Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 lipca 2024 roku

Sąd Rejonowy w Radomiu I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodnicząca: asesor sądowy Magdalena Mital

Protokolant: Dorota Szymczak

po rozpoznaniu w dniu 11 lipca 2024 roku w Radomiu na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko A. M.

o zapłatę

I  zasądza od pozwanej A. M. na rzecz powódki (...) Bank (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 85.821,13 zł (osiemdziesiąt pięć tysięcy osiemset dwadzieścia jeden złotych trzynaście groszy) wraz z umownymi odsetkami w wysokości maksymalnych odsetek za opóźnienie liczonymi od kwoty 69.891,76 zł (sześćdziesiąt dziewięć złotych osiemset dziewięćdziesiąt jeden złotych siedemdziesiąt sześć groszy) od dnia 24 marca
2023 roku do dnia zapłaty;

II  zasądza od pozwanej A. M. na rzecz powódki (...) Bank (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 9.709 zł (dziewięć tysięcy siedemset dziewięć złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz
z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia
się wyroku do dnia zapłaty.

Sygn. akt I C 350/24

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 5 października 2023 roku (data nadania w urzędzie pocztowym –
k. 37v), powódka – (...) Bank (...) spółka akcyjna z siedzibą
w W., reprezentowana przez pełnomocnika w osobie radcy prawnego (pełnomocnictwo – k. 10), wniosła o zasądzenie od pozwanej A. M. kwoty 85.821,13 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie, liczonymi od kwoty 69.891,76 zł od dnia 24 marca 2023 roku do dnia zapłaty. Wniosła również o zasądzenie na jej rzecz od pozwanej kosztów postępowania sądowego
w wysokości faktycznie uiszczonej.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że przysługuje jej wobec pozwanej wymagalna wierzytelność pieniężna wynikająca z umowy pożyczki nr (...) z dnia 13 września 2019 roku wraz z umową ugody nr 19102043170000539601570753 z dnia 3 sierpnia 2021 roku w kwocie 85.821,13 zł, na którą to należność składają się: kwota 69.891,76 zł tytułem niespłaconej należności głównej i kwota 15.929,37 zł tytułem odsetek umownych naliczonych od dnia 29 grudnia 2021 roku do dnia 23 marca 2023 roku. Dalsze należne odsetki od dnia 23 marca 2023 roku do dnia zapłaty naliczane są od należności głównej, która na dzień sporządzenia wyciągu z ksiąg bankowych wynosiła 69.891,76 zł, według zmiennej stopy procentowej odpowiadającej aktualnej wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie wynikających z powszechnie obowiązujących przepisów prawa, równej dwukrotności sumy stopy referencyjnej NBP i 5,5 punktów procentowych. Powódka wskazała, że pozwana nie wywiązała się z warunków łączącej ich umowy, dlatego powódka wezwała pozwaną do zapłaty długu w trybie art. 75c ustawy Prawo bankowe, a następnie wypowiedziała umowę (pozew – k. 5-9).

Nakazem zapłaty z dnia 3 stycznia 2024 roku, w sprawie sygn. VII Nc 1553/23, referendarz sądowy Sądu Rejonowego w Radomiu orzekł zgodnie z żądaniem pozwu (nakaz zapłaty – k. 38).

Pozwana A. M., reprezentowana przez pełnomocnika w adwokata (pełnomocnictwo – k. 50), w sprzeciwie od powyższego nakazu zapłaty z dnia 26 lutego 2024 roku (data nadania w urzędzie pocztowym – k. 52), wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie na jej rzecz od powódki zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Pozwana zaprzeczyła aby:



strony wiązała ważna umowa i ugoda o treści przedstawionej przez powódkę,



pozwana posiadała zaległość z tytułu zawartej umowy i ugody w dochodzonej kwocie, a w dacie wypowiedzenia umowy – zaległość uzasadniającą wypowiedzenie umowy,



pozwana została prawidłowo wezwana do zapłaty w trybie art. 75c ustawy Prawo bankowe, a Bank prawidłowo przeprowadził procedurę wypowiedzenia umowy,



doszło do skutecznego wypowiedzenia umowy zgodnie z treścią łączącego strony stosunku zobowiązaniowego i umowa pożyczki została rozwiązana,



z ostrożności procesowej – powódka wykazała wysokość roszczenia, którego
w sprawie dochodzi.

Pozwana zarzuciła także, że przedłożone przez stronę powodową dowody w postaci kserokopii dokumentów nie mają mocy dowodowej, gdyż nie zostały poświadczone za zgodność z oryginałem przez występującego w sprawie pełnomocnika. Zakwestionowała moc dowodową wyciągu z ksiąg bankowych zarzucając, iż w postępowaniu cywilnym stanowi on jedynie dokument prywatny i nie ma mocy dokumentu urzędowego. Podniosła również zarzut zastosowania w umowie pożyczki niedozwolonych klauzul umownych (sprzeciw od nakazu zapłaty – k. 43-49v).

Powódka – (...) Bank (...) Spółka akcyjna z siedzibą
w W., w piśmie z dnia 25 kwietnia 2024 roku (data nadania w urzędzie pocztowym – k. 126), podtrzymała powództwo w całości i wniosła o zasądzenie od pozwanej na jej rzecz zwrotu kosztów procesu. W piśmie tym odniosła się również do zarzutów zgłoszonych przez pozwaną w sprzeciwie od nakazu zapłaty. Wskazała, że zarzut pozwanej dotyczący braku skutecznego zawarcia umowy jest bezzasadny, gdyż w imieniu powodowego banku działali pracownicy banku. Podkreśliła, że do pozwu załączyła historię operacji, z której wynika ile wpłat zostało zrealizowanych na poczet spłaty zadłużenia wynikającego z przedmiotowej umowy, jak również w jaki sposób zostały rozksięgowane przez powódkę. Zdaniem powódki potwierdza to fakt, że obie strony umowy przystąpiły do realizacji zobowiązań z niej wynikających. Podała, że pozwana zaprzestała wywiązywania się z zobowiązań wobec powódki zgodnie z postanowieniami umowy. W konsekwencji, powódka dążąc do polubownego zakończenia sprawy, wezwała pozwaną do dobrowolnego spełnienia świadczenia. Wezwanie pozostało bezskuteczne, a następnie powódka wypowiedziała umowę z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia (pismo – k. 63-72).

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

(...) Bank (...) spółka akcyjna z siedzibą w W.
i A. M., w dniu 13 września 2019 roku, zawarły umowę pożyczki nr (...). Na mocy tej umowy, A. M. została udzielona pożyczka w kwocie 78.337,36 zł na okres 120 miesięcy, na którą to kwotę składały się: całkowita kwota pożyczki – 69.406,90 zł i koszty związane z udzieleniem pożyczki – 49.61,42 zł, w tym prowizja – 8.930,46 zł. Całkowita kwota do zapłaty wynosiła 119.048,32 zł. Pożyczka miała zostać wypłacona jednorazowo w dniu 13 września 2019 roku na spłatę wierzytelności kredytowej pożyczkobiorcy:

1)  w kwocie 29.991,55 zł przelewem na rachunek bankowy (...) w (...),

2)  w kwocie 21.964,35 zł przelewem na rachunek bankowy (...) w (...),

3)  w kwocie 5.735 zł przelewem na rachunek bankowy (...) w Parabanku (np. P., wonga.com, V.),

4)  w kwocie 4.082 zł przelewem na rachunek bankowy (...) w Parabanku (np. P., wonga.com, V.),

5)  w kwocie 334 zł przelewem na rachunek bankowy (...) w Parabanku (np. P., wonga.com, V.),

6)  w kwocie 5.300 zł przelewem na rachunek bankowy (...) w Parabanku (np. P., wonga.com, V.),

pozostała kwota przelewem na rachunek bankowy (...).

Pożyczka miała zostać spłacona w 120 miesięcznych ratach, przy czym pierwsza
w wysokości 992,34 zł w terminie do 13 października 2019 roku, kolejne w wysokościach po 992,34 zł do 13. dnia każdego miesiąca, ostatnia rata – w wysokości 959,86 zł w terminie do dnia 13 września 2029 roku. Łączna kwota odsetek wynosiła 40.710,96 zł. Zgodnie
z postanowieniami § 6 ust. 6 i 7 umowy, raty wymagalne miały być potrącane z konta osobistego pożyczkobiorcy o nr (...), dlatego pożyczkobiorca miał obowiązek zapewnić na tym rachunku odpowiednią kwotę w dniu spłaty raty (umowa – k. 13-17; harmonogram spłat pożyczki – k. 73-76).

Bank miał prawo wypowiedzieć umowę pożyczki m.in. w przypadku braku dotrzymywania przez pożyczkobiorcę warunków umowy. Okres wypowiedzenia wynosił 30 dni (umowy § 11 ust. 2 pkt 1– k. 16).

(...) Bank (...) spółka akcyjna z siedzibą w W.
i A. M., w dniu 3 sierpnia 2024 roku zawarły ugodę, której przedmiotem było określenie nowych warunków spłaty zadłużenia z tytułu umowy nr (...) z dnia 13 września 2019 roku. Całkowita kwota do zapłaty przez pożyczkobiorcę w dniu zawarcia ugody wynosiła 157.244,22 zł w tym z tytułu: kapitału – 69.891,76 zł oraz odsetek – 87.352,46 zł. Strony ustaliły, że spłata powyższego zadłużenia wraz z dalszymi odsetkami, nastąpi zgodnie z harmonogramem, który zostanie wysłany listem poleconym
w terminie 7 dni od dnia wejścia w życie ugody (§3 ust. 1 umowy). Powyższa ugoda nie weszła w życie z uwagi na fakt, iż A. M. nie spełniła warunków ww. ugody (ugoda – k. 18-22; wniosek o restrukturyzację – k. 77-78, 79-80, 81-82; odpowiedź
na wniosek o restrukturyzację – k. 83, 84, 103).

(...) Bank (...) Spółka akcyjna z siedzibą w W., w dniu 1 kwietnia 2022 roku sporządziła monit, w którym powiadomiła A. M.
o istnieniu zaległości w kwocie 2.820,06 zł z tytułu umowy pożyczki nr (...), na którą to zaległość składały się: kapitał (w tym odsetki skapitalizowane) – 1.655,35 zł, odsetki – 1.141,96 zł, odsetki od zaległego kapitału i odsetek skapitalizowanych – 22,75 zł. Jednocześnie wezwała w/w do spłaty zaległości we wskazanej wysokości w ciągu 14 dni roboczych od dnia otrzymania tego monitu. W piśmie tym Bank zawarł pouczenie
o możliwości złożenia, w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania pisma, wniosku
o restrukturyzację zadłużenia. Wskazał również, że brak spłaty będzie skutkował wypowiedzeniem umowy. Korespondencja została doręczona A. M. w dniu 8 kwietnia 2022 roku (monit – k. 23; wydruk monitoringu przesyłki – k. 24).

(...) Bank (...) Spółka akcyjna z siedzibą w W. w piśmie datowanym na dzień 30 maja 2022 roku, złożyła A. M. oświadczenie o wypowiedzeniu umowy pożyczki nr (...) w części dotyczącej warunków spłaty, z powodu braku spłaty zadłużenia wymagalnego.
W oświadczeniu wskazano, że zadłużenie przeterminowane, na dzień sporządzenia pisma, wynosi 5.061,08 zł, w tym: kapitał – 2.632,12 zł, odsetki – 2.342,03 zł, odsetki od zaległego kapitału i odsetek skapitalizowanych – 86,93 zł. Bank wskazał również, że termin wypowiedzenia wynosi 30 dni i biegnie od dnia następującego po dniu doręczenia tego wypowiedzenia. Bank skutecznie (dwukrotnie przesyłka awizowana) doręczył A. M. wypowiedzenie umowy pożyczki na adres wskazany przez nią w umowie ugody (wypowiedzenie umowy – k. 25; potwierdzenie nadania – k. 26-27; pełnomocnictwo – k. 28).

W dniu 23 marca 2023 roku (...) Bank (...) Spółka akcyjna z siedzibą w W. wystawiła wyciąg z ksiąg bankowych nr (...), w którym stwierdziła, że A. M. jest dłużnikiem Banku z tytułu umowy pożyczki gotówkowej nr (...) z dnia 13 września 2019 roku
i zadłużenie wobec Banku na dzień wystawienia wyciągu wynosiło łącznie kwotę 85.821,13 zł, w tym: należność główna w wysokości 69.891,76 zł i odsetki umowne naliczane od należności głównej w wysokości 15.929,37 zł (wyciąg – k. 29; pełnomocnictwo – k. 30).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy niniejszej. Sąd uwzględnił załączone do akt sprawy dokumenty, gdyż ich prawdziwość i wiarygodność w świetle wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego nie nasuwa żadnych wątpliwości.

Pozwana zarzuciła, że wydruki z wewnętrznego systemu Banku, które nie były podpisane, jak również kserokopie dokumentów niepoświadczone za zgodność z oryginałem, nie stanowiły dowodu w sprawie. W niniejszej sprawie zostały złożone takie wydruki jak monit z dnia 1 kwietnia 2022 roku (k. 23), czyli pismo informujące o istnieniu wymagalnego zadłużenia, które zostało pozwanej doręczone. W formie kserokopii zostały zaś przedłożone takie dokumenty jak: umowa pożyczki (k. 13-17), ugoda (k. 18-22), wypowiedzenie umowy (k. 25). Natomiast wyciąg z ksiąg bankowych (k. 29) zawiera podpis elektroniczny.

Wydruki komputerowe mogą stanowić dowód w postępowaniu cywilnym, co wynika
z przyjętej powszechnie wykładni przepisów art. 308 kpc, wydruk komputerowy stanowi bowiem inny środek dowodowy, o którym mowa w art. 308 kpc, 309 kpc, gdyż wymieniony tam katalog ma charakter otwarty. Jakkolwiek nie można przyjąć, że oświadczenie zawarte
w wydruku komputerowym jest zgodne z rzeczywistym stanem rzeczy, to należy przyjąć,
że przedmiotowy środek dowodowy świadczy o istnieniu zapisu komputerowego określonej treści w chwili dokonywania wydruku ( vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 8 lutego 2013 roku, I ACa 1399/12, LEX nr 1362755). Nadto, zgodnie z art. 7 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Prawo bankowe, oświadczenia woli związane z dokonywaniem czynności bankowych mogą być składane w postaci elektronicznej. Dokumenty związane
z czynnościami bankowymi mogą być sporządzane na informatycznych nośnikach danych, jeżeli dokumenty te będą w sposób należyty utworzone, utrwalone, przekazane, przechowywane i zabezpieczone. Dokumenty te mają zatem charakter dokumentów elektronicznych i nie wymagają zaopatrzenia ich w pieczęci oraz podpisy. Trudno zresztą wymagać, aby pieczęć lub podpis na nich się znajdowały, skoro dokumenty te nie zostały sporządzone przez konkretną osobę, lecz zostały wygenerowane elektronicznie po uprzednim wprowadzeniu do systemu informatycznego banku danych dotyczących określonego kredytu. Dokumenty powyższe mają charakter dokumentu prywatnego i zgodnie z art. 245 kpc stanowią dowód tego, że bank złożył zawarte w nich oświadczenia ( vide: wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 19 listopada 2020 roku, I ACa 880/20, LEX nr 3303844).
W doktrynie wskazuje się, że pod pojęciem czynności bankowych należy rozumieć również czynności, których związek z czynnością bankową polega na tym, że są potrzebne do realizacji i obsługi czynności bankowych, np. wypowiedzenie, odstąpienie, wezwanie do spełnienia świadczenia.

Przedstawione przez powódkę kserokopie dokumentów takich jak umowa pożyczki
(k. 13-17), ugoda (k. 18-22), wypowiedzenie umowy (k. 25), wyciąg z ksiąg bankowych (k. 29), nie są co prawda poświadczone za zgodność z oryginałem, jednakże w orzecznictwie wskazuje się, że nawet przy braku podstaw do uznania ich za dokumenty w rozumieniu art. 244 i 245 kpc, są on innym środkiem dowodowym (art. 308 kpc), tj. dowodem pośrednim co do istnienia dokumentu o określonej treści (podobnie, jak np. fotografia dokumentu), przeprowadzanym w procesie w oparciu o przepisy o dowodzie z dokumentów (tak m.in. uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2021 roku, (...) 25/21, LEX nr 3149302, a także wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 4 listopada 2020 roku, I ACa 587/19, LEX nr 3101585). N. kserokopii dokumentu poświadczeniem za zgodność z oryginałem nie dyskwalifikuje więc takiego środka dowodowego. Sama tylko okoliczność, że część załączonych dokumentów nie została poświadczona za zgodność nie sprawia, że na ich podstawie nie można było dokonać ustaleń faktycznych i uwzględnić powództwa (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 8 kwietnia 2019 roku, V ACa 613/18, LEX nr 2702645). Obowiązek złożenia oryginałów dokumentów powstaje, gdy zażąda tego strona przeciwna (art. 129 § 1 kpc). W niniejszej sprawie pozwana takiego wniosku jednak nie złożyła. Co istotne, pozwana nie kwestionowała treści zarówno kserokopii dokumentów, jak i wydruków komputerowych, a jedynie ich formę. Wobec powyższego dokumenty przedłożone przez powódkę w sprawie, zdaniem Sądu, posiadają wartość dowodową i mogą stanowić podstawę ustaleń faktycznych, na których zostało oparte rozstrzygnięcie Sądu.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

Na wstępie wskazać należy, że nie można uznać, aby zamieszczone w sprzeciwie pozwanej sformułowanie dotyczące „zaprzeczenia wszelkim twierdzeniom strony powodowej, z wyjątkiem tych, które wyraźnie przyzna” oraz „kwestionowania powództwa zarówno co do zasady jak i wysokości” (k. 43) sprawiło, iż wszystkie fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy stały się sporne i jako takie wymagały dowodu (art. 227 kpc w zw.
z art. 229 i art. 230 kpc). Ogólnikowe zaprzeczenie wszystkim faktom powołanym przez stronę przeciwną jest puste semantycznie i przez to pozbawione jakiegokolwiek znaczenia procesowego ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 lipca 2009 roku, III CSK 341/08, LEX nr 584753; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 listopada 2014 roku, V CSK 78/14, LEX nr 1567490). Ciężar dowodu w postępowaniu cywilnym nie zawsze spoczywa na powodzie. Ten, kto odmawia uczynienia zadość żądaniu powoda obowiązany jest udowodnić fakty wskazujące na to, że uprawnienie żądającemu nie przysługuje. W orzecznictwie sądów przyjmuje się zatem, że ogólnikowe zaprzeczenie wszystkim faktom powołanym przez stronę przeciwną jest pozbawione jakiegokolwiek znaczenia procesowego i nie powoduje, że wszystkie fakty istotne dla rozstrzygnięcia sporu stają się sporne i jako takie wymagają dowodu. Tak samo należy potraktować „hasłowe” kwestionowanie istnienia i wysokości roszczenia. W tym także kwestionowanie wszelkich dokumentów przedłożonych przez stronę powodową, które nie zostały poświadczone za zgodność z oryginałem albo stanowią niepodpisane przez nikogo wydruki komputerowe lub kserokopie. Jak wskazano powyżej kserokopie i wydruki mogą stanowić dowód w sprawie.

Zgodnie z art. 720 § 1 kc przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Istotą umowy pożyczki gotówkowej jest zatem wręczenie pożyczkobiorcy określonej sumy pieniężnej z zobowiązaniem do zwrotu tej kwoty powiększonej (ewentualnie) o wynagrodzenie pożyczkodawcy. Natomiast stosownie do treści art. 3 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim (tekst jednolity – Dz. U. z 2014 roku, poz. 1497 ze zm.), przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255.550 złotych albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi, przy czym za umowę o kredyt konsumencki uważa się między innymi umowę pożyczki. Według art. 5 pkt 1 tej ustawy, konsumentem jest konsument w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny. W myśl art. 22 ¹ kc, za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. W niniejszej sprawie pozwana jako strona umowy pożyczki była konsumentem.

Powódka udowodniła roszczenie co do zasady, składając umowę pożyczki nr (...) z dnia 13 września 2019 roku zawartą z pozwaną, czyli dokument stosunku zobowiązaniowego, którego dotyczy przedmiotowe postępowanie. W sprzeciwie od nakazu zapłaty, pozwana wprawdzie zaprzeczyła temu, by umowę taką zawierała, jednak nie zanegowała zasadności dysponowania przez stronę powodową jej danymi, które znalazły się w treści przedłożonych dokumentów, a obejmowały szczegółowe dane pozwanej, w tym numer PESEL, numer dowodu osobistego, czy adres miejsca zamieszkania. Po drugie, pozwana po dwóch latach od zawarcia w/w umowy pożyczki z dnia 13 września 2019 roku, podpisała z powodowym Bankiem ugodę do tej umowy, który to dokument opatrzyła własnoręcznym podpisem. Oczywistym jest więc to, że gdyby pozwana nie zawarła w dniu 13 września 2019 roku przedmiotowej umowy pożyczki i nie otrzymała określonych w tej umowie środków pieniężnych, to nie podpisałaby następnie ugody do tej umowy. Z kolei fakt udostępnienia pozwanej środków z tej pożyczki w dniu jej zawarcia, tj. w dniu 13 września 2019 roku, potwierdza przedłożony przez powódkę dokument zatytułowany „historia operacji na kontrakcie kredytowym” (k. 31-35). O świadomym zawarciu umowy pożyczki świadczy również okoliczność, że pozwana w części pożyczkę tę spłaciła.

Pozwana zarzuciła, że przedstawiony przez stronę powodową wyciąg z ksiąg bankowych nie stanowi dowodu wysokości wierzytelności powódki, gdyż jest to dokument prywatny stworzony przez stronę powodową i nie mający charakteru dokumentu urzędowego.

Powodowy Bank złożył wyciąg z ksiąg bankowych nr (...) (k.29),
w którym oświadczył, że wskazane tam zadłużenie pozwanej jest wymagalne. Zgodnie z art. 95 ust. 1 i 1a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku – Prawo bankowe, księgi rachunkowe banków i sporządzone na ich podstawie wyciągi oraz inne oświadczenia podpisane przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych banków i opatrzone pieczęcią banku, jak również sporządzone w ten sposób pokwitowania odbioru należności mają moc prawną dokumentów urzędowych w odniesieniu do praw
i obowiązków wynikających z czynności bankowych oraz ustanowionych na rzecz banku zabezpieczeń i mogą stanowić podstawę do dokonania wpisów w księgach wieczystych (ust. 1). Moc prawna dokumentów urzędowych, o której mowa w ust. 1, nie obowiązuje
w odniesieniu do dokumentów wymienionych w tym przepisie w postępowaniu cywilnym (ust. 1a). Wskazać należy, że wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 marca 2011 roku, w sprawie P 7/09 (OTK-A 2011/2/12), przepis art. 95 ust. 1 został uznany za niekonstytucyjny w zakresie, w jakim nadawał moc prawną dokumentu urzędowego księgom rachunkowym i wyciągom z ksiąg rachunkowych banku w odniesieniu do praw i obowiązków wynikających z czynności bankowych w postępowaniu cywilnym prowadzonym wobec konsumenta, co znalazło następnie wyraz w nowelizacji tego przepisu poprzez dodanie do art. 95 ust. 1a ustawą z dnia 19 kwietnia 2013 r. o zmianie ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2013 r. poz. 613), która weszła w życie w dniu 20 lipca 2013 roku. Wskazać należy, że wystawiony przez stronę powodową wyciąg z ksiąg bankowych nr (...) z dnia 23 marca 2023 roku spełnia wymogi dokumentu prywatnego, gdyż zawiera pieczęć Banku, treść określonego oświadczenia wiedzy wynikającej z ksiąg bankowych i jest podpisany elektronicznie przez pracownika powodowego Banku, a pełnomocnictwo dla tego pracownika, upoważniające do wystawienia i podpisania wyciągu z ksiąg bankowych, zostało złożone do akt sprawy (pełnomocnictwo – k. 30). W ocenie Sądu, pozwana nie zakwestionowała skutecznie ani nie podważyła wiarygodności i rzetelności tego dokumentu. Pozwana nie wykazała, aby spłaciła pożyczkę w innym zakresie niż przedstawiła to powódka. Nadto, powódka przestawiła dokument zatytułowany „historia operacji na kontrakcie kredytowym”, w którym są wskazane kwoty zaliczone na poczet spłaty rat pożyczki. Pozwana prawidłowości tych wyliczeń skutecznie nie podważyła.

Strona pozwana kwestionowała również ważność umowy pożyczki i ugody ze względu na brak pełnomocnictw osób działających w imieniu powodowego Banku. Umowa pożyczki została podpisana przez K. W. i K. M. (k.17), zaś ugoda – przez M. M. (k.22). Powódka nie dołączyła pełnomocnictw udzielonych ww. pracownikom.

Wskazać należy, że brak umocowania K. W., K. M. i M. M. nie zmienia jednak sytuacji skuteczności zawarcia umowy pożyczki i ugody. Zgodnie z art. 97 kc osobę czynną w lokalu przedsiębiorstwa przeznaczonym do obsługiwania publiczności poczytuje się w razie wątpliwości za umocowaną do dokonywania czynności prawnych, które zazwyczaj bywają dokonywane
z osobami korzystającymi z usług tego przedsiębiorstwa.

Opisana powyżej regulacja ma na celu ułatwienie obrotu prawnego i ochronę interesów osób, które chcą z konkretnym przedsiębiorcą zawrzeć umowę. Sens wzmiankowanej regulacji polega na tym, by nie musiały one żądać od osoby czynnej w lokalu przedsiębiorstwa szczegółowego pełnomocnictwa i weryfikować jego poprawności. Sam przedsiębiorca nie może też, powołując się na przyczyny formalne, uwolnić się od skutków zawarcia umowy, twierdząc, że umowę podpisał pracownik przebywający w lokalu, który nie miał osobnego dla niej upoważnienia.

Powyższy przepis przewiduje dorozumiane pełnomocnictwo nie umowne, lecz ustawowe. Jeżeli też zakład powierza swojemu pracownikowi stanowisko, z którym wiąże się prowadzenie poszczególnych rodzajów czynności i które mają doprowadzić do określonych skutków prawnych, to należy uznać, że jest on upoważniony do składania oświadczeń woli
w imieniu banku, w sprawach objętych jego zakresem obowiązków. Przepis art. 97 kc odnosi się do wszystkich osób, które mają faktyczną możliwość dokonywania czynności prawnych
w obiektach przedsiębiorstwa i ma zastosowanie zawsze, gdy przedsiębiorstwo nie poinformowało w sposób wyraźny swoich klientów o tym, że konkretne osoby czynne w jego lokalu nie są umocowane do zawierania umów.

Dlatego w ocenie Sądu powódka ponad wszelką wątpliwość udowodniła istnienie skutecznie zawartej umowy z dnia 13 września 2019 roku oraz ugody z dnia 3 sierpnia 2021 roku.

Pozwana zakwestionowała skuteczność wypowiedzenia umowy pożyczki, podnosząc, że wypowiedzenia tego nie otrzymała. Podniosła również, że przed złożeniem oświadczenia
o wypowiedzeniu przedmiotowej umowy przez powodowy Bank, nie zostało jej doręczone wezwanie do zapłaty przed wypowiedzeniem umowy pożyczki. Sąd nie podzielił stanowiska pozwanej w tym zakresie.

Z przedstawionych przez powoda dowodów wynika, że pismo z dnia 1 kwietnia 2022 roku zatytułowane „monit” , informujące pozwaną o wysokości zadłużenia i konieczności jego spłaty w terminie 14 dni pod rygorem wypowiedzenia umowy, zostało pozwanej skutecznie doręczone w dniu 8 kwietnia 2022 roku (k. 24). Na adres wskazany przez pozwaną w ugodzie wysłane zostało następnie pisemne oświadczenie Banku o wypowiedzeniu umowy pożyczki nr (...) z dnia 13 września 2019 roku, z powodu braku spłaty zadłużenia wymagalnego, które na dzień sporządzenia pisma, wynosiło 5.061,08 zł, w tym: kapitał – 2.632,12 zł, odsetki – 2.342,03 zł, odsetki od zaległego kapitału i odsetek skapitalizowanych – 86,93 zł. Bank skutecznie (dwukrotnie przesyłka awizowana) doręczył pozwanej wypowiedzenie umowy kredytu na adres wskazany przez pozwaną w ugodzie.

Sąd zbadał skuteczność wypowiedzenia umowy pod kątem regulacji art. 75c ustawy Prawo bankowe. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych. W wezwaniu, o którym mowa w ust. 1, bank informuje kredytobiorcę o możliwości złożenia, w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia (ust. 2). Przepisy ust. 1-5 stosuje się odpowiednio do umów pożyczek pieniężnych (ust. 6). Z cytowanego wyżej przepisu wynika, że bank nie może swobodnie wypowiedzieć umowy kredytowej, gdy kredytobiorca popadł w opóźnienie ze spłatą kredytu. Najpierw kredytodawca powinien doręczyć kredytobiorcy wezwanie określone w art. 75c ust. 1-2 ustawy Prawo bankowe oraz odczekać do upływu dodatkowego terminu na spłatę zadłużenia wyznaczonego w wezwaniu (nie krótszego niż 14 dni roboczych). Dopiero po upływie tego terminu bank może złożyć wobec kredytobiorcy oświadczenie woli w sprawie wypowiedzenia umowy kredytowej.
W przypadku, gdy powyższe przesłanki nie zostały spełnione, czynność prawna banku polegająca na wypowiedzeniu umowy jest nieważna (art. 58 § 1 kc). W szczególności nie prowadzi ona do wymagalności wierzytelności banku o spłatę tej części kredytu, co do której kredytobiorca nie pozostawał w opóźnieniu.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy należy wskazać, że w piśmie z dnia
1 kwietnia 2022 roku zatytułowanym „monit” Bank poinformował pozwaną o wysokości zadłużenia i konieczności jego spłaty w terminie 14 dni pod rygorem wypowiedzenia umowy. W piśmie zawarta została również informacja o możliwości złożenia wniosku
o restrukturyzację (k. 23). Jak zostało już wcześniej wskazane, pismo to zostało pozwanej skutecznie doręczone w dniu 8 kwietnia 2022 roku (k. 24). Natomiast oświadczenie
o wypowiedzeniu umowy pożyczki przez Bank zostało pozwanej skutecznie doręczone
w dniu 20 czerwca 2022 roku (k. 26-27). Uprawnienie to wynikało z § 11 ust. 2 pkt 1 umowy (k. 16). Termin wypowiedzenia umowy wynosił 30 dni i liczony był od dnia następnego po dniu doręczenia wypowiedzenia. Zatem umowa pożyczki została rozwiązana i roszczenie banku stało się wymagalne. W ocenie Sądu, wypowiedzenie umowy przez bank było skuteczne i brak jakichkolwiek spłat rat pożyczki przez pozwaną po tej dacie do chwili obecnej świadczy jednoznacznie o tym, że pozwana uznała skuteczność rozwiązania umowy. Gdyby pozwana kwestionowała skuteczność takiego wypowiedzenie, to nadal płaciłaby raty pożyczki, bądź też napisałaby pismo do banku kwestionujące zasadność i skuteczność wypowiedzenia umowy pożyczki, czego nie zrobiła.

W związku ze zgłoszonym przez pozwaną zarzutem zastosowania w przedmiotowej umowie pożyczki niedozwolonych klauzul umownych, należało zbadać postanowienia tej umowy w świetle zasad określonych w ustawie z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim, w brzmieniu obowiązującym na datę zawarcia przedmiotowej umowy.

Ustawa wprowadza definicję całkowitej kwoty kredytu (art. 5 pkt 7). Jest to maksymalna kwota wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy
o kredyt, a w przypadku umów, dla których nie przewidziano tej maksymalnej kwoty, suma wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt. Całkowity koszt kredytu (art. 5 pkt 6) to wszelkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść
w związku z umową o kredyt, w szczególności: odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże jeżeli są znane kredytodawcy oraz koszty usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, w przypadku gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu lub do uzyskania go na oferowanych warunkach. Opłata jest to świadczenie z natury ekwiwalentne; uiszczający opłatę uzyskuje w zamiana za nią konkretne świadczenie (tym opłata różni się od podatku). Prowizja jest formą wynagrodzenia za usługę polegającą na uruchomieniu i obsłudze kredytu. W związku z powyższym również powinna podlegać weryfikacji z punktu widzenia ekwiwalentności i być dostosowana do nakładu pracy związanego z usługą. Pozostałe „koszty” oznaczają wydatki, które muszą być poniesione przez pożyczkodawcę celem wykonania usługi. Koszty te powinny zatem zasadniczo podlegać zwrotowi przez pożyczkobiorcę na rzecz pożyczkodawcy, ale do wysokości faktycznie poniesionej. W ocenie Sądu, ratio legis ustawy polega na tym, że na całkowity koszt kredytu powinny składać się poszczególne koszty (w tym opłaty, prowizje), które są niezbędne przy umowie pożyczki, racjonalne i proporcjonalne, tj. uzasadnione z punktu widzenia przedmiotu umowy
i świadczeń pożyczkodawcy na rzecz pożyczkobiorcy. Suma tych wszystkich kosztów jest też przez ustawodawcę limitowana, bowiem w sytuacji, gdy nakłady związane z udzieleniem pożyczki zaczynają przekraczać kwotę nominalną pożyczki umowa ta przestaje być ekonomicznie uzasadniona.

W niniejszej sprawie całkowity koszt kredytu to kwota 49.641,42 zł. Koszty, o których mowa powyżej, bez odsetek (odsetki wynosiły kwotę 40.710,96 zł), stanowią pozaodsetkowe koszty kredytu – w rozumieniu art. 5 ust. 6a ustawy. Całkowita kwota do zapłaty przez konsumenta to suma całkowitego kosztu kredytu i całkowitej kwoty kredytu (art. 5 pkt 8).

Zgodnie z art. 36a ust. 1 ustawy maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu oblicza się według wzoru:

w którym poszczególne symbole oznaczają:

(...) maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu,

K - całkowitą kwotę kredytu,

n - okres spłaty wyrażony w dniach,

R - liczbę dni w roku.

P. koszty kredytu w całym okresie kredytowania nie mogą być wyższe od całkowitej kwoty kredytu (ust. 2). P. koszty kredytu wynikające z umowy
o kredyt konsumencki nie należą się w części przekraczającej maksymalne pozaodsetkowe koszty kredytu obliczone w sposób określony w ust. 1 lub całkowitą kwotę kredytu (ust. 3).

W niniejszej sprawie, w wyniku podstawienia do wzoru otrzymujemy następujący wynik:

(...) = (69.406,90 zł x 25%) + (69.406,90 zł x (...) x 30%) = 17.351,72 zł + 205.368,36 zł = 222.720,08 zł.

Z powyższego wynika, że w niniejszej sprawie pozaodsetkowe koszty kredytu nie przekraczają ani maksymalnej wysokości pozaodsetkowych kosztów kredytu, ani całkowitej kwoty kredytu.

Tym niemniej, ocena wysokości kosztów kredytu z punktu widzenia przepisów ustawy o kredycie konsumenckim wymaga w również weryfikacji tych kosztów w świetle art. 58 § 2 i 385 ¹ kc oraz w świetle przepisów o odsetkach maksymalnych. Dopiero, gdy koszty kredytu są zgodne z przepisami kodeksu cywilnego następuje weryfikacja ich maksymalnej wysokości w świetle ustawy o kredycie konsumenckim. Dokonując oceny kosztów kredytu z punktu widzenia zasad współżycia społecznego, niedozwolonych klauzul umownych oraz możliwych prób obejścia przepisów o odsetkach maksymalnych Sąd ma przede wszystkim na względzie, że każde obciążenie konsumenta musi mieć swe uzasadnienie w racjonalnych korzyściach dla jednej, jak i drugiej strony umowy. W niniejszej sprawie jedynym kosztem pozaodsetkowym jest powszechnie stosowana w tego typu umowach prowizja. Prowizja ma charakter wynagrodzenia jednak nie wynagrodzenia za oddanie kapitału do dyspozycji pożyczkobiorcy, gdyż tę rolę spełniają odsetki kapitałowe, ale wynagrodzenia za konkretne czynności, czyli przygotowanie, zawarcie i realizację umowy. W niniejszej sprawie wysokość prowizji nie jest rażąco wygórowana w stosunku do kwoty pożyczki. Brak jest podstaw do przyjęcia, że w tym zakresie wzorzec umowy zawiera klauzule abuzywne.

Dla porządku należy jedynie stwierdzić, że na dzień wniesienia powództwa należność nie była przedawniona.

Mając na uwadze powyższe, Sąd uwzględnił powództwo w całości, o czym orzekł
w punkcie I (pierwszym) wyroku.

O odsetkach od należności głównej, tj. kwoty 69.891,76 zł, Sąd orzekł zgodnie
z postanowieniami umowy, zasądzając je w wysokości maksymalnych odsetek za opóźnienie (§ 8 umowy) od dnia 24 marca 2023 roku, czyli dnia następnego, po dniu sporządzenia wyciągu z ksiąg bankowych.

O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie II (drugim) wyroku na podstawie art. 98 § 1 oraz art. 108 kpc. Zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu strona przegrywająca sprawę zwraca przeciwnikowi na jego żądanie niezbędne do celowego dochodzenia praw koszty procesu. Pozwana przegrała sprawę w całości, dlatego zobowiązana była zwrócić powódce kwotę 9.709 zł tytułem kosztów procesu, na którą składają się: opłata sądowa od pozwu uiszczona przez powódkę w kwocie 4.292 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17 zł oraz 5.400 zł wynagrodzenia pełnomocnika zgodnie z § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Na podstawie art. 98 § 1 ¹ kpc od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie liczone od daty uprawomocnienia się wydanego orzeczenia do dnia zapłaty.

asesor sądowy Magdalena Mital

Zarządzenie: odpis wyroku wraz z uzasadnieniem proszę doręczyć pełnomocnikowi pozwanej.

29.08.2024 r. asesor sądowy Magdalena Mital