Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

T. P. wniósł pozew przeciwko Towarzystwu (...) S.A. w W. o zapłatę kwoty 5744 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1.09.2022r. do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego, w związku z kolizją drogową z dnia 18.07.2022r., której sprawca ubezpieczony był u strony pozwanej od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych. Podał, że w związku z likwidacją szkody w swoim pojeździe, poszkodowany w okresie od 18.07 do 19.08.2022r. (32 dni) wynajmował od powoda samochód zastępczy, uzgadniając stawkę dobową za najem w wysokości 200 zł (netto). Łączny koszt wynajmu pojazdu wyniósł 7872 zł brutto. Na podstawie umowy cesji z dnia 19.08.2022r., poszkodowany przelał na powoda przysługującą mu względem pozwanego wierzytelność w zakresie zwrotu kosztów najmu auta zastępczego. Niniejszym pozwem powód dochodził różnicy pomiędzy kwotą, wynikającą z faktury nr (...) z dnia 19.08.2022r., w wysokości 7872 zł, wystawionej, tytułem najmu pojazdu przez poszkodowanego, a kwotą, wypłaconą dotychczas z tego tytułu w postępowaniu likwidacyjnym przez pozwanego (2128 zł).

Strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa. Zarzuciła, że wypłaciła odszkodowanie po zweryfikowaniu stawki dobowej najmu do kwoty 133 zł za dzień. Uznała ponadto za usprawiedliwiony czas najmu w wymiarze 16 dni, jako niezbędny do naprawy uszkodzonego samochodu i ekonomicznie uzasadniony. Pozwana zarzuciła, że zaproponowała poszkodowanemu bezgotówkowy najem pojazdu zastępczego od współpracującego z pozwaną podmiotu, wg stawki 133 zł za dobę. Poszkodowany nie skorzystał z tej oferty i wynajął pojazd za cenę przewyższającą ofertę pozwanej, czym doprowadził do nieuzasadnionej eskalacji rozmiaru szkody.

Stan faktyczny:

W dniu 18.07.2022r. w kolizji drogowej uszkodzony został samochód osobowy marki D. (...), nr rej. (...) 2MU2, będący własnością M. A.. Pozwany był ubezpieczycielem sprawcy wypadku z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych. / Bezsporne.

Sąd ustalił:

W dniu 18.07.2022r., poszkodowany zawarł z powodem umowę najmu pojazdu zastępczego marki F. (...) za cenę 200 zł netto za dobę. Samochód zastępczy został wydany poszkodowanemu w dniu 18.07.2022r. o godz. 14.00, i zwrócony w dniu 19.08.2022r. o godz. 9:00.

Dowód:

umowa najmu pojazdu (k-12)

oświadczenie poszkodowanego z dnia 19.08.2022r. (k-15).

W tym samym dniu, w godzinach wieczornych, poszkodowany telefonicznie zgłosił szkodę w pozwanym Towarzystwie. Został poinformowany o możliwości zorganizowania dla niego bezpłatnie pojazdu zastępczego z wypożyczalni, która współpracuje z pozwanym, o akceptowanej przez pozwanego wysokości kosztów najmu, w przypadku wynajęcia pojazdu od podmiotu, niewspółpracującego z pozwanym oraz o obowiązku minimalizacji szkody.

Dowód:

formularz zgłoszenia szkody (k-17-18);

nagranie rozmowy telefonicznej z 18.07.2022r., g. 20.09 (akta szkody, k-69)

zeznania świadka M. A. (k-83).

W dniu 20.07.202r. na zlecenie pozwanego Towarzystwa zostały przeprowadzone oględziny uszkodzonego samochodu i w dniu następnym dostarczono kosztorys do zakładu naprawczego sieci zakładu ubezpieczeń. W tym samym dniu dokonano zamówienia części, które zostały dostarczone do warsztatu w dniu 27 i 28.07.2022r. Technologiczny czas naprawy wynosił 7 dni roboczych (w tym 1 dzień organizacyjny na oddanie pojazdu po naprawie). Faktura za wykonaną naprawę została wystawiona w dniu 16.08.2022r.

Uzasadniony okres wyłączenia pojazdu z ruchu w związku ze szkodą i koniecznością wykonania naprawy, wynosił 21 dni, tj. od 18.07 do 8.08.2022r.

Dowód:

opinia biegłego z zakresu techniki samochodowej E. B. (k-97 i nast.).

Na podstawie umowy cesji wierzytelności z dnia 19.08.2022r. poszkodowany sprzedał powodowi wierzytelność z tytułu kosztów najmu w.w. pojazdu zastępczego w związku ze szkodą komunikacyjną z dnia 18.07.2022r. Poszkodowany jednocześnie upoważnił powoda do rozliczenia szkody i załatwienia wszelkich spraw formalnych w ramach postępowania likwidacyjnego przez pozwanym Towarzystwem w zakresie najmu pojazdu zastępczego.

Dowód:

umowa cesji (k-13);

upoważnienie (k-14).

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na częściowe uwzględnienie.

Kwestia odpowiedzialności pozwanej za skutki wypadku z dnia 18.07.2022r., jak również legitymacji czynnej, nie była sporna. Powód uzasadnił swoją legitymację wobec pozwanego ubezpieczyciela tym, że nabył wierzytelność o wypłatę odszkodowania, z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego, od poszkodowanego, na podstawie umowy cesji (art. 509 k.c.). Poza sporem było również, że dotychczas pozwana wypłaciła z tego tytułu kwotę 2128 zł, przyjmując, jako bezsporny okres 16 dni najmu, po stawce 133 zł za dobę.

Należność dochodzona w pozwie obejmowała różnicę między kosztami wynajmu samochodu zastępczego, naliczonymi przez powoda, a wysokością odszkodowania, wypłaconego przez pozwanego ubezpieczyciela. Sporna była wysokość stawki za dobę najmu pojazdu oraz okres najmu, powód domagał się bowiem zapłaty za 32 dni najmu, po stawce 200 zł netto (246 zł brutto) za dobę.

Odnośnie stawki dobowej najmu, wskazać na wstępie należy, że poszkodowany nie miał obowiązku poszukiwać podmiotu, oferującego najniższe stawki. Wystarczy, aby stawki najmu pojazdu nie odbiegały rażąco od średnich stawek na rynku lokalnym.

W rozpoznawanej sprawie strona pozwana zarzuciła, że oferowała poszkodowanemu bezgotówkowy wynajem pojazdu zastępczego w jednej ze współpracujących z nią wypożyczalni, bez konieczności ponoszenia jakichkolwiek opłat, za cenę 133 zł za dobę. Podniosła, że za taką stawkę możliwy był najem pojazdu w zbliżonym standardzie do uszkodzonego, poszkodowany zaś nie skorzystał z tej oferty, wynajmując pojazd zastępczy od powoda za dużo wyższą cenę.

Jak ustalono, poszkodowany – w chwili zgłoszenia szkody, w dniu wypadku, tj. 18.07.2022r., a zarazem już po zawarciem umowy najmu z powodem - został poinformowany przez ubezpieczyciela sprawcy wypadku o dopuszczalnej wysokości stawki dobowej najmu pojazdu zastępczego, warunkach najmu, i okresie, w którym może korzystać z takiego pojazdu. Informacje te, w tym również co do możliwości organizacji najmu z wypożyczalni, współpracujących z pozwanym, zostały przekazane poszkodowanemu w chwili zgłoszenia szkody, w dniu wypadku, w godzinach wieczornych. W tym czasie poszkodowany korzystał już z samochodu, wynajętego od powoda. Po przedstawieniu poszkodowanemu stosownej propozycji organizacji najmu pojazdu zastępczego po niższej stawce, odszkodowanie z tego tytułu powinno być liczone wg stawki, akceptowanej przez stronę pozwaną.

Powołując się na obowiązek poszkodowanego minimalizowania szkody i zmniejszenia jej rozmiarów (art. 354 § 2, art. 362 i art. 826 § 1 kc), strona pozwana wykazała, że przedstawiła poszkodowanemu ofertę, która gwarantowała satysfakcjonujący poziom i zakres usług, a więc najem auta zastępczego w tej samej klasie co uszkodzony za cenę 133 zł za dobę. Poszkodowany mógł skorzystać z oferty pozwanego począwszy od dnia 20.07.2022r., w tym dniu była bowiem realna możliwość podstawienia mu samochodu zastępczego przez podmiot, współpracujący z pozwanym (proces organizacji samochodu zastępczego mógł realnie rozpocząć się następnego dnia po zgłoszeniu szkody i złożeniu takiej propozycji przez pozwanego). Należało przyjąć, że w dniach 18.07.2022r. (wypadek i zgłoszenie szkody w godzinach wieczornych) oraz 19.07.2022r. (organizacja samochodu zastępczego przez podmiot współpracujący z pozwanym) poszkodowany był uprawniony do korzystania z pojazdu, wynajętego od powoda po wyższej stawce. Natomiast począwszy od kolejnego dnia, tj. 20.07.2022r. - ekonomicznie nieuzasadnionym było korzystanie przez poszkodowanego z pojazdu, którego czynsz najmu był dużo wyższy i niewspółmierny do jakości usług, oferowanych przez oba podmioty, przez co takie działanie doprowadziło do zwiększenia rozmiarów szkody. Sąd miał na uwadze, że poszkodowany zapewniany był, że nie ponosi żadnych kosztów w związku z wypożyczeniem auta zastępczego od powoda. Z tego punktu widzenia wybór poszkodowanego oferty powoda był racjonalny, korzystał z podstawionego samochodu nie ponosząc żadnych kosztów najmu, przy czym został zapewniony, że wszystkie koszty pokrywa zakład ubezpieczeń. Oczywiście takie zachowanie powoda nie kreuje obowiązku odszkodowawczego i jego zakresu. W dalszym ciągu zakład ubezpieczeń odpowiada tylko w granicach art. 361 kc. Odszkodowanie ma zrekompensować szkodę, nie może służyć wzbogaceniu powoda.

Rację miał pozwany, powołując się na obowiązek poszkodowanego minimalizowania szkody i zmniejszenia jej rozmiarów (art. 354 § 2, art. 362 i art. 826 § 1 kc). Skorzystanie z oferty, która gwarantowała satysfakcjonujący poziom i zakres usług, a więc najem auta zastępczego w tej samej klasie co uszkodzony za cenę 133 zł za dobę, gwarantowałoby wypełnienie tego obowiązku. Jeśli jednak poszkodowany skorzystał z innej oferty i kontynuował najem u powoda bez uzasadnienia szczególnymi okolicznościami, to wówczas wyższe koszty tej usługi obciążają poszkodowanego, niezależnie od tego, że stawka powoda nie była rażąco wygórowana w porównaniu z cenami innych wypożyczalni na rynku. Nie kwestionując uprawnienia poszkodowanego do wyboru wypożyczalni, wskazać należy, że w sytuacji, gdy dokonał on wyboru, nie kierując się kryterium celowym i ekonomicznym (nie uiścił wynagrodzenia za najem pojazdu w gotówce, lecz w formie cesji wierzytelności, w konsekwencji nie był zainteresowany negocjowaniem cen najmu, skoro i tak, to nie on ponosił ten koszt), to taka decyzja nie może wpływać na obowiązek odszkodowawczy pozwanego. Oferta pozwanego kompensowałaby bowiem szkodę. Powód nie wykazał, że jakość lub zakres usługi, proponowanej przez pozwanego, były gorsze od oferty powoda. Skorzystanie z droższej oferty powoda nie było uzasadnione szczególnymi okolicznościami, nie wynika to również z zeznań świadka. Wynajęcie auta za dużo wyższą stawkę, bez względu na zakres i jakość usług, prowadzi do nieuzasadnionego zwiększenia rozmiarów szkody i nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 826 § 1 kc, w razie zajścia wypadku, ubezpieczający obowiązany jest użyć dostępnych mu środków w celu ratowania przedmiotu ubezpieczenia oraz zapobieżenia szkodzie lub zmniejszenia jej rozmiarów. Oznacza to zarazem, że poszkodowany nie powinien swoim zachowaniem doprowadzać do zwiększenia rozmiarów szkody. Obowiązkiem poszkodowanego jest podejmowanie działań, zmierzających do zminimalizowania szkody. Brak z jego strony takiego działania nie może zwiększać obowiązku odszkodowawczego ubezpieczyciela, zobowiązanego do naprawienia szkody (por. uz. uchwały SN z dnia 22.04.1997r. III CZP 14/97, OSNC 1997, z. 8, poz. 103; uchwała SN z dnia 16.10.1998r., III CZP 42/98; wyrok SN z dnia 26.11.2002r., I CKN 1993/00).

Strony stosunku najmu samochodu zastępczego, nie mogą w sposób dowolny i z mocą wiążącą dla osób trzecich ustalać wysokości opłat za wynajem. Zgodnie z powołanym art. 826 § 1 kc, ubezpieczający ma obowiązek użycia dostępnych mu środków w celu m.in. zapobieżenia szkodzie lub zmniejszenia jej rozmiarów. Ubezpieczyciel, odpowiedzialny za szkodę, może oczekiwać od wierzyciela zachowania, zmierzającego do zminimalizowania szkody. Dlatego, ubezpieczyciel nie ma obowiązku zwrócić uprawnionemu każdej kwoty, wskazanej w fakturze, dokumentującej wartość szkody. Zgodnie z art. 354 § 1 kc, dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno - gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje - także w sposób odpowiadający tym zwyczajom. W taki sam sposób powinien współdziałać przy wykonaniu zobowiązania wierzyciel (§ 2). Nie oznacza to, jak już wyżej wskazano, że uprawniony ma obowiązek poszukiwać najtańszej oferty na rynku. Nie można jednak zaakceptować stanowiska, że kwestia wynajmu i jego kosztów pozostaje poza kontrolą czy też możliwością zajęcia stosownego stanowiska przez ubezpieczyciela. Wybór podmiotu, świadczącego usługę najmu należy do poszkodowanego, jednak decyzja w tym zakresie nie może powodować wzrostu zobowiązania ubezpieczyciela ponad niezbędny, uzasadniony zakres kosztów najmu.

Jako uzasadniony w rozpoznawanej sprawie okres najmu należało przyjąć 21 dni (od 18 lipca do 8 sierpnia 2022r.), w oparciu o opinię biegłego sądowego E. B. oraz dokumenty, zgromadzone w aktach szkody. W niekwestionowanej przez strony opinii, biegły wskazał, że okres wyłączenia pojazdu z ruchu, w związku ze szkodą i koniecznością wykonania naprawy, powinien trwać od dnia szkody do dnia 8 sierpnia 2022r., przy uwzględnieniu, że po otrzymaniu kosztorysu naprawy, zamówieniu i dostarczeniu części zamiennych, tj. 27 i 28.07.2022r., zakład naprawczy mógł przystąpić do naprawy, której technologiczny czas wynosi 6 dni plus jeden dzień na zwrot samochodu po naprawie.

Co do zasady należało podzielić stanowisko powoda, że poszkodowanej przysługiwał samochód zastępczy do czasu ukończenia naprawy uszkodzonego w przedmiotowym w wypadku samochodu. Jednakże powód nie wykazał żadnych szczególnych okoliczności, uzasadniających przekroczenie okresu naprawy poza zakres uzasadniony, wynikający z opinii biegłego rzeczoznawcy (art. 6 kc).

Mając powyższe na uwadze, na podstawie powołanych przepisów w zw. z art. 822 kc i art. 436 § 1 kc w zw. z art. 435 kc, art. 361 § 1 i 2 kc, art. 363 § 1 i 2 kc, należne powodowi odszkodowanie z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego obejmuje okres 21 dni, w tym: 2 pierwsze dni wg stawki powoda 246 zł za dobę i kolejne 19 dni wg stawki 133 zł za dobę (492 + 2527 zł = 3019 zł). Zasądzona z tego tytułu kwota została pomniejszona o dotychczas wypłaconą bezsporną kwotę 2128 zł (różnica: 891 zł). W dalszej części powództwo podlegało oddaleniu.

Odsetki zasądzono zgodnie z żądaniem pozwu, mając na uwadze, że wcześniej powód wezwał pozwanego do dobrowolnej zapłaty kwoty, wskazanej w fakturze, a pozwana, w dniu 31.08.2022r. wydała decyzję o przyznania odszkodowania w zaniżonej wysokości, co rodzi obowiązek zapłaty odsetek (art. 481§1 i 2 kc w zw. z art. 455 kc i art. 817 kc). Obecnie funkcja odszkodowawcza odsetek przeważa nad ich funkcją waloryzacyjną, a zasądzenie odsetek od daty wyrokowania prowadzi w istocie do ich umorzenia za okres przed datą wyroku. Byłoby to nieuzasadnione uprzywilejowania dłużnika, które może skłaniać go do jak najdłuższego zwlekania z opóźnionym świadczeniem pieniężnym, w oczekiwaniu na orzeczenie sądu, znoszące obowiązek zapłaty odsetek za wcześniejszy okres. W szczególności odnosi się to do zobowiązania odszkodowawczego ubezpieczycieli, którzy jako profesjonaliści, mają nie tylko możliwość, ale także obowiązek rzetelnego przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego i ustalenia realnej wysokości należnego odszkodowania.

Orzeczenie w pkt III oparto na przepisach art. 100 zd. 1 kpc i art. 108 § 1 kpc. Powód wygrał sprawę w 15,5 % i w takim stosunku winny zostać rozliczone koszty procesu.

Z/ - odnotować;

- odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełn. powoda;

kal. 14 dni

2.04.2024r.