Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 stycznia 2023 r.

Sąd Rejonowy w Strzelcach Kraj. w I Wydziale Cywilnym

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Robert Słabuszewski

Ławnicy:

Protokolant: sekr. sąd. Katarzyna Augustyniak

po rozpoznaniu dnia 13 stycznia 2023 r. na rozprawie

sprawy z powództwa: (...) Bank S.A. we W.

przeciwko: H. M.

o zapłatę 6.351,17 zł

I.  zasądza od pozwanej H. M. na rzecz powoda (...) Bank S.A. we W. kwotę 2.418,83 zł (dwa tysiące czterysta osiemnaście złotych osiemdziesiąt trzy grosze) z umownymi odsetkami w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie:

a)  od kwoty 58,58 zł od dnia 26.02.2021 r. do dnia zapłaty,

b)  od kwoty 157,35 zł od dnia 26.03.2021 r. do dnia zapłaty,

c)  od kwoty 157,35 zł od dnia 27.04.2021 r. do dnia zapłaty,

d)  od kwoty 157,35 zł od dnia 26.05.2021 r. do dnia zapłaty,

e)  od kwoty 157,35 zł od dnia 26.06.2021 r. do dnia zapłaty,

f)  od kwoty 157,35 zł od dnia 27.07.2021 r. do dnia zapłaty,

g)  od kwoty 157,35 zł od dnia 26.08.2021 r. do dnia zapłaty,

h)  od kwoty 157,35 zł od dnia 28.09.2021 r. do dnia zapłaty,

i)  od kwoty 157,35 zł od dnia 26.10.2021 r. do dnia zapłaty,

j)  od kwoty 157,35 zł od dnia 26.11.2021 r. do dnia zapłaty,

k)  od kwoty 157,35 zł od dnia 28.12.2021 r. do dnia zapłaty,

l)  od kwoty 157,35 zł od dnia 26.01.2022 r. do dnia zapłaty,

m)  od kwoty 157,35 zł od dnia 26.02.2022 r. do dnia zapłaty,

n)  od kwoty 157,35 zł od dnia 26.03.2022 r. do dnia zapłaty,

o)  od kwoty 157,35 zł od dnia 26.04.2022 r. do dnia zapłaty,

p)  od kwoty 157,35 zł od dnia 26.05.2022 r. do dnia zapłaty,

II.  w pozostałej części powództwo oddala,

III.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 967,33 zł tytułem zwrotu kosztów procesu z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty.

Robert Słabuszewski

Sygn. akt: I C 231/22

UZASADNIENIE

Powód (...) Bank S.A. we W. złożył w dniu 20.07.2021 r. (k. 35) pozew przeciwko H. M. o zapłatę kwoty 6.351,17 zł z odsetkami:

- od kwoty 5.924,47 zł w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 12.08.2020 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 393,80 zł ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu.

W uzasadnieniu wskazał, że 05.05.2017 r. doszło do zawarcia między stronami umowy pożyczki nr (...), która miała być spłacana w ratach, zaś pozwana do dnia dzisiejszego nie spłaciła pożyczki w całości. Z uwagi na brak spłat bank wypowiedział umowę, co spowodowało postawienie całej kwoty pożyczki w stan natychmiastowej wymagalności od dnia 23.07.2020 r. Mimo wielokrotnych prób polubownego, pozasądowego załatwienia sporu pozwana nie uregulowała całego zobowiązania. Powód wnosi o zasądzenie kwoty:

- 5.924,47 zł tytułem kapitału z odsetkami w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 12.08.2020 r.,

- 393,80 zł tytułem odsetek umownych i karnych na dzień 11.08.2020 r.,

- 32,90 zł tytułem opłaty za pakiet usług bakowych w wysokości 4,70 zł miesięcznie zgodnie z umową (k. 4-7).

Sąd Rejonowy w Strzelcach Kraj., I Wydział Cywilny wydał w dniu 30.09.2021 r. nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, w którym nakazał pozwanej zapłatę dochodzonej kwoty z kosztami w terminie dwutygodniowym (k. 39).

Pozwana H. M. złożyła sprzeciw od nakazu zapłaty zaskarżając go w całości i wnosząc o oddalenie powództwa, zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu wskazała, że kwestionuje umocowanie osób, które podpisały umowę w imieniu banku do zawarcia umowy z pozwaną. Ponadto wskazała, że umowa jest nieważna z uwagi na ubezpieczenie opisane w jej punkcie I.1. Osoby, które podpisały umowę w imieniu powódki i deklaracje przystąpienia do ubezpieczenia w imieniu zakładu ubezpieczeń i powódki nie miały uprawnień przewidzianych przez ustawę o pośrednictwie ubezpieczeniowym lub o dystrybucji ubezpieczeń. Dalej zakwestionowała postanowienia umowy dotyczące prowizji banku. Ponadto postanowienia dotyczące obciążenia pozwanej kosztami windykacji w wysokości wskazanej w umowie są nieważne jako klauzule abuzywne. Powód naliczył oprocentowanie za cały okres obowiązywania umowy od kredytu, chociaż składały się na nią także koszty prowizji i ubezpieczenia. To skutkowało wskazaniem błędnej wysokości (...) a w konsekwencji wprowadzało konsumenta w błąd. W kredycie konsumenckim nie można naliczać odsetek od prowizji i innych kosztów, nawet gdy się je kredytuje. Powód – wbrew prawu – naliczał odsetki umowne z uwzględnieniem kosztów pożyczki. Powód nie udowodnił ile wynoszą odsetki od samego kapitału. Wadliwość umowy kredytu w zakresie naliczania odsetek powoduje też, że jest to umowa kredytu darmowego. W odrębnym piśmie złożono powodowi oświadczenie o kredycie darmowym. Pozwana nie posiada więc żadnego zadłużenia z tytułu odsetek lub prowizji. Do zwrotu pozostawałby ewentualnie tylko kapitał. Jeśli umowa byłaby ważna, to nie została skutecznie wypowiedziana. Bank nie zachował procedury wypowiedzenia, nie doręczono pozwanej wezwania do zapłaty ani wypowiedzenia, wypowiedzenie nie zostało podpisane przez uprawnioną osobę. W związku z oświadczeniem o kredycie darmowym nie istniało zadłużenie we wskazanej przez powoda wysokości (k. 78-81).

Powód – w odpowiedzi na sprzeciw – podtrzymał dotychczasowe stanowisko.

W uzasadnieniu wskazał, że z załączonych dokumentów wynika wysokość zadłużenia, sposób wyliczenia odsetek i kosztów. Pozwana nie udowodniła, aby były to wartości inne niż wskazane przez powoda. Umowa o kredyt gotówkowy może być ubezpieczona, zaś ubezpieczenie nie jest obowiązkiem kredytobiorcy. Pozwana we wniosku kredytowym wskazała, że wnosi o przekazanie części udzielonego kredytu na sfinansowanie składki. Pozwana z ubezpieczenia mogła zrezygnować, ale tego nie zrobiła. Umowa została podpisana przez osobę czynną w lokalu przedsiębiorstwa powoda przeznaczonym do obsługiwania publiczności, co czyni ją uprawnioną do tego rodzaju czynności. Do pozwu załączono wyliczenie odsetek (393,80 zł) i kosztów (32,90 zł). Prowizja jest rodzajem wynagrodzenia przewidzianym przez obowiązujące przepisy, zaś umowa nie zawiera klauzul niedozwolonych. Nie doszło też do spełnienia przesłanek skorzystania z sankcji kredytu darmowego, a ponadto możliwość skorzystania z takiej sankcji ograniczona jest terminem rocznym od dnia zawarcia umowy, który w tej sprawie upłynął (k. 99-102).

Pozwana podtrzymała swoje stanowisko w sprawie w piśmie z dnia 25.11.2022 r. w szczególności podkreślając nieskuteczność wypowiedzenia umowy a przez to przedwczesność roszczenia (k. 120-121), podobnie jak powódka, podkreślając moc dowodową złożonych dokumentów (k. 131-132).

Sąd ustalił, co następuje:

Powód (...) Bank S.A. we W. zawarł z pozwaną H. M. w dniu 05.05.2017 r. umowę o kredyt gotówkowy plus i o świadczenie usług bankowości elektronicznej.

Zgodnie z umową Bank udzielił kredytu w kwocie 10.615,71 zł, w tym:

- 5.400,00 zł na cele konsumpcyjne,

- 366,08 zł na spłatę zobowiązań finansowych pozwanej wobec banku,

- 3.152,87 zł na sfinansowanie składki z tytułu ubezpieczenia na życie,

- 1.166,66 zł na sfinansowanie prowizji banku za udzielenie kredytu,

- 522,00 zł na sfinansowanie składki z tytułu ubezpieczenia assistance,

- 8,10 zł na sfinansowanie kosztu wybranego przez pozwaną sposobu przekazania środków przeznaczonych na cele konsumpcyjne (umowa przewidywała w tym zakresie opłaty w kwocie 1% przekazywanej kwoty w przypadku przekazu pocztowego, 8,10 zł w przypadku wypłaty gotówkowej oraz 0,00 zł w przypadku przelewu bankowego).

Bank uruchomił kredyt przekazując środki w odpowiednich częściach do rąk pozwanej, na konto ubezpieczycieli (na sfinansowanie składek ubezpieczeniowych), na wewnętrzne konto rozliczeniowe banku (na prowizje i opłatę za wybrany sposób przekazania środków).

Pożyczka była oprocentowana – w chwili zawarcia umowy wg stopy stałej 9,99%, ale nie więcej niż maksymalne odsetki wg powszechnie obowiązującego prawa. Odsetki z tytułu udzielonego kredytu wynoszą 2.988,79 zł.

Jako całkowity koszt kredytu wskazano 4.163,55 zł, zaś (...) 16,12%.

W dniu zawarcia umowy całkowita kwota do zapłaty wynosiła 13.604,50 zł (tj. 10.615,71 zł plus odsetki 2.988,79 zł).

Podana w umowie (...) stanowi całkowity koszt kredytu ponoszony przez kredytobiorcę wyrażony jako wartość procentowa całkowitej kwoty kredytu (wynoszącej wg banku 9.440,95 zł, czyli od kwoty 10.615,71 zł bank odjął prowizje w kwocie 1.166,66 zł i 8,10 zł).

W rzeczywistości jednak Bank naliczał odsetki umowne także od kwot prowizji (pierwsze odsetki za okres od 05.05.2017 r. do 22.06.2017 r. były naliczone od kwoty kapitału 10.615,71 zł a nie od kwoty 9.440,95 zł).

Umowa przewidywała opłatę w kwocie 4,70 zł płatną z dołu wraz z każdą ratą z tytułu Pakietu usług bankowych P. (...), która nie ulega zmianie przez cały okres obowiązywania umowy.

Ostateczny termin spłaty umowy przypadał na 25.05.2022 r.

W przypadku nieterminowej spłaty kredytu umowa przewidywała możliwość naliczania przez powoda odsetek w wysokości maksymalnych odsetek ustawowych za opóźnienie (w chwili zawarcia umowy 14%).

Dowód: umowa kredytu – k. 11-14,

wykaz odsetek karnych, odsetek umownych, działań mediacyjno-upominawczych, wpłat i opłat za pakiet usług bankowych – k. 8-10.

W dniu 07.03.2018 r. powód poinformował pozwaną, że nie uregulowała zaległości w kwocie 231,89 zł i wezwał do jej uregulowania do dnia 13.03.2018 r.

Dowód: informacja z dnia 07.03.2018 r. – k. 15.

W dniu 03.07.2019 r. powód poinformował pozwaną, że nie uregulowała zaległości w kwocie 214,29 zł i wezwał do jej uregulowania do dnia 09.07.2019 r.

Dowód: informacja z dnia 03.07.2019 r. – k. 16.

W dniu 03.09.2019 r. powód poinformował pozwaną, że nie uregulowała zaległości w kwocie 213,97 zł i wezwał do jej uregulowania do dnia 09.09.2019 r.

Dowód: informacja z dnia 07.03.2018 r. – k. 15.

W piśmie z dnia 23.10.2019 r. powód wezwał pozwaną do zapłaty zaległości w kwocie 449,53 zł do dnia 29.10.2019 r.

Dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 23.10.2019 r. – k. 18.

W piśmie z dnia 30.12.2019 r. powód poinformował pozwaną o współpracy z Biurem (...) i wezwał do zapłaty zaległości w kwocie 465,59 zł do dnia 04.01.2020 r. oraz zwrotu kosztów windykacyjnych w kwocie 127,68 zł (łącznie 593,27 zł).

Dowód: pismo z dnia 30.12.2019 r. – k. 19.

W piśmie z dnia 10.01.2020 r. powód wezwał pozwaną do zapłaty zaległości w kwocie 467,03 zł do dnia 16.01.2020 r.

Dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 10.01.2020 r. – k. 20.

W piśmie z dnia 21.01.2020 r. powód wezwał pozwaną do zapłaty zaległości w kwocie 468,35 zł do dnia 27.01.2020 r.

Dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 16.01.2020 r. – k. 21.

W piśmie z dnia 03.02.2020 r. powód poinformował pozwaną o współpracy z Biurem (...) i wezwał do zapłaty zaległości w kwocie 450,87 zł do dnia 07.02.2020 r. oraz zwrotu kosztów windykacyjnych w kwocie 127,68 zł (łącznie 578,55 zł).

Dowód: pismo z dnia 03.02.2020 r. – k. 22.

W piśmie z dnia 12.02.2020 r. powód wezwał pozwaną do zapłaty zaległości w kwocie 452,19 zł do dnia 18.02.2020 r.

Dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 12.02.2020 r. – k. 23.

W piśmie z dnia 24.02.2020 r. powód wezwał pozwaną do zapłaty zaległości w kwocie 453,51 zł do dnia 29.02.2020 r.

Dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 24.02.2020 r. – k. 24.

W piśmie z dnia 05.05.2020 r. – ostateczne wezwanie do zapłaty - powód wezwał pozwaną do zapłaty zaległości w kwocie 1.111,31 zł w terminie 14 dni pod rygorem wypowiedzenia umowy.

Równocześnie bank – zgodnie z art. 75c Prawa bankowego – pouczył pozwaną o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację.

Dowód: ostateczne wezwanie do zapłaty z dnia 05.05.2020 r. – k. 25.

29.05.2020 r. Bank skierował do pozwanej pismo z oświadczeniem o wypowiedzeniu umowy numer (...).

W piśmie wskazano, że zaległość na dzień 29.05.2020 r. wynosi 1.348,75 zł.

Pismo nie zawiera żadnego podpisu ani informacji kto je podpisał – kończy się adnotacją „Z upoważnienia (...) Bank S.A. PEŁNOMOCNIK: PEŁNOMOCNIK:” bez nazwisk i podpisów.

W piśmie wskazano, że okres wypowiedzenia umowy wynosi 30 dni od doręczenia pisma, zaś upływ okresu wypowiedzenia spowoduje postawienie całego zadłużenia (tj. 6.903,41 zł) w stan natychmiastowej wymagalności

Pozwana odebrała korespondencję z Banku w dniu 10.06.2020 r.

Dowód: oświadczenie o wypowiedzeniu z dnia 29.05.2020 r. – k. 26,

potwierdzenie doręczenia – k. 27.

W piśmie z dnia 28.07.2020 r. Bank poinformował pozwaną o wszczęciu egzekucji terenowej i wezwał do spłaty zaległości w kwocie 6.324,62 zł pod rygorem obciążenia kosztami postępowania sądowego i egzekucyjnego.

Dowód: zawiadomienie z dnia 29.07.2020 r. – k. 28.

Łączna kwota wpłat jakich dokonała pozwana na poczet realizacji umowy to 7.022,12 zł.

Dowód: wykaz odsetek karnych, odsetek umownych, działań mediacyjno-upominawczych, wpłat i opłat za pakiet usług bankowych – k. 8-10.

Pismem z dnia 13.06.2022 r. pozwana złożyła oświadczenie o kredycie darmowym.

Dowód: pismo z dnia 13.06.2022 r. – k. 84,

dowód nadania – k. 85.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się zasadne częściowo.

Stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów złożonych do akt sprawy.

Zgodnie z art. 243 ² zdanie 1 k.p.c. dokumenty znajdujące się w aktach sprawy lub do nich dołączone stanowią dowody bez wydawania odrębnego postanowienia.

Podkreślenia wymaga, że oceniając wiarygodność dokumentów Sąd wiązał z nimi moc dowodową zależną od tego czy mamy do czynienia z dokumentem urzędowym czy prywatnym. W szczególności zaś dokumentami prywatnymi są dokumenty załączone do pozwu w postaci umowy i korespondencji banku. Zgodnie zaś z art. 245 k.p.c. dokument prywatny sporządzony w formie pisemnej albo elektronicznej stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokument prywatny stanowi oczywiście pełnoprawny środek dowodowy, który sąd orzekający może uznać za podstawę swoich ustaleń faktycznych, a następnie wyrokowania, ale – co trzeba podkreślić - moc dowodowa dokumentu prywatnego jest słabsza niż moc dowodowa dokumentu urzędowego, ponieważ dokumenty prywatne nie korzystają z podstawowego w tym zakresie domniemania, iż ich treść jest zgodna ze stanem rzeczywistym (domniemania zgodności z prawdą).

W zakresie dokumentów, w tym w świetle zarzutów zawartych w sprzeciwie od nakazu zapłaty, należy zauważyć, że:

- umowa kredytu zawiera podpisy zarówno pracownika banku (A. Ł.) i pozwanej (podpis czytelny) i Sąd uznał, że te właśnie osoby złożyły podpisy pod umową,

- informacje i wezwania wskazywały osobę podpisującą (wystawiającą dokument) bez własnoręcznego podpisu tych osób – umożliwia to ustalenie autora pisma (k. 15-25, 28),

- oświadczenie o wypowiedzeniu w żaden sposób nie wskazuje osoby, która miałaby takie oświadczenie w imieniu banku złożyć. Nie zawiera ani żadnego (czytelnego, nieczytelnego) podpisu, ani nawet nie wskazuje imienia i nazwiska autora pisma. Dokument kończy się wydrukowanym komputerowo tekstem „Z upoważnienia (...) Bank S.A. PEŁNOMOCNIK: PEŁNOMOCNIK:” bez jakichkolwiek nazwisk i podpisów (k. 26). Uniemożliwia to Sądowi ustalenie autorstwa pisma i posiadania uprawnienia osób wypowiadających umowę do dokonania w imieniu Banku takiej czynności. Można się jedynie domyślać, że byli to jacyś dwaj pełnomocnicy Banku (nie wiadomo jednak kto i nie załączono żadnych pełnomocnictw).

Sąd nie prowadził postępowania dowodowego z urzędu, gdyż przy rozpoznawaniu sprawy na podstawie przepisów kodeksu postępowania cywilnego rzeczą sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c. - wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 1996 r., I CKU 45/96 - OSNC 1997/6-7, poz. 76; uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 11 kwietnia 2000 r., III CKN 237/00 - OSNC 2000/10. poz. 190).

Zgodnie z art. 327 ¹ § 1 i 2 k.p.c. uzasadnienie wyroku powinno zawierać:

1) wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, obejmującej ustalenie faktów, które sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej;

2) wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

Uzasadnienie wyroku sporządza się w sposób zwięzły.

Mając na uwadze z jednej strony ilość zarzutów pozwanej, zaś z drugiej wymóg zwięzłości uzasadnienia, Sąd wskaże tylko na najistotniejsze motywy rozstrzygnięcia i przyjętą ostatecznie interpretację obowiązujących przepisów, bez przywoływania przeglądu poglądów doktryny i orzecznictwa we wszystkich, często spornych i obrosłych bogatą literaturą, kwestiach.

Strony łączyła umowa o kredyt gotówkowy i o świadczenie usług bankowości elektronicznej.

Zgodnie z art. 69 ust. 1 i 2 ustawy Prawo bankowe przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Umowa kredytu powinna być zawarta na piśmie i określać w szczególności:

1) strony umowy;

2) kwotę i walutę kredytu;

3) cel, na który kredyt został udzielony;

4) zasady i termin spłaty kredytu;

4a) w przypadku umowy o kredyt denominowany lub indeksowany do waluty innej niż waluta polska, szczegółowe zasady określania sposobów i terminów ustalania kursu wymiany walut, na podstawie którego w szczególności wyliczana jest kwota kredytu, jego transz i rat kapitałowo-odsetkowych oraz zasad przeliczania na walutę wypłaty albo spłaty kredytu;

5) wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany;

6)

sposób zabezpieczenia spłaty kredytu;

7) zakres uprawnień banku związanych z kontrolą wykorzystania i spłaty kredytu;

8) terminy i sposób postawienia do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych;

9) wysokość prowizji, jeżeli umowa ją przewiduje;

10) warunki dokonywania zmian i rozwiązania umowy.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255 550 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi.

Zgodnie z art. 36a ust. 1 tej ustawy maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu dla kredytów o okresie spłaty nie krótszym niż 30 dni oblicza się według wzoru:

(...) = (K x 10%) + (K x n/R x 10%)

w którym poszczególne symbole oznaczają:

(...) maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu,

K - całkowitą kwotę kredytu,

n - okres spłaty wyrażony w dniach,

R - liczbę dni w roku.

Zgodnie z definicjami ustawowymi zawartymi w art. 5 ustawy:

- całkowity koszt kredytu - wszelkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, w szczególności:

a) odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże jeżeli są znane kredytodawcy oraz

b) koszty usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, w przypadku gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu lub do uzyskania go na oferowanych warunkach,

- z wyjątkiem kosztów opłat notarialnych ponoszonych przez konsumenta;

- pozaodsetkowe koszty kredytu - wszystkie koszty, które konsument ponosi w związku z umową o kredyt konsumencki, z wyłączeniem odsetek;

- całkowita kwota kredytu - maksymalna kwota wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt, a w przypadku umów, dla których nie przewidziano tej maksymalnej kwoty, suma wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt;

- całkowita kwota do zapłaty przez konsumenta - suma całkowitego kosztu kredytu i całkowitej kwoty kredytu.

- stopa oprocentowania kredytu - stopa oprocentowania wyrażona jako stałe lub zmienne oprocentowanie stosowane do wypłaconej kwoty na podstawie umowy o kredyt w stosunku rocznym,

- rzeczywista roczna stopa oprocentowania - całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta, wyrażony jako wartość procentowa całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym.

Zgodnie z art. 25 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim kredytodawca lub pośrednik kredytowy przy ustalaniu rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania uwzględnia:

1) całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta, z wyłączeniem opłat z tytułu niewykonania swoich zobowiązań wynikających z umowy o kredyt oraz opłat innych niż cena nabycia towaru lub usługi, które konsument jest zobowiązany ponieść bez względu na sposób finansowania tego nabycia, oraz

2) koszty prowadzenia rachunku, z którego realizowane są spłaty, koszty przelewów i wpłat na ten rachunek, oraz inne koszty związane z tymi transakcjami, chyba że otwarcie rachunku nie jest obowiązkowe, a koszty rachunku zostały w sposób jasny, zrozumiały i widoczny podane w umowie o kredyt lub w innej umowie zawartej z konsumentem.

Zgodnie z art. 30 ust. 1 tej ustawy umowa o kredyt konsumencki, z zastrzeżeniem art. 31-33, powinna określać m. in.:

- rzeczywistą roczną stopę oprocentowania oraz całkowitą kwotę do zapłaty przez konsumenta ustaloną w dniu zawarcia umowy o kredyt konsumencki wraz z podaniem wszystkich założeń przyjętych do jej obliczenia,

- informację o innych kosztach, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt konsumencki, w szczególności o opłatach, w tym opłatach za prowadzenie jednego lub kilku rachunków, na których są zapisywane zarówno transakcje płatności, jak i wypłaty, łącznie z opłatami za korzystanie ze środków płatniczych zarówno dla transakcji płatności, jak i dla wypłat, prowizjach, marżach oraz kosztach usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, jeżeli są znane kredytodawcy, oraz warunki, na jakich koszty te mogą ulec zmianie.

Zgodnie z art. 45 ustawy:

1. W przypadku naruszenia przez kredytodawcę art. 29 ust. 1, art. 30 ust. 1 pkt 1-8, 10, 11, 14-17, art. 31-33, art. 33a i art. 36a-36c konsument, po złożeniu kredytodawcy pisemnego oświadczenia, zwraca kredyt bez odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy w terminie i w sposób ustalony w umowie.

2. Jeżeli kredytodawca w umowie nie określił zasad i terminów spłaty kredytu, konsument zwraca kredyt w równych ratach, płatnych co miesiąc, od dnia zawarcia umowy.

3. Jeżeli umowa o kredyt konsumencki nie przewiduje terminu spłaty kredytu, konsument zwraca kredyt w terminie:

1) pięciu lat - w przypadku kredytów konsumenckich do wysokości 80 000 zł;

2) dziesięciu lat - w przypadku kredytów konsumenckich powyżej 80 000 zł.

4. W przypadkach, o których mowa w ust. 1, konsument ponosi koszty ustanowienia zabezpieczenia kredytu przewidziane w umowie.

5. Uprawnienie, o którym mowa w ust. 1, wygasa po upływie roku od dnia wykonania umowy.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy oraz odnosząc się do zarzutów pozwanej należy stwierdzić, że:

1.  Zgodnie z art. 97 k.c. osobę czynną w lokalu przedsiębiorstwa przeznaczonym do obsługiwania publiczności poczytuje się w razie wątpliwości za umocowaną do dokonywania czynności prawnych, które zazwyczaj bywają dokonywane z osobami korzystającymi z usług tego przedsiębiorstwa. Pogląd, że konstrukcja art. 97 jest oparta, w imię ochrony interesów osób trzecich, na domniemaniu umocowania osoby czynnej w lokalu przedsiębiorstwa, podzielił Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z 14 maja 2002 r., V CKN 1031/00 (OSNC 2003, nr 5, poz. 66). Art. 97 może mieć zastosowanie także do pracowników banku podpisujących w imieniu banku umowę kredytu. Powód nie negował uprawnienia osoby podpisanej pod umową do jej podpisania w imieniu Banku. Nie ma też wątpliwości, że pozwana złożyła oświadczenie woli o zawarciu umowy kredytu podpisując czytelnie dokument umowy, zaś powód przystąpił do realizacji umowy (choćby wypłacając pozwanej środki i dokonując przelewów). Nie ma więc wątpliwości co do tego jaka umowa, o jakiej treści i między jakimi stronami została zawarta.

2.  W kwestii nieważności umowy kredytu z powodu podpisania w imieniu powoda umowy i deklaracji przystąpienia do ubezpieczenia z uwagi na brak uprawnień wynikających z obowiązujących przepisów należy zauważyć, że z umowy wynika tylko, że z kredytu sfinansowana jest składka ubezpieczeniowa w ramach ubezpieczenia na życie (3.152,87 zł) i ubezpieczenia assistance (522,00 zł). Pozwana nie udowodniła kto podpisał umowę ubezpieczenia, deklarację przystąpienia itp., zaś powód wykazał, że środki na ten cel (zapłatę składki) przekazał. Pozwana zaś sama wnioskowała o przeznaczenie kredytu na zapłatę składki i zawarła umowę kredytu, w której wyraźnie wskazano przeznaczenie jego części na zapłatę składki. Poza tym składka ubezpieczeniowa to nie jest w ogóle koszt kredytu (nie składa się na koszty kredytu wg umowy). Z zebranego materiału dowodowego wiadomo tylko, że pieniądze z kredytu zostały przeznaczone (przekazane) przez bank (zgodnie z życzeniem pozwanej) na zapłatę składki – nie wiadomo zaś kto, kogo i gdzie ubezpieczał. Teoretycznie możliwych konstrukcji umów ubezpieczenia jest kilka i w ogóle w ich zawieraniu nie musiał brać udziału bank. Zarzuty z tym związane nie mogły się okazać skuteczne.

3.  Co do samej prowizji od kredytu i opłat za różnego rodzaju czynności należy stwierdzić, że: po pierwsze, zgodnie z obowiązującymi przepisami istnieje możliwość ich pobierania (art. 110 Prawa bankowego, art. 5 pkt 6 i 6a ustawy o kredycie konsumenckim); po drugie – powód nie przekroczył limitów wyznaczonych w obowiązujących przepisach (art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim). Przy całkowitej kwocie kredytu 9.440,95 zł (k. 11) prowizja banku w kwocie 1.166,66 zł stanowi zaledwie nieco ponad 12% przy kredycie udzielonym na aż 5 lat. Nie pozwala to uznać postanowienia za rażąco naruszające interesy konsumenta (art. 385 ¹ k.c.). Ponadto bank pobrał opłatę za przekazanie gotówki w kwocie 8,10 zł oraz comiesięczną opłatę za Pakiet usług bankowych P. (...) w kwocie 4,70 zł. Wszystkie prowizje i opłaty zostały wprost i jednoznacznie wskazane w umowie (k. 11) oraz Tabeli opłat (k. 14) w zakresie opłaty za wypłatę gotówkową.

4.  Co do abuzywnego charakteru klauzuli o kosztach windykacyjnych należy stwierdzić, że: po pierwsze – powód w ogóle nie dochodzi w tym procesie kosztów windykacyjnych (k. 6-7, 8v); po drugie – Sąd nie zasądził w wyroku żadnych kosztów windykacyjnych.

5.  Zasadna okazała się zaś cała argumentacja dotycząca sposobu ustalania (...), informowania o wysokości (...), naliczania odsetek nie tylko od całkowitej kwoty kredytu (ustalonej na 9.440,95 zł), ale też od jego kosztów (prowizji), co skutkowało sankcją kredytu darmowego. W tym zakresie należy wskazać, że koszty kredytu obejmują kwotę 4.163,55 zł, tj. prowizję w kwocie 1.166,66 zł, opłatę za wypłatę gotówkową 8,10 zł i odsetki 2.988,79 zł (co daje łączną kwotę do zapłaty 13.604,50 zł). Tytułem kapitału kredytu powód wypłacił kwoty 5.400,00 zł na cele konsumpcyjne (gotówką), 366,08 zł na spłatę wcześniejszych zobowiązań, 3.152,87 zł i 522,00 zł na pokrycie składek ubezpieczeniowych, co daje łącznie 9.440,95 zł. Tymczasem mimo to odsetki były naliczane od kwoty 10.615,71 zł (na co wskazuje rozliczenie k. 8), a więc nie tylko od kwoty 9.440,95 zł ale też 8,10 zł i 1.166,66 zł opłaty i prowizji. W ten sposób doszło do sytuacji, że od innej kwoty liczono (...) (jak wskazuje treść umowy – k. 11 – było to od kwoty 9.440,95 zł, a więc prawidłowo) a od innej kwoty rzeczywiście naliczano odsetki kapitałowe (jak wskazuje rozliczenie k. 8 było to od kwoty 10.615,71 zł). Informacja przekazana konsumentowi nie była więc prawidłowa (zgodna z rzeczywistością). W takiej sytuacji sankcją jest tzw. kredyt darmowy (art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim). Wykładnia językowa art. 45 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim wskazuje, że skutki związane z sankcją kredytu darmowego powstają - verba legis - "po złożeniu" oświadczenia. Oświadczenie konsumenta uznaje się za złożone z chwilą, gdy doszło do kredytodawcy w taki sposób, że mógł zapoznać się z jego treścią (art. 61 § 1 k.c.). Oświadczenie konsumenta powinno być złożone w formie pisemnej ad probationem (art. 45 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim w zw. z art. 73 § 1 k.c.). Nie ma przy tym przeszkód, aby takie oświadczenie zostało złożone dopiero w trakcie procesu sądowego wytoczonego przez bank przeciwko konsumentowi o zwrot kredytu konsumenckiego w całości lub w części. Oświadczenie z dowodem nadania listem poleconym znajduje się na k. 84, 85 akt.

6.  Sąd nie podziela twierdzenia powoda, że pozwanej upłyną termin roczny na złożenie oświadczenia o kredycie bankowym liczony jako rok od zawarcia umowy (k. 102), ponieważ zgodnie z art. 45 ust. 5 ustawy o kredycie konsumenckim termin na złożenie oświadczenia wygasa w ciągu roku od wykonania umowy.

7.  Słuszny jest też zarzut pozwanej co do braku skutecznego wypowiedzenia umowy. Na tą okoliczność przedstawiono dokument, który nie wskazuje osoby, która miałaby takie oświadczenie w imieniu banku złożyć (k. 26). Nie zawiera ani żadnego (czytelnego, nieczytelnego) podpisu, ani nawet nie wskazuje imienia i nazwiska autora pisma. Dokument kończy się wydrukowanym komputerowo tekstem „Z upoważnienia (...) Bank S.A. PEŁNOMOCNIK: PEŁNOMOCNIK:” bez jakichkolwiek nazwisk i podpisów (k. 26). Uniemożliwia to Sądowi ustalenie autorstwa pisma i posiadania uprawnienia osób wypowiadających umowę do dokonania w imieniu Banku takiej czynności. Można się jedynie domyślać, że byli to jacyś dwaj pełnomocnicy Banku (nie wiadomo jednak kto i nie załączono żadnych pełnomocnictw). Poza tym zadłużenie pozwanej – o ile w ogóle istniało - było inne niż wskazywane w pismach (z uwagi na sankcje kredytu darmowego).

Mając powyższe na uwadze pozostało tylko dokonanie wyliczenia wysokości należności na rzecz Banku.

Pozwana powinna zwrócić Bankowi sam kapitał, tj. całkowitą kwotę kredytu (bez odsetek, opłat i prowizji), a więc kwotę 9.440,95 zł (otrzymaną gotówkę 5.400,00 zł, kwotę przekazaną na spłatę wcześniejszych zobowiązań 366,08 zł, kwoty przekazane na zapłatę składek ubezpieczeniowych 3.152,87 zł i 522,00 zł) w 60 ratach, płatnych do 25 każdego miesiąca – ostatnia rata w dniu 25.05.2022 r. (k. 11 oraz 45 ust. 2 ustawy o kredycie konsumenckim). Daje to raty w wysokości 157,35 zł (9.440,95 zł : 60 rat = 157,35 zł).

Pozwana uiściła łącznie kwotę 7.022,12 zł (k. 9v).

Do zapłaty pozostało 2.418,83 zł (tj. 9.440,95 zł – 7.022,12 zł).

Daje to 15 rat po 157,35 zł (2.360,25 zł) i jedną w kwocie 58,58 zł (2.360,25 + 58,58 zł = 2.418,83 zł).

Sankcja kredytu darmowego dotyczy odsetek kapitałowych, ale nie dotyczy odsetek za opóźnienie (por. wyrok SA w Warszawie z dnia 1 lipca 2019 r., V ACa 118/18, niepubl.), wobec czego od rat zasądzono odsetki od dnia następnego po dniu wymagalności roszczenia, tj. najczęściej od 26 dnia danego miesiąca (chyba, że 25 – jako termin płatności - był dniem ustawowo wolnym od pracy lub sobotą i termin płatności przesuwał się na najbliższy dzień, który nie był dniem ustawowo wolnym od pracy lub sobotą).

Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł jak w punkcie I i II wyroku.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 § 1, 1 ¹ i 3 k.p.c., 99 i 100 k.p.c.

Powód wygrał proces w 38% (2.418,83 zł z dochodzonej kwoty 6.351,17 zł). Koszty poniesione przez powoda stanowią kwotę 418,97 zł (400,00 zł opłata od pozwu oraz 17,00 zł opłaty od pełnomocnictwa i 1,97 zł koszty poświadczenia notarialnego). 38% tej kwoty to 159,21 zł.

Pozwana wygrała w 62%. Koszty pozwanej to 1.817,00 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika (1.800,00 zł) i opłaty od pełnomocnictwa (17,00 zł). 62% tej kwoty to 1.126,54 zł.

Do zasądzenia od powoda na rzecz pozwanej pozostaje więc kwota 967,33 zł (1.126,54 zł – 159,21 zł).