Pełny tekst orzeczenia

Powód – (...) sp. z o.o. sp. komandytowo – akcyjna z siedzibą w T., po nabyciu wierzytelności z dniem 23 maja 2022 roku, nie zgadzając się z oszacowaną przez pozwanego wysokością odszkodowania, zleciła wycenę niezależnemu certyfikowanemu rzeczoznawcy, który określił koszty naprawy pojazdu na kwotę 61.880,99 złotych (z podatkiem VAT). W związku z tym powódka wezwała pozwanego do zapłaty kwoty 13.465,85 złotych (z podatkiem VAT). Pozwany nie uznał żądania powoda.

bezsporne, nadto dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 30 maja 2022 roku k. 11 – 11v, pismo z dnia 20 czerwca 2022 roku k. 31 – 31v, opinia biegłego sądowego K. R. z dnia 2 sierpnia 2023 roku k. 129.

Sąd zważył co następuje:

Roszczenie strony powodowej nie zasługiwało na uwzględnienie.

Powód – (...) sp. z o.o. spółka komandytowo – akcyjna z siedzibą w T. wywodził swoje roszczenie z umowy przelewu wierzytelności z dnia 23 maja 2022 roku, na podstawie której nabył on wszelkie wierzytelności, jakie przysługiwały poszkodowanemu – W. S. (1) z tytułu odszkodowania za szkodę w pojeździe marki N. (...), o numerze rejestracyjnym (...), powstałą w wyniku zdarzenia w dniu 28 lutego 2022 roku.

Zgodnie z treścią art. 509 k.c. przelew wierzytelności to umowa, na podstawie której dotychczasowy wierzyciel (cedent) przenosi wierzytelność ze swojego majątku do majątku osoby trzeciej (cesjonariusza). Zatem przelew wierzytelności z art. 509 k.c. w relacji dłużnik cedowanej wierzytelności, a jej cesjonariusz, powoduje zmianę podmiotu, któremu dłużnik powinien spełnić świadczenie. Dlatego też z chwilą dokonania cesji nabywca wierzytelności uzyskuje status wierzyciela. Przy czym nie można pomijać, że cesjonariusz nabywa w drodze przelewu tylko tyle praw, ile przysługiwało jego poprzednikowi prawnemu - cedentowi.

Istotnym jest również, że przedmiotem przelewu co do zasady może być wierzytelność istniejąca, którą cedent może swobodnie rozporządzać. Powinna ona być też w dostateczny sposób oznaczona (zindywidualizowana). Ponadto konieczne jest wyraźne określenie stosunku zobowiązaniowego, którego elementem jest zbywana wierzytelność. Wymaga się również oznaczenia stron tego stosunku zobowiązaniowego oraz przedmiotu świadczenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 maja 1999 roku, III CKN 423/98, Biuletyn Sądu Najwyższego 2000/1 str. 1).

W przedmiotowej sprawie poza sporem był zakres uszkodzeń pojazdu marki N. (...), o numerze rejestracyjnym (...), stanowiącego własność W. S. (1), fakt posiadania przez sprawcę szkody ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej oraz uznania przez pozwanego odpowiedzialności za wyrządzoną poszkodowanemu szkodę i wypłatę, w ramach postępowania likwidacyjnego, poszkodowanemu – W. S. (1) kwoty 48.715,15 złotych. Bezspornym jest również, że poszkodowany samodzielnie dokonał naprawy auta – systemem domowym – nabywając części w internecie, jak również, że były to części używane.

Kwestią sporną była natomiast zasadność samego roszczenia, albowiem pozwany twierdził, że decyzją z dnia 1 kwietnia 2022 roku przyznał poszkodowanemu odszkodowanie w wysokości 33.726,73 złotych, a następnie dopłacił odszkodowanie w kwocie 14.988,42 złotych. Ponadto wskazał, że w toku postępowania likwidacyjnego oferował poszkodowanemu możliwość nabycia części nowych, oryginalnych z logo producenta, to jest jakości „O” z 20% rabatem oraz materiałów lakierniczych z 40% rabatem. Pozwany zaznaczył także, że rozmiar szkody i wysokość należnego odszkodowania za naprawę pojazdu ustalił w granicach normalnego następstwa szkody, dlatego też koszt sporządzenia kalkulacji przedstawiony na rachunku wykracza poza normalne następstwa szkody. W konsekwencji brak jest podstaw do refundacji w ramach likwidacji przedmiotowej szkody.

Zgodnie z treścią art. 805 k.c. przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Nadto zgodnie z art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz.U. z 2015 r. poz. 1844, t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1170) zakład ubezpieczeń udziela ochrony ubezpieczeniowej na podstawie umowy ubezpieczenia zawartej z ubezpieczającym. Umowa ubezpieczenia ma charakter dobrowolny, z zastrzeżeniem przepisów ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych .

Stosownie zaś do treści art. 822 k.c. zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za te szkody ponosi ubezpieczający albo osoba, na rzecz której zawarta została umowa ubezpieczenia. Zgodnie natomiast z utrwalonym w orzecznictwie Sądu Najwyższego stanowiskiem, które Sąd w niniejszym składzie w pełni podziela, dla ustalenia pojęcia szkody ubezpieczeniowej należy sięgać do odpowiednich regulacji zawartych w kodeksie cywilnym, albowiem nie ma różnicy w pojęciu szkody w rozumieniu przepisów prawa cywilnego i prawa ubezpieczeniowego. W obu przypadkach chodzi bowiem o utratę lub zmniejszenie aktywów bądź powstanie lub zwiększenie pasywów osoby poszkodowanej (por. uchwała z dnia 18 marca 1994r. w sprawie III CZP 25/94 i z dnia 15 listopada 2001r.w sprawie III CZP 68/01).

Pojęcie szkody rozumianej jako uszczerbek majątkowy może mieć dwojaką postać – szkody rzeczywistej oraz utraty korzyści. W doktrynie i orzecznictwie nie budzi wątpliwości, że koszty i wydatki poniesione w związku ze zdarzeniem wyrządzającym szkodę wchodzą w skład takiej szkody. Podkreślenia przy tym wymaga fakt, iż pojęcie szkody ubezpieczeniowej, gdy podstawą odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń jest umowa odpowiedzialności cywilnej, jest tożsame z pojęciem szkody zawartym w art. 361 k.c. Przepis ten stanowi, iż zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła (§ 1). W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (§ 2). Zgodnie zaś z treścią art. 363 § 1 k.c. naprawienie szkody winno nastąpić - według wyboru poszkodowanego - bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu. Nie budzi zatem wątpliwości, że skoro odszkodowanie pieniężne ma pełnić taką samą funkcję jak przywrócenie do stanu poprzedniego, to jego wysokość powinna pokryć wszystkie celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki niezbędne dla przywrócenia stanu poprzedniego uszkodzonego pojazdu. Podkreślić też trzeba, że przywrócenie stanu poprzedniego ma miejsce, jeżeli stan pojazdu po naprawie pod każdym istotnym względem (stanu technicznego, zdolności użytkowania, części składowych, trwałości, wyglądu estetycznego itd.) odpowiada stanowi pojazdu przed uszkodzeniem. Przywrócenie stanu poprzedniego uszkodzonego pojazdu wiąże się z reguły z koniecznością wymiany elementów, które uległy zniszczeniu.

Zatem treść art. 361 § 2 kc konstytuuje zasadę tzw. pełnego odszkodowania i dlatego też w sytuacji wystąpienia szkody, spowodowanej przez ubezpieczonego, ubezpieczyciel sprawcy szkody obowiązany jest do jej naprawienia w całości. Obowiązek ten powstaje z chwilą jej wyrządzenia i nie jest uzależniony od tego, czy poszkodowany dokonał naprawy rzeczy i czy w ogóle zamierza ją naprawić, oraz czy sam zorganizuje naprawę pojazdu, a zatem po niższych cenach (np. w warsztacie nieautoryzowanym lub przy użyciu zamienników), czy też naprawa odbywa się w warsztacie autoryzowanym. Jednakże zgodnie z przyjętą i ugruntowaną linią orzecznictwa, którą Sąd w niniejszym składzie w pełni podziela, zakład ubezpieczeń zobowiązany jest na żądanie poszkodowanego do wypłaty, w ramach odpowiedzialności z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego, odszkodowania obejmującego celowe i ekonomicznie uzasadnione koszty nowych części i materiałów służących do naprawy uszkodzonego pojazdu. Co istotne, Sąd Najwyższy zwrócił uwagę, że jeżeli ubezpieczyciel wykaże, że prowadzi to do wzrostu wartości pojazdu, odszkodowanie może ulec obniżeniu o kwotę odpowiadającą temu wzrostowi (por. uchwała Sądu Najwyższego w składzie siedmiu sędziów z dnia 12 kwietnia 2012 roku (CZP 80/11, L. )). Ponadto konieczność naprawienia szkody w całości oznacza, iż wartość techniczna i rynkowa pojazdu sprzed jej zaistnienia i po tym fakcie winna być taka sama, a naprawiony pojazd ma zapewnić poszkodowanemu komfort jazdy i bezpieczeństwo w takim stopniu, jak przed zdarzeniem. Ma to pierwszorzędne znaczenie, bowiem uznanie zaistnienia stanu wzbogacenia w wyniku wymiany uszkodzonych, a już używanych części na nowe wynika z przyjęcia założenia, że każda część pojazdu stanowi odrębną całość.

Istotnym jest również, że przepis art. 822 § 1 k.c. modyfikuje normę wynikającą z treści art. 363 § 1 k.c. jedynie w ten sposób, że roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego przekształca w roszczenie o zapłatę kosztów restytucji. W istocie jednak naprawienie szkody przez ubezpieczyciela polega na zapłaceniu kwoty pieniężnej koniecznej do przywrócenia samochodu do stanu poprzedniego. Pod względem ekonomicznym (wartości świadczenia) występuje w takiej sytuacji ekwiwalentność obu postaci świadczeń odszkodowawczych przewidzianych w art. 363 § 1 k.c. Można zatem przyjąć, że poszkodowanemu przysługuje roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego także wobec ubezpieczyciela, ale ze względu na charakter świadczenia ubezpieczeniowego roszczenie to przybiera postać żądania restytucji pieniężnej umożliwiającej definitywne przywrócenie stanu poprzedniego. Takie zachowanie powoda nie może jednak kreować obowiązku odszkodowawczego i jego zakresu albowiem zakład ubezpieczeń w dalszym ciągu odpowiada tylko w granicach art. 361 kc. Odszkodowanie ma bowiem zrekompensować szkodę, a nie służyć wzbogaceniu poszkodowanego. Dlatego też w razie naprawienia pojazdu we własnym zakresie uprawniony nie może żądać zapłaty odszkodowania obliczonego metodą kosztorysową, tzn. stanowiącego równowartość kosztów restytucji, czyli hipotetycznych kosztów naprawy tego pojazdu albowiem w razie wykonania naprawy samochodu szkoda nie odpowiada wydatkom, które poszkodowany musiałby ponieść w celu restytucji swego majątku (w praktyce: uszkodzonej rzeczy) do stanu, który istniałby, gdyby nie wystąpiło zdarzenie szkodzące. Dlatego też wobec naprawienia pojazdu kompensacja nie mogła już nastąpić przez zapłatę równowartości hipotetycznych kosztów przywrócenia stanu poprzedniego, bowiem uszczerbek w tej postaci (uszkodzenia samochodu) już nie istniał, a szkoda zmieniła swą postać na wydatkowanie własnych aktywów na naprawę pojazdu i ten właśnie uszczerbek podlegał naprawieniu przez ubezpieczyciela poprzez zapłatę równowartości kwoty wyłożonej na przeprowadzenie naprawy (por. wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 8 grudnia 2022 roku, (...) 726/22).

W przedmiotowej sprawie niewątpliwym jest, że poszkodowany – W. S. (1) samodzielnie dokonał naprawy auta, systemem domowym, nabywając części używane w internecie, jak również, że po naprawie auta, nadal z niego korzysta. Nie można również pominąć faktu, że pozwany – zakład ubezpieczeń wypłacił właścicielowi pojazdu odszkodowanie, a jego wysokość nie była kwestionowana przez poszkodowanego. Niewątpliwym jest również, że po wypłacie odszkodowania – W. S. (1) – w dniu 23 maja 2022 roku dokonał cesji wierzytelności na powoda. Zatem żądanie zapłaty dochodzone w niniejszej sprawie mogło dotyczyć jedynie – oczekiwanego przez powoda – „uzupełnienia” kwoty odszkodowania do sumy równej kosztom restytucji, obliczonym przez niego metodą kosztorysową. Jednakże miałoby to miejsce wówczas gdyby zapłata na rzecz poszkodowanego nie pokryłaby całej szkody.

Z zebranego natomiast w sprawie materiału dowodowego w postaci opinii biegłego sądowego z zakresu techniki motoryzacyjnej i ruchu drogowego K. R. wynika, że pozwany – a mianowicie zakład ubezpieczeń w kalkulacji kosztów naprawy prawidłowo wybrał model, markę i typ pojazdu oraz prawidłowo określił paramenty atrybutów pojazdu mających wpływ na wysokość kosztów napraw. Ponadto biegły stwierdził, że nie jest możliwym wykonanie wyliczenia wysokości uzasadnionych technicznie i ekonomicznie kosztów naprawy pojazdu marki N., model Q. I. o numerze rejestracyjnym (...), które powstały na skutek kolizji drogowej zaistniałej w dniu 28 lutego 2022 roku, przy uwzględnieniu rodzaju części zamontowanych przez poszkodowanego z uwagi na fakt, że poszkodowany swój pojazd naprawiał na częściach używanych i nie pamięta kosztu zakupu tych części oraz nie posiada dokumentacji potwierdzającej poniesionych przez niego kosztów w związku z ich zakupem (dowód: zeznania świadka W. S. (3) 00:11:55 k. 92v – 93, opinia biegłego sądowego K. R. k. 139).

Sąd dał wiarę opinii biegłego sądowego w tym zakresie albowiem jest ona spójna, logiczna i koreluje z pozostałym materiałem dowodowym w postaci zeznań świadka – poszkodowanego W. S. (3), które nie były kwestionowane w tym zakresie przez strony procesu.

Wobec powyższego, w ocenie Sądu, powód nie wykazał aby wypłacona kwota odszkodowania nie pokryła szkody powstałej w pojeździe N. (...) o numerze rejestracyjny (...), a w konsekwencji aby powód w istocie nabył prawo do żądania od ubezpieczyciela zapłaty uzupełniającego odszkodowania. Tym bardziej, że poszkodowany – W. S. (3), po naprawie auta, nadal korzysta z niego i nie wskazywał aby koszty naprawy przewyższyły wysokość otrzymanego odszkodowania. Okoliczność ta również nie została wykazana przez powoda, w toku niniejszego procesu, albowiem poza prywatną ekspertyzą nie zaoferował on żadnego materiału dowodowego, z którego w sposób nie budzący wątpliwości wynikałoby, że kwota odszkodowania przyznanego i wypłaconego w związku z kolizją z dnia 28 lutego 2022 roku nie pokryła kosztów naprawy auta. Faktem jest, co wynika z zeznań świadka – W. S. (3), że po podpisaniu umowy cesji wierzytelności w dniu 23 maja 2022 roku, otrzymał on od powoda jakąś kwotę, jednakże nie potrafił określić jej wysokości. Natomiast powód nie wskazał czy stanowiła ona różnicę pomiędzy kwotą wypłaconą poszkodowanemu przez ubezpieczyciela, a kwotą żądan w toku niniejszego procesu. Niewątpliwym natomiast jest, że powód występując z żądaniem zapłaty, powołując się na nabycie wierzytelności o naprawienie tzw. szkody samochodowej, zgodnie z treścią art. 6 kc, winien wykazać przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej, w tym szkody, a mianowicie jej istnienie, ale przede wszystkim rozmiar szkody w wysokości co najmniej równy żądanemu odszkodowaniu. Natomiast powód celem wykazania wysokości i zasadności dochodzonego roszczenia przedstawił jedynie własną kalkulację i z tego wywodził uprawnienie do uzupełnienia odszkodowania, mimo że auto zostało naprawione własnym sumptem przez poszkodowanego, który nadal z niego korzysta.

Powód nie wykazał zatem, w toku niniejszego procesu, czy i w jakiej wysokości poniósł koszty na usunięcie uszczerbku doznanego wskutek uszkodzenia przedmiotowego pojazdu. Zgodnie natomiast z przyjętą i ugruntowaną linia orzecznictwa, którą Sąd w niniejszym składzie w pełni podziela, ubezpieczyciel odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego ponosi odpowiedzialność w granicach odpowiedzialności cywilnej sprawcy szkody i w takich też granicach ustalane jest i wypłacane odszkodowanie. Przy czym odszkodowanie ustala się z jednej strony respektując zasadę pełnego odszkodowania, a z drugiej strony nie przekraczając wysokości faktycznie doznanej przez poszkodowanego szkody (por. wyrok Sądu Najwyższego - Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych
z dnia 30 marca 2022 roku, I NSNc 184/21, postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 16 grudnia 2021 roku, III CZP 66/20).

Wprawdzie biegły sądowy K. R. w opinii wskazał wartość pojazdu w stanie nieuszkodzonym i w stanie uszkodzonym. Jednakże, w ocenie Sądu, opinia w tym zakresie nie miała istotnego znaczenia z uwagi na okoliczność, że były to wyliczenia hipotetyczne albowiem, co wynika również z opinii, biegły sądowy nie posiadał wiedzy na temat tego jakiego rodzaju części uległy uszkodzeniu, a mianowicie czy były to części oryginalne czy zamienniki, a nadto jakie koszty zostały poniesione przez poszkodowanego w celu usunięcia szkody.

Wobec powyższego, skoro powód nie wykazał zasadności i wysokości dochodzonego roszczenia to zasadnym było oddalić powództwo w całości, o czym Sąd orzekł jak w punkcie 1 sentencji.

O kosztach procesu orzeczono na mocy art. 98 § 1, 1 ¹ i 3 kpc, który stanowi, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu należą się odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty. Jeżeli orzeczenie to jest prawomocne z chwilą wydania, odsetki należą się za czas po upływie tygodnia od dnia jego ogłoszenia do dnia zapłaty, a jeżeli orzeczenie takie podlega doręczeniu z urzędu - za czas po upływie tygodnia od dnia jego doręczenia zobowiązanemu do dnia zapłaty. Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.

W przedmiotowej sprawie powód jest stroną przegrywająca proces, zatem zasadnym było zasądzić od niego a rzecz pozwanego koszty procesu.

W przedmiotowej sprawie pozwany reprezentowany był przez profesjonalnego pełnomocnika w osobie radcy prawnego. Zatem koszty procesu obejmują opłatę skarbową od pełnomocnictwa w wysokości 17,00 złotych oraz koszty zastępstwa procesowego profesjonalnego pełnomocnika w wysokości 3.600,00 złotych, zgodnie z treścią § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 roku (Dz.U. z 2015 roku, poz. 1800) tj. z dnia 24 sierpnia 2023 r. (Dz.U. z 2023 r. poz. 1964).

Dlatego też Sąd orzekł jak w punkcie 2 sentencji wyroku.