Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 czerwca 2021 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 2 czerwca 2021 roku w Gliwicach

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa T. W.

przeciwko Skarbowi Państwa - Prezesowi Sądu Okręgowego w (...)

o zapłatę

1.  oddala powództwo;

2.  odstępuje od obciążania powoda kosztami procesu.

SSO Łucja Oleksy-Miszczyk

Sygnatura akt I C 372/20

UZASADNIENIE

Powód wniósł o zasądzenie od pozwanego Skarbu Państwa – Prezesa Sądu Okręgowego w (...) kwoty 1820,62 zł tytułem szkody spowodowanej działaniami Sądu Wojewódzkiego w (...) w sprawie II Ca 512/97 i wydanym w tej sprawie wyrokiem. W uzasadnieniu powód wywodził, że wyrok został wydany z naruszeniem prawa, albowiem powód będący stroną w sprawie II Ca 512/97 nie został prawidłowo zawiadomiony o terminie rozprawy w tej sprawie. O fakcie nieprawidłowego zawiadomienia dowiedział się w roku 2016. Z wywodów pozwu wynika, że objęta żądaniem kwota stanowi równowartość wpłaty jakiej powód dokonał na rzecz komornika w lutym 2019r.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa, podniósł zarzut przedawnienia roszczenia, braku bezprawności działania Skarbu Państwa, braku wykazania szkody i braku związku przyczynowego pomiędzy działaniami Skarbu Państwa i szkodą, a także zarzut niewykazania przesłanek odpowiedzialności Skarbu Państwa wynikających z art. 417 ¹ § 2 k.c.

Sąd ustalił co następuje:

Przed Sądem Rejonowym w (...) pod sygnaturą III RC 479/97 toczyła się sprawa z powództwa A. i M. W. przeciwko powodowi – T. W.. Wyrokiem z dnia 9 września 1997r. oddalono powództwo. W dniu 23 października 1997r. wpłynęła do Sądu Rejonowego w (...) apelacja A. i M. W. . Powód odebrał odpis apelacji osobiście w dniu 27 października 1997r. pod adresem S. ul. (...). Akta wraz z apelacją w dniu 4 listopada 1997r. wpłynęły do Sądu Wojewódzkiego w (...), gdzie zostały zarejestrowane pod sygn. II Ca 512/97. Zarządzeniem z dnia 6 listopada 1997. Wyznaczono termin rozprawy na dzień 9 grudnia 1997r., o czym powoda zawiadomiono, kierując przesyłkę na adres S. ul. (...). Korespondencję odebrała J. B. (1). Na zwrotnym potwierdzeniu odbioru zaznaczono, że doręczenie nastąpiło do rąk dorosłego domownika. Powód na rozprawie w dniu 9 grudnia 1997r. nie stawił się. W protokole odnotowano, iż został prawidłowo zawiadomiony. Wyrokiem z dnia 9 grudnia 1997r. Sąd Wojewódzki w (...) zmienił wyrok Sądu Rejonowego w (...) z dnia 9 września 1997r. w ten sposób, że zasądził od T. W. na rzecz A. i M. W. alimenty w określonej w wyroku wysokości.

Jeszcze przed rozprawą apelacyjną tj. w dniu 5 grudnia 1997r. do Sądu Rejonowego w (...) wpłynęło pismo powoda, informujące że nie może stawić się na rozprawę apelacyjną z uwagi na zwolnienie lekarskie. Pismo to zostało przekazane według właściwości do Sądu Wojewódzkiego w (...), gdzie wpłynęło w dniu 15 grudnia 1997r., a więc już po rozprawie. W dniu 15 grudnia 1997r. wpłynęło również do Sądu Wojewódzkiego pismo powoda datowane na 11 grudnia 1997r. zawierające wniosek o doręczenie mu odpisu wyroku z dnia 9 grudnia 1997r. z uzasadnieniem.

Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczono powodowi na adres S., ul. (...) w dniu 9 stycznia 1998r., co powód potwierdził własnoręcznym podpisem. Jednocześnie wezwanie do uregulowania kosztów sądowych zostało mu doręczone na adres S. , ul. (...) – potwierdzenie odbioru podpisała ponownie J. B., opisana na druku potwierdzenia jako siostra. Ponaglenie do uiszczenia kosztów ponownie skierowano na adres S. , ul. (...). Potwierdzenie odbioru podpisał powód.

W dniu 2 lutego 1998r. Powo wniósł do Sądu Wojewódzkiego w (...) skargę o wznowienie postępowania . W skardze zarzucił, iż nie wziął udziału w rozprawie w dniu 9 grudnia 1997r. z powodu przebywania na zwolnieniu lekarskim, o czym zawiadomił Sąd i był przekonany , iż bez jego udziału wyrok nie zapadnie. Skargę zarejestrowano pod sygnaturą II Ca 46/98. Postanowieniem z dnia 31 marca 199r. skargę odrzucono.

W pismach wysyłanych do Sądu powód posługiwał się adresem S. ul. (...).

Opisany wyżej stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumenty znajdujące się w aktach Sądu Rejonowego w (...) sygn. III RC 479/97 tj. protokół rozprawy i wyrok z dnia 9 września 1997r. w sprawie III RC 479/97 Sądu Rejonowego w (...), apelację od wyroku, zwrotne potwierdzenie odbioru apelacji, pismo przewodnie przesyłające akta z apelacją do Sądu Wojewódzkiego, zarządzenie o zarejestrowaniu sprawy w Sądzie Wojewódzkim i wyznaczeniu terminu rozprawy, zwrotne potwierdzenie odbioru zawiadomienia o terminie rozprawy apelacyjnej, protokół i wyrok w sprawie III Ca 12/97, wniosek o doręczenie odpisu wyroku z uzasadnieniem, pismo powoda w sprawie niemożności stawiennictwa na rozprawie jakie wpłynęło d Sądu Rejonowego w dniu 5 grudnia 1997r., zwrotne potwierdzenie doręczenia odpisu wyroku z uzasadnieniem i zwrotne potwierdzenie doręczenia wezwania do zapłaty kosztów sądowych i ponaglenia do ich zapłaty, skargę o wznowienie postępowania, postanowienie w przedmiocie odrzucenia skargi. Akta III RC 479/97 Sądu Rejonowego w (...) obejmują również postępowania toczące się przed Sądem Wojewódzkim w (...) na skutek apelacji od wyroku w sprawie III RC 479/97 (II Ca 5212/97) oraz postępowania toczącego się ze skargi o wznowienie postępowania zrejestrowanego pod sygn. II Ca 46/98. Z uwagi na toczące się aktualnie inne postępowania z udziałem powoda oryginał akt zwrócono - kopie powyższych dokumentów znajdują się w teczce w załączeniu. Znajdujące się w aktach III RC 479/97 wyżej opisane dokumenty nie budzą żadnych wątpliwości co do swojej autentyczności i wiarygodności, a ustalenia dokonane na ich podstawie okazały się wystarczające dla rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd zważył co następuje:

Zgodnie z art. 417 § 1 k.c. za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa. W myśl art. 417 ¹ § Art. 417 ¹ [Szkoda wynikająca z aktu normatywnego] § 2

⚫

Orzeczenia: tezowane 264, nietezowane 527

⚫

Piśmiennictwo : 9

⚫

Praktyczne wyjaśnienia: 1

⚫

Czasopisma: 4

⚫

n.ius: 3

⚫

ius.focus: 1

⚫

Kierunki orzecznicze: 1

⚫

Interpretacje: 10

⚫

Wzory: 4

2 zd. 1 k.c. jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu ich niezgodności z prawem, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej.

Art. 424 ¹ § 1 k.p.c. stanowi, iż można żądać stwierdzenia niezgodności z prawem prawomocnego wyroku sądu drugiej instancji kończącego postępowanie w sprawie, jeżeli przez jego wydanie stronie została wyrządzona szkoda, a zmiana lub uchylenie tego wyroku w drodze przysługujących stronie środków prawnych nie było i nie jest możliwe. W wypadku prawomocnych orzeczeń, od których skarga nie przysługuje, odszkodowania z tytułu szkody wyrządzonej przez wydanie prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem można domagać się bez uprzedniego stwierdzenia niezgodności orzeczenia z prawem w postępowaniu ze skargi, chyba że strona nie skorzystała z przysługujących jej środków prawnych (art. 424 ¹b k.p.c.). Powód korzystał z nadzwyczajnego środka zmierzającego do wzruszenia orzeczenia jakie zapadło w sprawie II Ca 12/97 poprzez złożenie skargi o wznowienie postępowania. Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku sądu drugiej instancji kończącego postępowanie w sprawie nie była zatem w tej sytuacji dopuszczalna.

Powód dochodzi w niniejszej sprawie odszkodowania za szkodę wywołaną wydaniem wyroku w sprawie II Ca 512/97, a w zasadzie za część tej szkody, obejmującą należność pobraną przez komornika w lutym 2019r. Z pozwu jednoznacznie wynika, iż bezprawności działania Skarbu Państwa powód upatruje w nienależytym zawiadomieniu go o rozprawie jaka odbyła się w dniu 9 grudnia 1997r. w Sądzie Wojewódzkim w (...), na której to rozprawie zapadł wyrok, stanowiący obecne tytuł wykonawczy będący podstawą egzekucji. Powód wyrodzi przy tym, że zawiadomienie o rozprawie zostało doręczone na adres S. ul. (...), natomiast jego miejscem zamieszkania był adres S. ul. (...), a tym samym uznanie doręczenia za skuteczne było bezprawne.

Postępowanie dowodowe wskazuje, że w istocie, tak jak twierdzi powód, doręczenie zawiadomienia o rozprawie w dniu 9 grudnia 1997r. nastąpiło na adres S. ul. (...). Zawiadomienie odebrała J. B. (1), opisana na zwrotnym potwierdzeniu odbioru jako dorosły domownik. Na innym zwrotnym potwierdzeniu odbioru znajdującym się w aktach osoba ta opisana jest jako siostra powoda. Sam powód naprzemiennie w toku postępowania odbierał korespondencję pod adresem (...) (...) i (...) (...). Niemniej poza sporem jest, że powód w pismach kierowanych do Sądu jako swój adres zamieszkania wskazywał konsekwentnie ul. (...). W tej sytuacji powód słusznie podnosi, iż przesyłka zawierająca zawiadomienie o rozprawie została skierowana na adres niewłaściwy. Nieobecność powoda na rozprawie w dniu 9 grudnia 1997r. mogła mieć wpływ na treść wydanego w tym dniu wyroku. W realiach niniejszej sprawy nie przesądza to jednak o związku przyczynowym pomiędzy niewłaściwym zaadresowaniem przesyłki, a nieobecnością powoda na rozprawie i treścią wydanego wyroku.

Wyniki przeprowadzonego postępowania dowodowego wskazują jednoznacznie, iż powód wiedział o terminie rozprawy w dniu 9 grudnia 1997r. Wskazuje na to zarówno treść pisma usprawiedliwiającego jego niestawiennictwo, jak treść wniosku o doręczenie wyroku z uzasadnieniem, a przede wszystkim treść złożonej skargi o wznowienie postępowania. Co prawda pismo usprawiedliwiające niestawiennictwo na rozprawie nie zawiera wprost oświadczenia o tym, iż data rozprawy jest powodowi znana, niemniej z połączeniu ze skargą o wznowienie postępowania prowadzi do jednoznacznego wniosku, że powód o rozprawie wiedział. Skargę o wznowienie powód opiera o fakt niemożności udziału w rozprawie w dniu 9 grudnia 1997r. z powodu problemów zdrowotnych. Powołuje się na złożone wcześniej usprawiedliwienie niestawiennictwa i nieuwzględnienie tego usprawiedliwienia spowodowane jego dotarciem do Sądu po rozprawie. Skarga nie zawiera żadnej wzmianki o tym aby powód o rozprawie nie wiedział. Trudno sobie wyobrazić aby powód, gdyby faktycznie o rozprawie nie wiedział, okoliczność tę całkowicie w skardze pominął, powołując się wyłącznie na niemożność udziału w rozprawie z przyczyn zdrowotnych. Takie rozumowanie byłoby całkowicie sprzeczne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego. W tych warunkach należy przyjąć, że powód pomimo przesłania mu korespondencji na niewłaściwy adres o rozprawie wiedział. Jego niestawiennictwo na rozprawie nie pozostawało zatem w związku przyczynowym ze skierowaniem zawiadomienia o terminie rozprawy na niewłaściwy adres.

Przesłanką odpowiedzialności deliktowej Skarbu Państwa określonej w art. 417 § 1 k.c. jest nie tylko bezprawność działania i powstanie szkody, ale również związek przyczynowy pomiędzy bezprawnym działaniem (zaniechaniem), a szkodą. Obowiązek wykazania istnienia związku przyczynowego obciążał zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 6 k.c. powoda. Obowiązkowi temu powód nie sprostał. Wyniki postępowania dowodowego wskazują, iż pomimo tego, że zawiadomienie o rozprawie apelacyjnej zostało doręczone na niewłaściwy adres, powód o rozprawie wiedział, a zatem nie istnieje związek przyczynowy pomiędzy niewłaściwym doręczeniem, a nieobecnością powoda na rozprawie, w czym powód upatruje zdarzenia będącego źródłem szkody.

Niezależnie od tego za trafny należy uznać podniesiony przez pozwanego zarzut przedawnienia. Ewentualna szkoda, o ile faktycznie zaistniała, spowodowana była zdaniem powoda wydaniem wyroku na rozprawie w dnu 9 grudnia 1997r. pod jego nieobecność i w sytuacji braku należytego zawiadomienia go o terminie rozprawy. O fakcie wydania wyroku powód wiedział już w grudniu 1997r, kiedy to składał wniosek o doręczenie mu odpisu wyroku z uzasadnieniem, a o treści wyroku dowiedział się najpóźniej w chwili dokonania tego doręczenia tj. 9 stycznia 1998r. Oczywistym jest, że powód w tej dacie zdawał sobie również sprawę, że nie był obecny na rozprawie, na której wyrok zapadł i oczywistym jest, że musiał znać przyczynę swojej nieobecności. Najpóźniej zatem z dniem 9 stycznia 1998r. rozpoczął bieg termin przedawnienia roszczeń powoda związanych z ewentualną szkodą tj. termin trzech lat od chwili kiedy powód dowiedział się o szkodzie i osobie zobowiązanej do jej naprawienia (art. 442 k.c.). Upływ czasu powodujący wymagalność kolejnych rat alimentacyjnych czy też pociągający za sobą dokonywanie kolejnych czynności egzekucyjnych wynikających z zajęcia świadczeń powoda, pozostaje bez znaczenia dla oceny terminu przedawnienia, bowiem wpływa jedynie na rozmiar ewentualnej szkody, a nie na fakt jej powstania.

W tych warunkach roszczenie powoda, wobec braku związku przyczynowego pomiędzy działaniami Skarbu Państwa, a ewentualną szkodą oraz wobec upływu terminu przedawnienia, podlegało oddaleniu.

O kosztach procesu orzeczono w oparciu o przepis art. 102 k.p.c.

SSO Łucja Oleksy - Miszczyk

.