Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 sierpnia 2024 r.

Sąd Rejonowy w Piszu I Wydział Cywilny w składzie:

Protokolant: sekretarz sądowy Agnieszka Zuzga

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 sierpnia 2024 r. w P.

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Spółki komandytowej z siedzibą w P.

przeciwko Towarzystwu (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

o r z e k a

I.  Oddala powództwo w całości.

II.  Zasądza od powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Spółki komandytowej z siedzibą w P. na rzecz pozwanego Towarzystwa (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 3 634,00 zł ( trzy tysiące sześćset trzydzieści cztery złote 0/100), tytułem zwrotu kosztów postępowania wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za czas od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

III.  Nakazuje pobrać od powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Spółki komandytowej z siedzibą w P. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Piszu kwotę 657,55 zł (sześćset pięćdziesiąt siedem złotych 55/100) tytułem niepokrytych wydatków na opinię biegłego.

UZASADNIENIE

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa wytoczył powództwo przeciwko Towarzystwu (...) spółce akcyjnej o zapłatę kwoty 12 239,89 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 20 października 2020 roku.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że w dniu 18 września 2020 roku doszło do kolizji drogowej w wyniku której został uszkodzony pojazd marki H. o nr rej. (...) należący do W. R.. Odpowiedzialność cywilna sprawcy szkody objęta była umową obowiązkowego ubezpieczenia OC zawartą z pozwaną.

W toku postępowania likwidacyjnego pozwany przyjął odpowiedzialność za powstałą szkodę i przyznał na rzecz poszkodowanego odszkodowanie za szkodę w pojeździe w łącznej wysokości 17 126,44 złotych.

W ocenie powoda kwota wypłaconego odszkodowania jest rażąco zaniżona w stosunku do rzeczywistej wysokości szkody, gdyż nie uwzględnia ona realnych kosztów przywrócenia pojazdu do stanu sprzed wypadku.

Powód wskazał, że na podstawie umowy cesji wierzytelności nabył wszystkie wierzytelności wobec pozwanego wynikające z uszkodzenia pojazdu w związku ze zdarzeniem.

Powód zlecił wykonanie fachowej ekspertyzy, z której wynika, że na skutek zdarzenia w pojeździe miała miejsce tzw. szkoda częściowa, w przypadku której wysokość kosztów naprawy powinna wynosić 29 366,33 złotych.

Sąd Rejonowy w Piszu w dniu 22 czerwca 2023 roku w sprawie I Nc 115/23 wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym zasądzając na rzecz powoda od pozwanego całość dochodzonego roszczenia wraz z kosztami postępowania.

Pozwany w terminie przepisanym wniósł sprzeciw od nakazu zapłaty zaskarżając go w całości oraz wniósł o oddalenie powództwa w całości.

W uzasadnieniu do sprzeciwu od nakazu zapłaty pozwany podniósł, że wypłacił odszkodowanie w kwocie 17 126,44 złotych brutto, w tym 50% VAT. Wypłacone odszkodowanie z tytuły naprawy całkowicie zlikwidowało szkodę.

Pozwany dodał, że przedmiotowy pojazd został poddany badaniu technicznemu i uzyskał wynik pozytywny. Oznacza to, że pojazd został naprawiony i doprowadzony do stanu jak sprzed zdarzenia.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 18 września 2020 roku doszło do zdarzenia drogowego, w wyniku którego został uszkodzony pojazd marki H. o nr rej. (...) stanowiący własność W. R.. Sprawca szkody w dacie zdarzenia objęty był ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w Towarzystwie (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W..

(okoliczności bezsporne)

Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna uznała swoją odpowiedzialność i decyzją z dnia 8 października 2020 roku przyznała W. R. odszkodowanie za naprawę uszkodzonego pojazdu w kwocie 17 126,44 złotych brutto, w tym 50 % VAT.

(dowód: decyzja z 8.10.2020r. k. 16-17, wycena naprawy pojazdu do szkody k. 18-28)

W dniu 20 marca 2023 roku pomiędzy W. R., a (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością została zawarta umowa cesji, na mocy której W. R. przeniósł swoją wierzytelność względem Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. W § 2 w podpunkcie F) W. R. oświadczył, że jest płatnikiem 50% VAT, wobec czego należne mu odszkodowanie nie obejmowało podatku od towarów i usług.

Następnie, (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością zbyła przedmiotową wierzytelność na rzecz (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej.

(dowód: umowa cesji k. 29-30, umowa przelewu wierzytelności k. 31)

W. R. dokonał naprawy pojazdu. W samochodzie na skutek zdarzenia został rozbity przedni zderzak, grill przedni, lampa, maska, błotnik, drzwi, drugie drzwi, tylny błotnik, tylna lampa i tylny zderzak. Pojazd został naprawiony i uzyskał pozytywny wynik badania technicznego. Odszkodowanie przyznane przez ubezpieczyciela pokryło koszt naprawy, jednakże do naprawy nie użyto nowych części. Poszkodowany dostał wycenę, w której to koszt nowych części zamiennych wyniósł 18 930 złotych. Poszkodowany nie posiada rachunków z przeprowadzonej naprawy. Poszkodowany sprzedał swoją wierzytelność za 7 000 złotych.

(dowód: wydruk z portalu historiapojazdu k. 61-62, zeznania świadka W. R. e-protokół z 20.09.2023r. [00:09:22], [00:10:25], [00:12:19], [00:14:24], [00:15:43] k. 76v)

Przy zastosowaniu części zamiennych oznaczonych „O” i „Q” oraz przyjęciu średniej stawki w wysokości 110 złotych netto za 1 rbg koszt naprawy uszkodzeń powstałych w samochodzie H. (...) w wyniku kolizji z dnia 18 września 2020 roku wynosi 38 946,83 złotych brutto. Wartość pojazdu w stanie jak przed szkodą wynosiła 36 300 złotych brutto. Koszt przywrócenia pojazdu do stanu jak przed szkodą przekraczał jego wartość rynkową w stanie nieuszkodzonym.

Wartość pojazdu w stanie jak przed szkodą dokonano wyliczenia wartości pojazdu w stanie uszkodzonym, gdzie jego wartość wynosiła brutto metodą zredukowanego kosztu naprawy 3 612 złotych, metodą stopnia uszkodzenia 17 523 złotych. Natomiast na podstawie wyniku aukcji równej najwyższej ofercie kupna tego pojazdu, którą strona pozwana otrzymała na aukcji internetowej wynosiła 17 200 złotych. Różnica pomiędzy wartością pojazdu jak przed szkodą a wartością brutto tego pojazdu w stanie uszkodzonym wynosiła 19 100 złotych

(dowód: opinia biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej, ruchu drogowego, wyceny pojazdów i napraw wraz z opinią uzupełniającą k.96-122v, 148-150)

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 822 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony.

W świetle art. 34 ust. 1 i art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 124, poz. 1152 ze zm.), odpowiedzialnością ubezpieczyciela co do zasady rządzą reguły dotyczące odpowiedzialności odszkodowawczej posiadacza pojazdu lub kierującego pojazdem, w tym ogólne przepisy o wynagrodzeniu szkody (zwłaszcza art. 361-363 k.c.), z tą jednak istotną różnicą, że w ramach odpowiedzialności z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych wyłącznym sposobem naprawienia szkody jest odszkodowanie pieniężne.

Kwestia odpowiedzialności pozwanego za szkodę powstałą w pojeździe marki H. o nr rej. (...) była bezsporna. Spór koncentrował się na ustaleniu kosztów naprawy przedmiotowego pojazdu i w konsekwencji na ustaleniu wysokości należnego powodowi odszkodowania.

Powołany na wniosek strony powodowej biegły sądowy z zakresu techniki samochodowej, ruchu drogowego, wyceny pojazdów i napraw, P. D., w sporządzonej na piśmie opinii stwierdził jednoznacznie, że wysokość kosztów naprawy przedmiotowego pojazdu, uszkodzonego w wyniku zdarzenia z dnia 18 września 2020 roku, wynosi 38 946,83 złotych brutto. Przy czym wartość pojazdu przed szkodą wynosiła 36 300 złotych brutto. Koszt przywrócenia pojazdu do stanu jak przed szkodą przekraczał jego wartość rynkową w stanie nieuszkodzonym, tym samym taką naprawę należy uznać za ekonomicznie nieuzasadnioną, a przedmiotową szkodę wyznaczyć metodą szkody całkowitej. Różnica pomiędzy opisaną powyżej wartością pojazdu w stanie przed szkodą, a wartością brutto tego pojazdu w stanie uszkodzonym wynosi 19 100 złotych.

W opinii uzupełniającej biegły w sposób jasny i rzeczowy odniósł się do zarzutów pełnomocnika strony pozwanej, podtrzymując swoją opinię podstawową.

Sąd w pełni podziela opinię podstawową i opinie uzupełniającą biegłego, bowiem spełniały one stawiane im wymogi, odzwierciedlały staranność i wnikliwość w badaniu zleconego zagadnienia, odpowiadały w sposób wyczerpujący i zrozumiały na postawione pytanie, a przytoczona na ich uzasadnienie argumentacja jest w pełni przekonująca. Zauważyć należy, iż opinia biegłego podlega, jak i inne dowody, ocenie według art. 233 § 1 k.p.c, lecz odróżniają je szczególne kryteria oceny. Stanowią je zgodność z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziom wiedzy biegłego, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania oraz stopień stanowczości wyrażonych w niej wniosków. Przedmiotowe opinie sporządzone zostały przez biegłego P. D. zgodnie z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzą specjalną. Biegły przy wydawaniu opinii dysponował całokształtem materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 stycznia 2006 r. (sygn. akt III CZP 76/05, LEX nr 175463), wydanym na wniosek Rzecznika Ubezpieczonych, wyjaśnił, iż w obowiązkowym ubezpieczeniu komunikacyjnym OC ma zastosowanie zasada pełnego odszkodowania wyrażona w art. 361 § 2 k.c. a ubezpieczyciel z tytułu odpowiedzialności gwarancyjnej wypłaca poszkodowanemu świadczenie pieniężne w granicach odpowiedzialności sprawczej posiadacza lub kierowcy pojazdu mechanicznego (art. 822 § 1 k.c.), jednak suma pieniężna wypłacona przez zakład ubezpieczeń nie może być wyższa od poniesionej szkody (art. 824 1 § 1 k.c.). Przyjmuje się, że nieopłacalność naprawy, będąca przesłanką wystąpienia tzw. szkody całkowitej, ma miejsce wówczas, gdy jej koszt przekracza wartość pojazdu sprzed wypadku. Koszt naprawy uszkodzonego w wypadku komunikacyjnym pojazdu, przewyższający jego wartość sprzed wypadku, uzasadnia uznanie naprawy za nieopłacalną, a w konsekwencji celowym i uzasadnionym jest odstąpienie od przywrócenia stanu poprzedniego.

Pozwana wypłaciła poszkodowanemu odszkodowanie w kwocie 17 126,44 złotych brutto, w tym 50 % VAT.

Odnosząc się do kwestii możliwości odliczenia podatku VAT przez poszkodowanego to powołując się na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 17 maja 2007 r. (III CZP 150/06), z której wynika, że odszkodowanie przysługujące na podstawie umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego za szkodę powstałą w związku z ruchem tego pojazdu, ustalone według cen części zamiennych i usług, obejmuje kwotę podatku od towarów i usług (VAT) w zakresie, w jakim poszkodowany nie może obniżyć podatku od niego należnego o kwotę podatku naliczonego. W takiej sytuacji, jeżeli w dacie szkody uprawnionym do odszkodowania był przedsiębiorca (osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą) i jest on płatnikiem podatku VAT, wysokość odszkodowania obejmuje kwotę podatku od towarów i usług (VAT) lecz jedynie w zakresie, w jakim nie może on obniżyć podatku od niego należnego o kwotę podatku naliczonego. Zasadą w przypadku wypłacenia odszkodowania dla płatnika podatku VAT jest bowiem wypłata jego odszkodowania bez podatku VAT.

W niniejszej sprawie bezspornym jest, że poszkodowany był uprawniony do odliczenia 50% podatku VAT.

Zgodnie z art. 86a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, w przypadku wydatków związanych z pojazdami samochodowymi kwotę podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2, stanowi 50% kwoty podatku wynikającej z faktury otrzymanej przez podatnika. W myśl ust. 2 pkt 3 powyższego przepisu do wydatków związanych z pojazdami samochodowymi, o których mowa w ust. 1, zalicza się wydatki dotyczące m.in. usług naprawy lub konserwacji tych pojazdów oraz innych towarów i usług związanych z eksploatacją lub używaniem tych pojazdów.

Podkreślić należy, że chodzi tutaj o prawo podatnika do obniżenia kwoty podatku należnego, a nie o rzeczywiste skorzystanie przez podatnika z tego uprawnienia. W sytuacji, gdy poszkodowany miał prawo dokonać obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu zakupu rzeczy bądź usługi (tj. gdy zostały spełnione warunki wynikające z ustawy o podatku od towarów i usług), a nie skorzystał z tego uprawnienia, kwota odszkodowania powinna być wypłacona w kwocie netto (bez VAT), ponieważ obowiązkiem poszkodowanego jest działanie zmierzające do ograniczenia rozmiarów szkody. Powyższe uprawnienia poszkodowanego do dokonania odliczenia, należy rozpatrywać zatem w sposób hipotetyczny.

Zgodnie z zasadą pełnego odszkodowania, regulującą zakres odpowiedzialności cywilnej sprawcy szkody wyrażoną w art. 361 § 2 k.c., odpowiedzialny za szkodę musi pokryć wszelkie straty spowodowane zdarzeniem. Jeśli poszkodowany nie ma prawa do odliczenia podatku VAT, a zakład ubezpieczeń wypłaci odszkodowanie nie obejmujące tego podatku, poszkodowany naprawiając pojazd będzie więc musiał sam ponieść koszty podatku VAT. W konsekwencji, otrzymane odszkodowanie nie pokryje w pełni poniesionej straty, co oznacza, że zostaje naruszona wspomniana wyżej zasada pełnego odszkodowania .

Reasumując, w oparciu o wyliczenia biegłego odszkodowanie winno wynosić 19 100 złotych brutto. Poszkodowany był uprawniony do odliczenia 50% podatku VAT. Podatek od towarów i usług VAT od kwoty 19 100 złotych wynosi 4 393 złotych (19 100 x 23%), natomiast 50 % z tej kwoty wynosi 2 196,50 złotych. Zatem należne odszkodowanie wynosi 16 903,50 złotych (19 100 - 2 196,50). Pozwany wypłacił poszkodowanemu odszkodowanie w kwocie 17 126,44 złotych z uwzględnieniem uprawnienia poszkodowanego do odliczenia podatku od towarów i usług VAT.

Na podstawie powołanych wyżej przepisów, mając na uwadze kwotę wypłaconą już poszkodowanemu tytułem odszkodowania oraz prawo do odliczenia podatku VAT, Sąd powództwo oddalił.

O kosztach procesu Sąd orzekł według norm przepisanych w oparciu o przepis § 2 pkt 5) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1935 z późn. zm.). i art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. W tym przypadku jest to kwota 3 600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, kwota 34,00 zł tytułem zwrotu opłaty od udzielonego pełnomocnictwa.

Na podstawie art. 83 ust. 2 w zw. z art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Sąd nakazał pobrać od powoda na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Piszu kwotę 657,55 złotych tytułem zwrotu wydatków na opinię biegłego, które tymczasowo wyłożone zostały przez Skarb Państwa.