wykonuje Prokuratoria Generalna, przysługują Skarbowi Państwa – Prokuratorii Generalnej.

Stąd, na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 10 800 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, wyliczoną wedle zasad obowiązujących adwokatów, tj. stanowiącą minimalną stawkę wynagrodzenia profesjonalnego pełnomocnika wynikającą z § 2 pkt 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.

Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie miał obowiązku uiścić kurator albo prokurator, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu.

W oparciu o powyższy przepis Sąd zasądził od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Warszawie kwotę 22 689 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu, od uiszczenia której powód był zwolniony.