Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 kwietnia 2024 roku

Sąd Rejonowy w Kłodzku Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący Sędzia Eliza Skotnicka

Protokolant sekretarz sądowy Magda Biernat

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 18 kwietnia 2024 roku w K.

sprawy z powództwa I. J.

przeciwko J. J.

o zapłatę

I.  oddala powództwo,

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej 3617 zł tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

UZASADNIENIE

Powód I. J. domagał się zasądzenia od pozwanej kwoty 14997,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od 28 listopada 2022r. do dnia oraz kosztami postępowania. W uzasadnieniu pozwu podał, że strony pozostają w związku małżeńskim od 2009r. i posiadają dwoje małoletnich dzieci E. i A.. W trakcie małżeństwa zaciągnięte zostały dwa kredyty, pierwsza umowa nr (...) z 24 lipca 2020r. o kredyt w kwocie 111099,00 zł, podpisana przez powoda, jednakże pozwana wyraziła zgodę na zaciągnięcie zobowiązania; druga umowa nr (...)_ (...) z 24 września 2020r. o kredyt w kwocie 54939,02 zł zawarta w formie elektronicznej, pozwana wiedziała również o tym kredycie. Środki pozyskane z pierwszego kredytu zostały przeznaczone na remont wspólnie zajmowanego mieszkania, zaś mniejszy kredyt w całości na bieżące potrzeby konsumpcyjne oraz zakup niezbędnych sprzętów RTV/AGD do mieszkania. Powód przebywał w areszcie w Niemczech od czerwca do listopada 2021r., w związku z zarzutami handlowania pozyskanymi nielegalnie rowerami. 8 grudnia 2021r. powód zawarł z pozwaną dwie umowy: umowę majątkową małżeńską wyłączającą wspólność ustawowa małżeńską między stronami oraz umowę darowizny obejmująca mieszkanie oraz udział powoda wynoszący ½ część we własności działki niezabudowanej. Powód wskazał, że pozwana wówczas nie poinformowała go, że 12 listopada 2021r. złożyła pozew o rozwód. Od momentu ustanowienia rozdzielności majątkowej wyłącznie powód spłacał kredyty i uiścił łącznie 29 994,00 zł tytułem wymagalnych rat, które spożytkowane zostały na bieżące potrzeby rodziny. Pozwana w kwietniu 2022r. nakazała powodowi wyprowadzić się ze wspólnego mieszkania, które wcześniej powód jej podarował. Pismem z 5 czerwca 2022 r. powód przedstawił pozwanej propozycję ugodową, zgodnie z którą pozwana w zamian za odstąpienie od żądania zwrotu darowanych jej nieruchomości miała spłacić wspólnie zaciągnięty z powodem kredyt. Pozwana odmówiła, a powód pismem z 10 lipca 2022r. odwołał darowiznę. Zdaniem powoda pozwana zgodnie z art. 376 § 1 k.p.c. jako dłużnik solidarny powinna zwrócić powodowi połowę spłaconego świadczenia.

Powód pismem 10 października 2023r. rozszerzył powództwo i wniósł o zasądzenie od pozwanej łącznej kwoty 29670,80 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od 14997,00 zł od 28 listopada 2022r. do dnia zapłaty i od 14637,80 zł od 10 października 2023r. do dnia zapłaty

Powód w piśmie z 22 stycznia 2024r. wskazał, że podstawą jego roszczeń jest art. 30 k.r.o., zaś z ostrożności procesowej podaje alternatywną podstawę roszczenia z art. 45 k.r.o., wskazując że kwoty uzyskane z kredytów w należy traktować jako majątek wspólny stron, który w całości został przeznaczony na majątek osobisty pozwanej.

Pozwana J. J. w sprzeciwie od nakazu zapłaty z 14 lutego 2023r., wydanego przez Referendarza Sądowego w Sądzie Rejonowym w Kłodzku, w sprawie I Nc 335/23, zaskarżając nakaz w całości wniosła o oddalenie powództwa. Pozwana zarzuciła, że nie ponosi solidarnej odpowiedzialności w zakresie zaciągniętych zobowiązań oraz, że brak jest podstaw do żądania od pozwanej zapłaty dochodzonej należności na podstawie 376 k.c. Ponadto pozwana podniosła, że brak jest odpowiedzialności osobistej pozwanej w zakresie żądania głównego powoda, a także nieudowodnienie przez powoda wykorzystania uzyskanych kredytów na bieżące potrzeby rodziny. Zdaniem pozwanej kredyty zaciągnięte przez powoda nie zostały zaciągnięte w sprawach wynikających z zaspokajania zwykłych potrzeb rodziny według art. 30 § 1 k.r.o., a zatem brak solidarności wynikającej z tego przepisu eliminuje zasadność roszczenia regresowego z art. 376§1 zd. 2 k.c.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód I. J. i pozwana J. J. pozostają w związku od 22 sierpnia 2009 r. i mają dwie córki E. ur. (...) i A. ur. (...)

Pozwana J. J. jest właścicielką lokalu mieszkalnego położonego w J. przy ul. (...) i stanowił on jej majątek osobisty w chwili zawierania związku małżeńskiego z powodem. Powód zamienił prawo najmu lokalu mieszkalnego w P. na prawo najmu lokalu mieszkalnego w J. przy ul. (...). Własność lokalu mieszkalnego w J. przy ul. (...) została nabyta 11 października 2010r., a w księdze wieczystej został wpisany jako właściciel I. J.. Strony podjęły decyzję, żeby oba lokale połączyć i wyremontować.

Bezsporne

Powodowi przed zawarciem związku małżeńskiego z pozwaną przysługiwało prawo najmu lokalu komunalnego w P.. Przed zamianą mieszkania w P. konieczne było spłacenie długów powoda z tytułu opłat czynszowych. Długi strony spłaciły z oszczędności pozwanej zgormadzonych jeszcze przed zawarciem związku małżeńskiego z pracy w Niemczech.

Dowód :

- przesłuchanie pozwanej k. 229 – 230.

Powód 24 lipca 2020r. zawarł z (...) Bank (...) S.A. umowę o kredyt gotówkowy nr (...) w kwocie 111099,00 zł, na podstawie której otrzymał przelewem na swój rachunek 100000,02 zł, zaś całkowita kwota do zapłaty wynosiła 146463,11 zł, w tym całkowity koszt kredytu 46462,90 zł. Kredyt miał być spłacony w 96 miesięcznych równych ratach. Umowa została podpisana przez powoda, a pozwana pisemnie wyraziła zgodę na zaciągnięcie zobowiązania.

Powód 24 września 2020r. zawarł z (...) S.A. umowę o kredyt gotówkowy nr (...)_ (...), na podstawie której otrzymał przelewem na swój rachunek 50000,02 zł, zaś całkowita kwota do zapłaty wynosiła 77190,91 zł, w tym całkowity koszt kredytu 27190,91 zł. Kredyt miał być spłacony w 120 miesięcznych równych ratach. Umowa została zawarta w formie elektronicznej i nie wymagała podpisu powoda.

Dowód:

- umowa umowę o kredyt gotówkowy nr (...) k. 21 – 26;

- umowa o kredyt gotówkowy nr (...)_ (...) k. 16 – 20.

Środki z kredytów zostały przeznaczone w znacznej mierze na remont mieszkania zajmowanego przez strony, na zakupu sprzętów AGD i RTV oraz cele konsumpcyjne. Za część pieniędzy powód kupił używany samochód. Pozwana wiedziała o zaciągniętych kredytach, dysponowała w tym czasie dostępem do rachunków bankowych powoda, wydawała dyspozycje wypłaty środków z konta, aktywnie uczestniczyła w pracach remontowych, wspólnie z powodem podejmowała decyzji związane z wykonywanym remontem. Strony planowały, że remont będzie miał mniejszy zakres, ale po jego rozpoczęciu zakres prac się rozszerzał i ostatecznie przeprowadzono remont generalny, w tym nastąpiła zmiana sposobu ogrzewania mieszkania piecem zainstalowanym w kotłowni, przerobiono instalację kanalizacyjną, wykonano nową kuchnię i generalny remont łazienki.

W tym czasie powód pracował za granicą, często przebywał poza domem, nie było go w Polsce. Pozwana nie pracowała, zajmowała się dziećmi i domem.

Dowód:

- zeznania świadka M. J. k. 227;

- zeznania świadka A. O. k. 227v – 228;

- przesłuchanie powoda k. 228 – 229;

- przesłuchanie pozwanej k. 229 – 230.

W 2021r. powód pracował w Niemczech. W czerwcu 2021r. powód został zatrzymany, aresztowany i osadzony w Zakładzie Karnym w Niemczech, gdzie przebywał od 3 czerwca 2021 r. do 26 listopada 2021 r. w związku z podejrzeniem kradzieży rowerów. Wówczas powód korespondował z pozwaną, pisał w listach o swoich obawach, że grozi mu nawet 5 lat kary pozbawienia wolności. Powód w listach wskazywał, że ponosi odpowiedzialność za rozpad małżeństwa i nakłaniał pozwaną, aby złożyła pozew o rozwód, a także pocieszał ją pisząc „jesteś ładną kobietą i ułożysz sobie jeszcze życie.” W korespondencji prowadzonej z pozwaną znalazły się dwa pełnomocnictwa; w jednym z nich powód udzielił pozwanej 1 lipca 2021 r. pełnomocnictwa do sprzedaży działki budowlanej i oświadczył jednocześnie, że przekazuje na pozwaną swoją część działki. W drugim pełnomocnictwie powód upoważnił pozwaną do przepisania mieszkania należącego do niego na siebie. W czasie gdy powód przebywał w areszcie, 12 listopada 2021r. (data prezentaty) pozwana złożyła pozew o rozwód do Sądu Okręgowego w Świdnicy. Powód wysłał pozwanej pieniądze na opłacenie pozwu i tłumaczenia.

Dowód:

- korespondencja powoda do pozwanej w dokumentach znajdujących się w aktach Sądu Okręgowego w Świdnicy, w sprawie I C 1587/22 k. 136-137 tych akt,

- pełnomocnictwa sporządzone przez powoda w dokumentach znajdujących się w aktach Sądu Okręgowego w Świdnicy, w sprawie I C 1587/22 k. 138 i 139 tych akt;

- protokół przesłuchania pozwanej i powoda w dokumentach znajdujących się w aktach Sądu Okręgowego w Świdnicy, w sprawie I C 1587/22 k. 348 – 349 tych akt;

- kserokopia pozwu o rozwód z prezentą k. 13 – 15.

Powód w dniu 26 listopada 2021 r. wrócił do Polski i do maja 2022 r., zamieszkiwał z pozwaną i z dziećmi.

Strony 8 grudnia 2021 r. zawarły w formie aktu notarialnego umowę majątkową małżeńską wyłączającą wspólność ustawową małżeńską. W tym samym dniu umową nazwaną umową darowizny powód podarował swojej żonie do jej majątku osobistego lokal mieszkalny stanowiący odrębną nieruchomość, o powierzchni użytkowej 40,31 m2 położony w J., przy ul. (...), objęty księgą wieczystą (...) wraz z udziałem w częściach wspólnych budynku i prawie własności gruntu objętego księga wieczystą (...), który to lokal według treści księgi wieczystej stanowił majątek osobisty powoda.

Ponadto w umowie tej powód nieodpłatnie przekazał pozwanej swój udział wynoszący 1/2 część w nieruchomości stanowiącej działkę nr (...), o powierzchni 0,1312 ha, położonej w J., objętej księgą wieczystą (...), która według treści księgi wieczystej stanowiła majątek wspólny stron.

Dowód:

- umowa majątkowa małżeństwa zawarta przed notariuszem P. W. prowadzącym Kancelarię Notarialną w N., Rep. A nr 8473/2021 k. 11 – 12;

- umowa darowizny zawarta przed notariuszem P. W. prowadzącym Kancelarię Notarialną w N., Rep. A nr 8477/2021 k.7 – 10;

- przesłuchanie powoda k. 228 – 229;

- przesłuchanie pozwanej k. 229 – 230.

I. J. w dniu 26 marca 2022 r., w czasie awantury zabrał pozwanej jej telefon i na podstawie treści zawartych w telefonie dowiedział się, że jego żona od 19 września 2021 r. utrzymuje relacje pozamałżeńskie z T. Z.. Powód wyprowadził się w maju 2022 r. z mieszkania, w którym zamieszkiwał z żoną i dziećmi. Obecnie zamieszkuje z nową partnerką. Początkowo wynajmował mieszkanie, obecnie kupił mieszkanie do kapitalnego remontu.

Dowód:

- przesłuchanie powoda k. 228 – 229;

- przesłuchanie pozwanej k. 229 – 230.

Powód od grudnia 2021r. spłaca zadłużenie wobec (...) Bank (...) S.A. związane z zaciągniętymi w 2020r. kredytami. Powód od grudnia 2021r. do października 2022r. spłacił łącznie 29994,00 zł, zaś od listopada 2022r. do września 2023r. łącznie 29347,61 zł.

Bezsporne

Powód pismem z 5 czerwca 2022 r. wezwał pozwaną do spłaty kredytu po rygorem odwołania uczynionych darowizn. W uzasadnieniu wezwania wskazał, że powódka pozostawała w relacji intymnej pozamałżeńskiej z T. Z., a nadto po dokonaniu darowizn złożyła pozew o rozwód z winy powoda, co stanowiło rażąca niewdzięczność. Powód zaproponował pozwanej rozwiązanie powyższej kwestii w ten sposób, że jeżeli dokona ona spłaty kredytu zaciągniętego wspólnie przez strony, poprzez zaciągnięcie innego kredytu z przeznaczeniem na spłatę tych zobowiązań wówczas odstąpi on od procedury odwołania uczynionych darowizn.

Pozwana pismem z 20 czerwca 2022 r. w odpowiedzi na wezwanie wskazała, że nieprawdą jest jakoby pozostawała od wielu lat w intymnej relacji z T. Z., albowiem kontakt ich nastąpił we wrześniu 2021 roku, w czasie kiedy małżeństwo i pożycie z powodu kłamstw oraz pozostawania w areszcie karnym powoda już nie istniało. Podała, że winny tego stanu był wyłącznie jej małżonek, który przez wiele lat ukrywał przed nią swoje kradzieże, a w konsekwencji swoich działań został zatrzymany przez niemiecki wymiar sprawiedliwości w dniu 10 czerwca 2021 roku, pozostawiając ją i wspólne dzieci bez środków do życia.

Pozwana w piśmie tym wskazała, że mając na uwadze, chęć polubownego rozstrzygnięcia kwestii kredytu, zaciągniętego głównie na remont mieszkania, poinformowała, że z planowanej sprzedaży działki zostanie spłacona kwota około 70 000,00 zł - 80 000,00 zł, a na pozostałą część zostanie zaciągnięty kredyt. Podała również, że wszystkie te czynności wymagają czasu i są niemożliwe do realizacji w trzy tygodnie, albowiem pozwana ze swoim wynagrodzeniem nie ma aktualnie zdolności kredytowej na spłatę całej kwoty. Zaproponowała termin załatwienia sprawy najpóźniej do 31 marca 2023 roku.

Powód pismem z 10 lipca 2022 r., złożył oświadczenie pozwanej o odwołaniu darowizny uczynionej na jej rzecz w dniu 8 grudnia 2021 r. z uwagi na rażącą niewdzięczność pozwanej w stosunku do powoda. Jednocześnie wobec powyższego wezwał powódkę do złożenia oświadczenia przenoszącego własność rzeczonych nieruchomości na rzecz powoda w formie aktu notarialnego. W tym celu wezwał pozwaną do stawienia się w dniu 21 lipca 2022r. o godz. 14:00 w siedzibie Kancelarii Notarialnej Notariusz P. R. w K. przy ul. (...), (...)-(...) K., celem złożenia wymaganych prawem oświadczeń. Ponadto wskazał, że brak stawiennictwa będzie skutkował wytoczeniem powództwa o zastępcze oświadczenie woli.

Dowód:

- wezwanie do spłaty kredytu z 05.06.2022r. k. 55;

- pismo pozwanej z 20.06.2022 r. k. 56 – 57;

- odwołanie darowizny z 10.07. 2022 r. wraz z pełnomocnictwem do tej czynności, k. 58 i 59.

Sąd Okręgowy w Świdnicy prawomocnym wyrokiem z 30 października 2023r. wydanym w sprawie I C 1587/22 oddalił powództwo I. J. przeciwko J. J. o zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli w przedmiocie zwrotnego przeniesienia na powoda prawa własności nieruchomości objętych umową z 8 grudnia 2021r.

Dowód:

- Wyrok Sądu Okręgowego w Świdnicy wraz z uzasadnieniem w dokumentach znajdujących się w aktach Sądu Okręgowego w Świdnicy, w sprawie I C 1587/22 k. 354 i 362 – 372 tych akt.

Powód I. J. na dzień zamknięcia rozprawy przebywał w areszcie za granicą w związku z podejrzeniem popełnienia innych przestępstw, obecnie nie spłaca zadłużenia.

Bezsporne

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd zważył, co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu.

Powód wywodził swoje roszczenie w pierwszej kolejności twierdząc, że za zobowiązania zaciągnięte przez niego w (...) Bank (...) S.A. strony na podstawie art. 30 k.r.o. ponoszą odpowiedzialność solidarną, a co za tym idzie powodowi przysługuje wobec pozwanej roszczenie regresowe w oparciu o art. 376 k.c. Bezspornym między stronami było, że kredyt z lipca 2020r. na wyższą kwotę powód zaciągnął za zgodą pozwanej, zaś kredyt z września 2020r. udzielony został na podstawie umowy, która nie wymagała podpisu kredytobiorcy. Pozwana przyznała, że zasadnicza część tych kredytów została przeznaczona na generalny remont mieszkania, zakup nowych sprzętów AGD i RTV.

Zgodnie z art. 369 k.c. zobowiązanie jest solidarne, jeżeli to wynika z ustawy lub z czynności prawnej. Kodeks rodzinny i opiekuńczy stanowi o odpowiedzialności solidarnej obu małżonków jedynie za zobowiązania zaciągnięte przez jednego z nich w sprawach wynikających z zaspokajania zwykłych potrzeb rodziny (art. 30 § 1 k.r.o.), a nie za wszelkie zobowiązania zaciągnięte przez jednego z nich.

Odpowiedzialność z art. 30 k.r.o. ma charakter wyjątkowy, a zatem, zgodnie z regułą exceptiones non sunt extendendae, przepisy art. 30 k.r.o. wymagają wykładni ścisłej. Przepis art. 30 § 1 k.r.o. odnosi się wyłącznie do zobowiązań, których źródłem jest umowa. Odpowiedzialność solidarną ponoszą małżonkowie za żywność, energię elektryczną czy też czynsz. Zachował aktualność wyrok SN z 21 września 1977 r., I CR 277/77, LEX nr 7997, zgodnie z którym za należności czynszowe spółdzielni budownictwa mieszkaniowego, zgodnie z dyspozycją art. 30 § 1 k.r.o. są solidarnie odpowiedzialni oboje małżonkowie, nawet – z majątku odrębnego każdego z nich, a nie tylko ten z małżonków, który jest członkiem spółdzielni. Powyższe stanowisko podtrzymał SN w uchwale z 11 października 1995 r., III CZP 137/95, LEX nr 9255 wskazując, że zniesienie przez sąd wspólności spółdzielczego prawa do lokalu pozostaje bez wpływu na określoną w art. 30 § 1 k.r.o. odpowiedzialność solidarną obojga małżonków za zapłatę opłat związanych z używaniem spółdzielczego lokalu mieszkalnego. Podobnie w wyroku SN z 22 września 1966 r., I CR 544/66 (OSPiKA 1967, nr 9) wskazano, że przez zobowiązania zaciągnięte w sprawach wynikających z zaspokojenia zwykłych potrzeb rodziny (art. 30 § 1 k.r.o.) należy rozumieć tylko te zobowiązania, które odnoszą się do normalnych, codziennych potrzeb rodziny, wymagających bezwzględnie zaspokojenia bez potrzeby podejmowania przez małżonków specjalnych decyzji. Wszelkie inne zobowiązania - zwłaszcza dotyczące większych zakupów ratalnych, nie dające się zakwalifikować pod pojęcie "zwykłych" potrzeb rodziny - zaciągnięte przez jednego małżonka nie rodzą odpowiedzialności solidarnej drugiego małżonka.”

Należy więc przyjąć, że art. 30 k.r.o. nie obejmuje należności z tytułu zakupu samochodu czy też nieruchomości. Doktryna do „zwykłych potrzeb rodziny” zalicza: „przeciętne, powtarzające się potrzeby w zakresie mieszkania, energii elektrycznej, ogrzewania, żywności, odzieży, ochrony zdrowia, nieluksusowych rozrywek, wypoczynku, wychowania dzieci itd. Postuluje też, że katalog potrzeb powinien zostać poszerzony odpowiednio do zmieniających się warunków gospodarczych, obejmując takie dobra, jak lodówka, pralka, telewizor” (tak, G. Jędrejek [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz aktualizowany, LEX/el. 2019, art. 30).

W oparciu o powyższe rozważania uznać należało, że wydatki na gruntowny remont mieszkania stron, choć zaspokajającego potrzeby mieszkaniowe ówczesnej rodziny powoda i pozwanej, nie należą do kategorii "zwykłych" potrzeb rodziny. W związku w powyższym powództwo wywodzone w oparciu o art. 376 k.c. w zw. z art. 30 k.r.o. okazało się bezzasadne.

Jednocześnie podkreślić trzeba, że zgodnie z art. 41 k.r.o. jeżeli małżonek zaciągnął zobowiązanie za zgodą drugiego małżonka, wierzyciel może żądać zaspokojenia także z majątku wspólnego małżonków. Odpowiedzialność małżonka dłużnika z art. 41 k.r.o. ma charakter odpowiedzialności cum viribus patrimonii, czyli ograniczona jest do określonej masy majątkowej. Bez znaczenia jest dla wierzyciela skład majątków, a tym samym umowy przesuwające składniki między majątkami małżonków. Nie ma przepisu, który nakazywałby najpierw zaspokojenie się z majątku wspólnego, a następnie z majątków osobistych, czy też odwrotnie. Dla wierzyciela występuje jedna masa majątkowa, z której może się zaspokoić. Bezspornym jest, że zadłużenie z tytułu kredytów zaciągniętych przez powoda w znacznej części nie zostało spłacone wobec Banku. W sytuacji, gdy powód przestanie spłacać zadłużenie (a wobec ponownego osadzenia powoda w areszcie, kredyty nie są obecnie spłacane), Bank zgodnie z art. 41 k.p.c. będzie miał możliwość poszukiwania zaspokojenia również z majątku wspólnego stron.

Powód wskazał alternatywną podstawę roszczenia z art. 45 k.r.o., wskazując że kwoty uzyskane z kredytów należy traktować jako majątek wspólny stron, który w całości został przeznaczony na majątek osobisty pozwanej.

Zgodnie z art. 45 k.r.o. § 1. każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności. § 2. Zwrotu dokonuje się przy podziale majątku wspólnego, jednakże sąd może nakazać wcześniejszy zwrot, jeżeli wymaga tego dobro rodziny. § 3. Przepisy powyższe stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy dług jednego z małżonków został zaspokojony z majątku wspólnego”.

Zwrotu wydatków oraz nakładów należy zgodnie z art. 45 § 2 k.r.o. dokonać przy podziale majątku wspólnego. Zgodnie z art. 46 k.r.o. z sprawach nieunormowanych w artykułach poprzedzających od chwili ustania wspólności ustawowej do majątku, który był nią objęty, jak również do podziału tego majątku, stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności majątku spadkowego i o dziale spadku.

Podkreślić należy, że podział majątku wspólnego zgodnie z art. 1037 k.c. w zw. z art. 46 k.r.o. może nastąpić bądź na mocy umowy między stronami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie którejkolwiek ze stron. Jeżeli do majątku wspólnego należy nieruchomość, umowa o podział powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.

Zatem to strony stosunku prawnego jakim jest współwłasność ułamkowa powstająca w majątku wspólnym z chwilą ustania wspólności ustawowej, decydują czy dokonają zgodnego podziału majątku w formie umowy (w formie aktu notarialnego, gdy w skład majątku wchodzi nieruchomość), czy też wystąpią do sądu o wydanie orzeczenia w tym zakresie. Skutki prawne związane z podziałem majątku są przy tym jednakowe. Z tego też względu, wbrew zarzutom pełnomocnika powoda, należało uznać, że zwrot nakładów może nastąpić wyłącznie przy podziale majątku (poza wyjątkiem sądowego nakazania wydania ich wcześniej zgodnie z art. 45§ 2 zd. 2 k.r.o.). Treść art. 45 § 2 k.r.o. koresponduje z przepisami zawartymi w art. 567 § 1 k.p.c. i art. 618 k.p.c. w zw. z art. 688 k.p.c. i w zw. z art. 567§3 k.p.c., a także art. 686 k.p.c. w zw. z art. 567 § 3 k.p.c. Przytoczone przepisy proceduralne przewidują, że w postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami sąd rozstrzyga także o żądaniu ustalenia nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym oraz o tym, jakie wydatki, nakłady i inne świadczenia z majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego lub odwrotnie podlegają zwrotowi (art. 567§1 k.p.c.). Według zaś art. 618 k.p.c. z chwilą wszczęcia postępowania o podział majątku (zniesienie współwłasności) odrębne postępowanie w sprawach dotyczących między innymi wzajemnych roszczeń współwłaścicieli z tytułu posiadania rzeczy, jest niedopuszczalne. Zaś po zapadnięciu prawomocnego postanowienia o podziale majątku (zniesieniu współwłasności) uczestnik nie może dochodzić tych roszczeń, chociażby nie były one zgłoszone w postępowaniu o podział majątku (zniesienie współwłasności).

W ocenie Sądu z chwilą dokonania podziału majątku wygasają roszczenia o zwrot nakładów i wydatków, zgodnie z art. 45§ 2 k.r.o. i powołanymi wyżej przepisami proceduralnymi. W odniesieniu do czynności prawnych pozasądowych zastosowanie znajdują przepisy prawa materialnego w szczególności art. 45§2 k.r.o.

Strony 8 grudnia 2021r. zawarły dwie umowy, umowę majątkową małżeńską, która zniosła między nimi wspólność ustawową małżeńską, a następnie umowę o podział majątku wspólnego, którą strony nazwały umową darowizny. Z treści „umowy darowizny” jednoznacznie wynika, że zawierał ona co najwyżej darowiznę lokalu mieszkalnego, który według treści księgi wieczystej stanowił wyłączną własność powoda (co w świetle okoliczności faktycznych jest wątpliwe, o czym poniżej) oraz podział majątku wspólnego stron obejmującą współwłasność nieruchomości niezabudowanej.

W ocenie Sądu, choć według treści księgi wieczystej własność lokalu mieszkalnego położonego w J., przy ul. (...) ( (...)) należała wyłącznie do powoda, to z okoliczności faktycznych wynika, że lokal ten został nabyty 11 października 2010r., a więc w czasie, gdy strony pozostawały w związku małżeńskim. Pozwana podała bowiem, że musiała spłacić ze swoich oszczędności zadłużenie czynszowe powoda za mieszkanie w P., żeby mogło dojść do zamiany mieszkania, zaś wykupienie mieszkania nastąpiło później już w czasie trwania małżeństwa (zeznania pozwanej k. 229). Nie można więc wykluczyć, że w toku postępowania o podział majątku wspólnego należałoby ustalić, że obie nieruchomości objęte umową darowizny z 8 grudnia 2021r. stanowiły majątek wspólny stron, a co za tym idzie umowa ta nie tylko w części, a w całości stanowiła umowny podział majątku wspólnego. Podkreślić należy, że w chwili zawierania umowy 8 grudnia 2021r. wolą powoda było nieodpłatne przeniesienie na swoją żonę całego majątku, który stanowił jego własność. Powód dążył z jednej strony do zabezpieczenia sytuacji materialnej swojej rodziny, a z drugiej do uniemożliwienia w przyszłości swoim wierzycielom zaspokojenia z tego majątku orzeczonych wobec niego w przyszłości kar. Wynika to z treści listów, jakie powód pisał do pozwanej z aresztu. Niewątpliwie sytuacja w jakiej znalazł się wówczas powód; obawa, że w związku z pozbawieniem wolności i utratą możliwości zarobkowania, dzieci stron pozostaną bez środków do życia, a także realna obawa, że w związku z popełnionymi czynami zabronionymi na powoda zostaną nałożone kary pieniężne, jednoznacznie uzasadnia cel dokonania tych czynności prawnych. Strony w umowie z 8 grudnia 2021r. nie zawarły przy tym żadnych rozliczeń, w szczególności pozwana nie została zobowiązania do zapłaty na rzecz powoda nakładów poczynionych na jej majątek osobisty, ani zobowiązana do przystąpienia do długu powoda wobec Banku. Skoro odwołanie darowizny z 8 grudnia 2021r. zgodnie z prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Świdnicy okazało się bezskuteczne, a zatem podział majątku wspólnego stron dokonany w tej umowie wiąże strony, należało uznać, że żądnie rozliczenia nakładów z majątku wspólnego stron na majątek osobisty pozwanej jest już spóźnione i niedopuszczalne. Niewątpliwie rację ma powód twierdząc, że należności z tytułu wypłaconych przez Bank kredytów weszły do majątku wspólnego stron, a zatem wydatki na remont lokalu mieszkalnego stanowiącego majątek osobisty pozwanej stanowiły nakład z majątku wspólnego stron na majątek osobisty pozwanej. Nakład ten mógł zostać rozliczony wyłącznie przy podziale majątku wspólnego. Jednocześnie należy pamiętać, o czym wskazano wyżej, że jeżeli powód przestanie spłacać zobowiązanie wobec banku z tytułu zaciągniętych przez niego kredytów, Bank będzie miał możliwość poszukiwania zaspokojenia swoich roszczeń również z majątku wspólnego stron, zwłaszcza w odniesieniu do kredytu większego, na który pozwana na piśmie wyraziła zgodę.

W tych okolicznościach orzeczono jak w sentencji.

O kosztach orzeczono zgodnie z art. 98 k.p.c., obciążając powoda kosztami procesu poniesionymi przez pozwaną z tytułu kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 3617 zł.