Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 października 2023 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Tomasz Choczaj

Protokolant: Iwona Bartel

po rozpoznaniu w dniu 2 października 2023 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa J. K., K. K. (1), K. K. (2) i A. K.

przeciwko Towarzystwu (...) S.A. z siedzibą
w W.

o zadośćuczynienie

zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powódki J. K. kwotę:

a) 100 000,00 zł (sto tysięcy złotych) tytułem zadośćuczynienia wraz
z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 10 czerwca 2021
roku do dnia zapłaty,

b) 12 237,58 zł (dwanaście tysięcy dwieście trzydzieści siedem złotych 58/100) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powódki K. K. (2) kwotę:

a) 100 000,00 zł (sto tysięcy złotych) tytułem zadośćuczynienia wraz
z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 10 czerwca 2021
roku do dnia zapłaty,

b) 12 237,58 zł (dwanaście tysięcy dwieście trzydzieści siedem złotych 58/100) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powódki K. K. (1) kwotę:

a) 100 000,00 zł (sto tysięcy złotych) tytułem zadośćuczynienia wraz
z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 10 czerwca 2021
roku do dnia zapłaty,

b) 12 237,58 zł (dwanaście tysięcy dwieście trzydzieści siedem złotych 58/100) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powódki A. K. kwotę:

a) 80 000,00 zł (osiemdziesiąt tysięcy złotych) tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 22 stycznia 2022 roku do dnia zapłaty,

b) 3 243,40 zł (trzy tysiące dwieście czterdzieści trzy złote 40/100) tytułem zwrotu części kosztów zastępstwa prawnego wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

oddala powództwo powódki A. K. w pozostałej części;

nie obciąża powódki A. K. brakującymi kosztami sądowymi;

nakazuje pobrać od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 5 089,10 zł (pięć tysięcy osiemdziesiąt dziewięć złotych 10/100) tytułem części brakujących kosztów sądowych.

Sygn. akt I C 417/21

UZASADNIENIE

J. K., K. K. (1), K. K. (2) i A. K. wniosły o zasądzenie
od Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W. kwoty po 100 000,00 zł na rzecz każdej z nich tytułem zadośćuczynienia wraz
z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 10 czerwca 2021 r. do dnia zapłaty,
a także o zasądzenie na ich rzecz kosztów procesu.

Pozwana spółka wniosła o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie
od powódek na jej rzecz kosztów procesu.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

W dniu 25 lutego 2021 r. doszło do wypadku drogowego. Około godz. 00:28 na 104,6 km drogi ekspresowej (...) w jadącym w kierunku W. samochodzie marki S., o nr rej. (...), z naczepą marki S., o nr rej. (...), kierowanym przez T. W. wystąpiła awaria pneumatycznego układu hamulcowego, co spowodowało zablokowanie jednego z kół. T. W. zjechał na pas awaryjny, jednak uczynił to w taki sposób, że lewy tylny narożnik naczepy wystawał częściowo na prawy pas ruchu. Włączył światła awaryjne, jednak nie ustawił trójkąta ostrzegawczego. Następnie zadzwonił na numer alarmowy 112 i wezwał pomoc w zabezpieczeniu pojazdu. Po wykonaniu telefonu odpiął przewody pneumatyczne łączące naczepę z ciągnikiem i bezskutecznie próbował zwiększyć ciśnienie w układzie hamulcowym i całkowicie zjechać
na pas awaryjny. Cały czas siedział za kierownicą pojazdu. Tym samym pasem, który częściowo zajmował uszkodzony pojazd, poruszał się K. K. (3). Kierował on samochodem osobowym marki F. (...), o nr rej. (...)
i uderzył swoim samochodem w lewą tylną część wyżej opisanej naczepy.
To spowodowało obrócenie się pojazdu F. (...) i przeniesienie go na lewy pas jezdni wprost pod koła nadjeżdżającego samochodu marki M., o nr rej. (...), którym kierował M. C.. Na skutek tego zdarzenia K. K. (3) poniósł śmierć, (dowód: opinia biegłego G. A.
- k. 190 - 213 i k. 241 - 243; postanowienie - k. 38; postanowienie - k. 36 - 37; częściowo zeznania świadka T. W. - k. 164 - 164 verte i nagranie rozprawy z 28 kwietnia 2022 r. - płyta - koperta - k. 294, minuta od 00:01:21
do 00:12:14; opinia biegłych - k. 45 - 63).

Samochód, którym poruszał się T. W., w chwili zdarzenia był ubezpieczony w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w pozwanej spółce, (bezsporne).

W sprawie toczyło się postępowanie przygotowawcze prowadzone przez Komendę Powiatową Policji w K. o sygn. akt (...), nadzorowane przez Prokuraturę Rejonową w Kępnie (sygn. sprawy (...)), które zostało umorzone z powodu braku ustawowych znamion przestępstwa. Postanowienie to zostało zaskarżone przez J. K., jednakże Sąd Rejonowy w Kępnie II Wydział Karny utrzymał je w mocy. (dowód: postanowienie - k. 38; postanowienie - k. 36 - 37).

W toku postępowania karnego biegły C. Ż. i biegły A. P. stwierdzili, że K. K. (3) nie zachował należytej ostrożności na drodze. Mimo możliwości wcześniejszego zauważenia znajdującej się częściowo na jego pasie ruchu naczepy marki S., nie podjął jakiejkolwiek reakcji, a tym samym swoim zachowaniem doprowadził do przedmiotowego wypadku drogowego. Według nich K. K. (3) miał możliwość uniknięcia zdarzenia przy panujących wówczas warunkach atmosferyczno-drogowych, tj. ciemność i tym samym miał możliwość podjąć reakcję. Przeprowadzona analiza wykazała, że obrażenia klatki piersiowej i głowy, odniesione przez niego w pierwszej fazie wypadku nie dawały szansy na jego uratowanie i był w stanie agonalnym. Obrażenia powstałe
w drugiej części wypadku (zwłaszcza szyi) były śmiertelne. przed wypadkiem zarówno samochód marki F. (...) jak i marki M., były technicznie sprawne i dawały kierującym możliwość bezpiecznej jazdy. Natomiast pojazd marki S. miał niesprawny układ hamulcowy, tj. powietrze udało się napompować do 7 bar, a nie do wymaganych 12 bar. Przy tak niskim ciśnieniu, które było sygnalizowane za pomocą żółtej kontrolki, nie było możliwości ruszenia pojazdem, ze względu na zablokowanie hamulców. Przed zatrzymaniem pojazdu, w miarę spadku ciśnienia, zmniejszała się sprawność techniczna samochodu. Niesprawność układu hamulcowego zaistniała zatem przed wystąpieniem przedmiotowego zdarzenia. (dowód: opinia biegłego - k. 118 - 121, k. 124 - 130 i k. 133 - 137 akt o sygn. (...); opinia biegłych - k. 45 - 63).

Zatrzymanie zestawu ciężarowego, którym kierował T. W.,
na nieoświetlonej drodze i w położeniu, w którym tył naczepy znajdował się jeszcze na prawym pasie ruchu, stanowiło istotne naruszenie zasad bezpiecznego zatrzymywania pojazdów na drogach ekspresowych. Ponadto, mimo trwającego już około 10 minut postoju zestawu w takim położeniu i różnych czynności, nie oznaczył go w właściwie usytuowanym trójkątem ostrzegawczym, co stanowiło kolejne istotne naruszenie zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym
na nieoświetlonych drogach zlokalizowanych poza obszarem zabudowanym. Wyposażenie ciągnika samochodowego marki S. w system kilkukrotnego ostrzegania kierowcy przed całkowitym spadkiem ciśnienia powietrza w układzie hamulcowym w zasadzie wyklucza możliwość zaskoczenia kierowcy zestawu nagłym spadkiem ciśnienia do poziomu zablokowania hamulców. Taka okoliczność mogłaby wystąpić tylko w przypadku nagłego rozerwania zbiornika powietrza, co w przypadku przedmiotowego pojazdu nie miało miejsca. Natomiast za możliwością całkowitego zjechania tego pojazdu na pobocze drogi ekspresowej przed zatrzymaniem przemawia fakt, że nawet po zablokowaniu koła zestawu zdołał on jeszcze przejechać odcinek o długości ponad 160 m znacząc ślad blokowania, co było odcinkiem wystarczającym do całkowitego zjechania
z jezdni na pobocze. Zatem główną, źródłową przyczyną zaistnienia przedmiotowego wypadku było postępowanie kierowcy zestawu ciężarowego marki S. z naczepą marki S., który jadąc nieoświetloną drogą ekspresową (...), po wyświetleniu się sygnałów ostrzegawczych na desce rozdzielczej ciągnika marki S. sygnalizujących obniżanie się ciśnienia w układzie hamulcowym zestawu, nie zjechał wcześniej z jezdni na pobocze i kontynuował jazdę aż do zablokowania kół zestawu. Ewentualne przyczynienie się K. K. (3) kierującego pojazdem marki F. (...) do zaistnienia wypadku, można wiązać głownie z wcześniejszym nierozpoznaniem położenia zestawu ciężarowego S. z naczepą S. z włączonymi światłami awaryjnymi częściowo na jego pasie ruchu i niepodjęcia manewru omijania. Jednakże z uwagi na zaniechanie przeprowadzenia eksperymentu procesowego na miejscu wypadku w postępowaniu przygotowawczym, przyczyn takiego postępowania kierującego samochodem marki F. (...) nie można ustalić. Jednakże na drogach ekspresowych nie ma możliwości utożsamienia momentu zauważenia świateł awaryjnych pojazdu stojącego na drodze z momentem jednoznacznego rozpoznania jego położenia w poprzek drogi, w szczególności, gdy pojazd ten tylko częściowo zajmuje pas ruchu i stoi na łukowym odcinku drogi, (dowód: opinia biegłego G. A. - k. 190 - 213 i k. 241 - 243).

Przed zaistniałym wypadkiem K. K. (3) był bardzo związany ze swoją rodziną. Związek małżeński z J. K. zawarł 23 października 1999 r. Przez 27 lat trwania małżeństwa ich relacje układały się bardzo dobrze. Mieli dwie córki: K. K. (2) i K. K. (1). Mieszkali razem, tworzyli szczęśliwą rodzinę. Spędzali wspólnie czas, wyjeżdżali na weekendy i wakacje, wychodzili do kina, jeździli na basen i na wycieczki rowerowe. Powódka K. K. (2) rozpoczęła studia na kierunku medycznym w Ł.. W ostatnim czasie przed zdarzeniem, widywała się z ojcem głównie w weekendy. Powódka K. K. (1) uczęszczała
do technikum logistycznego, w przyszłości miała pomagać rodzicom
w prowadzeniu działalności gospodarczej - transportem. K. K. (3) pracował od poniedziałku do piątku jako kierowca, powódka J. K. zajmowała się sprawami biurowymi. Odwiedzał swoją matkę A. K., (dowód: zeznania powódki J. K. - k. 292 verte i nagranie rozprawy z 2 października 2023 r. - płyta - koperta - k. 294, minuta od 00:09:49 do 00:19:14 w zw. z inf. wyjaśnieniami - k. 155 verte - 156 i nagraniem rozprawy z 28 marca 2022 r.
- płyta - koperta - k. 294, minuta od 00:13:10 do 00:27:59; zeznania powódki K. K. (2) - k. 292 verte - 293 i nagranie rozprawy z 2 października 2023 r.
- płyta - koperta - k. 294, minuta od 00:23:49 do 00:33:40; zeznania powódki K. K. (1) - k. 293 i nagranie rozprawy z 2 października 2023 r. - płyta - koperta - k. 294, minuta od 00:33:40 do 00:39:32; zeznania świadka S. W. - k. 156 - 156 verte i nagranie rozprawy z 28 marca 2022 r. - płyta - koperta
- k. 294, minuta od 00:31:50 do 00:47:34).

Nagła śmierć K. K. (3) wstrząsnęła rodziną. W jednej chwili powódki straciły męża, ojca i syna. Uczucie to spotęgował fakt, iż w styczniu 2021 r. zmarł ojciec K. K. (3). Rodzina w krótkim czasie znalazła się
w podwójnej żałobie. A. K. była w złym stanie psychicznym, pozostaje pod opieką psychiatry, zażywa leki. Przeszła udar, ma problemy ze słuchem. Z dnia na dzień cały obowiązek utrzymania rodziny, tj. córek, domu, spadł na barki powódki J. K.. Córki zmarłego stały się zamknięte w sobie, małoletnia K. stała się poważna, wydoroślała. Powódki otrzymują wsparcie od rodziny zmarłego, pomagają powódce J. K. w prowadzeniu działalności, (dowód: zeznania powódki J. K. - k. 292 verte i nagranie rozprawy
z 2 października 2023 r. - płyta - koperta - k. 294, minuta od 00:09:49
do 00:19:14 w zw. z inf. wyjaśnieniami - k. 155 verte - 156 i nagraniem rozprawy z 28 marca 2022 r. - płyta - koperta - k. 294, minuta od 00:13:10 do 00:27:59; zeznania powódki K. K. (2) - k. 292 verte - 293 i nagranie rozprawy
z 2 października 2023 r. - płyta - koperta - k. 294, minuta od 00:23:49
do 00:33:40; zeznania powódki K. K. (1) - k. 293 i nagranie rozprawy
z 2 października 2023 r. - płyta - koperta - k. 294, minuta od 00:33:40
do 00:39:32; zeznania świadka S. W. - k. 156 - 156 verte i nagranie rozprawy z 28 marca 2022 r. - płyta - koperta - k. 294, minuta od 00:31:50
do 00:47:34).

Nagła i tragiczna śmierć ojca była dla K. K. (1) wydarzeniem trudnym
i bolesnym, które wywołało u niej prawidłowo przebiegający okres żałoby, który nie wpłynął zaburzająco na jej funkcjonowanie w jakiejkolwiek ze sfer. Aktualnie proces żałoby został zakończony, a w jej stanie psychicznym nie występują jakiekolwiek zaburzenia kliniczne, (dowód: opinia biegłej A. B. - k. 262 - 263).

Na skutek nagłej śmierci ojca u K. K. (2) wystąpiła prawidłowa reakcja żałoby. Jej przebieg nie wpłynął w sposób istotnie zaburzający na codzienne jej funkcjonowanie w żadnej ze sfer. Obecnie okres żałoby został zakończony, występuje prawidłowe na tym etapie zainteresowanie aktywnym życiem, planowaniem przyszłości, podejmowaniem nowych ról i zadań, (dowód: opinia biegłej A. B. - k. 265 - 267).

Więzi łączące powódkę J. K. ze zmarłym mężem były prawidłowymi, bliskimi więziami małżeńskimi. Nagła i niespodziewana śmierć męża wywołała
u niej cierpienie charakteryzujące się wystąpieniem prawidłowej reakcji żałoby. Proces żałoby przebiegał u niej prawidłowo i nie wpłynął w sposób istotnie zaburzający na jej funkcjonowanie w jakiejkolwiek ze sfer. Obecnie okres żałoby został u niej zakończony, występuje prawidłowe na tym etapie zainteresowanie codziennymi sprawami, podejmowanie ról i zadań oraz właściwa do utraty bliskiej osoby tęsknota za jej obecnością w sytuacjach o tej obecności przypominających, (dowód: opinia biegłej A. B. - k. 269 - 272).

Pismem z 12 marca 2021 r. powódki J. K., K. K. (2) i K. K. (1) zgłosiły pozwanemu szkodę w związku ze śmiercią K. K. (3). J. K. zażądała kwoty 150 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia oraz kwoty 50 000,00 zł tytułem odszkodowania; K. K. (2) zażądała kwoty 100 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia oraz kwoty 50 000,00 zł tytułem odszkodowania; K. K. (1) zażądała kwoty 100 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia oraz kwoty 50 000,00 zł tytułem odszkodowania. Pismami z 10 czerwca 2021 r. pozwana spółka odmówiła przyjęcia odpowiedzialności i wypłaty świadczeń na rzecz powódek, (dowód: zgłoszenie szkody - k. 26 - 32; pisma pozwanej spółki - k. 33 - 35).

W czasie likwidacji szkody na etapie przedsądowym, pozwana spółka miała dostęp do akt postępowania karnego, w którym została wydana opinia przez biegłego C. Ż. i biegłego A. P., w której biegli wskazali,
że to K. K. (3) doprowadził do wypadku, (dowód: opinia biegłych - k. - 45 - 63; akta szkodowe - koperta - płyta - k. 127).

Powyższy stan faktyczny jest częściowo bezsporny, gdyż został ustalony
na podstawie dowodów nienegowanych przez strony.

Ponadto stan faktyczny został ustalony w oparciu o zeznania powódek i świadka S. W., którym Sąd dał w całości wiarę.

Stan faktyczny został oparty również o opinie biegłego G. A. i biegłej psycholożki A. B., które Sąd uznał za jasne, niesprzeczne wewnętrznie oraz naukowo i logicznie uzasadnione. Zostały one sporządzone z uwzględnieniem zasad fachowej wiedzy i doświadczenia. Nie dostrzeżono przy tym żadnych czynników osłabiających zaufanie do wiedzy biegłych i ich bezstronności.

Sąd nie dał wiary zeznaniom świadka T. W. w zakresie,
w jakim twierdził, iż wystawił trójkąt ostrzegawczy oraz że pogoda była normalna. Pozostaje to w sprzeczności z pozostałym, zebranym w sprawie materiałem dowodowym. Ponadto zeznania te są sprzeczne wewnętrznie, gdyż w trakcie postępowania przygotowawczego świadek zeznał zupełnie odwrotnie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powódki wystąpiły z żądaniem zapłaty zadośćuczynienia w związku
ze śmiercią K. K. (3), która nastąpiła na skutek obrażeń doznanych
w wypadku komunikacyjnym, jakiemu uległ 25 lutego 2021 roku.

W tym miejscu należy stwierdzić, że podstawą odpowiedzialności pozwanej spółki jest art. 822 § 1 i § 4 k.c., który stanowi, że przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony, przy czym uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela.

Ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej wyrządziła szkodę
w związku z ruchem tego pojazdu (art. 35 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych - tekst jedn., Dz. U. z 2022 roku, poz. 2277,
ze zm.).

Z przepisu art. 436 § 1 k.c. wynika, że samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu na zasadzie ryzyka - gdy posiadacz samoistny oddał środek komunikacji w posiadanie zależne, odpowiedzialność ponosi posiadacz zależny.

W tym miejscu należy stwierdzić, iż z opinii biegłego G. A. wynika, że sprawcą wypadku był T. W., który prowadził pojazd ubezpieczony w pozwanej spółce, bowiem zatrzymanie przez niego tego pojazdu na nieoświetlonej drodze i w położeniu, w którym tył naczepy znajdował się jeszcze na prawym pasie ruchu stanowiło istotne naruszenie zasad bezpiecznego zatrzymywania pojazdów na drogach ekspresowych. Ponadto, mimo trwającego już około 10 minut postoju zestawu w takim położeniu i różnych czynności, nie oznaczył go w właściwie usytuowanym trójkątem ostrzegawczym, co stanowiło kolejne istotne naruszenie zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym
na nieoświetlonych drogach zlokalizowanych poza obszarem zabudowanym. Wyposażenie ciągnika samochodowego marki S. w system kilkukrotnego ostrzegania kierowcy przed całkowitym spadkiem ciśnienia powietrza w układzie hamulcowym w zasadzie wyklucza możliwość zaskoczenia kierowcy zestawu nagłym spadkiem ciśnienia do poziomu zablokowania hamulców. Taka okoliczność mogłaby wystąpić tylko w przypadku nagłego rozerwania zbiornika powietrza, co w przypadku przedmiotowego pojazdu nie miało miejsca. Natomiast
za możliwością całkowitego zjechania tego pojazdu na pobocze drogi ekspresowej przed zatrzymaniem przemawia fakt, że nawet po zablokowaniu koła zestawu zdołał on jeszcze przejechać odcinek o długości ponad 160 m znacząc ślad blokowania, co było odcinkiem wystarczającym do całkowitego zjechania
z jezdni na pobocze. Zatem główną, źródłową przyczyną zaistnienia przedmiotowego wypadku było postępowanie kierowcy zestawu ciężarowego marki S. z naczepą marki S., który jadąc nieoświetloną drogą ekspresową (...), po wyświetleniu się sygnałów ostrzegawczych na desce rozdzielczej ciągnika marki S. sygnalizujących obniżanie się ciśnienia
w układzie hamulcowym zestawu, nie zjechał wcześniej z jezdni na pobocze
i kontynuował jazdę aż do zablokowania kół zestawu.

Ponadto z opinii biegłego G. A. wynika, że K. K. (3) nie przyczynił się do wypadku. Jego ewentualne przyczynienie się do zaistnienia wypadku można wiązać głownie z wcześniejszym nierozpoznaniem położenia zestawu ciężarowego S. z naczepą S. z włączonymi światłami awaryjnymi częściowo na jego pasie ruchu i niepodjęciem manewru omijania. Jednakże z uwagi na zaniechanie przeprowadzenia eksperymentu procesowego na miejscu wypadku w postępowaniu przygotowawczym, przyczyn takiego postępowania kierującego samochodem marki F. (...) nie można ustalić. Ponadto na drogach ekspresowych nie ma możliwości utożsamienia momentu zauważenia świateł awaryjnych pojazdu stojącego na drodze z momentem jednoznacznego rozpoznania jego położenia w poprzek drogi, w szczególności, gdy pojazd ten tylko częściowo zajmuje pas ruchu i stoi na łukowym odcinku drogi.

Mając powyższe na uwadze oraz zgromadzony w sprawie materiał dowodowy należy uznać, że żądanie powódek o zasądzenie od pozwanej spółki zadośćuczynienia na podstawie art. 446 § 4 k.c. jest zasadne.

Zgodnie z dyspozycją tego przepisu Sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę w wyniku czynu niedozwolonego.

Ustawodawca nie wskazuje zasad ustalania wysokości omawianego zadośćuczynienia, ale nie oznacza to, że w niniejszej sprawie winno posiłkować się poglądami wypracowanymi w judykaturze na tle stosowania art. 445 k.c. Doniosłości nabierają tu inne okoliczności, takie przede wszystkim, jak: stopień bliskości osoby uprawnionej względem zmarłego, wiek uprawnionego, intensywność więzi między nim a zmarłym, skala bólu i cierpień przeżywanych przez uprawnionego, stopień negatywnego wpływu śmierci osoby najbliższej
na życie uprawnionego. W rezultacie w sprawach o zadośćuczynienie pieniężne na podstawie art. 446 § 4 k.c. indywidualizacja ocen w zakresie dotyczącym rozmiaru krzywdy i wysokości zadośćuczynienia musi doznawać ograniczeń.
W przypadkach, w których stopień bliskości osoby uprawnionej względem zmarłego jest taki sam, wiek uprawnionego podobny, podobna intensywność więzi między uprawnionym a zmarłym, podobna skala przeżywanego bólu i cierpień przez uprawnionego, podobny stopień negatywnego wpływu śmierci osoby najbliższej na życie uprawnionego, powinny być zasądzane podobne kwoty tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną wskutek śmierci osoby najbliższej.

Należy zaznaczyć, że zadośćuczynienie przewidziane w art. 446 § 4 k.c. jest odzwierciedleniem w formie pieniężnej rozmiaru krzywdy, która nie zależy
od statusu materialnego pokrzywdzonego. Jedynie zatem rozmiar zadośćuczynienia może być odnoszony do stopy życiowej społeczeństwa, która pośrednio może rzutować na jego umiarkowany wymiar. Przesłanka „przeciętnej stopy życiowej społeczeństwa” ma więc charakter uzupełniający i ogranicza wysokość zadośćuczynienia tak, by jego przyznanie nie prowadziło
do wzbogacenia osoby uprawnionej, nie może jednak pozbawiać zadośćuczynienia jego zasadniczej funkcji kompensacyjnej i eliminować innych czynników kształtujących jego rozmiar (patrz wyroki Sądu Najwyższego:
z 12 września 2002 r., IV CKN 1266/00 i z 3 czerwca 2011 r., III CSK 279/10).

Biorąc pod uwagę powyższe przesłanki, przy uwzględnieniu wszystkich istotnych w sprawie okoliczności mających wpływ na rozmiar cierpień i sytuację powódek po śmierci K. K. (3), należało uznać, iż odpowiednią kwotą zadośćuczynienia dla J. K., K. K. (2) i K. K. (1) jest kwota
po 100 000,00 zł na rzecz każdej z nich, natomiast na rzecz A. K. - kwota 80 000,00 zł.

Przy ustalaniu wysokości powyższej kwoty Sąd uwzględnił stopień cierpień powódek oraz nieodwracalność skutków powstałych wskutek śmierci ich kolejno męża, ojca i syna. Odczuwane przez powódki cierpienia psychiczne po jego śmierci były tym bardziej dotkliwe i rozległe, iż łączyły je z nim silne i pozytywne więzi. Jak wynika z zebranego w sprawie materiału dowodowego, K. K. (3) był człowiekiem rodzinnym, miał z powódkami silną więź emocjonalną. Spędzali wspólnie wolny czas. Ponadto z J. K. był związany nie tylko w życiu prywatnym, ale także zawodowym. K. K. (3) był bardzo ważną osobą w życiu powódek, a jego nagła śmierć spowodowała szok i pustkę. Naturalną konsekwencją zerwania tego rodzaju więzi jest ból, cierpienie i poczucie krzywdy. W rozpoznawanej sprawie krzywda jest tym bardziej dotkliwa, że śmierć nastąpiła nagle i dotknęła czterdziestoośmioletniego mężczyznę, który miał przed sobą perspektywę dalszego życia, obserwowania jak córki wkraczają w dorosłe życie, zakładają rodziny. Był on zaradnym człowiekiem, głową rodziny, dlatego po jego śmierci powódki nie mogły się pogodzić z tą stratą.

Zadośćuczynienie pieniężne choć w części zrekompensuje krzywdę
za naruszenie prawa do życia w rodzinie i ból spowodowany utratą najbliższej osoby. Zginął bowiem najbliższy członek rodziny powódek, osoba, na której mogły zawsze polegać, na którą mogły liczyć przez wiele następnych lat. Powódki zostały pozbawione poczucia bliskości, miłości, przywiązania ze strony zmarłego. Dlatego doznana w tym przypadku szkoda jest godna ochrony z uwagi
na naruszenie dobra wysokiej rangi i w najwyższym stopniu.

Trzeba w tym miejscu jeszcze dodać, że z adośćuczynienie ustalone
w wyroku jest utrzymane w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa. Kompensuje doznaną przez powódki krzywdę, przedstawia dla nich ekonomicznie odczuwalną wartość, nie jest również rażąco wygórowane i nie prowadzi do nieuzasadnionego przysporzenia w ich majątku.

Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł, jak w punktach 1 a, 2 a, 3 a, i 4 a wyroku, na podstawie art. 446 § 4 k.c.

Sąd jednocześnie oddalił powództwo A. K. w zakresie przekraczającym kwotę 80 000,00 zł, o czym orzekł, jak w pkt 5 wyroku.

W tym miejscu należy zauważyć, że A. K. łączyła z K. K. (5) mocna więź, jednakże z nie była ona tak silna, jak więź łącząca go z pozostałymi powódkami. K. K. (3) od dawna nie mieszkał z matką, założył swoją rodzinę i mimo tego, iż był z nią związany i odwiedzał ją, ich relacja miała słabszy wymiar, niż kiedy był dzieckiem. Jest bowiem rzeczą naturalną, że w czasie dorastania dziecka więź matka - dziecko ulega pewnemu rozluźnieniu w porównaniu
do okresu, gdy dziecko było jeszcze niepełnoletnie. Z tych wszystkich względów Sąd uznał, że żądanie przekraczającego kwotę 80 000,00 zł na jej rzecz jest nadmiernie wygórowane.

Kwotę zadośćuczynienia zasądzono w pkt 1 a, 2 a i 3 a wyroku wraz
z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 10 czerwca 2021 r. na podstawie art. art. 481 k.c., zgodnie z żądaniem pozwu, gdyż pismem z 12 marca 2021 r. J. K. zażądała zapłaty zadośćuczynienia w wysokości 150 000,00 zł, natomiast K. K. (2) i K. K. (1) w wysokości po 100 000,00 zł każda. Mając na uwadze
to, że po wszczęciu postępowania likwidującego szkodę pozwany miał dostęp
do akt postępowania karnego i mógł z łatwością dowiedzieć się o treści opinii, która wpłynęła do Prokuratury Rejonowej w Kępnie 19 maja 2021 r., mógł
on w terminie 14 dni od tej daty wydać decyzję odmowna, którą dopiero wydał
10 czerwca 2021 r. Zatem należy stwierdzić, że już przed 10 czerwca 2021 r. pozostawał w zwłoce. Natomiast odsetki od kwoty zasądzonej w pkt 4 a wyroku zasądzono na podstawie art. art. 481 k.c. od dnia następnego po dniu sporządzenia odpowiedzi na pozew, gdyż powódka A. K. przed wytoczeniem powództwa nie zgłaszała szkody. Zatem w pozostałej części Sąd jej powództwo
o odsetki oddalił, o czym orzekł, jak w pkt 5 wyroku.

O kosztach procesu należnych powódkom: J. K., K. K. (2)
i K. K. (1) Sąd orzekł, jak w pkt 1 b, 2 b, 3 b wyroku, na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. Za stronę przegrywającą sprawę uznać należało pozwanego, z tego też względu zasądzono na rzecz każdej z powódek kwotę po 12 237,58 zł, w tym kwotę: 5 000,00 zł tytułem uiszczonej opłaty stosunkowej; 5 400,00 zł tytułem koszty zastępstwa prawnego, ustaloną na podstawie § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn., Dz. U. z 2023 r., poz. 1935) ; 4,25 zł tytułem części kosztów opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz 1 833,33 zł tytułem kosztów zaliczek na opinie biegłych.

O kosztach zastępstwa prawnego należnych powódce A. K. od pozwanej spółki, Sąd orzekł, jak w pkt 4 b wyroku, na podstawie art. 100 k.p.c. Powódka poniosła koszty zastępstwa prawnego w wysokości 5 400,00 zł, które zostały ustalone na podstawie § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn., Dz. U. z 2023 r., poz. 1935) oraz kwotę 4,25 zł przypadającej na nią części opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Pozwana spółka poniosła koszty zastępstwa prawnego w wysokości 5 400,00 zł, ustalone na podstawie § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku
w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn., Dz. U. z 2023 r., poz. 1935). Przyjmując, że powódka wygrała sprawę w 80 %, to należy stwierdzić,
że wygrała koszty procesu w wysokości 4 323,40 zł (80% z kwoty 5 404,25 zł), natomiast przyjmując, że przegrała sprawę w 20 %, to należy stwierdzić,
że przegrała koszty procesu w wysokości 1 080,00 zł (20 % z kwoty 5 400,00 zł). Zatem pozwana spółka powinna zwrócić powódce kwotę 3 243,40 zł (4 323,40 zł minus 1 080,00 zł) tytułem części kosztów zastępstwa prawnego.

Z uwagi na trudną sytuację życiową i materialną powódki A. K., Sąd postanowił nie obciążać jej brakującymi kosztami sądowymi, o czym orzekł, jak w pkt 6 wyroku, na podstawie art. 102 k.p.c.

O brakujących kosztach sądowych w części dotyczącej powódki A. K. Sąd orzekł, jak w pkt 7 wyroku, na podstawie art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn., Dz. U. z 2023 r., poz. 1144 ze zm.) w zw. z art. 100 k.p.c. Brakujące koszty sądowe w tym zakresie, to brakująca opłata stosunkowa w wysokości 5 000,00 zł. Ponieważ pozwana spółka przegrała proces w 80 %, zatem brakujące koszty sądowe w tym zakresie wyniosły 4 000,00 zł.

Brakujące koszty procesu (koszty opinii biegłych) z powództwa J. K., K. K. (2) i K. K. (1) wyniosły 1 089,10 zł, zatem na podstawie art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn., Dz. U. z 2023 r., poz. 1144 ze zm.) w zw. z art. 98 k.p.c., Sąd obciążył nimi w całości pozwaną spółkę.