Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 maja 2024 r.

Sąd Rejonowy w Piszu I Wydział Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 maja 2024 roku

sprawy z powództwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko H. W.

o zapłatę

o r z e k a :

I.  Zasądza od pozwanej H. W. na rzecz powoda (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 3 445,74 zł (trzy tysiące czterysta czterdzieści pięć złotych 74/100) wraz z umownymi odsetkami wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 15.09.2023 r. do dnia zapłaty.

II.  Oddala powództwo w pozostałej części.

III.  Zasądza od powoda (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz pozwanej H. W. kwotę 160 zł (sto sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Sygn. akt I C 34/24

UZASADNIENIE

(...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wytoczyła powództwo przeciwko H. W. o zapłatę kwoty 8 613,80 złotych z umownymi odsetkami w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie liczonymi od dnia 15 września 2023 roku do dnia zapłaty. Nadto powódka wniosła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że dochodzona wierzytelność wynika z umowy pożyczki gotówkowej nr (...) zawartej między stronami w dniu 6 października 2022 roku za pośrednictwem środków porozumiewania się na odległość. Zgodnie z zawartą umową, powódka udzieliła pozwanej pożyczki w kwocie 7 900 złotych, z czego kwota 3 800 złotych stanowiła prowizję, kwota 150 złotych opłatę przygotowawczą, a kwota 3 950 złotych udostępniona została pozwanej. Z odsetkami umownymi całkowity koszt pożyczki wyniósł 6 706 złotych, a całkowita kwota do spłaty wyniosła 10 656 złotych. Pozwana zobowiązała się do spłaty tej kwoty w 36 miesięcznych ratach, po 296 złotych każda, począwszy od listopada 2022 roku. Za każdy dzień opóźnienia w spłacie pozwana zobowiązała się do zapłaty odsetek maksymalnych za opóźnienie. W związku z brakiem spłaty rat pożyczki, powódka wezwała pozwaną do zapłaty wymagalnych zaległości w terminie 7 dni. Następnie pismem z dnia 16 sierpnia 2023 roku, doręczonym pozwanej, powódka wypowiedziała łączącą strony umowę z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia.

Powódka podniosła, że do dnia wypowiedzenia umowy, na poczet spłaty pożyczki pozwana wpłaciła łącznie kwotę 2 072 złote. W dniu 11 października 2023 roku pozwana złożyła oświadczenie o uznaniu długu względem powódki wynikającego z przedmiotowej umowy pożyczki.

Pozwana H. W. w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa w całości i o zasądzenie na jej rzecz od powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W pierwszej kolejności pozwana zakwestionowała uznanie długu dokonane przez nią w oświadczeniu z dnia 11 października 2023 roku. Podniosła, iż składając te oświadczenie działała pod wpływem błędu, o którym mowa w art. 84 § 2 k.c., i gdyby nie znajdowała się w tym stanie, nie złożyłaby takiego oświadczenia woli. Ponadto, zdaniem pozwanej, złożone przez nią oświadczenie było wadliwe, albowiem aby je skutecznie złożyć, zobowiązanie w takiej wysokości musiałoby istnieć. Tymczasem przedmiotowa umowa pożyczki zawiera klauzule abuzywne, wskutek czego jest nieważna.

Nadto pozwana podniosła, iż powódka naliczyła oprocentowanie za cały okres obowiązywania umowy pożyczki również od kredytowanych kosztów pożyczki (prowizji i opłaty przygotowawczej). Podniosła, że przy kredycie konsumenckim pożyczkodawca może naliczać odsetki tylko od kwoty, którą udostępnia konsumentowi. Od prowizji i innych kosztów nie może naliczać odsetek, nawet jeśli je kredytuje. Wadliwość co do naliczenia oprocentowania sprowadza się do tego, że powódka w treści umowy nieprawidłowo podała RRSO, a także podała wadliwe wyliczenie odsetek umownych, wobec czego doszło do naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 6, 7 i 10 ustawy o kredycie konsumenckim, albowiem nie podano kosztów pożyczki w sposób pełny i niewprowadzający w błąd.

Z uwagi na powyższe wadliwości, w dniu 10 stycznia 2024 roku pozwana złożyła powódce oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego (art. 45 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim). W związku z tym, w ocenie pozwanej przyjąć należy, że nie posiada ona względem powódki zadłużenia obejmującego odsetki, prowizję i opłatę przygotowawczą (art. 45 ust. 4 ustawy o kredycie konsumenckim).

Niezależnie od powyższego pozwana zakwestionowała skuteczność i ważność postanowień umowy w zakresie prowizji i opłaty przygotowawczej. W ocenie pozwanej są to postanowienia abuzywne.

W ocenie pozwanej, wyeliminowanie niedozwolonych opłat z umowy pożyczki powoduje, że zadłużenie przedstawiałoby się inaczej, niż wynika z umowy. W konsekwencji, biorąc pod uwagę dokonane przez pozwaną wpłaty, poprzedzające wypowiedzenie umowy wezwanie pozwanej do zapłaty było bezzasadne, a wypowiedzenie przez powódkę umowy było bezpodstawne.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 6 października 2022 roku pomiędzy (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w W., a H. W. została zawarta – za pośrednictwem środków porozumiewania się na odległość – umowa pożyczki gotówkowej nr (...), na podstawie której H. W. udzielona została pożyczka w kwocie 7 900 złotych, obejmująca:

- całkowitą kwotę pożyczki wynoszącą 3 950 złotych, z której 3 300 złotych wypłacono jednorazowo w dniu zawarcia umowy przelewem na wskazany przez pożyczkobiorcę rachunek bankowy (...), a kwotę 650 złotych wypłacono na rachunek bankowy (...) Sp. z o.o. w W. tytułem składki ubezpieczeniowej w związku z zawarciem przez pożyczkobiorcę umowy o dostęp do usług medycznych,

- koszt prowizji w wysokości 3 800 złotych,

- koszt opłaty przygotowawczej 150 złotych.

Całkowity koszt pożyczki wyniósł 6 706 złotych (prowizja, opłata przygotowawcza i odsetki umowne), zaś całkowita kwota do zapłaty wyniosła 10 656 złotych. W treści umowy zawarto zapis wskazujący, że stopa oprocentowania jest (RSO) jest stała i wynosi 20,43 % w skali roku oraz, że rzeczywista roczna stopa oprocentowania (RRSO) wynosi 120,01 %.

H. W. zobowiązała się do spłaty pożyczki w 36 miesięcznych ratach, po 296 złotych każda, płatnych do 16-ego dnia miesiąca, począwszy od listopada 2022 roku. Za każdy dzień opóźnienia w spłacie, zobowiązała się do zapłaty na rzecz pożyczkodawcy odsetek maksymalnych za opóźnienie.

(dowód: potwierdzenie złożenia wniosku o udzielenie pożyczki k. 60-61v; umowa pożyczki gotówkowej z 06.10.2022r. k. 6-7v ; harmonogram spłat k. 8; formularz informacyjny k. 9-10v; regulamin świadczenia usług drogą elektroniczną k. 11-12; potwierdzenie zawarcia umowy k. 13; potwierdzenie zawarcia umowy o dostęp do usług medycznych k. 57-57v; dyspozycja wypłaty całkowitej kwoty pożyczki k. 58; potwierdzenie przelewu k. 59 i 59v )

H. W. spłaciła siedem pierwszych rat. Na poczet spłaty pożyczki wpłaciła łącznie 2 072 złote.

Pismem z dnia 18 lipca 2023 roku – doręczonym pożyczkobiorcy w dniu 21 lipca 2023 roku – pożyczkodawca wezwał H. W. do zapłaty dwóch zaległych rat w łącznej kwocie 592 złote w terminie 7 dni pod rygorem wypowiedzenia umowy i postawienia całego zobowiązania w stan natychmiastowej wykonalności.

Zakreślony termin upłynął bezskutecznie. W związku z tym, pismem z dnia 16 sierpnia 2023 roku (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wypowiedziała umowę pożyczki gotówkowej nr (...) z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia i wezwała H. W. do niezwłocznej zapłaty zadłużenia z tytułu niespłaconej pożyczki w łącznej wysokości 8 613,80 złotych, w tym odsetek w kwocie 29,80 złotych.

(dowód: zestawienie wpłat k. 67; ostateczne wezwanie do zapłaty wraz z dowodem doręczenia k. 62 i 63; pismo z 16.08.2023r. wraz z dowodem doręczenia k. 64 i 65; zestawienie odsetek k. 68)

W dniu 11 października 2023 roku H. W. złożyła pisemne oświadczenie o uznaniu długu wobec (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. z tytułu umowy pożyczki gotówkowej nr (...), zawartej 6 października 2022 roku, co do pozostałej do spłaty - na dzień złożenia oświadczenia - kwoty 8 754,10 złotych.

(dowód: oświadczenie o uznaniu długu k. 21)

W dniu 10 stycznia 2024 roku H. W. złożyła (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. oświadczenie o kredycie darmowym. W oświadczeniu tym wskazała, że w umowie pożyczki nr (...) doszło do naruszenia przepisów art. 30 ust. 1 pkt 6, 7 i 10 ustawy o kredycie konsumenckim, wobec czego korzysta ona z sankcji przewidzianej w art. 45 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim.

(dowód: oświadczenie o kredycie darmowym k. 33 i zwrotne potwierdzenie jego odbioru przez pozwaną k. 33v)

Sąd zważył, co następuje:

Przedmiotowe powództwo zasługiwało na uwzględnienie jedynie w części.

W sprawie poza sporem pozostawał fakt, że strony łączyła umowa pożyczki gotówkowej nr (...) zawarta w dniu 6 października 2022 roku. Pozwana nie kwestionowała, że zawnioskowała o przedmiotową pożyczkę i otrzymała przewidziane umową środki finansowe.

Zawarta przez strony niniejszego sporu umowa pożyczki jest, według obowiązującego w dacie zawarcia tej umowy stanu prawnego, umową o kredyt konsumencki określoną w art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim (tj. Dz. U. z 2023 r. poz. 1028; dalej: u.k.k.). Zgodnie z treścią tego przepisu przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255 550,00 złotych albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi. Zgodnie z przepisem art. 3 ust. 2 pkt 1 powołanej ustawy, za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności umowę pożyczki. Jak z kolei stanowi przepis art. 720 § 1 k.c., przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy.

Okoliczności niniejszej sprawy nie dają podstaw do przyjęcia, że pozwana zawierała przedmiotową umowę pożyczki w innym charakterze niż konsument w rozumieniu art. 22 ¹ k.c.

Mając na uwadze fakt, że pozwana złożyła oświadczenie materialnoprawne powódce o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego (k. 33 akt sprawy), w pierwszej kolejności należało ustalić, czy przedmiotowa umowa pożyczki zawierała zapisy sprzeczne z art. 30 ust. 1 pkt 6, 7 i 10 ustawy o kredycie konsumenckim. Zdaniem pozwanej, powódka nie mogła naliczyć, a naliczyła oprocentowanie również od kredytowanych kosztów pożyczki (prowizji i opłaty przygotowawczej), a przez to nieprawidłowo podała w umowie RRSO, a także wadliwie wyliczyła odsetki umowne.

Rozstrzygnięcie sporu pomiędzy stronami niniejszego procesu uwarunkowane było treścią odpowiedzi na pytanie, czy powódka przy zawarciu przedmiotowej umowy naruszyła ww. postanowienia ustawy o kredycie konsumenckim, a tym samym, czy pozwana w wyniku złożenia oświadczenia może zgodnie z zapisem art. 45 ust. 1 ww. ustawy o kredycie konsumenckim spłacić pożyczkę bez odsetek i innych kosztów należnych powódce, czy też powinna spłacić całość zobowiązania zgodnie z zapisami umownymi.

Zgodnie z art. 30 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim (tj. Dz. U. z 2023 r., poz. 1028) umowa o kredyt konsumencki powinna zawierać:

1)  stopę oprocentowania kredytu (pkt 6),

2)  rzeczywistą roczną stopę oprocentowania oraz całkowitą kwotę do zapłaty przez konsumenta ustaloną w dniu zawarcia umowy o kredyt konsumencki wraz z podaniem wszystkich założeń przyjętych do jej obliczenia (pkt 7),

3)  informację o innych kosztach, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt konsumencki, w szczególności o opłatach, w tym opłatach za prowadzenie jednego lub kilku rachunków, na których są zapisywane zarówno transakcje płatności, jak i wypłaty, łącznie z opłatami za korzystanie ze środków płatniczych zarówno dla transakcji płatności, jak i dla wypłat, prowizjach, marżach oraz kosztach usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, jeżeli są znane kredytodawcy, oraz warunki, na jakich koszty te mogą ulec zmianie (pkt 10).

Zgodnie zaś z art. 45 ust. 1 ustawy, w przypadku naruszenia przez kredytodawcę art. 29 ust. 1, art. 30 ust. 1 pkt 1-8, 10, 11, 14-17, art. 31-33, art. 33a i art. 36a­-36c konsument, po złożeniu kredytodawcy pisemnego oświadczenia, zwraca kredyt bez odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy w terminie i w sposób ustalony w umowie.

Zgodnie z art. 5 pkt 12 ustawy, rzeczywista roczna stopa oprocentowania to całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta, wyrażony jako wartość procentowa całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym, zaś jak wskazuje pkt 6 tego artykułu, pod pojęciem całkowitego kosztu kredytu należy rozumieć wszelkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, w szczególności: odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże jeżeli są znane kredytodawcy oraz koszty usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, w przypadku gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu lub do uzyskania go na oferowanych warunkach.

W przedmiotowej umowie wartość RRSO została wskazana w treści pkt 1 ppkt 5 lit. b). Należy podkreślić, że obowiązujące przepisy nie wprowadzają zakazu naliczania odsetek od kredytowanego kosztu kredytu. Wynika to z treści art. 5 pkt 7 u.k.k, w którym expressis verbis mowa jest o "kredytowanych kosztach kredytu". Ustawa nie zakazuje kredytowania takich kosztów, a jedynie wyłącza je z zakresu pojęcia całkowitej kwoty kredytu. Potwierdza to także wyrok z dnia 30 stycznia 2019 r., I NSK 9/18 (LEX nr 2643248), w którym Sąd Najwyższy wskazał, że w aktualnym stanie prawnym nie jest dopuszczalne prezentowanie tej samej kwoty (np. opłaty przygotowawczej, prowizji itp.) zarówno w ramach całkowitej kwoty kredytu, jak i w kosztach kredytu. I to nawet wówczas, gdy składniki kosztów kredytu są kredytowane przez kredytodawcę. Za taką tezą, jak podniósł Sąd Najwyższy, przemawia wyraźna treść art. 5 pkt 7 u.k.k. Z tezy tej wynikają zatem dwa istotne wnioski - po pierwsze, składniki kosztu kredytu mogą być kredytowane przez kredytodawcę, a po drugie, prowizja - nawet jeśli jest kredytowana - nie może być wykazywana w umowie zarówno w całkowitej kwocie kredytu, jak też w kosztach kredytu. Istota omawianego w tym miejscu zagadnienia została wyjaśniona w wyroku TSUE z dnia 21 kwietnia 2016 roku, C-377/14. Sprowadza się ona, najogólniej rzecz ujmując, do tego, że włączenie jakiejkolwiek kwoty należącej do całkowitego kosztu kredytu do całkowitej kwoty kredytu może mieć wpływ na obliczenie rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania i w konsekwencji może wpłynąć na prawidłowość informacji, które kredytodawca powinien wskazać w danej umowie o kredyt (vide pkt 89 i 91 uzasadnienia). Bank winien więc dokonywać wyliczenia RRSO w oparciu nie o kwotę udzielonej pożyczki, lecz kwotę realnie udostępnioną pożyczkobiorcy.

Sąd rozpoznający niniejszą sprawę nie uznał zatem za uzasadniony zarzut nieprawidłowego podania RRSO i niewłaściwego wyliczenia wartości odsetek umownych jako szacowanego kosztu pożyczki, bowiem powódka była uprawniona do naliczenia odsetek umownych od kredytowanych kosztów, czyli nie tylko od kwoty kapitału, ale też od kwoty nigdy nie udostępnionych pożyczkobiorcy kosztów pożyczki w postaci prowizji i opłaty przygotowawczej. Sąd Rejonowy nie podziela stanowiska pozwanej, że kredytowanie prowizji i opłaty przygotowawczej, jako kosztu zawartej umowy, jest niewłaściwe. Nie sprzeciwiają się temu bowiem przepisy ustawy o kredycie konsumenckim.

Odnosząc sią z kolei do zarzutu naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 10 ustawy o kredycie konsumenckim, zauważyć należy, że w przedmiotowej umowie pożyczki wskazano główne koszty związane z pożyczką (prowizja, opłata przygotowawcza) oraz wysokość odsetek umownych (procentowo).

Konsekwencją powyższego jest stwierdzenie, iż umowa zawarta między stronami, nie była obciążona brakami (nieprawidłowościami) skutkującymi możliwością zastosowania sankcji kredytu darmowego. Odmienne wnioski są zdaniem Sądu niewłaściwe.

Odnosząc się do zarzutu abuzywności postanowień umowy w zakresie prowizji i opłaty przygotowawczej, wskazać należy, że przesłanki uznania danych postanowień za niedozwolone zostały określone w art. 385 ¹ § 1 k.c. Zgodnie z treścią tego przepisu, postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. W myśl art. 385 ¹ § 2 k.c., jeżeli postanowienie umowy zgodnie z zacytowanym powyżej przepisem nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie. Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta (art. 385 ¹ § 3).

Sprzeczne z dobrymi obyczajami są m.in. działania wykorzystujące np. niewiedzę, brak doświadczenia konsumenta, naruszenie równorzędności stron umowy, działania zmierzające do dezinformacji, wywołania błędnego przekonania konsumenta, wykorzystania jego niewiedzy lub naiwności. Chodzi więc o działanie potocznie określane jako nieuczciwe, nierzetelne, odbiegające in minus od przyjętych standardów postępowania (vide m.in. wyrok SA w Warszawie z 27.01.2011r. w sprawie VI ACa 771/10).

Rażące naruszenie interesów konsumenta zachodzi natomiast w sytuacji, w których w rażący sposób została naruszona równowaga interesów stron umowy przez to, że jedna z nich wykorzystała swoją przewagę formułując konkretne postanowienie umowy. Określenie "rażąco" należy stosować do znacznego odchylenia przyjętego uregulowania od zasady uczciwego wyważenia praw i obowiązków (vide m.in. wyrok SA w Warszawie z 14.09.2011r. w sprawie VI ACa 291/11). Rażące naruszenie interesów konsumenta oznacza nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków na jego niekorzyść w określonym stosunku obligacyjnym (vide m.in. wyrok SA w Warszawie z 14.12.2010r. w sprawie VI ACa 487/10).

Prowizja pełni rolę wynagrodzenia za zawarcie umowy kredytu, które w świetle przepisów ustawy o kredycie konsumenckim – jest jak najbardziej dopuszczalne. Pobieranie przez pożyczkodawcę takiego wynagrodzenia ma swój ekonomiczny sens w szczególności w przypadkach takich umów, jak ta zawarta pomiędzy stronami – na niską kwotę i relatywnie długi okres spłaty. Pobieranie przez powódkę wyłącznie odsetek od pożyczonej kwoty nie zrekompensowałoby ryzyka związanego z umową i tym bardziej nie uczyniło tej umowy opłacalnej dla powódki (powódka jako przedsiębiorca udziela bowiem pożyczek w celach zarobkowych, a nie dobroczynnych, i nie ma podstaw by uniemożliwiać mu pobierania z tytułu umów pożyczek godziwego wynagrodzenia).

Jednak w ocenie Sądu, w przedmiotowej umowie pożyczki powódka zastosowała wygórowaną prowizję, nieodzwierciedlającą kosztów faktycznie poniesionych w związku z zawarciem umowy i świadczonymi usługami, która narusza zasadę ekwiwalentności świadczeń, kształtuje obowiązki strony umowy w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco narusza interesy konsumenta, a w konsekwencji stanowi niedozwolone postanowienia umowne.

Nie sposób, zdaniem Sądu, uznać, by właściwym dla natury umowy pożyczki było pobieranie wynagrodzenia prowizyjnego wyższego od kwoty pożyczki wypłaconej pożyczkobiorcy. W rozpoznawanej sprawie, pozwanej wypłacono na rachunek bankowy kwotę 3 300 złotych, albowiem kwota 650 złotych stanowiła składkę ubezpieczeniową (potwierdzają to załączone do akt sprawy dokumenty: dyspozycja wypłaty kwoty pożyczki k. 58 i potwierdzenia przelewów k. 59-59v), natomiast prowizja stanowiła kwotę 3 800 złotych, a więc 115% wypłaconej kwoty pożyczki.

Powyższe świadczy o zastosowaniu nadmiernego elementu obciążenia pożyczkobiorcy, prowadzącego do zachwiania równowagi stron stosunku zobowiązaniowego. Stopień zachwiania tej równowagi pozostaje w sprzeczności z zasadą swobody umów, która ograniczana jest nie tylko przez ustawę, ale także przez właściwość (naturę) stosunku oraz zasady współżycia społecznego. Wynagrodzenie prowizyjne stanowi wyłącznie dodatkowe źródło zysku przedsiębiorcy, które należy weryfikować w kontekście obejścia przepisów prawa o maksymalnych odsetkach umownych.

Tego rodzaju celowe działanie ma na celu osiągnięcie maksymalnego zysku na szkodę konsumenta, który ponosi niewspółmierne i nieproporcjonalne koszty uzyskania pożyczki w stosunku do samej kwoty, którą otrzymuje w związku z zawarciem umowy. Nie można oprzeć się wrażeniu, że działalność pożyczkodawcy polega na udzielaniu pożyczek osobom całkowicie niezorientowanym w realiach rynkowych bądź osobom zdeterminowanym pozostającym w trudnej sytuacji życiowej, które godzą się na wszelkie warunki aby uzyskać natychmiastowo środki pieniężne. Obciążanie klientów kosztami przekraczającymi wysokość bądź równymi wysokości wypłaconej im kwoty, przy uwzględnieniu, że umowa nie przedstawia w sposób uczciwy i rzetelny rzeczywistego zysku pożyczkodawcy w tym zakresie, jest działaniem nieuczciwym, nierzetelnym i sprzecznym z dobrymi obyczajami, które cechować powinien przecież szeroko rozumiany szacunek dla drugiego człowieka, a nie chęć maksymalnego zysku i zabezpieczenia swoich interesów kosztem konsumenta.

Natomiast za zawyżoną i stanowiącą niedozwolone postanowienie umowne nie sposób było uznać, w ocenie Sądu, przewidzianej w umowie pożyczki opłaty przygotowawczej. Opłata przygotowawcza stanowi wynagrodzenie za proces przygotowań do udzielenia pożyczki, które – w świetle przepisów ustawy o kredycie konsumenckim – jest jak najbardziej dopuszczalne (w granicach wyznaczonych przez art. 36a ustawy). W ocenie Sądu, strona pozwana nie wykazała, że postanowienia umowne dotyczące opłaty przygotowawczej w przewidzianej w umowie wysokości są sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco naruszają interesy konsumenta. Ponadto, jej wysokość została sformułowana w treści umowy w sposób jednoznaczny, nie budzący żadnych wątpliwości.

Mając na uwadze powyższe, uznając, że postanowienia umowne w zakresie prowizji pożyczkodawcy są niedozwolonym postanowieniem umownym w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c., Sąd wezwał stronę powodową do wyliczenia wysokości zobowiązania pozwanej z pominięciem prowizji.

Z przedłożonej przez powódkę symulacji pożyczki wynika, że przy pominięciu prowizji całkowita kwota do zapłaty wynosiłaby 5 517,74 złote (k. 78).

Z przedłożonego przez powódkę i załączonego do akt sprawy wykazu operacji finansowych na koncie klienta oraz zestawienia wpłat (k. 14 i 67), wynika jednoznacznie, że na poczet spłaty pożyczki pozwana dokonała wpłat w łącznej wysokości 2 072 złote. Wynika również, że od czerwca 2023 roku pozwana nie spłacała rat pożyczki, co czyniło zasadnym skierowanie przez powódkę do pozwanej wezwania do zapłaty wymagalnych rat, a wobec bezskuteczności tego wezwania, zasadne było złożenie przez powódkę oświadczenia o wypowiedzeniu umowy pożyczki.

Twierdząc, że brak było podstaw do wypowiedzenia umowy, pozwana winna była przedłożyć stosowne dowody, czego jednak nie uczyniła ograniczając się do gołosłownych twierdzeń, a zgodnie z treścią art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne.

W ocenie Sądu, brak jest podstaw do kwestionowania wiarygodności wspomnianych wyżej dokumentów przedłożonych przez powódkę w niniejszej sprawie, a przynajmniej takich podstaw nie przedstawiła strona pozwana. Przypomnieć trzeba, że strona, na której spoczywa ciężar dowodu nie musi ograniczać się do dokumentów urzędowych lub prywatnych, lecz może korzystać z wszelkich środków dowodowych, w tym innych form dokumentowych pochodzących np. z systemów informatycznych, które stanowią inny środek dowodowy w rozumieniu art. 77 ³ k.c. oraz art. 308 i art. 309 k.p.c.

Wobec powyższego, podniesiony przez stronę pozwaną zarzut bezzasadnego wezwania pozwanej do zapłaty i wypowiedzenia umowy pożyczki, Sąd uznał za chybiony.

Reasumując, Sąd uznał, że postanowienia umowne w zakresie prowizji pożyczkodawcy są niedozwolonym postanowieniem umownym w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c. Biorąc pod uwagę przedłożoną przez powódkę symulację pożyczki oraz kwotę spłaconą przez pozwaną, Sąd na podstawie przepisów art. 720 § 1 k.c., zapisów umowy pożyczki gotówkowej z dnia 6 października 2022 roku oraz art. 481 § 2 ¹ k.c. zasądził od pozwanej H. W. na rzecz powódki (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 3 445,74 złotych (5 517,74 zł – 2 072 zł = 3 445,74 zł) z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie liczonymi od dnia 15 września 2023 roku do dnia zapłaty, a w pozostałej części powództwo oddalił.

O kosztach procesu, wobec jedynie częściowego uwzględnienia żądań pozwu, Sąd rozstrzygnął na podstawie art. 100 k.p.c. biorąc pod uwagę wygranie sprawy przez powódkę w 40%. Koszty poniesione przez powódkę wyniosły łącznie 2 300 złotych, na co składają się: kwota 500 złotych tytułem opłaty sądowej od pozwu i kwota 1 800 złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego. Zatem 40% ze wskazanej należności wynosi 920 złotych. Koszty poniesione przez pozwaną wyniosły 1 800 złotych, na co składają się koszty zastępstwa procesowego. Pozwana wygrała sprawę w 60%, stąd należna jej kwota wynosi 1 080 złotych. Sąd dokonał kompensacji kosztów i zasądził od powódki na rzecz pozwanej kwotę 160 złotych (1 080 zł – 920 zł = 160 zł).