Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 listopada 2023 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Małgorzata Żelewska

Protokolant: sekr. sąd. Agnieszka Bronk - Marwicz

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 października 2023 r. w G.

sprawy z powództwa Gminy M. G.

przeciwko Z. G.

o zapłatę

oddala powództwo,

zasądza od powódki Gminy M. G. na rzecz pozwanej Z. G. kwotę 3617 zł (trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia orzeczenia do dnia zapłaty.

Sygn. akt I C 283/23

UZASADNIENIA

Powódka Gmina M. G. domagała się od pozwanej Z. G. zapłaty kwoty 23.197,74 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwot:

1.933,09 zł od dnia 1 grudnia 2021 roku do dnia zapłaty,

1.933,15 zł od dnia 1 stycznia 2022 roku do dnia zapłaty,

1.933,15 zł od dnia 1 lutego 2022 roku do dnia zapłaty,

1.933,15 zł od dnia 1 marca 2022 roku do dnia zapłaty,

1.933,15 zł od dnia 1 kwietnia 2022 roku do dnia zapłaty,

1.933,15 zł od dnia 1 maja 2022 roku do dnia zapłaty,

1.933,15 zł od dnia 1 czerwca 2022 roku do dnia zapłaty,

1.933,15 zł od dnia 1 lipca 2022 roku do dnia zapłaty,

1.933,15 zł od dnia 1 sierpnia 2022 roku do dnia zapłaty,

1.933,15 zł od dnia 1 września 2022 roku do dnia zapłaty,

1.933,15 zł od dnia 1 października 2022 roku do dnia zapłaty,

1.933,15 zł od dnia 1 listopada 2022 roku do dnia zapłaty,

a także zasądzenia na swoją rzecz kosztów procesu według przepisanych.

W uzasadnieniu wskazano, że pozwana jest następcą prawnym zmarłego A. G., który zobowiązany był do zapłaty z tytułu bezumownego korzystania z gruntu gminnego położonego w G. przy ul. (...), część działki nr (...), obręb (...) O. do zapłaty odszkodowania za bezumowne korzystanie za okres od dnia 1 stycznia 2017 roku do dnia 31 października 2021 roku na łączną kwotę 23.197,86 zł.

Pozwana była wzywana do zapłaty w dniu 16 stycznia 2023 roku, ale do dnia wniesienia pozwu nie uregulowała zaległości.

(pozew – k. 3)

Pozwana w odpowiedzi na pozew wniosła o odrzucenie pozwu co do kwoty 5.799,39 zł na podstawie art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c., albowiem o to samo roszczenie pomiędzy tymi samymi stronami toczy się od ponad roku spór przed tut. Sądu w sprawie o sygn. akt I 1 C 786/22, oddalenia powództwa co do pozostałej części, a także zasądzenia na rzecz pozwanej kosztów procesu.

W pierwszej kolejności pozwana podniosła zarzut przedawnienia roszczenia. Poprzednik pozwanej wielokrotnie zaprzeczał, aby bezumownie korzystał z gruntu gminnego. Przebywał już na emeryturze i nie prowadził działalności gospodarczej w miejscu swojego zamieszkania. A. G. był już obłożnie chory i bardziej zainteresowany był walką z nieuleczalną chorobą nowotworową, którą przegrał, a nie bezumownym używaniem komunalnych gruntów. Również Z. G. przesyłała powódce pisma, w których kwestionowała roszczenie. W piśmie z dnia 29 listopada 2021 roku powódka potwierdziła słuszność stanowiska pozwanej. Powódka opierała wysokość wynagrodzenia o niepublikowane zarządzenia. A. G. był tylko w 1/6 części współwłaścicielem nieruchomości przylegającej do spornej nieruchomości. Niezależnie od powyższego samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest zobowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie ani za jej pogorszenie lub utratę, a także zachowuje pobrane pożytki cywilne, jeżeli stały się w tym czasie wymagalne. Taki posiadacz jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy dopiero wówczas, gdy poweźmie wiedzę o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, co w tej sprawie nie jest możliwe, w sytuacji, gdy powódka sprawuje co najmniej od 2 lat całkowite władztwo nad tą rzeczą i pobiera z niej pożytki.

(odpowiedź na pozew – k. 29-30)

Postanowieniem z dnia 23 czerwca 2023 roku odrzucono pozew w części obejmującej żądanie zapłaty kwot:

1.933,09 zł od dnia 1 grudnia 2021 roku do dnia zapłaty,

1.933,15 zł od dnia 1 stycznia 2022 roku do dnia zapłaty,

1.933,15 zł od dnia 1 lutego 2022 roku do dnia zapłaty,

(postanowienie – k. 38)

Stan faktyczny:

A. G. był współwłaścicielem w udziale wynoszącym 1/6 części nieruchomości położonej w G. przy ul. (...). Z przedmiotową nieruchomością sąsiaduje działka nr (...) stanowiąca własność Gminy M. G..

(bezsporne)

Skierowanym do powódki pismem z dnia 8 maja 2017 roku A. G. zobowiązał się do uporządkowania terenu będącego własnością gminy w terminie do dnia 25 maja 2017 roku, a także zwrócił się do powódki o wydzierżawienie mu obszaru o powierzchni 40 m ² pod ewentualne materiały stolarskie (działka nr (...)), wskazując, że teren ten jest mu potrzebny do prowadzenia działalności w okresie 2-3 lat.

(dowód: pismo z dnia 08.05.2017r. – k. 56)

Pismem z dnia 4 października 2021 roku powódka Gmina M. G. wezwała A. G. do uiszczenia opłaty za bezumowne korzystanie z nieruchomości powódki położonej przy ul. (...) w G., oznaczonej jako część działki nr (...) obręb (...) O. o powierzchni 40 m ² za okres od dnia 1 czerwca 2017 roku do dnia 31 października 2021 roku. w kwocie 17.367,11 zł. Spłata należności miała nastąpić w 12 ratach miesięcznych, w tym jednej w wysokości 1.933,10 zł (płatnej do dnia 30 listopada 2021 roku) oraz 11 ratach po 1.933,16 zł każda (płatnych do ostatniego dnia każdego miesiąca przypadającego w okresie od grudnia 2021 roku do października 2022 roku). Wezwanie zostało doręczone dnia 12 października 2021 roku.

(dowód: pismo z dnia 04.10.2021r. – k. 8-9, potwierdzenie odbioru – k. 10-11)

Skierowanym do powódki pismem z dnia 19 października 2021 roku A. G. zakwestionował roszczenie powódki co do zasady i wysokości, powołując się na treść art. 224 § 1 k.c. Wskazał na przysługujący mu przymiot posiadacza samoistnego, a także wskazał na brak podstaw prawnych do ustalania przez organ administracji publicznej stawek wynagrodzenia za bezumowne używanie gruntów, co należy do domeny sądu powszechnego.

(dowód: pismo z dnia 19.10.2021r. – k. 33)

Pismem z dnia 4 listopada 2021 roku powódka wskazała, że do dnia 1 maja 2011 roku sporna nieruchomość znajdowała się w posiadaniu zależnym spółki (...) z siedzibą w G., reprezentowanej przez A. G., będącej dzierżawcą, a po tym terminie pozwany władał przedmiotową nieruchomością jako bezumowny użytkownik, stąd nie znajduje zastosowania art. 224 § 1 k.c. W związku z tym użytkowanie nie może być kwalifikowane jako posiadanie samoistne w dobrej wierze. Nadto, powódka poinformowała, że opłaty z tytułu bezumownego korzystania z gruntu gminnego naliczane są wg aktualnych stawek czynszu dzierżawnego obowiązujących na obszarze Miasta G. dla wszystkich dzierżawców nieruchomości i nie podlegają one żadnym negocjacjom. Mając na uwadze, że pozwany dokonał uporządkowania i opróżnienia gruntu gminnego przy ul. (...), powódka odstąpiła od naliczenia opłat za bezumowne korzystanie z wyżej wskazanej nieruchomości od miesiąca listopada 2021 roku.

(dowód: pismo z dnia 04.11.2021r. – k. 58)

Pismem z dnia 18 listopada 2021 roku A. G. zakwestionował wysokość stawek opłat, a także wskazał, że nie był dzierżawcą ani użytkownikiem spornej nieruchomości komunalnej, a także nie był w samoistnym posiadaniu w dobrej wierze części działki o powierzchni większej niż 40 m ². Jak podniósł, w tym czasie w sąsiedztwie przedmiotowej nieruchomości działalność gospodarczą prowadzili różni przedsiębiorcy, na których nie miał żadnego wpływu.

(dowód: pismo z dnia 18.11.2021r. – k. 34-34v.)

W odpowiedzi na pismo A. G., powódka w piśmie z dnia 29 listopada 2021 roku zaprzeczyła, aby A. G. był samoistnym posiadaczem spornej nieruchomości gminnej w dobrej wierze, wskazując, że był posiadaczem zależnym. Powódka wskazała również, że uzasadnione jest żądane przez nią opłaty za bezumowne użytkowanie w wysokości odpowiadającej stawkom za dzierżawę, obowiązującym na obszarze miasta dla nieruchomości gminnych, będących z założenia stawkami rynkowymi.

(dowód: pismo z dnia 29.11.2021r. – k. 59-60)

Pismem z dnia 10 grudnia 2021 roku A. G. skierował do powódki kolejne pismo, w którym zaprzeczył, by kiedykolwiek był dzierżawcą lub użytkownikiem spornego gruntu a tym samym był posiadaczem zależnym.

(dowód: pismo z dnia 10.12.2021r. – k. 35-35v.)

W piśmie z dnia 21 stycznia 2022 roku powódka podtrzymała swoje wcześniejsze stanowisko.

(dowód: pismo z dnia 21.01.2022r. – k. 61)

Dnia 12 sierpnia 2022 roku A. G. zmarł, a spadek po nim na podstawie testamentu nabyła jego żona Z. G. – w całości, z dobrodziejstwem inwentarza.

(dowód: akt poświadczenia dziedziczenia – k. 6-7)

Pismem z dnia 16 stycznia 2023 roku powódka wezwała pozwaną do zapłaty kwoty 24.983,02 zł tytułem bezumownego korzystania z przedmiotowego gruntu. Pismo doręczono dnia 19 stycznia 2023 roku.

(dowód: wezwanie z dnia 16.01.2023r. – k. 12-14, potwierdzenie odbioru – k. 15-16)

Pismem z dnia 6 lutego 2023 roku pozwana odmówiła zapłaty, powielając dotychczasową argumentację A. G..

(dowód: pismo z dnia 06.02.2023r. – k. 36-36v.)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd w całości ustalił na podstawie złożonych przez strony dowodów z dokumentów.

Oceniając zebrany w niniejszej sprawie materiał dowodowy Sąd nie dopatrzył się żadnych podstaw do kwestionowania prawdziwości i wiarygodności wymienionych w ustaleniach stanu faktycznego dokumentów prywatnych w postaci korespondencji stron. Przedmiotowe dokumenty nie noszą bowiem żadnych śladów przerobienia, podrobienia, czy innej manipulacji, stąd nie ma żadnych podstaw, aby uznać, że zostały stworzone wyłącznie na potrzeby niniejszego postępowania. Zresztą żadna ze stron nie wnosiła zastrzeżeń co do ich formy i autentyczności. Nie wszystkie dokumenty są podpisane, jednak żadna ze stron nie kwestionowała, aby strony (w tym poprzednik prawny pozwanej) prowadziły ze sobą korespondencją wynikającą z treści złożonych dokumentów, co potwierdzają odpowiedzi strony powodowej.

Na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 5 k.p.c. Sąd pominął dowód z opinii biegłego sądowego do spraw czynszów, gdyż wobec niewykazania powództwa co do zasady prowadzenie postępowania dowodowego odnośnie wysokości roszczenia było bezprzedmiotowe, a uwzględnienie wniosku powódki doprowadziłoby jedynie do nieuzasadnionej zwłoki w rozpoznaniu niniejszej sprawy, czemu Sąd ma obowiązek przeciwdziałać.

W niniejszej sprawie strona powodowa domagała się od następcy prawnego A. G. – pozwanej Z. G., jako posiadacza zależnego zapłaty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z gruntu stanowiącego własność powódki tj. z części działki nr (...) o powierzchni 40 m ² położonej w G. przy ul. (...).

Podstawę prawną powództwa stanowiły więc przepisy art. 224 § 2 k.c., art. 225 k.c. i art. 230 k.c. Zgodnie z art. 224 k.c. samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie, ani za jej pogorszenie lub utratę. Nabywa własność pożytków naturalnych, które zostały od rzeczy odłączone w czasie jego posiadania oraz zachowuje pobrane pożytki cywilne, jeżeli stały się w tym czasie wymagalne. Jednakże od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest także zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył. Z kolei stosownie do treści art. 225 k.c. obowiązki samoistnego posiadacza w złej wierze względem właściciela są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili, gdy dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa. Z kolei, w myśl art. 230 k.c. przepisy dotyczące roszczeń właściciela przeciwko samoistnemu posiadaczowi o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, o zwrot pożytków lub o zapłatę ich wartości oraz o naprawienie szkody z powodu pogorszenia lub utraty rzeczy, jak również przepisy dotyczące roszczeń samoistnego posiadacza o zwrot nakładów na rzecz, stosuje się odpowiednio do stosunku między właścicielem rzeczy a posiadaczem zależnym, o ile z przepisów regulujących ten stosunek nie wynika nic innego.

Zgodnie z zasadą rozkładu ciężaru dowodu w procesie cywilnym z art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Strony są zatem obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Oznacza to, że inicjatywa dowodowa co do określonych w powołanych powyżej przepisach przesłanek roszczenia o wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości spoczywała na powódce.

Gmina M. G. nie sprostała temu obowiązkowi, mimo że pozwana zakwestionowała roszczenie co do zasady i wysokości. Zważyć należy, iż strona pozwana przede wszystkim zarzuciła powódce nieudowodnienie tego, że A. G. jako osoba fizyczna kiedykolwiek korzystał z części spornej nieruchomości powódki bez tytułu prawnego. W piśmie z dnia 4 listopada 2021 roku skierowanym do A. G. powódka wskazywała, że do dnia 1 maja 2011 roku sporna nieruchomość znajdowała się w posiadaniu zależnym (...) sp. z o.o. z siedzibą w G., która miała być dzierżawcą tego gruntu, natomiast po tej dacie – zdaniem powódki – w posiadaniu zależnym A. G.. Z treści korespondencji wynikało, że A. G. sprawował funkcję prezesa zarządu ww. spółki, ale jednocześnie pozwana (podobnie jak A. G.) wskazywała, że w okresie objętym żądaniem pozwu spółka ta nie prowadziła już żadnej działalności gospodarczej. Zgodnie z art. 12 k.s.h. z chwilą wpisu do rejestru spółka z ograniczoną odpowiedzialności uzyskuje osobowość prawną. Jako osoba prawna spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest samodzielnym podmiotem stosunków cywilnoprawnych oraz ponosi odpowiedzialność cywilną za swoje zobowiązania. Natomiast odpowiedzialność osób fizycznych wchodzących w skład organów spółki, np. członków zarządu jest ograniczona. W myśl art. 299 § 1 k.s.h. członkowie zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania dopiero, jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna. W rozpatrywanym przypadku – wobec braku powołania przez powódkę jakichkolwiek dowodów – nie sposób stwierdzić czy i kto korzystał z części spornego gruntu w okresie objętym żądaniem pozwu. Nadto, brak możliwości stwierdzenia, czy wskazywana przez powódkę spółka faktycznie nie posiadała tytułu prawnego do władania gruntem, gdyż powódka nie przedłożyła umowy dzierżawy zawartej z tą spółką. W związku z powyższym nie wiadomo, na jaki okres umowa została zawarta, co było jej przedmiotem, ani też kto ją podpisał w imieniu spółki. Nie przedłożono również żadnych dowodów, które wskazywałyby na ustanie bytu prawnego spółki, stąd nie wiadomo czy nadal prowadzi ona działalność gospodarczą, czy też uległa likwidacji. Strona powodowa nie zaoferowała także żadnych dowodów, które wskazywałyby czy i kto składował materiały czy wyroby stolarskie na spornej części działki nr (...). Na podstawie zebranego materiału dowodowego nie sposób ustalić, czy ewentualnie były to materiały i produkty należące do spółki czy też do A. G. jako osoby fizycznej. Jednocześnie, zważywszy na wiek i stan zdrowia pozwanego istnieją wątpliwości co do tego, czy A. G. mógł prowadzić działalność gospodarczą w spornym okresie jako osoba fizyczna i składować na spornej działce jakiekolwiek ruchomości związane z prowadzoną przez siebie osobiście działalnością (nie przedłożono żadnych dowodów, które świadczyłyby o tym, że A. G. miał zarejestrowaną działalność gospodarczą jako osoba fizyczna w spornym okresie lub by faktycznie taką działalność wykonywał). Wiarygodnymi dowodami świadczącymi o korzystaniu przez A. G. ze spornej nieruchomości nie mogą być zdjęcia załączone do pisma procesowego z dnia 19 września 2023 roku (k. 54-55). Na ich podstawie nie sposób bowiem ustalić w jakim okresie zostały one wykonane, gdzie zostały wykonane ani też do kogo należą widoczne na nich ruchomości. Ponadto, o bezumownym posiadaniu części spornej działki przez A. G. w okresie objętym żądaniem pozwu nie może świadczyć treść pisma z dnia 8 maja 2017 roku skierowanego przez pozwanego do powódki. W piśmie tym A. G. zobowiązał się do uporządkowania terenu będącego własnością gminy w terminie do dnia 25 maja 2017 roku, a także zwrócił się do powódki o wydzierżawienie mu obszaru o powierzchni 40 m ² pod ewentualne materiały stolarskie, wskazując, że teren ten jest mu potrzebny do prowadzenia działalności w okresie 2-3 lat. Co nie było sporne pozwana takiej zgody nie wyraziła. Z treści ww. pisma można by co najwyżej wywodzić, że pozwany korzystał z nieruchomości do dnia 25 maja 2017 roku, a zatem w okresie wcześniejszym niż objęty żądaniem pozwu. Nadto, nie wiadomo, czy składając tenże wniosek pozwany występował jako osoba fizyczna, czy też jako prezes spółki. Wobec braku przedstawienia jakichkolwiek dowodów nie sposób ustalić, czy pozwany podjął działalność gospodarczą (o jakiej mowa w wyżej wskazanym piśmie) jako osoba fizyczna z wykorzystaniem spornego gruntu, mimo braku zgody powódki. Tym samym należało uznać, że powódka nie zdołała wykazać, że A. G. jako osoba fizyczna korzystał z części nieruchomości objętej pozwem we wskazanym w nim okresie. Odnośnie należności określonych w wezwaniu z dnia 4 października 2021 roku nie wiadomo, czy były one w jakimkolwiek zakresie realizowane przez pozwanego, ani też w jakim zakresie nie zostały przez niego zrealizowane. Nadto, nie wykazano, czy ewentualnie dokonując zapłaty pozwany działał jako osoba fizyczna czy też jako prezes zarządu spółki (...) sp. z o.o.

Mając zatem na względzie wszystkie przytoczone powyżej okoliczności na podstawie art. 224 § 2 k.c. i art. 225 k.c. i art. 230 k.c. a contrario, powództwo podlegało oddaleniu.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. i zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy zasądził od przegrywającej niniejszy spór powódki na rzecz pozwanej kwotę 1.817 zł z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, na którą składają się oplata za czynności kwalifikowanego pełnomocnika w osobie radcy prawnego w stawce minimalnej (3.600,00 zł) ustaloną na podstawie § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804 ze zm.) oraz opłata skarbowa od dokumentu pełnomocnictwa (17,00 zł).

Natomiast zgodnie z art. 98 § 1 ¹ k.p.c. od przyznanych kosztów procesu Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.