Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 sierpnia 2024 r.

Sąd Rejonowy w Ciechanowie I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Lidia Grzelak

Protokolant st. sekr. sąd. Edyta Wojciechowska

po rozpoznaniu w dniu 27 sierpnia 2024 r. w Ciechanowie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank (...) S.A. w W.

przeciwko K. K. (1)

o zapłatę 31117,70 zł

powództwo oddala.

sędzia Lidia Grzelak

Sygn. akt I C 272/24

UZASADNIENIE

W dniu 15 stycznia 2024 r. ( data stempla operatora pocztowego ) powód (...) Bank (...) S.A. w W. wystąpił do Sądu Rejonowego w Ciechanowie z pozwem przeciwko K. K. (1), wnosząc o zasądzenie kwoty 3117,70 zł, z tym że kwoty 25000,00 zł wraz z odsetkami maksymalnymi za opóźnienie od dnia 20 lipca 2023 r. do dnia zapłaty. Ponadto powód wnosił o zasądzenie zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Pozwany K. K. (1) wnosił o rozłożenie należności na raty w wysokości 300,00 zł miesięcznie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 7 maja 2015 r. pomiędzy K. K. (1) a (...) Bank (...) S.A. w W. została zawarta umowa rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego (...) konto za zero, usług bankowości elektronicznej oraz karty debetowej. W dniu 23 lipca 2019 r. strony zawarły umowę kredytu w rachunku płatniczym z limitem odnawialnym w wysokości 5000,00 zł. Kolejnymi aneksami strony podwyższały kwotę kredytu w rachunku płatniczym: z dnia 5 sierpnia 2019 r. – do kwoty 10000,00 zł, z dnia 2 października 2019 r. – do kwoty 12000,00 zł, z dnia 30 października 2019 r. – do kwoty 15000,00 zł, a następnie tego samego dnia – do kwoty 17000,00 zł, z dnia 9 listopada 2019 r. – do kwoty 20000,00 zł, z dnia 15 listopada 2019 r. – do kwoty 25000,00 zł. W umowie kredytu w rachunku płatniczym z limitem odnawialnym strony zastrzegły wysokość odsetek od zadłużenia przeterminowanego na odsetki maksymalne za opóźnienie. Zgodnie z umową termin wypowiedzenia umowy dla banku wynosi dwa miesiące i jest liczony od dnia doręczenia wypowiedzenia listem poleconym za zwrotnym poświadczeniem odbioru ( umowa k. 147 – 152, 176 – 179, aneksy k. 158 – 175 ).

Pismem z dnia 13 października 2022 r. bank wypowiedział K. K. (1) umowę kredytu w rachunku płatniczym z limitem odnawialnym nr (...), wskazując, że na dzień 13 października 2022 r. stan zadłużenia wynosi 27467,36 zł. K. K. (1) wypowiedzenie umowy otrzymał dnia 27 października 2022 r. ( wypowiedzenie k. 12, zpo k. 94 – 95 ).

Pismem z dnia 30 stycznia 2023 r. bank wezwał K. K. (1) do spłaty zadłużenia na rachunku nr (...) w kwocie 760,76 zł, informując ponadto o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia ( bezsporne ).

K. K. (1) nie spłacił zadłużenia z tytułu umowy kredytu w rachunku płatniczym z limitem odnawialnym nr (...) ( bezsporne ).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dołączonych do akt sprawy: dokumentacji bankowej, jak również zeznań pozwanego K. K. (1) ( k. 209 – 210 ), dotyczących wykorzystania kredytu, odmowy restrukturyzacji zadłużenia przez bank oraz jego sytuacji rodzinnej i majątkowej.

Odnośnie kwestii wezwania pozwanego do spłaty zadłużenia i pouczenia o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia wskazać należy, że bank nie dysponuje dowodem doręczenia pozwanemu tego wezwania, pozwany K. K. (1) potwierdził jednak otrzymanie wezwania; złożył również wniosek o restrukturyzację, który nie został przez bank uwzględniony.

Sąd zważył, co następuje:

W pierwszej kolejności wskazać należy, że powód (...) Bank (...) S.A. w W., w zakresie w jakim zawarł z pozwanym K. K. (1) umowę kredytu w rachunku płatniczym z limitem odnawialnym nr (...) z dnia 23 lipca 2019 r. jest profesjonalistą, zaś pozwany K. K. - konsumentem w rozumieniu przepisu art. 22 ¹ kc. Bank prowadzi działalność gospodarczą polegającą m. in. na udzielaniu kredytów. Zatem to na banku ciąży obowiązek takiego ukształtowanie procedury postępowania, aby wykazać - na wypadek sporu - wszystkie niezbędne elementy związane nie tylko z zawarciem umowy ale również z jej wypowiedzeniem.

Roszczenie powoda (...) Bank (...) S.A. w W. nie zasługuje na uwzględnienie.

W ocenie Sądu, podstawą rozstrzygnięcia jest brak wymagalności roszczenia, wynikający z braku dowodu skutecznego wypowiedzenia przez bank pozwanemu K. K. (1) umowy, z której powód wywodzi swoje roszczenie.

Przepis art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe stanowi, iż przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Stosownie zaś do art. 78 a cyt. ustawy, jej przepisy stosuje się do umów kredytu i pożyczki pieniężnej, zawieranych przez bank zgodnie z przepisami ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, w zakresie nieuregulowanym w tej ustawie. Z definicji kredytu wynika zatem, że kredytobiorca ma prawo korzystać z przekazanej mu kwoty przez czas oznaczony w umowie. Wcześniejszy zwrot kredytu jest możliwy w przypadku powstania okoliczności uprawniających do wypowiedzenia kredytu i skutecznego dokonania takiego wypowiedzenia przez bank.

Stosownie do treści art. 232 kpc, strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne.

W tej sytuacji to na banku spoczywał obowiązek wykazania wymagalności roszczenia.

Powód (...) Bank (...) S.A. w W. nie wykazał, że kredyt został skutecznie postawiony w stan wymagalności, wobec braku dowodu doręczenia pozwanemu wezwania do zapłaty należności oraz pouczenia o restrukturyzacji kredytu pod rygorem wypowiedzenia umowy kredytu odnawialnego. Zgodnie bowiem z art. 75 lit. c ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe, jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych ( ust. 1 ). W wezwaniu, o którym mowa w ust. 1, bank informuje kredytobiorcę o możliwości złożenia, w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia ( ust. 2 ). Uznać zatem należy, że wezwanie do zapłaty kredytobiorcy oraz poinformowanie do o możliwości restrukturyzacji zadłużenia, są obligatoryjnym elementem, wymaganym dla prawidłowości skutecznego wypowiedzenia umowy.

Powód nie przedstawił w toku postępowania kluczowej dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy kwestii skutecznego wypowiedzenia umowy kredytu w rachunku płatniczym z limitem odnawialnym nr (...) z dnia 23 lipca 2019 r. tj. co do wyczerpania ustawowego trybu wypowiedzenia w zakresie poprzedzających czynności ( wezwanie do spłaty oraz pouczenie o restrukturyzacji ). Przedstawione wezwanie opatrzone jest późniejszą datą niż wypowiedzenie umowy. Dotyczy również zadłużenia o innej niż wynikająca z wypowiedzenia wysokości, znacznie niższej, co może wskazywać, że dotyczy wypowiedzenia umowy rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego z dnia 7 maja 2015 r. Zarówno w wezwaniu z dnia 30 stycznia 2023 r., jak i w wypowiedzeniu umowy z dnia 12 października 2022 r. bank posłużył się takim samym numerem umowy, co może budzić wątpliwości czy wezwanie z dnia 30 stycznia 2023 r. dotyczy umowy kredytu odnawialnego czy umowy rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego. W sytuacji gdy brak jest dowodu doręczenia pozwanemu K. K. (1) wezwania do spłaty oraz informacji o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia, brak jest podstaw do uznania, że umowa kredytu w rachunku płatniczym z limitem odnawialnym nr (...) z dnia 23 lipca 2019 r. została przez powoda (...) Bank (...) S.A. w W. skutecznie wypowiedziana wobec niewyczerpania ustawowego trybu poprzedzającego doręczenie kredytobiorcy wypowiedzenia umowy. Powód nie wykazał zatem wymagalności roszczenia objętego pozwem, do czego jest zobowiązany z mocy art. 6 kc.

Sąd podziela utrwalony już w orzecznictwie Sądu Najwyższego i sądów powszechnych pogląd, że wypowiedzenie przez bank umowy kredytu zawartej z konsumentem jest bezskuteczne, jeśli wcześniej bank nie dopełnił czynności przewidzianych w art. 75c prawa bankowego, wypowiedzenie jest bowiem w takim wypadku przedwczesne. Stanowczo wyrażony w tym przepisie nakaz połączenia wezwania do dokonania spłaty zadłużenia z informacją o możliwości złożenia przez dłużnika, w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia, powiązany ze zobowiązaniem banku - w razie złożenia takiego wniosku przez kredytobiorcę, do umożliwienia restrukturyzację zadłużenia poprzez zmianę określonych w umowie warunków lub terminów spłaty, jeżeli jest to uzasadnione dokonaną przez bank oceną sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy uzasadnia ocenę skutków zaniedbania tych obowiązków jako powodujących bezskuteczność wypowiedzenia umowy kredytu ( postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 19 sierpnia 2022 r. w sprawie I CSK 2692/22, z dnia 30 stycznia 2024 r. w sprawie I CSK 312/23, z dnia 20 czerwca 2023 r. w sprawie I CSK 5548/22, postanowienie z dnia 17 listopada 2022 r. w sprawie I CSK 4786/22, wyroki Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dni 13 grudnia 2021 r. w sprawie I ACa 115/21, z dnia 30 czerwca 2022 r. w sprawie V ACa 40/21, wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 31 stycznia 2022 r. w sprawie I ACa 109/21, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 1 lipca 2021 r. w sprawie V ACa 611/20 ). W wyroku z dnia 3 stycznia 2022 r. wydanym w sprawie V ACa 216/20 Sąd Apelacyjny w Katowicach podkreślił, że art. 75 ust. 1 prawa bankowego nadaje bankowi uprawnienie do wypowiedzenia w każdym czasie umowy kredytu w przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu albo w przypadku utraty przez niego zdolności kredytowej. Do kręgu przypadków uprawniających kredytodawcę do wypowiedzenia umowy kredytu jest nieregulowanie przez kredytobiorcę w terminie zobowiązań wynikających z umowy kredytu. Do kwestii wypowiedzenia umowy kredytu nawiązuje również art. 75c ust. 1 prawa bankowego stanowiąc, że w razie gdy kredytobiorca opóźnia się w spłacie zobowiązania wynikającego z kredytu bank jest zobowiązany do wezwania go dokonania spłaty, w terminie nie krótszym niż 14 dni roboczych. Normatywna zawartość tej regulacji nie pozwala żywić wątpliwości, że stosuje się ją w trakcie obowiązywania umowy kredytu, a nie po jej rozwiązaniu. Na dopuszczalność wypowiedzenia umowy kredytu z powodu nieregulowania zobowiązania pieniężnego z niej wynikającego, winno się spojrzeć w takiej sytuacji poprzez pryzmat art. 75c ust. 1 prawa bankowego. Warunkiem skutecznego wypowiedzenia kredytu - przed złożeniem oświadczenia woli w tym przedmiocie - jest uprzednie zastosowanie przez bank procedury wynikającej z art. 75c ust. 1 tego prawa.

Odnosząc się do kwestii wniosku pozwanego K. K. (2) o rozłożenie zadłużenia na raty z uwagi na jego sytuację majątkową, wskazać należy, że – w ocenie Sądu – przedmiotowe oświadczenie stanowi uznanie niewłaściwe.

Zgodnie z powszechnie przyjętym stanowiskiem orzecznictwa i doktryny, uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje, krótko określane jako uznanie długu, obejmuje dwie postacie uznania: uznanie właściwe i niewłaściwe. Uznanie niewłaściwe przypomina instytucję prawa postępowania cywilnego, a mianowicie - przyznanie faktu. O ile jednak treścią tego ostatniego byłby sam fakt bycia dłużnikiem, o tyle przy uznaniu niewłaściwym chodzi o wyraz świadomości samego zobowiązanego. Zapłata części długu, zapłata odsetek, udzielenie zabezpieczenia przez dłużnika - co do zasady - są traktowane jako okoliczności przerywające bieg przedawnienia. Poza tym wskazuje się na wszelkie „prośby” skierowane do wierzyciela, czy to o rozłożenie na raty, czy to o odroczenie terminu płatności, czy to o zwolnienie z odsetek lub długu. Takie ujęcie aprobuje Sąd Najwyższy, który wskazał w wyroku z dnia 19 września 2002 r. w sprawie II CKN 1312/00 że, zwrócenie się przez dłużnika do wierzyciela „o rozłożenie należności głównej na raty i zwolnienie z obowiązku zapłaty odsetek za opóźnienie może stanowić uznanie roszczenia, także wtedy, gdy proponowane porozumienie między stronami nie doszło do skutku”. Ogólnie rzecz ujmując, chodzi o każde zachowanie dłużnika, z którego wynika jego świadomość bycia dłużnikiem.

Zgodnie z art. 213 § 2 kpc, Sąd jest związany uznaniem powództwa, chyba że uznanie jest sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa.

Uznanie powództwa jest aktem dyspozycyjności materialnej pozwanego, który za zasadne uznaje zarówno roszczenie powoda, jak i przyznaje uzasadniające je przytoczone przez powoda okoliczności faktyczne, a w konsekwencji godzi się na wydanie wyroku uwzględniającego żądanie pozwu ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 września 1983 r. wydany w sprawie III CRN 188/83 ). Istotnym jest przy tym, iż mimo, że Sąd jest związany uznaniem powództwa, to obowiązany jest jednak dokonać oceny, czy czynność ta nie jest sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa.

Mając na uwadze wskazany przez powoda (...) Bank (...) S.A. w W. stan faktyczny i wysokość dochodzonego roszczenia, Sąd stwierdził, że uznanie powództwa było sprzeczne z prawem albowiem, jak wskazano powyżej, wypowiedzenie umowy przez bank jest bezskuteczne wobec naruszenia trybu wynikającego z przepisów prawa bankowego; umowa kredytu w rachunku płatniczym z limitem odnawialnym nr (...) z dnia 23 lipca 2019 r. nadal zatem łączy powoda (...) Bank (...) S.A. w W. i pozwanego K. K. (1). Niewątpliwie, pozwany K. K. ma z tytułu tej umowy zadłużenie wobec banku na kwotę 25000,00 zł w związku z wykorzystaniem limitu odnawialnego, jednakże w związku z niewyczerpaniem ustawowego trybu wypowiedzenia umowy, brak jest podstaw do uwzględnienia powództwa jako wytoczonego przedwcześnie. Zdaniem jednak Sądu, jeśli to jednak wierzyciel będący przedsiębiorcą występuje z pozwem przeciwko konsumentowi, sąd ma obowiązek z urzędu - czyli bez zarzutu, czy wniosku ze strony konsumenta - zbadać, czy umowa łącząca strony zawiera klauzule abuzywne, ale również czy została rozwiązana lub wygasła zgodnie z przepisami ustawy bądź umowy; normy prawa konsumenckiego należy stosować zawsze wówczas, gdy stronami czynności prawnej pozostają z jednej strony przedsiębiorca, z drugiej konsument w znaczeniu, jakie pojęciu temu nadał art. 22 ¹ kc. W analizowanym kontekście oznacza to, iż ustawowym obowiązkom przedsiębiorcy, których naruszenie może np. prowadzić do bezskuteczności wypowiedzenia umowy, nie odpowiada obowiązek konsumenta należytej dbałości czy dociekliwości wykazania przez przedsiębiorcę ( tu: bank ) naruszenia przepisów ustawowych bądź umowy. Tym samym, nawet nie kwestionowanie przez pozwanego K. K. (1) zawarcia umowy kredytu odnawialnego, przyznanie przez niego istnienia zadłużenia oraz wniosek o rozłożenie na raty, wobec bezskuteczności wypowiedzenia umowy przez bank, nie mogą prowadzić do uwzględnienia powództwa.

W związku z powyższym Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.